A) operacjami dokonywanymi na genomie post conceptionem,
B) na embrionie w toku rozwoju p│odowego (wewn╣trzmacicznie)
C) na m≤zgu noworodka i/albo organizmu dorastaj╣cego. Oddzia│ywania typu fantomatyki obwodowej s╣ zasadniczo ODWRACALNE. (Do£µ od│╣czyµ "fantomatyzator" od zmys│≤w).

áááááááááOddzia│ywania fantomatyki centralnej (instrumentalne lub chemicznie na m≤zg) mog╣ byµ tak┐e nieodwracalne w skutkach.
áááááááááOddzia│ywania cyborgizacyjne (cerebromatyka) musz╣ byµ zasadniczo nieodwracalne, albowiem tak samo jak naturalna ewolucja odwracane byµ nie mog╣. Zmianom w rosn╣cym stopniu ulega nie tylko m≤zg, ale i genom, steruj╣cy TAK»E jego kszta│towaniem. Im wcze£niej zachodzi w ontogenezie interwencja, tym wiΩksza mo┐liwo£µ reorganizacji dog│Ωbnej m≤zgu. Dziecko po zniszczeniu lewej p≤│kuli mo┐e doj£µ wysokiego stopnia rehabilitacji: mow╣ posteruje pozosta│a prawa p≤│kula. U doros│ego przej£cie, tak┐e za pomoc╣ BRAIN CHIPS, ku analogicznej rekompensacji wydaje siΩ bardzo nieprawdopodobne.
áááááááááRzeczy bior╣c czysto teoretycznie, nie widaµ ┐adnego "zakazu czynno£ciowego", kt≤ry by uniemo┐liwia│ mnog╣ implantacjΩ wiΩkszej ilo£ci CHIP╙W ni┐ jeden. Wst╣pienie na tΩ drogΩ oznacza│oby ju┐ stopniowe zastΩpowanie m≤zgu naturalnego elektroniczn╣ (resp. biotechniczn╣) protez╣. Jakkolwiek bodaj o wieki jeste£my od tej mo┐liwo£ci oddaleni, trudno uznaµ j╣ za analog podr≤┐owania z dowoln╣ szybko£ci╣ nad£wietln╣ lub wyprawy w przesz│o£µ dla u£miercenia krewnych linii wstΩpuj╣cej (ulubione tematy SF)
áááááááááPozostaje jeszcze parΩ interesuj╣cych zagadnie±, jakim po£wiΩcΩ nieco uwagi.

I. PamiΩµ jest holograficznie "rozsiana" po m≤zgu i pr≤by jej ostrzejszego lokalizowania poza wΩchom≤zgowiem zawiod│y, podobnie jak swego czasu burzliwie modne nadzieje na "│adowanie m≤zgu wiedz╣" dziΩki spo┐ywaniu okre£lonych substancji ("zjedz profesora, to zostaniesz profesorem").

II. Prospektywna potencja rozumowa m≤zgu jest w zamkniΩtym, ale do£µ szerokim zakresie predeterminowana dziedzicznie; ulega od urodzenia poszerzaniu przez kontakty z innymi ludƒmi, kt≤rych nieobecno£µ powoduje zamieranie potencjalnych tylko (jak jΩzykowa np.) sprawno£ci. Podobnie, jak selekcj╣ hodowlan╣ mo┐na dotrzeµ do wywiedzionych z danego gatunku homozygot≤w, tak i z m≤zg≤w danej grupy osobnik≤w o silnie zbli┐onej budowie m≤zgu mo┐na wywie£µ optymalnie wykszta│conych i rozumnych; frakcja graniczna jednak ruszyµ siΩ z miejsca ┐adnymi BRAIN CHIPS - w moim mniemaniu - nie da;

III. Rozmaitym odmianom pamiΩci, tak┐e, a mo┐e zw│aszcza asocjacyjnej, jako "przechowywacze" i jako systemy bodƒcotw≤rcze mog╣ siΩ one okazaµ przydatne. Czy mog│yby udro┐niµ "zatarte szlaki" wspominania, jako selektory i amplifikatory - information retrieval - powiedzieµ nie potrafiΩ;

IV. W lecznictwie neurologicznym mog╣ brain chips odegraµ powa┐n╣ rolΩ, w psychiatrycznym raczej mniejsz╣; trudno te┐ uznaµ, by ludzie z frakcji normalnych u£rednie± gotowi byli poddawaµ siΩ wszczepianiu procesorowych implant≤w.

