DOROBEK ARTYSTYCZNY JULIUSZA SúOWACKIEGO

TEMATYKA WCZESNEJ TW╙RCZOîCI J. SúOWACKIEGO

Reprezentant drugiego m│odszego pokolenia romantyzmu. Odwo│ywa│ siΩ te┐ do powstania listopadowego. Przed powstaniem nastΩpuje jego debiut literacki. Utwory powsta│e wtedy to cykl powie£ci poetyckich, wprawki dla S│owackiego (tematyka historyczna, motywy orientalne). Bohaterowie tych powie£ci poetyckich byli skrzywdzeni, sk│≤ceni ze £wiatem, chc╣cy zamanifestowaµ indywidualno£µ. Pisze pierwsze tragedie historyczne. Utwory nasycone smutkiem, rozpacz╣, uczuciami, kt≤re dominowa│y w okresie romantyzmu.

W tym czasie powstaje te┐ powie£µ poetycka ôLambroö. Akcja - wojna grecko-turecka (tak jak w ôGiaurzeö). Lambro postanawia zniszczyµ flotΩ tureck╣, po£wiΩcaj╣c swe ┐ycie i dobre imiΩ. Po£wiΩca siebie, aby zyskaµ jako£ sukces militarny (szlachecki rewolucjonizm).

Wybuch powstania - S│owacki przyj╣│ to z entuzjazmem. Efekt to wiersz ôBogurodzicaö. Nawi╣zanie do £redniowiecznej pie£ni, utw≤r ma spe│niaµ tak╣ funkcjΩ i mieµ takie skutki jak ôBogurodzicaö. Wezwanie do pomocy Polakom przez Litwin≤w i rewolucjonist≤w rosyjskich. Nawo│anie do powstania i przy│╣czenia siΩ innych. W utworze du┐o wiary, entuzjazmu; wiersz ma charakter odezwy. Jest dynamiczny. ChΩµ pobudzenia do aktywno£ci.

W momencie wybuchu powstania listopadowego S│owacki skierowany zosta│ do prac administracyjnych. By│ ni╣ zniechΩcony. Opuszcza PolskΩ i wyrusza do Francji. Znajduje siΩ w£r≤d popowsta±czej emigracji. Po powstaniu listopadowym m≤g│ wr≤ciµ do Polski. 1834 - wydanie ôKordianaö. Utw≤r ten to ocena powstania. Powr≤t do Polski sta│ siΩ niemo┐liwy.

ôKORDIANö - typowy dramat romantyczny ?

Tre£µ

15 letni ch│opiec zastanawia siΩ nad sensem ┐ycia. Nie mo┐e odnaleƒµ celu. My£li o samob≤jstwie. Nie mo┐e okre£liµ swych pragnie±. Pro£ba do Boga o cel w ┐yciu, do kt≤rego bΩdzie d╣┐y│. Wiele pragnie±, my£li, w£r≤d kt≤rych jest zagubiony. Odczuwa wewnΩtrzny niepok≤j, dr┐enie, rozgor╣czkowanie. Odnajdujemy u niego ôchoroby wiekuö - bezsens ┐ycia, bezcelowo£µ wszystkich dzia│a±, uczucie nudy i pustki egzystencjalnej. Grzegorz opowiada mu 3 historie: bajkΩ o Janku (rzekomo nieudolny ch│opiec osi╣gn╣│ sukces poprzez podjΩcie ryzyka), opowie£µ o wojnach napoleo±skich i opowie£µ o Kazimierzu. Kordian zapala siΩ lecz potΩguje siΩ jego nico£µ, pustka i samotno£µ. Pesymista, negatywnie my£li o swym ┐yciu i jego celu. Ma poczucie bezczynno£ci i bezradno£ci. NieszczΩ£cie potΩguje nieszczΩ£liwa mi│o£µ. Nie znajduje wzajemno£ci. Laura starsza o parΩ lat drwi z Kordiana, nie widzi jego prawdziwych uczuµ. Emocjonalna niedojrza│o£µ Kordiana powoduje jego rozterkΩ. Postanawia pope│niµ samob≤jstwo, kt≤rego jednak nie dokonuje.

