W zestawieniu moj╣ rzeczywisto£ci╣ i ┐yciorysem by│o to zaiste dziwne, bo i nie wierz╣cy jestem i nigdy "nie £ni│o mi siΩ" wst╣pienie do seminarium duchownego i nigdy ┐adnych kaza± rzecz jasna nie wyg│asza│em ani wyg│aszaµ nie zamierza│em. Tak tedy tre£µ snu jest wprost na antypodach mojej drogi ┐yciowej , to te┐ przyczyn kt≤re by tΩ tre£µ spowodowa│y, domy£1iµ siΩ nie potrafiΩ. PotrafiΩ natomiast wspomnieµ r≤┐ne, ca│kiem jakoby rea1istyczne elementy tego snu (jak wygl╣da│o wnΩtrze ko£cio│a, kt≤rego w tej postaci nigdy nie widzia│em, jacy 1udzie znajdowali siΩ w pierwszych szeregach owego wnΩtrza nikt tam nie by1 z po£r≤d os≤b mi znanych itd.).

Ot≤┐ poza tym co powiedzia│em, najzupe│niej "oczywiste" i "nieodmienne" by│o w tamtym £nie odczucie, ┐e jestem ksiΩdzem, ┐e jestem dopiero na pocz╣tku tej ┐yciowej drogi, ┐e czynno£ci, kt≤re mam wykonaµ s╣ naturaln╣ i konieczn╣ moj╣ obligacj╣, itd. Jednym s│owem "czu│em" "za sob╣" tak╣ przesz│o£µ, jakiej nigdy na jawie ani w spos≤b szcz╣tkowy nie prze┐ywa│em.

Drugi sen zdaje siΩ bardziej "realistyczny". Oto jestem studentem wy┐szej uczelni i pΩdzΩ do niej po jakich£ wakacjach, w obawie, ┐e siΩ sp≤ƒniΩ na wyk│ad, pierwszy w tym roku. Przybiegam prosto do uczelnianego gmachu, nie maj╣c nawet czasu, ┐eby pierwej udaµ siΩ do bursy, w kt≤rej dzielΩ pok≤j z jakim£ ,"Turkiem", kt≤rego we £nie i od dawna znam, wiem we £nie, ┐e mam w kieszeni klucz do wsp≤lnego pokoju, nie pozostawiony przez pomy│kΩ u janitora, lecz jako£ w "innym" po£piechu w│o┐ony do kieszeni (mogΩ go wyczuµ przez materia│ ubrania), wpadam do wielkiego audytorium, witam siΩ z dobrze mi znanymi kolegami (na jawie ┐aden z nich mi siΩ po przebudzeniu nie skojarzy), prosz╣ bym usiad│ w pierwszym rzΩdzie, ale wolΩ usi╣£µ obok znajomego w drugim na skraju i naraz - widzΩ "Jurka", zrywam siΩ a┐eby go przeprosiµ na ≤w nieszczΩsny klucz, on jednak nie ma mi tego za z│e, tu wszak┐e rozlega siΩ szmer g│os≤w znamionuj╣cy ┐e ju┐ zbli┐a siΩ wyk│adowca-profesor, wiΩc dostrzegaj╣c i┐ nie zdj╣│em p│aszcza rzucam siΩ ku szaragom w takiej konfuzji, ┐e budzΩ siΩ gwa│townie, jakby mnie kto£ wykatapu1towa1 ze snu na jawΩ, a pierwszym moim odczuciem jest zdumienie: jak mog│em braµ ≤w sen, tak r≤┐ny od realno£ci za najpewniejsz╣ jawΩ moj╣...

Znowu mamy, poza akcj╣ oraz bardzo realistycznym uszczeg≤│owieniem snu, powsta│╣ w nim, ca│kowicie w ┐yciu obc╣ mi przesz│o£µ osobist╣. Istotnie przed wielu laty studiowa│em, ale takich koleg≤w nie mia│em, nigdy podobnej uczelni nie widzia│em, w ┐adnej bursie nigdym nie mieszka│, itd. itp. Co wiΩc wsp≤lne jest obu opisanym skr≤towo snom, to przesz│o£µ £ni╣cego, fikcyjnie dorobiona i dopasowana. Nie to, co mia│o dopiero nast╣piµ, bo┐ to z ju┐ wy£nionej sytuacji wynika│o (jako ksi╣dz - winienem by│ oczywi£cie wyg│osiµ w nale┐ytej chwili kazanie, a jako student - zjawiµ siΩ w audytorium i czekaµ na profesora). Natomiast poczucie tego, co by│o mojego wy£nionego ┐yciorysu przesz│o£ci╣, powsta│o i niejako towarzyszy│o mi wewn╣trz snu za ka┐dym razem z tak╣ sam╣ pewno£ci╣ i zwyk│o£ci╣, z jak╣ na jawie potrafi│bym wspominaµ moj╣ przesz│o£µ rzeczywist╣.

