NIE MA JEDNEGO JEDYNEGO ROZUMU. Nie ma te┐ jednej postaci inteligencji. Je┐eli zostanie stworzona "Artificial Intelligence", a nie jej jaka£ namiastka, inteligencjΩ mniej lub bardziej zrΩcznie imituj╣ca, to ju┐ TYM SAMYM, chc╣c nie chc╣c, ludzie jako konstruktorzy AI wkrocz╣ w kr≤lestwo r ≤ ┐ n o r o d n o £ c i. Inteligentny system bΩdzie pos│uszny - albo nie zechce byµ pos│uszny, PONIEWA» ROZUMIE nakazy, pro£by, sugestie, ┐╣dania i mo┐e us│uchaµ albo siΩ sprzeciwiµ. Je┐eli ZAWSZE bΩdzie WSZYSTKIEGO got≤w s│uchaµ to TYM SAMYM zademonstruje, ze jest BEZWOLNY i ┐e "nie mo┐e mieµ w│asnego zdania". To, ┐e TE SAME TEKSTY naukowe, artystyczne, literackie (itd.) r≤┐ni ludzie rozmaicie wykszta│ceni, uzdolnieni, ale przecie┐ nie sko±czeni idioci (o tych nie m≤wiΩ tu wcale) potrafi╣ rozmaicie stre£ciµ, wyinterpretowaµ, PO SWOJEMU uznaµ za donios│e lub za p│ytkie, wzruszyµ siΩ nimi albo oburzyµ, czuµ zgorszenie lub przynajmniej obojΩtno£µ albo zachwyt, to wszystko co wymieni│em i czego dla oszczΩdno£ci eseju nie wymieniΩ, pokazuje wielo£µ realn╣ odmian rozumno£ci, jak╣ za obecn╣ w│a£nie jeste£my sk│onni uznaµ. Je£liby tak nie by│o, to by nie mog│y powstaµ historycznie, czyli diachronicznie i wsp≤│cze£nie, czyli synchronicznie, rozmaite style my£lenia w religiach, w filozofii, a last but not least nawet w in┐ynieryjno-produkcyjnym wytwarzaniu zab≤jczych BRONI - albo ratowniczych lekarstw i metod terapeutycznych. Bo np. »ADEN program spo£r≤d wszystkich istniej╣cych (TERAZ) ekspertowych NOWEJ terapii dowolnego schorzenia dla nas NIE wymy£li, albowiem programy nie my£l╣ ani trochΩ, a gdyby zaczΩ│y my£leµ, to by MUSIAúY my£leµ rozmaicie. Inaczej to samo m≤wi╣c: stworzyµ inteligencjΩ sztuczn╣ to znaczy stworzyµ obszar w o l n o £ c i tak┐e i kreacyjnej. Tak zwana "performatywno£µ lingwistyczna" znaczy tyle: ┐aden cz│owiek, kt≤ry jest zdolny do pos│ugiwania siΩ jΩzykiem (rozumienia go oraz m≤wienia w nim) wcale nie musi, a nawet nie mo┐e w idealnie to┐samy spos≤b artyku│owaµ my£li, jakie powstaj╣ w jego m≤zgu. Na tak ma│╣ skalΩ "performatywno£µ" znaczy p[o prostu, ┐e m≤wimy w miarΩ swobodnie, a nie tylko recytujemy wy│╣cznie to, czego£my siΩ na pamiΩµ wyuczyli. Na pamiΩµ m≤wi p│yta gramofonowa albo ta£ma magnetofonu albo dyskietka. My mo┐emy "koryto biegu jΩzykowego my£li, s│owami wyk│adanej" zmieniaµ. Im lepiej kto£ zna dany jΩzyk, tym wiΩksz╣ mo┐e w jego wypowiedziach swobod╣ odmienno£ci artykulacyjnej dysponowaµ, a w obcym jΩzyku jeste£my silniej ograniczeni. Do czego tym niby rozwlek│ym gadaniem zmierzam? Ano do tego, ┐e wykrzesawszy z martwych urz╣dze± inteligencjΩ, znaleƒliby£my siΩ w obliczu wielu k│opot≤w. O kilku wspomnΩ.