Proces dojrzewania Kordiana. Konfrontacja m│odzie±czych idea│≤w, wyobra┐e± z rzeczywisto£ci╣. Podr≤┐uje po Europie.

Anglia - u£wiadamia sobie, ┐e zaszczyty mo┐na kupiµ, tak jak i tytu│ lecz nie szacunek ludzi. Przekonuje siΩ o w│adzy pieni╣dza. W│ochy - Kordian zawsze poszukiwa│ mi│o£ci jako zwi╣zku dusz, trwaj╣cego ca│e ┐ycie. Spotykaj╣c WiolettΩ przekona│ siΩ, ┐e takie uczucie nie istnieje. Mi│o£µ mo┐na kupiµ. Rozczarowuje siΩ, jego marzenia s╣ zszargane przez rzeczywisto£µ. BΩd╣c na audiencji u papie┐a przekonuje siΩ, ┐e on uwa┐a PolskΩ za kraj szczΩ£liwy, ka┐e czciµ prawos│awnego cara. Rozczarowa│ on Kordiana. Papie┐a nie interesuje los Polak≤w. Opowiada siΩ za silniejszym. PotΩpia powstanie listopadowe. Nie chce pob│ogos│awiµ garstki ziemi z kroplami krwi. W Kordianie za│amuje siΩ wiara w religiΩ. Na Monte Blanc wyg│asza liryczny monolog. Pierwsza faza to rozczarowanie, pr≤ba zab≤jstwa, druga to zniechΩcenie dla £wiata i ludzi, trzecia za£ to odnalezienie celu ┐ycia. Kordian ma poczucie si│y, chce po£wiΩciµ siΩ dla ojczyzny, poderwaµ nar≤d do walki z tyrani╣. Chce udowodniµ swoje bohaterstwo i po£wiΩciµ siΩ za nar≤d tak jak Winkelried.

Narada spiskowc≤w. Pr≤ba wyst╣pienia przeciw carowi, zab≤jstwo tyrana. Kordian nie dba o przysz│o£µ Polski, nie ma jej wizji. Chce dokonaµ tylko jednego czynu. Nie ma programu politycznego. Kordian sam decyduje siΩ na zbrodniΩ. Podczas pr≤by zab≤jstwa waha siΩ. Nie znajduje wystarczaj╣cej motywacji moralnej i politycznej. Zostaje powalony przez strach i imaginacjΩ. Zostaje z│apany, oskar┐ony, skazany na £mierµ - niewiadome u│askawienie.

Portret psychologiczny tytu│owego bohatera (dynamizm postaci)

Kordian ulega przemianie. S│owacki wyra┐a krytykΩ wobec niedojrza│ego bohatera. Tacy ludzie walczyli o PolskΩ.

Kordian to bohater romantyczny. Cechuje go:

  1. samotno£µ
  2. niezgoda z zastanym £wiatem, pr≤ba zmiany go
  3. nieszczΩ£liwa mi│o£µ
  4. indywidualizm i tajemniczo£µ
  5. sk│onno£µ do desperacji
  6. dominacja uczuµ nad racjonalizmem
  7. poczucie odpowiedzialno£ci za z│o £wiata
  8. dynamiczny
  9. tragiczny (nie dokona│ tego, czego chcia│)
  10. wewnΩtrzne rozdarcie (pragnie zabiµ cara ale przeszkadzaj╣ mu argumenty prezesa)

WiΩcej na ten temat w punkcie 49.2.1

Wymowa polityczna utworu

S│owacki dokonuje tutaj rozrachunku z powstaniem listopadowym. W III akcie krytykuje sfery rz╣dz╣ce. Prezes - Julian Ursyn Niemcewicz boi siΩ dzia│ania, hamuje zapa│ sprzysiΩ┐onych. Argumenty:

