Trzy główne zasady skutecznego lobbyingu
Osiągnięcie doskonałości w sztuce lobbyingu, podobnie jak perfekcyjne opanowanie sztuki negocjacji lub sprzedaży jest zadaniem na całe życie, jednak istnieją trzy generalne, uniwersalnie stosowane zasady lobbyingu, na których lobbysta powinien się oprzeć. Skuteczny lobbysta powinien łączyć:
- wyczerpującą wiedzę merytoryczną na temat reprezentowanych zagadnień,
- znajomość procesów decyzyjnych i procesów wdrażania reform,
- opanowanie skutecznych technik rzecznictwa.
Lobbying jest złożonym i wyspecjalizowanym procesem znalezienia najlepszego sposobu na osiągnięcie pożądanych celów. Dotyczy on formułowania istoty zagadnienia, odpowiedniego przekazywania tej istoty oraz zjednywania poparcia i pozyskiwania zwolenników dla reprezentowanej idei. Prawa rządzące lobbyingiem w Polsce będą niewątpliwie ulegać przemianom. Zmieniać się będą również prezentowane problemy. Należy również oczekiwać rozwoju mechanizmów lobbystycznych. Jednak trzy podstawowe, uniwersalne zasady lobbyingu wygrają walkę z czasem i zawsze będą aktualne.
Poznaj zagadnienie
Pierwszą i najważniejszą zasadą lobbyingu wykraczającą poza zrozumienie, w jakim stopniu dany przepis prawny wpływa na małe przedsiębiorstwa, daną branżę lub klienta, jest wyczerpująca wiedza merytoryczna na temat prezentowanych zagadnień. Niezbędna jest ona do prawidłowego monitorowania przebiegu zdarzeń, trafnej interpretacji, przewidywania, opiniowania projektów przepisów prawnych, opracowywania ustaw i argumentów strategicznych, oraz do tworzenia nowych możliwości wywierania wpływu poprzez opracowywanie i stosowanie skutecznych taktyk i rozwiązań. Wiedza ta obejmuje zrozumienie istoty zagadnienia, historycznych, politycznych i strategicznych aspektów zachodzących procesów, stanowisk zwolenników i oponentów proponowanej koncepcji a także zrozumienie gospodarczych, strategicznych i budżetowych skutków wysuwanej propozycji.
Uzyskanie takiej wiedzy jest w Polsce niezwykle trudnym i mozolnym zadaniem. Wprawdzie informacje dotyczące na przykład prac Sejmu i Senatu są usystematyzowane i jawne, jednak w praktyce są one trudno dostępne dla przeciętnych obywateli, szczególnie tych, którzy mieszkają z dala od Warszawy. Ponadto, wiele informacji udostępnianych jest post factum. Zbyt późno docierają one do zainteresowanych i nie można się nimi posłużyć w procesie lobbyingu. Obecnie brak jest publicznie dostępnych, dokładnych informacji dotyczących przyszłej tematyki obrad plenarnych oraz prac komisji parlamentarnych. Niestety, informacje udostępniane przez środki masowego przekazu nie mogą być wiarygodne ze względu na ich fragmentaryczność, rozproszenie, a niekiedy nawet niezgodność z faktami.
W Polsce istnieje wiele źródeł informacji. Wśród nich należy wymienić Biuro Informacji (Centrum Prasowe Kancelarii Sejmu), do którego obowiązków należy opracowywanie i przekazywanie środkom masowego przekazu komunikatów, oświadczeń, informacji prasowych i innych informacji na temat prac Sejmu. Biuro Informacji zajmuje się również opracowywaniem publikacji sejmowych, protokołów z posiedzeń Sejmu oraz innych dokumentów dostępnych wyłącznie w bibliotece sejmowej. Biuro posiada swój własny zespół redagujący i rozpowszechniający "Kronikę Sejmową" oraz "Biuletyn Komisji Sejmowych". Oficyna sejmowa drukuje również "Przegląd Sejmowy".
Poza korzystaniem z tych specyficznych, publicznie dostępnych źródeł informacji, lobbyści w Polsce powinni zajmować się tym, czym zajmują się lobbyści na całym świecie: tworzeniem i poszerzaniem źródeł wiarygodnej informacji. W praktyce oznacza to, iż muszą oni nawiązywać i utrzymywać dobre stosunki z decydentami. Oznacza to również, że lobbyści muszą też dbać o rozwój stosunków z personelem administracyjnym i zabiegać o przychylność mniej wpływowych osób, których czas nie jest aż tak drogocenny. Poza tym, podczas zbierania informacji szczególnie istotna jest kooperacja między lobbystami. Bez względu na środki przekazu informacji (biuletyny, konferencje lub kontakty osobiste) powodzenie działań lobbystycznych oparte jest na szerokiej wymianie informacji oraz współpracy organizacji reprezentujących wspólne interesy.
