Zew Cthulhu

Kilka fakt�w

Howard Phillips Lovecraft przyszed� na �wiat 20 sierpnia 1890 w wydawa�oby si� typowej, mieszcza�skiej rodzinie ameryka�skiej, mieszkaj�cej w Providence (Rhode Island). Ojciec, Winfield, by� alkoholikiem i syfilitykiem. W 1893 roku zosta� umieszczony w zak�adzie zamkni�tym, gdzie zmar� pi�� lat p�niej. Matka - Sarah, z domu Phillips - by�a osob� cierpi�ca na mani� prze�ladowcz� oraz dotkni�t� licznymi fobiami. Ta ponura para mia�a niezwyk�y wp�yw na kszta�towanie si� m�odego ch�opca. Po �mierci dziadka (1904), bogatego przemys�owca, kt�ry zaj�� si� Sar� i m�odym Howardem podczas nieobecno�ci ojca, rodzina zmuszona by�a wyprowadzi� si� z rodzinnego, wiktoria�skiego domu z powodu powa�nych k�opot�w finansowych.

S�abe zdrowie by�o powodem cz�stych nieobecno�ci w szkole, natomiast prze�yte za�amanie nerwowe spowodowa�o zarzucenie plan�w o studiach na Brown University. A� do 1913 roku Lovecraft ca�kowicie odci�� si� od otoczenia, po�wi�caj�c czas na pog��bienie nie tylko wiedzy, ale tak�e chorobliwych stosunk�w z matk�. Jej stan zdrowia stopniowo pogarsza� si�, a� w 1919 roku zosta�a umieszczona w szpitalu, po przebytym za�amaniu nerwowym. Zmar�a 24 maja 1921 roku.

4 lipca 1921 roku Lovacraft uczestniczy� w krajowej konferencji dziennikarzy-amator�w w Bostonie. Tam w�a�nie spotka� swoj� przysz�� �on� - Soni� Half Greene - o siedem lat starsz� rosyjsk� �yd�wk�, kt�ra wydawa�a si� nie podziela� zainteresowa� Lovecrafta. Jednak�e 3 marca 1924 roku pobrali si� i zamieszkali w Nowym Jorku. Zaledwie dwa lata p�niej pisarz powr�ci� samotnie do rodzinnej miejscowo�ci. Rozw�d mia� miejsce dopiero w 1929 roku.

Ostatnie dziesi�� lat �ycia Lovecraft sp�dzi� w Providence. Jego chorowita natura da�a jednak o sobie zna�. Rak jelita oraz zapalenie nerek ca�kowicie zaw�adn�o ostatnimi dniami �ycia. Zmar� 15 maja 1937 roku, pochowany na cmentarzy Swan Point.

Tw�rczo��

Niestety, pierwsze opowiadanie The Noble Eavesdropper (datowane najprawdopodobniej na 1896 rok - sic!) nie zachowa�o si�. Rok p�niej powsta� utw�r literacki The Poem of Ulyssess, inspirowany mitologi� greck� i tw�rczo�ci� Homera. Lovecraft uleg� tak�e fascynacji takimi naukami jak chemia, astronomia, kt�re a� do �mierci stanowi�y podstaw� jego zainteresowa�. Wyda� niewielkie broszurki The Scientific Gazette (1899-1907) i Rhode Island Journal of Astronomy (1903-1907), kt�re rozprowadza� w�r�d niewielkiej grupy przyjaci�. Pierwszy wydrukowany artyku� dotycz�cy fa�szywej nauki, jak� by�a astrologia, ukaza� si� w "The Providence Sunday Journal". Potem Lovecraft regularnie pisywa� do kolumn astronomicznych innych magazyn�w: The Pawtuset Valley Gleaner, The Providence Evening New, The Asheville Gazette News.