  1. kr≤lob≤jstwo jest wbrew polskiej tradycji
  2. obawa przed reakcj╣ innych w│adc≤w i konsekwencjami
  3. odwo│ania do wiary zabraniaj╣cej zbrodni
  4. honor nie dopuszcza do z│amania przysiΩgi pos│usze±stwa (nawet caru)
  5. z│amanie honoru rycerskiego walk╣ ukryt╣

Na niepowodzenie powstania mia│a te┐ wp│yw przesadna ostro┐no£µ przyw≤dc≤w, hamowanie przez nich zapa│u powsta±c≤w. Niedobra praca sejmu, nieudolno£µ, kadra oficerska nie spe│niaj╣ca wymaga±, przesadnie rozs╣dna. Kordian to szlachcic rewolucjonista, nosi│ cechy ludzi z powstania. Swoj╣ postaw╣ i deklaracjami dowodzi niedojrza│o£ci politycznej swojej i programu jakim jest szlachecki rewolucjonizm. Niedojrza│o£µ polityczna Kordiana:

  1. samotnictwo, dzia│anie bez poparcia
  2. chcia│ zabiµ cara
  3. nie potrafi│ oceniµ obiektywnie sytuacji
  4. naiwny, jeden cz│owiek nie zniszczy ca│ego aparatu w│adzy
  5. brak politycznego programu
  6. kierowanie siΩ tylko emocjami
  7. jego poetycka wra┐liwo£µ, g≤rowanie emocji nad racjonalnym postΩpowaniem, sk│onno£µ do desperacji
  8. brak zdystansowania siΩ do dzia│ania
  9. niezdolno£µ do wyzwolenia siΩ spod argument≤w prezesa
  10. s│aba psychika

Odpowiedzialno£ci╣ za klΩskΩ powstania S│owacki obarcza tak┐e ideologiΩ szlacheckiego rewolucjonizmu. Na przyk│adzie sceny z domu wariat≤w sugeruje, ┐e jest on te┐ urojeniem szale±ca.

Winkelriedyzm

S│owacki wysuwa pewnego rodzaju propozycjΩ, kt≤ra jest w pewnym stopniu opozycj╣ do mesjanizmu. Jest to koncepcja, kt≤ra polega na tym, ┐e Polska ma skupiµ na sobie zainteresowanie zaborcy, ma byµ aktywna, zaanga┐owaµ wroga, w tym czasie inne narody zwyciΩ┐╣ zaborcΩ. S│owacki dostosowuje swoj╣ ideologiΩ do warunk≤w historycznych i politycznych. Winkelriedyzm rodzi siΩ na szczycie g≤ry Monte Blanc. Walcz╣c pod tym has│em Kordian te┐ ponosi klΩskΩ, wiΩc zaproponowana przez S│owackiego koncepcja nie wytrzymuje, poniewa┐ zak│ada ona czyn nielicznych.

Polemika z Mickiewiczem w utworze

Mickiewicz ju┐ za ┐ycia uznany zosta│ klasykiem, rola S│owackiego za£ zosta│a pomniejszona. Pojawi│a siΩ zazdro£µ poczucie niedocenienia. R≤┐nice £wiatopogl╣dowe sprawi│y, ┐e S│owacki niejednokrotnie polemizowa│ z Mickiewiczem.

I osoba (Mickiewicz) - poezja ma u£mierzyµ b≤l, ma daµ sen, letarg, aby zapomnieµ o cierpieniach. Zaleca ona bierno£µ, chce byµ osob╣, na kt≤rej skupi siΩ ca│y b≤l. Koncepcja takiej poezji zwi╣zana jest z mesjanizmem - poeta jako prorok, wieszcz.

II osoba (Lelewel) - przeciwnik mesjanizmu, nie popiera bierno£ci. Poezja ma byµ broni╣, aktywno£µ, walka orΩ┐na, zbrojna, poezja ma raniµ g│upich i wrog≤w. Model poezji walcz╣cej, tyrtejskiej, wezwanie do walki.

