Niemcy
Narkomania oraz reglamentacja środków odurzających i psychotropowych w Niemczech regulowana jest przez ustawę o obrocie środkami odurzającymi (Gesetz uber den Verkehr mit Betaubungsmitteln, Betaubungsmittelgesetz) z 1981 r.. Ostatnie istotne zmiany w tej ustawie, zmierzające w kierunku znacznego zaostrzenia represji karnej, miały miejsce w roku 1992.
Posiadanie środków odurzających i psychotropowych bez wymaganego zezwolenia jest karalne. Ustawa wprowadza typ przestępstwa podstawowego, penalizując naruszenia zasad reglamentacji obrotu środkami odurzającymi i psychotropowymi, a więc poza posiadaniem także wytwarzanie, wprowadzanie do obrotu, prowadzenie handlu, nabywanie, wwóz, wywóz itp.
Wszystkie te czyny zagrożone są karą pozbawienia wolności do lat 5 lub grzywną. Przestępstwo kwalifikowane, które polega na posiadaniu środków odurzających lub psychotropowych w ilości innej niż niewielka (nicht geringe Mengen), przez osobę powyżej 21 roku życia, zagrożony jest karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż rok. Przewidując surową sankcję karną wprowadza się jednak możliwość łagodniejszego potraktowania przypadków mniejszej wagi zagrożonych karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Przewidziana jest też możliwość odstąpienia przez sąd od ukarania sprawcy (Absehen von Strafe), który posiadał środki odurzające lub psychotropowe w niewielkich ilościach, a także, który je w takiej ilości uprawiał, wytwarzał, wwoził lub wywoził - pod warunkiem jednak, że były one przeznaczone na własny użytek. Ustawodawstwo niemieckie nie dekryminalizuje posiadania narkotyków na własny użytek, ogranicza się jedynie do możliwości skorzystania z instytucji uwolnienia od kary dopiero na etapie postępowania sądowego.
Szczególne problemy praktyczne wywołuje definicja pojęcia "niewielka ilość". Ustawodawstwo niemieckie nie precyzuje tego pojęcia, pozostawiając jego konkretyzację orzecznictwu. W orzeczeniach sądów niższych instancji można spotkać różne propozycje sposobu określania "ilości granicznej":
- na podstawie ceny płaconej przez konsumenta,
- na podstawie normalnego zapasu przeciętnego konsumenta,
- na podstawie przeciętnego miesięcznego zapotrzebowania konsumenta,
- na podstawie liczby jednostek konsumpcyjnych (porcji),
- na podstawie arbitralnie ustalonej, mierzalnej wielkości (np. wagi).
Ta ostatnia metoda została przyjęta przez Trybunat Związkowy, z pewną jednak modyfikacją. W jego orzecznictwie wielkość graniczna określana jest za pomocą zawartości substancji aktywnych obecnych w masie substancji będącej przedmiotem przestępstwa.
Ustawa przewiduje także specjalne instytucje wstrzymania wykonania orzeczonej już kary oraz odstąpienia od ścigania w stosunku do osoby uzależnionej, która dopuściła się przestępstwa w związku ze swym nałogiem. Ma to stanowić częściową przynajmniej realizację zasady "leczyć zamiast karać". Instytucja wstrzymania wykonania orzeczonej już kary dotyczyć może kary nie przekraczającej 2 lat pozbawienia wolności.
Wstrzymanie jej wykonania może być orzeczone przez sąd na wniosek organów administracji penitencjarnej i może trwać do dwóch lat. Można zastosować tę instytucję wtedy, gdy skazany wykaże, że odbywa już leczenie odwykowe lub zapewni, że leczenie takie podejmie i wykaże, że poczynił w tym kierunku odpowiednie kroki.
W przypadku odbywania leczenia w ośrodku zamkniętym, pomyślne jego ukończenie skutkuje zaliczeniem okresu leczenia na poczet kary pozbawienia wolności, z reguły do 2/3 jej wysokości, ale w pewnych wypadkach w całości. Jeśli leczenie odbywało się w ośrodku otwartym, pomyślne jego zakończenie daje podstawę do warunkowego zawieszenia całej kary pozbawienia wolności lub tej jej części, która pozostała do odbycia. W wypadku braku pomyślnego zakończenia kuracji wstrzymanie wykonania kary ulega odwołaniu i podejmuje się wykonanie kary.
Instytucja odstąpienia od ścigania może natomiast być stosowana wobec podejrzanego w postępowaniu przed wniesieniem aktu oskarżenia lub wobec oskarżonego w postępowaniu sądowym do ostatniego momentu, w którym możliwe jest przez sąd dokonywanie ustaleń faktycznych. Instytucję tę stosuje sąd na wniosek prokuratora. Może ona być stosowana, jeżeli przewidywany wymiar kary nie przekroczy 2 lat pozbawienia wolności, a podejrzany (oskarżony) wykaże, że leczy się lub, że podjął kroki celem poddania się leczeniu. Przepisy przewidują okoliczności upoważniające do podjęcia na nowo postępowania. Nie może to nastąpić po upływie 4 lat, bez względu na rezultaty leczenia.
Prawo niemieckie daje więc sprawcy możliwości wyboru między karą, a podjęciem leczenia. Przepisy nie zezwalają jednak na dostatecznie szerokie stosowanie tej instytucji, przede wszystkim ze względu na zbyt niską (2 lata) górną granicę kary orzeczonej lub przewidywanej, która daje możliwość jej stosowania.