CYGANERIA MúODOPOLSKA

Okres modernizmu charakteryzowa│ siΩ specyficzn╣ atmosfer╣ obyczajow╣ i kulturow╣ szczeg≤lnie w £rodowisku artyst≤w. Prowadzili oni specyficzny i dziwny tryb ┐ycia. Wielbiono ich i na£ladowano lub odrzucano i tΩpiono. îrodowisko modernizmu to cyganeria artystyczna. Bohem (fr.boheme). Pierwszy raz to okre£lenie pojawi│o siΩ w ksi╣┐ce MurgerÆa gdzie charakteryzowa│ £rodowisko artyst≤w MontmartÆu. W przeno£ni okre£lenie to oznacza cz│owieka pΩdz╣cego ┐ycie w│≤czΩgi, kt≤ry nie troszczy siΩ o jutro, ┐yje dniem dzisiejszym czerpi╣c z niego rado£µ, nie ma sta│ego miejsca zamieszkania bo wci╣┐ pchany jest na prz≤d. Nie ulega konwenansom, celowo szokuje innych. Lekcewa┐y konwencje artystyczne. Cyganeria agresywnie odnosi│a siΩ do norm warto£ciowania i postΩpowania. Podkre£lali sw╣ inno£µ (styl bycia, jΩzyk, str≤j). Kwestionowali regu│y spo│eczne. W Polsce by│a to g│≤wnie m│odzie┐ krakowska. Konflikt z filistrami. Pisa│ o tym Jan August Kisielewski. Wtedy dzia│a│ te┐ Tadeusz Boy-»ele±ski. Zafascynowany cyganeri╣. Wywodzi│ siΩ ze statycznej rodziny. Staranne wykszta│cenie i zaw≤d lekarza. ú╣czy│ sw╣ dzia│alno£µ lekarsk╣ z literack╣. Traktowa│ j╣ jako margines ┐ycia. Tw≤rczo£µ o charakterze satyrycznym. Tw≤rca kabaretu ôZielony Balonikö w Jamie Michalikowej. T│umacz literatury francuskiej - ôTristan i Izoldaö. Napisa│ tom wspomnie±: ôZnaszli ten krajö (ukaza│ sytuacjΩ obyczajowo-spo│eczn╣ w Krakowie). Du┐o po£wiΩci│ miejsca Przybyszewskiemu - ôKuƒnia intelektuö. »ycie towarzyskie w kawiarniach. Tematami ca│onocnych rozm≤w by│y wydarzenia artystyczne i polityczne. Panowa│ w kawiarniach tych inny rytm ┐ycia i bycia. »ycie bohemy zaczyna│o siΩ o zmierzchu, a ko±czy│o nad ranem. Nosili, czΩsto dziurawe, peleryny. By│ to symbol dekadenta. Prowokacje wobec filistr≤w. Stylizacja na odmienno£µ obyczajow╣. Za pobyt w kawiarni p│acili maluj╣c £ciany. Uwa┐ali siΩ za osoby nieprzeciΩtne, wybitne, indywidualne, wielkich ponad wszystko.

STANISúAW PRZYBYSZEWSKI

Prowadzi│ ekscentryczny tryb ┐ycia. Lubowa│ siΩ w kszta│towaniu samego ┐ycia. Nazywano go szatanem, ksiΩciem ciemno£ci. Jego uczniowie byli potΩpie±cami. Posiada│ wp│yw osobisty i literacki. Ze swoj╣ kochank╣ Mart╣ mia│ piΩcioro dzieci, byli biedni. Bardzo go kocha│a. Odwzajemnia│ to uczucie, ale jej pospolito£µ nudzi│a go. Pozna│ DagnΩ Jael, muzΩ artyst≤w, zakocha│ siΩ ze wzajemno£ci╣. Marta Felder pope│ni│a dlatego samob≤jstwo. Podejrzano go o morderstwo, ale zosta│ uniewinniony kilka lat p≤ƒniej. Dagna zosta│a zabita przez kochanka. Sta│ siΩ alkoholikiem by ukoiµ b≤l. Alkohol │╣czy│ z muzyk╣.