III osoba (S│owacki) - po│╣czenie si│, jednoczenie narodu, poezja odwo│uj╣ca siΩ do ludowych tradycji, wzbudzaj╣ca ducha walki, zachowanie narodowych warto£ci, pielΩgnowanie ich, poezja zbiornic╣ historii, tradycji, zachowywanie ducha narodu.

S│owacki tak jak i Mickiewicz uwa┐a, ┐e poezja ma byµ tytrtejsk╣. Nar≤d kierowany przez poetΩ przegrywa. Egoizm poety, kt≤ry u┐ywa narodu do inspiracji i natchnienia.

S│owacki przeciw mesjanizmowi przeciwstawi│ winkelriedyzm.

Walory Formy utworu

Utw≤r ten jest dramatem romantycznym:

  1. zerwanie z kanonem trzech jedno£ci
  2. synkretyzm formy (monolog Kordiana - liryka, opowiadania Grzegorza - epika, dialogi - dramat)
  3. wprowadzenie rozbudowanych element≤w lirycznych
  4. obecno£ci fantastyki i ludowo£ci
  5. indywidualizacja jΩzyka bohater≤w
  6. wystΩpowanie bohatera romantycznego

ôBALLADYNAö jako zabawa konwencjami literackimi

Ba£niowo ludowy charakter dramatu

Elementy fantastyki:

  1. ludzie w utworze to katolicy, akcja za£ rozgrywa siΩ w g│Ωbokim £redniowieczu, gdy katolicyzm nie by│ popularny
  2. obyczaje stylizowane na sarmacki styl
  3. istnienie £wiata irracjonalnego
  4. ingerencja wiata irracjonalnego w rzeczywisty
  5. istnienie postaci fantastycznych
  6. nieprawdopodobne wydarzenia i przypadki niezgodne z logik╣ ┐yciow╣.

O charakterze ludowym £wiadcz╣:

  1. imiΩ Balladyna
  2. obyczaje, wierzenia ludowe
  3. jΩzyk niekiedy archaiczny, elementy gwarowe

Demitologizacja romantycznych przekona±

  1. romantyczna mi│o£µ
  2. (w ôBalladynieö nie ma jej, zwi╣zku dusz, idea│≤w, wsp≤lnych zainteresowa±, uczucia a┐ do £mierci)
  3. mit arkadyjskiej przyrody
  4. (wie£ to nie tylko sielanka, blisko£µ przyrody i jej nakaz≤w, niebezpiecze±stwo)
  5. ludzie nie s╣ dobrzy, wra┐liwi, szczerzy, patriotyczni

Nawi╣zania do tw≤rczo£ci Szekspira

  1. motyw zbrodni
  2. ┐╣dza w│adzy
  3. w obu utworach wystΩpuj╣ podobne sceny
  4. podobna aura emocjonalna, grozy, duch≤w, zachowanie niecodzienne postaci
  5. istnienie £wiata irracjonalnego
  6. pos│ugiwanie siΩ kontrastami
  7. takie samo ƒr≤d│o tragizmu - czyny cz│owieka a nie fatum tak jak w antyku

ôBENIOWSKIö JAKO POEMAT DYGRESYJNY

Dygresje zawarte w utworze.

S│owacki wierzy w tw≤rczo£µ. Krytykuje Mochnackiego i powstanie a tak┐e emigracjΩ i brak kontaktu z narodem. Uwa┐a dzia│alno£µ sejmu za nie przynosz╣c╣ ┐adnych korzy£ci narodowi. Jest on uciszeniem sumienia arystokracji, kt≤ra uciek│a z kraju. Dramatyczna sytuacja emigrant≤w przekonanych o swoim patriotyzmie. S│owacki nie wierzy w skuteczno£µ sejmu i sens dzia│alno£ci takiej emigracji. Na ko±cu tego tekstu mamy wiarΩ w postΩp, w to, ┐e sytuacja taka nie mo┐e d│u┐ej trwaµ, ┐e przysz│e pokolenia stan╣ siΩ rzeczywistymi bojownikami o wolno£µ.

