PYTANIA PROBLEMOWE

Temat wojny i r≤┐ne jego ujΩcia w wierszach polskich poet≤w

Czes│aw Mi│osz "Campo di Fiori"

Piosenka o ko±cu £wiata - czytelnik obserwuje pogodzenie siΩ podmiotu lirycznego z faktem, ┐e oto koniec £wiata "staje siΩ ju┐", mimo ┐e w wierszu pojawiaj╣ siΩ sielankowe niemal obrazy. Oczekiwany kataklizm nie nadchodzi, oto kobiety spaceruj╣ po polu, │≤dka podp│ywa do wyspy, a nawet pijak £pi na trawniku. Staruszek m≤wi, ┐e £wiat ko±czy siΩ dla ka┐dego innego dnia, ka┐dego dnia kto£ umiera, a spok≤j i pogodΩ ┐ycia osi╣gnie ten, kto u£wiadomi sobie konieczno£µ £mierci.

Tadeusz R≤┐ewicz "Ocalony"

Wiersz m≤wi o m│odym cz│owieku, kt≤ry ocala│ z zawieruchy wojennej. Jednak to ocalenie nie jest ƒr≤d│em rado£ci, bo ocalony ma zniszczon╣ psychikΩ. Nie potrafi odr≤┐niµ dobra od z│a, mi│o£ci od nienawi£ci, cnoty od wystΩpku i prawdy od k│amstwa. Warto£ci etyczno - moralne to tylko puste s│owa. Powodem tego jest wojna i prze┐ycia, jakie po sobie zostawi│a. Dlatego podmiot liryczny zwraca siΩ z dramatyczn╣ pro£b╣ o nauczyciela, kt≤ry nauczy go kochaµ, ceniµ prawdΩ, rozum i cnotΩ.

Dramat pokolenia Kolumb≤w w tw≤rczo£ci K.K. Baczy±skiego

"Pokolenie"

Utw≤r ten ukazuje pokolenia wojny i okupacji, pokolenia Baczy±skiego. W £wiecie przemocy nie ma mi│o£ci, lito£ci, sumienia. Nie ma wiΩc warto£ci humanitarnych. W takim £wiecie mo┐e byµ tylko gwa│t i £mierµ. Pozorne wydaje siΩ tylko to, ┐e inny jest £wiat przyrody (w kt≤rym winny rz╣dziµ prawa natury, a nie cz│owieka). Ale i tam wtargn╣│ cz│owiek ze swoj╣ przemoc╣, bo nawet chmury "sun╣ drapie┐nie w mrok". Wiersz cechuje nastr≤j grozy, przygnΩbienia, rozpaczy.

"Rodzicom"

Utw≤r jest wyrazem obywatelskiej, patriotycznej postawy podmiotu lirycznego, kt≤ry m≤wi, ┐e bΩdzie walczy│, mimo i┐ nadziei coraz mniej. Nie boi siΩ £mierci, bo jest spadkobierc╣ niepodleg│o£ciowych tradycji, przekazanych przez ojca.

"Elegia o ch│opcu polskim"

Adresatem jest poleg│y syn, do kt≤rego zwraca siΩ zrozpaczona matka, ubolewaj╣c nad jego losem. M│ody cz│owiek zosta│ brutalnie pozbawiony piΩknych s│≤w i marze±, musia│ staµ siΩ uczestnikiem wojennych wydarze± ("...malowali krajobrazy w ┐≤│te £ciegi po┐≤g, wyszywali wisielcami drzew p│yn╣ce morze (...) Zanim pad│ prze┐egna│ ziemiΩ rΩk╣.).

"Z g│ow╣ na karabinie"

Wspomina przedwojenne lata, kiedy to wyhu£ta│a go ko│yska chmur, kiedy wytryska│a go│Ωbia m│odo£µ. Wydarzenia wojenne zmusi│y m│odzie┐ do dokonania wyboru. Do przespania czasu wielkiej rzeƒby z g│ow╣ na karabinie. Wizja przysz│ej £mierci.