Ot≤┐ fantomatyka centralna dopiero wtedy mo┐e siΩ okazaµ niejako "ostateczn╣ instancj╣" prze┐ywania £wiadomo£ci bytu, kiedy zdo│a zaopatrzyµ fantomatyzowanego cz│owieka nie tylko w aktualn╣, powiedzmy wybran╣ przeze± "z katalogu" iluzyjn╣ realno£µ, ale ponadto doklei do tej iluzji przesz│o£µ, w nieodr≤┐nialny spos≤b udaj╣c╣, i┐ by│a to przesz│o£µ jedyna w ┐yciorysie, tak prawdziwa, ┐e bardziej autentycznej byµ w niej nie mo┐e.

Mo┐e warto na marginesie tego szkicu dodaµ, ┐e s╣ £rodki nasenne (gromady barbiturat≤w), kt≤re udaremniaj╣ m≤zgowi pracΩ typu "sennego marzenie", a to zachodzi nie bez szkody dla m≤zgu, zw│aszcza przy d│u┐szym za┐ywaniu takich hypnotik≤w, a tak┐e s╣ £rodki innej grupy, kt≤re nie naruszaj╣ zdolno£ci prze┐ywania marze± sennych, lecz niekiedy nawet j╣ nasilaj╣ (w kierunku ju┐ wspomnianych sn≤w barwnych i/albo koszmarnych).

O patologicznych stanach, i ich pograniczu, utrudniaj╣cym odr≤┐nienie snu od jawy, zamilczΩ bo┐ by i to mi rozsadzi│o ten wyw≤d szkicowy. W ka┐dym razie mo┐na uskramniaj╣co rzec tyle: fantomatyka obwodowa, dzia│aj╣ca na m≤zg w "doraƒnej teraƒniejszo£ci", nie jest ju┐ wymys│em dziwacznym Lema lecz rzeczywisto£ci╣, w kt≤r╣ wielkie koncerny (SEGA na przyk│ad) inwestuj╣ ca│kiem realne, wielomilionowe kwoty dolarowe.

Natomiast mo┐liwo£µ fantomatyki centralnej narazie wci╣┐ jest tylko szans╣ na przysz│o£µ, poniewa┐ - o paradoksie - o budowie czynno£ciowej m≤zgu w ludzkiej czaszce wiemy niepor≤wnanie mniej, ani┐eli o budowie czynno£ciowej komputera ka┐dej , skoro przez nas wyprodukowanej i programowanej generacji.

Dodam na koniec, ┐e r≤┐nicy pomiΩdzy jΩzykami zasadniczo "bezkontekstowymi" programowania komputer≤w i jΩzykami kontekstowo uwik│anymi w znaczenia (w semantykΩ) potrafimy siΩ doszukaµ, ale chyba dopiero zaopatrzenie komputer≤w (pracuj╣cych nie interakcyjnie, nie krokowo zatem i nie szeregowo, ale poliparealnie, r≤wnolegle) w ogrom pamiΩci uaktywnianej kontekstowo pozwoli rozziewy, otwarte miΩdzy "m≤zgiem ┐ywym" a "protez╣ cyfrow╣" -jak╣ jest komputer - zredukowaµ: mo┐e a┐ dozerowo...

Komputer, kt≤ry bΩdzie m≤g│, a nawet musia│ spaµ i £niµ, a potem nam tre£µ tego, co wy£ni│, opowiedzieµ bez blagi i sztukmistrzostwa programist≤w, stanie na drodze rywalizacji z cz│owiekiem. Wypowiedzianym przez pewnego francuskiego dominikanina s│owom (w roku l948), ┐e po powstaniu cybernetyki Wienera zjawi│o siΩ widmo maszyny, zdolnej pokonaµ zadania, jakie stawia rz╣dzenie ca│ym pa±stwem a nawet ca1ym £wiatem - mo┐e dla dobra a nie dla z│a ludzi - tym s│owom wtedy nikt powa┐niejszej uwagi nie po£wiΩci│.

Lecz chaos postkomunistyczny czasu teraƒniejszego pokazuje, ┐e maszyna taka, kt≤r╣ negatywnie ocenia│em przed trzydziestu laty, w nazwanej ju┐ SUMIE dzi£ by siΩ w tym skot│owanym £wiecie zapewne przyda│a... Mo┐e okaza│oby siΩ to nawet latwiejsze od skonstruowania maszyny, "zaopatrzonej w £wiadomo£µ", ale to raczej ju┐ temat dla osobnej rozprawki.