T╣ czΩ£µ utworu S│owacki po£wiΩca swojej wybrance, Ludwice îniadeckiej. Podmiotowi lirycznemu wydaje siΩ, ┐e j╣ widzi, czuje. Ogarnia go nostalgia i smutek. Tylko na tej kobiecie m≤g│ polegaµ, tylko ona by po nim p│aka│a. Ona jedyna rozumia│a jego cierpienia. Rozstanie z ni╣ by│o trudne, lecz nieodwo│alne. Podmiot liryczny wierzy, ┐e mi│o£µ ich bΩdzie nie£miertelna - powr≤t do koncepcji mi│o£ci romantycznej. S│owacki bole£nie odczuwa samotno£µ, rozstanie potΩguje jego cierpienie.

Jest to program poetycki S│owackiego. My£li wypowiadane w spos≤b giΩtki, aby mo┐na by│o dostrzec ka┐dy aspekt, komunikatywnie i klarownie. Forma nie powinna ograniczaµ tre£ci, kt≤ra to ma byµ g│≤wnym bohaterem. Ma ona tylko podkre£laµ tre£ci i dostosowaµ siΩ do niej. Podmiot liryczny m≤wi z dum╣ o swej poezji, por≤wnuje siΩ do Kochanowskiego, podziwia go, uwa┐a za swojego mistrza. Z dum╣ m≤wi o swych zas│ugach w rozwoju poezji. Podkresla, ┐e Kochanowski zrozumia│by go. Poezja powinna byµ duchowa, inspirowana natchnieniem, wynikaµ z wewnΩtrznej potrzeby.

S│owacki m≤wi, i┐ jego utwory s╣ w cieniu Mickiewicza, kt≤ry czΩsto drwi│ z niego, ┐e nie walczy za ojczyznΩ. By│ on ci╣gle w cieniu i cierpia│ z tego powodu. Dygresja to ostateczny rozrachunek pomiΩdzy nimi, ostateczne wyja£nienie. Mickiewicz wed│ug S│owackiego to zwiastun pokory, jest on bowiem zwolennikiem mesjanizmu. Siebie uwa┐a za wieszcza, skupia swe si│y na przysz│o£ci. Nie pochwala│ on tak┐e tego, ┐e Mickiewicz szuka│ uznania w Watykanie, wi╣za│ przysz│o£µ z Rosj╣, nie wystΩpowa│ przeciwko niej, uwa┐a│, ┐e PolskΩ mo┐na wskrzesiµ dziΩki niej. S│owacki uwa┐a sw╣ drogΩ za lepsz╣. M≤wi│, ┐e Mickiewicz nie jest poet╣ narodowym skoro nawi╣zywa│ do cierpienia. Za£ poezja S│owackiego jest czysta. Uznaje on jego wielko£µ, oddaje mu ho│d, lecz nie zgadza siΩ z jego koncepcjami politycznymi.

WIELOWÑTKOWOî╞ ôGROBU AGAMEMNONAö

Wiersz mo┐emy podzieliµ na dwie czΩ£ci. Pierwsza z nich odnosi siΩ do prze┐yµ osobistych poety wywo│anych widokiem grobu wielkiego wojownika greckiego. Podmiot liryczny prosi o natchnienie. Lutnia, kt≤ra jest symbolem weny tw≤rczej, jest mu potrzebna do opisania uczuµ i prze┐yµ. Nastr≤j jest przygnΩbiaj╣cy - poczucie ma│o£ci wobec Homera i walcz╣cych bohater≤w. Poeta-pielgrzym czujΩ siΩ bardzo ma│y w por≤wnaniu z wielko£ci╣ pogrzebanych. Czuje wobec nich pokorΩ.