Okupacyjna rzeczywisto£µ w £wietle opowiadania Tadeusza Borowskiego "Po┐egnanie z Mari╣"

Tadeusz Borowski nale┐y do pokolenia szczeg≤lnie tragicznie do£wiadczonego przez historiΩ. Ludzie urodzeni na pocz╣tku lat dwudziestych naszego wieku (Borowski urodzi│ siΩ w 1922) byli pierwszymi po wielu latach Polakami, kt≤rzy urodzili siΩ i wychowali w niepodleg│ym kraju. Wybuch drugiej wojny £wiatowej spowodowa│, ┐e z m│odzie±czych idea│≤w pokolenia siedemnasto- i osiemnastolatk≤w niewiele zosta│o. Od tytu│u powie£ci Romana Bratnego ("Kolumbowie, rocznik 20.") zostali oni okre£leni mianem Kolumb≤w.

"Po┐egnanie z Mari╣" to tytu│ cyklu opowiada± Tadeusza Borowskiego. Borowski, kt≤ry spΩdzi│ kilka lat wojny w hitlerowskich obozach koncentracyjnych, wywo│a│ swoj╣ tw≤rczo£ci╣ ogromny skandal. W opowiadaniach opisuj╣cych rzeczywisto£µ obozow╣ zaprzeczy│ tradycyjnemu, martyrologicznemu sposobowi ukazywania ┐ycia w obozie. Zosta│ oskar┐ony o fa│szowanie i tendencyjne przedstawianie wiΩƒni≤w hitlerowskich oboz≤w, za£ stworzonego bohatera opowiada± - Tadeusza - zaczΩto uto┐samiaµ z autorem.

W opowiadaniu tytu│owym pisarz ukazuje jeszcze nie obozy koncentracyjne, ale okupowan╣ WarszawΩ. "Po┐egnanie z Mari╣" to wizerunek miasta, w kt≤rym ┐yj╣ ludzie pozbawieni ┐ywno£ci, opa│u, prawa do normalnej egzystencji. A jednak robi╣ wszystko, aby zachowaµ przynajmniej pozory zwyk│ej codzienno£ci. Bohater opowiadania, Tadeusz, jest zmuszony handlowaµ, kombinowaµ, a nawet oszukiwaµ. Robi to, by prze┐yµ - w ten sam spos≤b postΩpuj╣ tysi╣ce mieszka±c≤w Warszawy. Pr≤b╣ ucieczki od tej poni┐aj╣cej rzeczywisto£ci jest mi│o£µ - Tadeusz znalaz│ to uczucie w swojej narzeczonej, Marii. Mi│o£µ ma spowodowaµ, ┐e cz│owiek otrzymuje choµby namiastkΩ normalno£ci, mi│o£µ sprawia, ┐e mozna spojrzeµ na £wiat inaczej, z godno£ci╣. Tadeusz jest r≤wnie┐ poet╣. Poezja stanowi drug╣ z mo┐liwosci oderwania siΩ od rzeczywisto£ci okupacyjnej.

A jest to rzeczywisto£µ przygnΩbiaj╣ca. Spekulacje i oszustwa s╣ na porz╣dku dziennym. Oszukuj╣ w zasadzie wszyscy. Jest to powszechnie akceptowane, bowiem tylko dziΩki drobnym kradzie┐om mo┐na prze┐yµ. Kradnie sklepikarz, kradnie magazynier, kradn╣ robotnicy. Powszechne s╣ │ap≤wki, dziΩki nim mo┐na wykupywaµ osadzonych w getcie lub skazanych na wywiezienie do Niemiec na roboty. úap≤wki bior╣ Niemcy, bior╣ te┐ "granatowi" policjanci.

Gdy w │apance zostaje zabrana Maria, Tadeusz zostaje sam. Wiadomo jednak, ┐e nawet wiadomo£µ o £mierci ukochanej nie wp│ynie na jego postΩpowanie. »ycie w okupowanej Warszawie musi bowiem toczyµ siΩ swoim rytmem, nieobecni nie maj╣ po prostu racji bytu, musz╣ zostaµ zapomniani, aby ┐ywi mogli dalej istnieµ. Wypowiedƒ g│≤wnego bohatera o przerobieniu Marii na myd│o mo┐e brzmieµ cynicznie, niemniej jednak jest to wyraz czas≤w, w jakich przysz│o mu ┐yµ, czas≤w dewaluacji wszelkich warto£ci.