Uczucia wstydu spowodowane brakiem dyplomu oraz niemo�no�ci� podj�cia studi�w przyczyni�y si� do pi�cioletniej izolacji pocz�tkuj�cego pisarza. Ca�y czas po�wi�ci� na zg��bienie wiedzy z dziedziny astronomii, chemii, polityki, historii, filozofii i literatury. Tylko przypadek spowodowa� zmiany trybu �ycia. Oburzony artyku�em Freda Jacksona napisa� list, kt�ry zostaje opublikowany w 1913 roku. Powoduje to gor�c� dyskusj� na �amach wielu pism (m.in. The Argosy). Nawi�zuje w ten spos�b kontakt z amatorskim �rodowiskiem pisarzy i dziennikarzy. Rok p�niej staje si� cz�onkiem United Amateur Press Association (do tej organizacji nale�eli m.in. Henry Kuttner, Clark Ashton-Smith, Robert E. Howard, Robert Bloch). W przedziale 1915-1923 publikuje kilkana�cie numer�w w�asnego pisma pt. The Conservative (poezja, opowiadania, eseje). W�a�nie wtedy rozpoczyna tak�e pisanie list�w, kt�re po dzi� dzie� stanowi� niezwyk�e �r�d�o na temat �ycia Lovecrafta, jego tw�rczo�ci, a tak�e inspiracji. Ukazuj� go tak�e jako niezwyk�ego erudyt�-samouka.

W pierwszym okresie ma��e�stwa Lovecraft utrzymuje rodzin� (jego �ona prowadzi sklep kapeluszniczy) z pisarstwa. Jego opowiadania ukazuj� si� w profesjonalnym magazynie Weird Tales. Po jego powrocie do rodzinnego miasta powstaj� najs�ynniejsze utwory (m.in. Zew Cthulhu, W g�rach szale�stwa).

Bibliografia

Pe�na bibliografia znajduje si� m.in. na stronie http://www.zewcthulhu.com
Zamieszczony poni�ej spis jest wykazem ksi��ek, kt�re ukaza�y si� w Polsce.

Zbiory opowiada�, powie�ci

1. Zew Cthulhu - przek�. R. Grzybowska, Warszawa 1983
2. Przypadek Charlesa Dextera Warda - przek�. M. Wroczy�ski, Warszawa 1991
3. Dagon - przek�. R. Lipski, Warszawa 1994
4. Reanimator - przek�. R. Lipski, Warszawa 1995
5. W poszukiwaniu nieznanego Kadath - przek�. R. Lipski, Warszawa 1996
6. Kolor z przestworzy - przek�. R. Grzybowska, Warszawa 1996
7. Przypadki Charlesa Dextera Warda - przek�. A. Ledwo�yw, R. Lipski, G. Iwa�ciw; Warszawa 1999
8. Co� na progu - przek�. R. Lipski, Pozna� 1999
9. W g�rach szale�stwa - przek�. R. Lipski, Pozna� 1999
10. Obserwatorzy spoza czasu (wraz z Augustem Derlethem) - przek�. R. Lipski, Pozna� 2000

Inne

1. Ukochani zmarli (zbi�r opowiada� r�nych autor�w z naniesionymi poprawkami Lovecrafta) - przek�. A Ledwo�yw, Warszawa 1997
2. Ksi�ga Ioda (zbi�r opowiada� zwi�zanych z mitologi� Cthulhu) - przek�. W. Nowakowski, Warszawa 1997
3. Nadnaturalny horror w literaturze - przek�. A. Ledwo�yw, Warszawa 2000
4. Poza tym, ukaza�o si� kilka opowiada� w magazynie Magia i Miecz.

Inne pozycje dotycz�ce Lovecrafta i jego tw�rczo�ci

1. Ka�u�y�ski, Koszmary nowego �wiata, w tego�: Listy zza trzech granic, Warszawa 1956
2. Wydmuch, Strach zwielokrotniony: Lovecraft, w tego�: Gra ze strachem. Fantastyka grozy, Warszawa 1975
3. Lem, Pos�owie, w: James, Opowie�ci starego antykwariusza, Krak�w 1976
4. Dziedzictwo Lovecrafta. W ho�dzie tw�rcy horroru, red. Weinberg, Greenberg, Pozna� 1992
5. Kruk. Pismo po�wi�cone grozie (1) 1997
6. Misterek, Tam, gdzie czyha Cthulhu. O przestrzeni naznaczonej w prozie H. P. Lovecrafta,
Gda�sk 1999
7. Webb, W stron� Marsa i Providence, w: Echa wojny �wiat�w