W drugiej czΩ£ci utworu S│owacki scharakteryzowa│ spo│ecze±stwo polskie. Podda│ ostrej ocenie szlachtΩ polsk╣, kt≤r╣ obarczy│ win╣ za upadek powstania listopadowego. Skrytykowa│ ≤w ôczerep rubasznyö, kt≤rym przykryta jest ôanielska dusza naroduö. Zdaniem podmiotu lirycznego konserwatyzm szlachecki hamowa│ dzia│alno£µ si│ politycznych o charakterze demokratycznym i postΩpowym. Wed│ug niego:

S│owacki proponuje:

Chce obudziµ emocje, zjednoczyµ, poruszyµ sumienie. Poeta-romantyk nie mo┐e opisaµ drugich - tym razem polskich - Termopil (dzie│o staro┐ytnych, dow≤d odwagi i wielko£ci), mo┐e jedynie opowiedzieµ o klΩsce narodu. Brak mu nadziei na zwyciΩstwo, wstydzi siΩ za Polak≤w. Jednocze£nie kieruje do nich ostrze┐enie. Dop≤ki szlachta bΩdzie uwa┐a│a siΩ za jedyn╣ warstwΩ narodu i nie da wolno£ci ca│emu spo│ecze±stwu, dop≤ty nic siΩ nie zmieni. Polacy musz╣ zacz╣µ walczyµ z zaborc╣,.

SúOWACKI JAKO POETA LIRYCZNY

ôSmutno mi Bo┐eö

Hymn ten powsta│ w czasie podr≤┐y S│owackiego na wsch≤d. Podmiot liryczny opisuje swoje uczucia podczas podr≤┐y statkiem do Aleksandrii. Podkre£la piΩkno £wiata, postrzega przyrodΩ, zjawiska i wspania│o£ci natury, co £wiadczyµ mo┐e o wra┐liwo£ci, o tym, ┐e doznania estetyczne wp│ywaj╣ na doznania emocjonalne. Odczuwa smutek, ┐al, tΩsknotΩ, samotno£µ, sw╣ krucho£µ i ma│o£µ. Uczucia te powoduj╣, i┐ nie zna swych dalszych los≤w. Przybieraj╣ one postaµ r≤┐nych obraz≤w:

  1. lec╣ce bociany, s╣ uciele£nieniem Polski, kieruj╣ jego my£li ku niej
  2. daremna modlitwa dziecka, kt≤re i tak nie powr≤ci do kraju
  3. obraz grobu, nie wiadomo gdzie zostanie pochowany, po £mierci nie zazna spokoju, odpoczynku w ziemi ojczystej
  4. odej£cie matki od dziecka i jego ┐al, tak jak on utraci│ sw╣ MatkΩ OjczyznΩ, tΩskni i ┐a│uje

PiΩkno i atmosfera sprawiaj╣, ┐e otwiera siΩ, ujawnia swe uczucia, a monolog kieruje do Boga. Nie jest on wyrazem buntu, a raczej wypowiedzi wra┐liwej, refleksyjnej jednostki. Podmiot liryczny wierzy w Boga, jest on powiernikiem jego my£li. Dla innych ludzi jest zamkniΩty w sobie, oni widz╣ go jednakowo, powierzchownie. Jest samotny, mo┐e zwr≤ciµ siΩ tylko do Boga, szuka zrozumienia. Jest to forma pro£by do Boga.

ôRoz│╣czenieö

Obraz wewnΩtrznych emocji zwi╣zanych z rozdzieleniem dw≤ch os≤b. Jedynym ich po│╣czeniem jest bia│y go│╣b. Podmiot liryczny m≤wi o ukochanej w kontek£cie przyrody. Zna ukochan╣ doskonale, mo┐e przewidzieµ jej zachowanie, to co teraz robi. Mi│o£µ wieczna trwa mimo roz│╣czenia. Podmiot liryczny widzi j╣ w wyobraƒni. G≤ry s╣ symbolem muru, tego co ich dzieli, trudno£ci nie do przebycia. Ca│y tekst zaopatrzony jest w wiele emocji, mi│o£ci, tΩsknoty i ┐alu. Emocje sprawiaj╣, ┐e podmiot liryczny przekszta│ca realno£µ w taki obraz, jaki narzucaj╣ mu jego my£li, wspomnienia.