V. Co siΩ tyczy za£ samych procesor≤w jako brain chips, my£lΩ, ┐e powstanie bardzo wiele ich odmian; podzielonych na dwa zasadniczo r≤┐ne zbiory: na taki, kt≤ry bΩdzie zasilany przez m≤zg, jakiemu "s│u┐y", oraz przez opatrzone zasilaj╣cym ƒr≤d│em zewnΩtrznym: Mo┐liwe te┐ jest powstanie interfaces, jako przekaƒnikowo-przetwornikowych ogniw, kt≤re bΩd╣ dostarcza│y pobranej z m≤zgu mniej lub bardziej nielokalnie informacji proceduralnej osobnym zespo│om maszynowym (tak┐e komputerom). St╣d wiedzie ju┐ droga do POMIJANIA cia│a jako zespo│u efektor≤w wprost do urz╣dze± steruj╣cych maszynami, innymi komputerami, innymi m≤zgami, wreszcie innymi cia│ami i "pseudocia│ami": dziΩki tej rewolucyjnej ewolucji znajdziemy siΩ wreszcie tam, gdzie i g│upstwo, i wystΩpek mog╣ kr≤lowaµ: w Science Fiction.

áááááááááNiejako margines zagadnienia stanowiµ mo┐e zastosowanie sensor≤w i/albo procesor≤w lub neuroczytnik≤w jako narzΩdzi MONITOROWANIA ju┐ to funkcji tylko samego m≤zgu, ju┐ to ca│ego organizmu (ALE POPRZEZ M╙ZG). Monitorowanie organizmu, w jego podstawowych funkcjach, mo┐e zostaµ tak ograniczone legislacyjnie, by orientacja pobierana z monitora NIE mog│a naruszaµ sfery intymnej prywatno£ci monitorowane-` go. To znaczy, ┐e nie tylko z kory ile z pnia m≤zgu, ze-. £r≤dm≤zgowia, systemu limbicznego, z wzg≤rza (thalamus) i podwzg≤rza sensory pobiera│yby, np. ig│owo albo metod╣ (nie istniej╣c╣ na razie) doglejowego pod│╣czenia, informacjΩ o potokach neuroimpuls≤w, z kolei przek│adanych (w sensie translacji) na aferentne i eferentne bodƒce, jakimi m≤zgowie steruje ustrojem bezpo£rednio lub w upo£rednieniu przez system autonomiczny (mo┐na te┐ naturalnie odbieraµ informacjΩ wprost od plexus solaris, od pewnych czΩ£ci rdzenia etc.). Kody, jakimi m≤zgowie siΩ pos│uguje, s╣ jednak nie tylko umieszczane na no£nikach jonowo-elektrycznych, ale zarazem pracuj╣ analogowo przez wp│ywy hormonowe. Og≤lniej m≤wi╣c, znaczne ilo£ci parametr≤w oraz zmiennych zale┐nych od stan≤w poduk│ad≤w (organ≤w) cia│a (np. samo tylko monitorowanie sk│adu, pH, KRWI] wymaga│yby zapewne prowadzenia w spos≤b ci╣g│y (jak na klinice) dziΩki aparaturze tak┐e nadawczej (aby monitorowany nie by│ przykuty ┐adnymi przewodami do monitora, prezentuj╣cego wyniki ju┐ prze│o┐one na kod, ekspertowym programom nadzoru niezbΩdny dla czuwania nad stanem organizmu czy tylko m≤zgu).
ááááááááá(Mo┐na wtedy np. prognozowaµ zbli┐aj╣cy siΩ atak epileptyczny). O tym wszystkim jedynie wspominam, poniewa┐ szersze potraktowanie rzeczy obecn╣ strategiΩ medycyny, interwencyjno-losow╣, zamieni│oby na kontynuowan╣ bezustannie i zdalnie. By│by to wiΩc ju┐ nie prze│om dotycz╣cy brain chips, ale metoda komputerowegomedycznego zastosowania zdalnej OPIEKI LEKARSKIEJ nad populacj╣ (czy bardziej prawdopodobnie nad jej cz╣stk╣ nie hospitalizowan╣). Mo┐na by w razie potrzeby hospitalizowaµ przy odbiorze diagnostycznie wa┐kich sygna│≤w. To wykracza mi jednak za temat. Nie chcia│bym te┐ zajmowaµ siΩ komparatystyk╣ naszego tematu, brain chips, z wizj╣, widoczn╣ w NEW BRAVE WORLD A. Huxleya (czy innych literat≤w).