Osobi£cie dodam ju┐ tylko na marginesie (ale jednak powi╣zanym z g│≤wnym nurtem mojego wywodu), ┐e obserwujemy dzisiaj na £wiecie jednoczesny wzrost sprawno£ci czysto technologicznych, silnie skorelowany z postΩpami uwi╣du wyobraƒni tw≤rczo-swobodnej. To siΩ spostrzega na przyk│ad w telewizji ale i w sztukach plastycznych. Niedawno zobaczy│em w (satelitarnej) telewizji jakie£ zwΩglone szcz╣tki ludzkich cia│, ale to nie by│y ┐adne ofiary po┐aru czy ludob≤jstw, lecz "dzie│a nowo┐ytnej sztuki", jak siΩ zaraz z g│o£nika dowiedzia│em. Modna jest te┐ zwizualizowana SCIENCE FICTION, ale niestety ub≤stwo wyobraƒni tw≤rc≤w kontrastuje strasznie z bogactwem oprzyrz╣dowania techniczno-wizualnego. Z inteligencj╣ pozatechnologiczn╣ i pozascjentystyczn╣ jest bardzo, bardzo ƒle. Ja sam pisa│em niegdy£ S-F i stara│em siΩ minimalizowaµ │amanie podstawowych a nam znanych dobrze praw natury. Nie pisze siΩ, ┐e niewiasta w ma│┐e±skim stanie sk│ada jaja a jej m╣┐ je wysiaduje. Natomiast w INDEPENDENCE DAY zostaje podeptana i stratowana dla dobra kasy filmowc≤w kolosalna ilo£µ praw natury. WiΩkszo£µ zaj£µ w tym filmie sprzeciwia siΩ wielu oczywisto£ciom. Na przyk│ad olbrzymie statki "extraterrestials" nie mog╣ zawisn╣µ nad Manhattanem dlatego, bo przy takim zbli┐eniu do Ziemi przekroczona zostaje tak zwana granica Roche╒a, co oznacza rozerwanie ka┐dego sporego cia│a przez grawitacyjne p│ywy globu ziemskiego. Ju┐ nie warto dodawaµ, ┐e o ┐adnej "kompatybilno£ci" komputer≤w z innej planety, pozaziemskiego gwiazdozbioru, z komputerami ziemskimi, przej£ciowo nowej generacji nie mo┐e byµ mowy. Ju┐ prΩdzej mogΩ uznaµ za prawdopodobne rozmowy z krow╣ lub ┐yraf╣ bez po£rednictwa jakich£ komputer≤w. Jak siΩ m≤wi potocznie, filmowcy robi╣ nam wodΩ z m≤zg≤w. A wspomnia│em o tym dlatego, poniewa┐ inteligencja ludzka powsta│a PO TO, a┐eby£my mogli poznawaµ P R A W D ╩, co zreszt╣ oznacza│o tym samym w spos≤b konieczny, ┐e mo┐e te┐ inteligencja popadaµ w b│╣d, ┐e mo┐e KúAMA╞, ┐e mo┐e byµ oszukiwana: inaczej siΩ tego (jej) nie da sporz╣dziµ. Inteligencja jest tworem (bytem) powstaj╣cym w naturalnej ewolucji i wspinaj╣cym siΩ po szczeblach "drabiny postΩpu" (na Ziemi) a┐ po poziom jΩzykotw≤rczy a TYM SAMYM zdolny i matematykΩ zrodziµ. Wtedy powstaj╣ rozr≤┐nienia opozycyjne miΩdzy prawd╣ i fa│szem, powstaje logika, powstaje kr≤lestwo nowej, ponadzwierzΩcej wolno£ci i ponadzwierzΩcych przes╣d≤w, zabobon≤w, mit≤w, bredni, z astrologi╣ i SCIENTOLOGY czy innym sekciarstwem na czele. Na wy┐sze ilorazy inteligencji mo┐na nawodziµ tak┐e genami i mo┐na od nich odwodziµ - a┐ po tak zwany kretynizm umys│owy, a┐ do sko±czonych idiot≤w. To s╣ poboczne efekty powstawania inteligencji i nie my£lΩ, ┐e komputerowa nieomylno£µ mo┐e jako nieodjemna w│a£ciwo£µ towarzyszyµ r≤wnie┐ SZTUCZNEJ INTELIGENCJI. îwiat mo┐e istnieµ sobie bez ┐adnej w og≤le inteligencji, czy to naturalnej czy sztucznej. Natomiast nale┐y sobie porz╣dnie u£wiadamiaµ, i┐ owo nadzwyczajne bogactwo bardzo rozmaitych i coraz to nowszych reklamowanych i najszerszej publiczno£ci proponowanych oprzyrz╣dowa± serwerowo-prowiderowo-komputerowo-programowo-dyskowych jest przede wszystkim pomna┐ane i napΩdzane w nieustaj╣cym ruchu lawinowym pogoni╣ za zyskiem, powstaj╣cym dziΩki sprzeda┐y tego, co jeszcze dzi£ prezentowane jako najdoskonalsze, jutro zostaje zast╣pione przez co£ nowego i jakoby lepszego. St╣d np. tak┐e postΩpuj╣ca mikrominiaturyzacja i nanizacyjny trend w dziedzinie procesor≤w. Ale NIE chcΩ byµ techniczny. Owszem: pΩd za zyskiem jest wywo│any potrzeb╣ uzyskiwania materialnych korzy£ci. Lecz inteligencja ludzka wci╣┐ nie TWORZY inteligencji pozaludzkiej ("nieludzkiej" ju┐ by ƒle nam zabrzmia│o). Inteligencja, intelekt, rozum, zmy£lno£µ m╣dro£µ s╣ to byty, potencjalnie znakomite i zarazem niebezpieczne. A┐ tyle i tylko tyle chcia│em powiedzieµ.