ôUspokojenieö

Podmiot liryczny uspokaja tych, kt≤rzy boj╣ siΩ rewolucji. M≤wi, i┐ przyniesie ona wiΩcej korzy£ci ni┐ szk≤d, bΩdzie stopniem w rozwoju ludzko£ci. Rewolucja przedstawiona jest jako nag│a, wielka si│a, kt≤ra przyjdzie nagle, zabije wielu, poczyni ogromne spustoszenia, bΩdzie krwawa, wizja apokaliptyczna, ko±ca, zag│ady £wiata. Wizja ta porusza nie tylko ludzi, ale i samo miasto, domu, wprowadza na teren walki ciemne moce. Po zniszczeniu ma nast╣piµ odrodzenie doskonalszego £wiata. Po okrutnych czasach nast╣pi╣ lepsze. Dramat tu opisywany jest ofiar╣ na o│tarzu doskonalenia siΩ.

WymowΩ wiersza nale┐y rozpatrywaµ na przestrzeni wiek≤w. Wiersz ten okre£la historiozofiΩ S│owackiego - postΩp dokonuje siΩ zawsze poprzez zniszczenie starej formy.

ôTestament m≤jö

Wiersz ten jest stylizowany na testament, zawieraj╣cy po┐egnanie artysty ze £wiatem, rozrachunek z pogl╣dami i warto£ciami, wyra┐aj╣cy jego wolΩ i ┐yczenia skierowane do przyjaci≤│ lub potomnych. Poeta zwraca siΩ do odbiorcy, kt≤rym jest ca│e pokolenie romantyk≤w, wszyscy ci, kt≤rzy znali poetΩ oraz potomni, kt≤rzy bΩd╣ czytali jego poezjΩ. Podmiot liryczny przyznaje siΩ do zespolenia z ludƒmi - ô┐y│em z wami, cierpia│em i p│aka│em z wamiö, kt≤rych kocha. Porzucenie przyjaci≤│ nie jest dla niego │atwe. Wywo│uje to uczucie smutku, jest bolesne, gdy┐ nie pozostawia on potomka. Nie maj╣c go nie ma nikogo, kto m≤g│by podj╣µ siΩ kontynuowania jego my£li tw≤rczej. Prosi tych, kt≤rzy go znaj╣, aby przekazali pokoleniom pamiΩµ o jego ┐yciu, czynach i wielkiej mi│o£ci do ojczyzny. Matce pragnie przekazaµ swoje serce i ┐a│uje, ┐e mo┐e jej ofiarowaµ tylko tyle. Jednocze£nie jest osamotniony, gdy┐ nikt nie docenia jego poezji. Ma nadziejΩ, ┐e przysz│e pokolenia nie przejd╣ obojΩtnie obok jego spu£cizny poetyckiej. Pozostawia on wa┐ne przes│anie. Rodacy musz╣ wierzyµ, ┐e wolno£µ nadejdzie, a kiedy zajdzie potrzeba musz╣ po£wiΩciµ siΩ dla ojczyzny.

FILOZOFIA GENEZYJSKA W TW╙RCZOîCI SúOWACKIEGO

W ôGenesis z duchaö S│owacki przedstawi│ swoj╣ filozofiΩ zwan╣ genezyjsk╣.

Wszystko co istnieje ma duchow╣ istotΩ, materia jest konsekwencj╣ aktywno£ci ducha. To co materialne jest kruche, przemija. Duch siΩ doskonali, aby to zrobiµ musi star╣ formΩ materialn╣ ci╣gle rozbijaµ, zrobiµ z niej ofiarΩ. PostΩp ducha zwi╣zany jest ze zniszczeniem tego co materialne. St╣d konflikt pomiΩdzy tym co duchowe a tym co materialne. Rewolucja jest tak┐e pewn╣ zmian╣ formy, s│u┐y osi╣gniΩciu wy┐szego stopnia rozwoju.