"Rozwa┐ania sylwiczne LXIX" Stanis│aw LEM

Stanis│aw Lem
"Rozwa┐ania sylwiczne LXIX"

áááááááááIstniej▒ na ╢wiecie do╢µ liczne organizacje, kt≤rych nie pos▒dzam wprawdzie ani o przynale┐no╢µ mafijn▒, ani o zakusy maso±skie, niemniej jednak ┐yj▒ one, czy wrΩcz paso┐ytuj▒ na ludzkiej pr≤┐no╢ci. W do╢µ grubych, wykonanych ze szlachetnego papieru kopertach przybywaj▒ do mnie ca│e pliki druk≤w o takiej mniej wiΩcej tre╢ci: ╢wiat ┐yczy sobie koniecznie wiadomo╢ci o Pa±skiej Biografii i Dziele. Ten rodzaj przynΩty zazwyczaj przysy│aj▒ rozmaite "Who is Who". Dane, kt≤re podam, umie╢ciwszy je na za│▒czonym arkuszu w za│▒czonej z nadrukiem adresu kopercie, zostan▒ opublikowane w odpowiedniej ksiΩdze za skromn▒ op│at▒, rzadko kiedy przewy┐szaj▒c▒ dwie╢cie dolar≤w. Je┐eli bym chcia│ powiadomiµ wszystkich wchodz▒cych do mojego pokoju o u┐yczonej mi │asce biograficznej publikacji, to za dodatkow▒ op│at▒ otrzymam ponadto specjaln▒ plakietkΩ do zawieszenia lub przyklejenia na ╢cianie, a je╢li nale┐ycie rozdΩty balon mojej pr≤┐no╢ci bΩdzie siΩ tego domaga│, to zamiast zwyk│ej plakietki otrzymam co╢ w rodzaju herbowej tarczy, pracowicie wystruganej z mahoniu, maj▒cej staµ siΩ │o┐yskiem superplakietki. Kto wrzuca te wszystkie papiery, papierzyska oraz koperty do kosza, otrzymuje niebawem od niezra┐onych lekkomy╢ln▒ odmow▒ daru nadawc≤w nastΩpny │adunek.

áááááááááMo┐na podzieliµ ca│y zbi≤r paraj▒cych siΩ tym procederem edytor≤w z grubsza na dwoje. Pilniejsi przysy│aj▒ ankiety ju┐ wydrukowane jako pozbierane przez w│asnych bibliograf≤w i - opr≤cz podpisu oraz pieniΩdzy - prosz▒ tylko o ewentualne uzupe│nienie i zwrot gotowych danych drog▒ pocztow▒. Natomiast leniwsi przysy│aj▒ obszerne arkusze ankiet dziewiczo czyste, sugeruj▒c, ┐e ja sam winienem wszystkie rubryki pozape│niaµ skrzΩtnym maczkiem. WyznajΩ, bez osobliwszej skruchy, ┐e i takie przesy│ki ko±cz▒ sw≤j bieg w domowym koszu.

áááááááááPonadto s▒ jeszcze instytucje, jak np. New York Academy of Sciences, kt≤re wielkodusznie ofiarowuj▒ mi cz│onkostwo. Opr≤cz mn≤stwa przywilej≤w, jakim mo┐e tak sprezentowane cz│onkostwo zaowocowaµ, opr≤cz pism b▒d╝ biuletyn≤w, kt≤re pewno nie najlepiej siΩ rozprowadzaj▒, po╢r≤d wydruku s▒┐nistych zachΩt mo┐na odnale╝µ skromn▒ uwagΩ, ┐e cz│onkowska sk│adka wynosi sto piΩtna╢cie dolar≤w rocznie. Jaki╢ nieznany mi bli┐ej laureat nagrody Nobla, nagrody naukowej, zwraca siΩ do mnie w cyrkularzu opatrzonym podobizn▒ jego podpisu i nazywa ju┐ Drogim Koleg▒" po angielsku. Na kopercie do│▒czonej do tak ╢wietnej oferty, widnieje nadruk wyra┐aj▒cy, ┐e wewn▒trz znajduje siΩ konfirmacja akademickiej przynale┐no╢ci. Wstyd doprawdy, ┐e ponawiane w ten spos≤b kuszenia r≤wnie┐ wΩdruj▒ do kosza.

