KLASYCYZM WE FRANCJI

POJ╩CIE KLASYCYZMU

Klasycyzm - pewien model kultury powsta│y w staro┐ytno£ci (Grecja, Rzym); nawi╣zanie do antyku (np. w gatunkach literackich - tragedia antyczna, zasada decorum)

PODúO»E FILOZOFICZNE

Kartezjusz

Podbudow╣ filozoficzn╣ my£lenia o sztuce by│y pogl╣dy Kartezjusza. Autor ôRozprawy o metodzieö. Za najwiΩksz╣ warto£µ uznawa│ ludzki rozum. Celem cz│owieka by│o poznanie prawdy o £wiecie, dostΩpnej rozumowi ludzkiemu. Prawdziwe jest to co jasne i zrozumia│e. Kartezja±ska filozofia nawi╣zywa│a do aforyzmu ôMy£lΩ wiΩc jestemö. Ta sama zasada obowi╣zywa│a w sztuce.

Kant

Nawi╣zuje do system≤w antycznych. Poznanie prawdy mo┐liwe jest na drodze dwuƒr≤d│owo£ci: rozumu i zmys│≤w. Kant wychodzi z racjonalizmu o£wieceniowego i empiryzmu, zrywa z obiektywizmem. Twierdzi, ┐e £wiat, kt≤ry cz│owiek postrzega mo┐e byµ przez niego kszta│cony.

Locke

Stworzy│ podstawy teoretyczne empiryzmu. År≤d│a wiedzy szuka│ w do£wiadczeniu zewnΩtrznym - zmys│owym i wewnΩtrznym - refleksji. Propagowa│ tolerancjΩ religijn╣. Uwa┐a│, ┐e cz│owiek d╣┐y do szczΩ£cia, kt≤re ka┐demu obywatelowi powinno zapewniµ pa±stwo.

ZALECENIA POETYKI KLASYCYSTYCZNEJ (M. BOILEAU)

  1. piΩkne to co rozumne, rozs╣dne i harmonijne
  2. doskona│o£µ wykonania
  3. zasada prawdopodobie±stwa
  4. kryterium doboru - rozum
  5. jΩzyk wykwintny, ale i pe│en prostoty
  6. poszanowanie jΩzyka ojczystego
  7. £cis│e przestrzeganie zasad gatunk≤w literackich
  8. typowo£µ (bohaterowie typowi dla danego £rodowiska)
  9. klarowno£µ (przejrzysto£µ kompozycji)
  10. kompozycja musi byµ regularna
  11. powr≤t do zasady umiaru
  12. styl jasny i prosty
  13. powr≤t do zasady Horacego (uczyµ-bawi╣c)

LITERATURA FRANCUSKA XVII W - MOLIER

Molier to tw≤rca francuski. Pisa│ on komedie. Jego najlepsze dzie│a to ôîwiΩtoszekö i ôSk╣piecö.
W
ôîwiΩtoszkuö Molier krytykuje wady Francuz≤w. Pr≤buje o£mieszyµ do£µ rozpowszechnione przywary. Jest to satyra na bigoteriΩ i wszelkie przejawy hipokryzji. Krytykuje te┐ przejawy dewocji. O£miesza naiwno£µ, k│amstwo, │atwowierno£µ i ob│udΩ. Wed│ug Moliera zadaniem poezji jest poprawiaµ ludzi bawi╣c ich jednocze£nie. Molier przeciwstawia│ siΩ ob│udzie na p│aszczyƒnie moralnej.
ôîwiΩtoszekö to komedia. Charakteryzuje siΩ wiΩc komizmem. (Komizm to kategoria est
etyczna oznaczaj╣ca w│a£ciwo£ci jakiego£ przedmiotu lub zjawiska. Przybiera r≤┐ne formy. WystΩpuje w postaci satyry, ironii, humoru. S╣ miΩdzy innymi nastΩpuj╣ce rodzaje komizm≤w: sytuacyjny, s│owny, postaci.) W ôîwiΩtoszkuö s╣ nastΩpuj╣ce rodzaje komizmu:
postaci (Pani Peurelia, Tartufe, Doryna)

  1. sytuacyjny (Orgon - pod sto│em)
  2. s│owny (rozmowa Doryny z Orgonem o sytuacji w domu)