Zrozumienie procesów decyzyjnych oraz procesu wprowadzania reform
Druga zasada, wiedza na temat procesu decyzyjnego, może być częściowo zdefiniowana jako "dostęp" do osób odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji. Istotnym zadaniem lobbysty jest więc poznanie i dotarcie do decydentów oraz "wtopienie" się w ich otoczenie i stanie się nieodłączną częścią ich środowiska. Ten element lobbyingu wymaga dyplomacji, umiejętności nawiązywania kontaktów oraz posiadania możliwości zapewniania pełnych, wartościowych informacji.
Jednakże, należy mieć świadomość, że kontakty z decydentami to jeszcze nie wszystko. Lobbysta musi być dobrze zorientowany w procedurze podejmowania decyzji i winien wiedzieć jak w najlepszy sposób wpływać na ich ostateczny kształt. Znajomość tego procesu obejmuje wiedzę na temat metod i środków, często niepisanych, przy pomocy których propozycje przyjmują formę ustaw, przepisów lub polityki.
System prawny w Polsce dopuszcza możliwość wpływu grup interesu na kształt przepisów prawnych. Zgodnie z Regulaminem Sejmu jakakolwiek osoba fizyczna, instytucja lub organizacja na prawo przedstawić swoje komentarze i opinie na temat prac prowadzonych przez Sejm. Jeżeli wniosek skierowany jest imiennie do określonego posła, otrzymuje on bezpośrednio adresowaną do niego informację. Posłowie nie są jednak zobowiązani do udzielania odpowiedzi na tego typu wnioski.
W przypadku gdy wniosek nie jest skierowany do określonego posła, pismo trafia do Kancelarii Sejmu. Wnioski adresowane do Kancelarii przesyłane są do Wydziału Listów gdzie wpisywane są do księgi rejestrowej. Wydział Listów rozpatruje wszystkie pisma skierowane do Kancelarii Sejmu i jego organów zgodnie z wewnętrznie określonymi zasadami oraz informuje autora wniosku, że jego pismo przesłane zostało do właściwego organu lub biura sejmowego do dalszej analizy. Oznacza to, że Wydział Listów dokonując selekcji przychodzących pism odgrywa kluczową rolę w nadaniu biegu tej korespondencji.
Pisma skierowane do Komisji Sejmowych trafiają najpierw do sekretariatów tych komisji i podlegają wewnętrznym procedurom. Dalsze postępowanie z nadesłanymi wnioskami zależy od decyzji Przewodniczącego Komisji, który może poinformować jej członków o piśmie, przedstawić pismo na forum Komisji lub zarchiwizować wniosek.
W oparciu o swoje doświadczenia i obserwacje, autorzy niniejszego opracowania są zdania, że opisana procedura wywierania wpływu przy pomocy okazjonalnych pism nie jest skuteczną metodą rzecznictwa interesów reprezentowanej grupy. W celu osiągnięcia wymiernego efektu potrzebne są silniej ukierunkowane, agresywne i bardziej skuteczne taktyki.
Sztuka skutecznej argumentacji
Trzecia zasada, umiejętność skutecznej argumentacji, łączy ukierunkowane i twórcze strategie komunikacji ze strategią rzecznictwa w zakresie polityki. Trafna argumentacja, bezbłędna pod względem technicznym analiza oraz "dostęp" do decydentów rzadko osiągają zamierzony rezultat jeżeli lobbysta nie posiada umiejętności skutecznego i jasnego przedstawienia swojego stanowiska na odpowiednim szczeblu. Wybór środka i czasu prezentacji swoich opinii oraz poglądów może się znacznie różnić w zależności od rodzaju przekazywanej informacji, tematyki wypowiedzi oraz odbiorcy, do którego jest ona skierowana.
Mimo tak oczywistego znaczenia przytoczonych zasad, wielu lobbystów często zapomina o ich stosowaniu. Niektórzy szczycą się "dobrym dostępem", często interpretując ten termin jako dobre stosunki z poszczególnymi politykami. Inni, zwłaszcza byli urzędnicy rządowi, koncentrują się i polegają na procedurach biurokratycznych, pomijając istotę proponowanych zmian, strategię oraz dynamikę rozwoju politycznego. Z kolei prawnicy i profesjonalni lobbyści często rozumieją istotę zmian lecz brak im twórczego podejścia oraz doświadczenia, które pozwalałoby na ich wprowadzenie przy pomocy innych środków, zwykle mniej skutecznych niż tradycyjne.
Podstawowe pojęcia lobbyingu
informacja jednostronicowa - zwięzła pisemna informacja (o objętości jednej strony), której czas czytania nie może być większy niż dwie minuty, zawierająca najistotniejsze argumenty uzasadniające cel końcowy. Podstawowy instrument kampanii lobbyingowej.
jeden na jednego - jeden z najbardziej podstawowych instrumentów lobbyingu. Spotkanie (dwudziesto, maksimum trzydziestominutowe) lobbysty z parlamentarzystą, decydentem, politykiem, urzędnikiem, osobą opiniotwórczą bądź wpływową, zakończone prośbą o podjęcie konkretnych działań.
kampania lobbyingowa - wszystkie etapy procesu lobbyingu, od rozpoznania problemu poprzez utworzenie sieci, aż do celu końcowego.
|
+ LOBBYSTA - www.lobby.biz.pl
+ SEJM - www.sejm.gov.pl
|