4	áááááááááRodacy wymy╢lili Klub Leader≤w, kt≤rego cz│onkostwem byliby radzi mnie uhonorowaµ. O ile siΩ orientujΩ, przyjm▒ mnie do swego grona gratis!

5	áááááááááWidzia│em kiedy╢ zabawny rysunek przedstawiaj▒cy morze g│≤w ludzkich, to znaczy olbrzymi t│um, z kt≤rego wystawa│a rΩka cz│owieka wo│aj▒cego "Panie Bo┐e, tu jestem!". Najwidoczniej potrzeba publicznego zaistnienia mo┐e byµ ╝r≤d│em dochod≤w dla jednych, a chwa│y dla innych.

áááááááááNie chcia│bym stwarzaµ wra┐enia, ┐e podobie±stwo angielskiego miana nowojorskiej akademii nauk do nazwy czo│owej akademii ameryka±skiej Of Arts and Science, jest spowodowane rozmy╢ln▒ mimikr▒. Ju┐ │atwiej uwierzyµ w to, ┐e mahoniowe deski z bibliograficznymi danymi zdobi▒ wystarczaj▒c▒ ilo╢µ komnat na ╢wiecie, a┐eby ten interes nie╝le prosperowa│.

áááááááááW gruncie rzeczy chodzi o hybrydΩ interesowno╢ci wysokiej i niskiej, kt≤ra po naszym wybuchu niepodleg│o╢ci obsypa│a PolskΩ bardzo grubymi kopertami z okienkiem plastikowym. Pod okienkiem znajduje siΩ replika zap│onowego kluczyka do stacyjki samochodowej, za╢ nadruki na kopercie zapewniaj▒, ┐e wewn▒trz znajduje siΩ przyznanie jakiej╢ nies│ychanej, najwy┐szej nagrody, co trze╝wemu adresatowi mo┐e siΩ wydaµ nieco osobliwe, poniewa┐ na ┐adnej loterii nie gra│, tedy w ┐adnym ci▒gnieniu nagr≤d uczestniczyµ nie m≤g│.

áááááááááOg≤lna regu│a zawieszona pod chmurami zawiedzionych nadziei g│osi, ┐e frajer≤w nigdy nie brak. Niemal wiek temu wywodz▒ce siΩ z podobnego klucza rodzaje aktywno╢ci, zw│aszcza komercjalnej, opisywa│ Mark Twain. Jego przedsiΩbiorcy uliczni, jak Jeff Peters, proponowali akcje kopalni z│ota w pobli┐u Sahary, wΩ┐owe olejki na reumatyzm i jako╢ specjalnie tresowane prosiΩta.

áááááááááWahad│o chodz▒ce pomiΩdzy ludzk▒ pr≤┐no╢ci▒ i g│upot▒ porusza siΩ wiecznie, za╢ tykot jego ulega szczeg≤lnemu nasileniu, kiedy spo│ecze±stwem wstrz▒saj▒ masowe przemiany. Przeci▒g historii dzia│a widocznie w ten spos≤b, ┐e ponadprzeciΩtnie wielu ludzi zostaje wystawionych do wiatru. Byµ mo┐e zreszt▒ ca│a rzecz ma niezmiernie dawne antecedencje historyczne, o czym zdaje siΩ ╢wiadczyµ stare porzekad│o rzymskiej │aciny: caveat emptor! Mo┐e lepiej nawet tre╢µ tej dziedziny ludzkiego ┐ycia oddaje przys│owie nec sutor ultra crepidam, w polskim t│umaczeniu pilnuj szewcze kopyta. Niestety, ze szkod▒ dla zawarto╢ci kieszeni, niejeden ra┐ony wzdΩciem ambicyjnym cz│owiek nie chce rozs▒dnie pilnowaµ powierzonego mu kopyta.

10	áááááááááObszary po╢wiΩcone tromtadrackiej czelno╢ci politycznej pominΩ, poniewa┐ jest to teren, na kt≤rym k│Ωbi siΩ olbrzymia ilo╢µ os≤b na og≤│ raczej ko±cz▒cych przegran▒. Tak w│a╢nie bezaluzyjnie toczy siΩ nasz ╢wiatek.