Echa romantyzmu i pozytywizmu w literaturze okresu miΩdzywojennego.

W literaturze miΩdzywojennej pisarze, jak w dawniejszych latach, ukazywali swoja troskΩ o los kraju i jego pomy£lny rozw≤j. Zjawiskiem szczeg≤lnej wagi w literaturze tych lat by│o powstanie literatury rewolucyjnej, w kt≤rej wyrazem patriotycznej troski by│ konsekwentny program spo│ecznej przebudowy. Na okres literatury lat miΩdzywojennych z│o┐y│y siΩ utwory silniej zwi╣zane z tradycj╣ kierunk≤w i styl≤w istniej╣cych ju┐ w poprzednich epokach oraz takie, kt≤re tradycyjne konwencje w rozmaity spos≤b rozbija│y lub przekszta│ca│y. W utworach wielu pisarzy i poet≤w mo┐na odnaleƒµ echa epok minionych û romantyzmu i pozytywizmu.

Pisarzem, kt≤ry polemizuje z literatur╣ romantyczn╣ jest Leon Kruczkowski. W swojej powie£ci ôKordian i chamö ukaza│ fragment dziej≤w ojczystych, w nowy spos≤b go interpretuj╣c i oceniaj╣c. Pisarz (scena z pann╣ Aniel╣) zarzuca│ Mickiewiczowi jednostronno£µ. Uwa┐a│, ┐e widzia│ on w ch│opie tylko to co piΩkne, a nie dostrzega│ jego trudu i niedoli. Ballady romantyczne jego zdaniem by│y przeznaczone dla m│odych panienek. W powie£ci zawarta jest aluzja do III czΩ£ci ôDziad≤wö. Felu£ mia│ miejsce przy stole oznaczone numerem 45, a w ôDziadachö Mickiewicza ukazana jest zapowiedz przyj£cia tajemniczego wybawcy imieniem 40 i 4. Ta zbie┐no£µ numer≤w oznacza, ┐e Felu£ (szlachta) nie dor≤s│ do pe│nienia przyw≤dczej roli w narodzie. Autor polemizowa│ tak┐e ze S│owackim. Nie zgadza│ siΩ w ocenie rewolucjonist≤w szlacheckich. Kruczkowski nazwa│ ironicznie Felusia Czartkowskiego Kordianem i ukaza│ prawdziwe przyczyny jego udzia│u w powstaniu listopadowym. Pisarz uwa┐a│, ┐e S│owacki wyidealizowa│ Kordiana. Obna┐y│ on prawdziwe oblicze polskiej szlachty, ukazuj╣c jej brak patriotyzmu i egoizm klasowy. Pisarz udowodni│, ┐e powstanie nie mia│o szansy na zwyciΩstwo. Polemizowa│ on tak┐e z »eromskim na temat postawy ch│op≤w. »eromski ukazywa│ ich jako warstwΩ biern╣, poddaj╣c╣ siΩ wyzyskom, natomiast Kruczkowski przedstawi│ budzenie siΩ w nich £wiadomo£ci klasowej.

Poet╣, w wierszach kt≤rego tak┐e pojawiaj╣ siΩ motywy romantyczne, jest Jan Lecho±. W poemacie pt.: ôMochnackiö przedstawia wizjΩ koncertu Maurycego Mochnackiego. Wiersz Lechonia, │╣cz╣c wizjΩ koncertu Mochnackiego z atmosfer╣ emigracyjnych wspomnie± i debat, artystycznie nawi╣za│ wyraƒnie do koncertu Jankiela w ôPanu Tadeuszuö. Wymowa muzyki Mochnackiego, podobnie jak u Mickiewicza gra Jankiela, zinterpretowana zosta│a przez poetΩ jako alegoryczny skr≤t historii walk narodu o niepodleg│o£µ i rozrachunek z tragedi╣ powstania.

Drugim poet╣ bardzo bliskim tradycjom wielkiej poezji romantycznej by│ Antoni S│onimski. By│ to poeta û liryk, kt≤ry podobnie jak Adam Mickiewicz pisa│ bardzo czΩsto sonety. Jego wiersze przypominaj╣ lirykΩ patriotyczn╣ Wielkiej Emigracji, w kt≤rych przejawia siΩ niepok≤j o PolskΩ i tΩsknota do kraju. Sonet ôMg│a na morzuö jest wyraƒn╣ kontynuacj╣ tradycji Mickiewiczowskiej. Poeta napisa│ wiersz, w kt≤rym por≤wna│ obczyznΩ z ojczyzn╣.

Echa romantyczne odnajdujemy tak┐e w tw≤rczo£ci Juliana Tuwima. W swoim wierszu pt.: ôRzecz Czrnoleskaö ukazuje nam akt tworzenia utworu poetyckiego. Jest on autorem û romantykiem, poniewa┐ doznaje natchnienia. Efektem owego natchnienia jest sztuka poetycka. Po dokonaniu siΩ aktu tw≤rczego nastΩpuje moment odpoczynku i oddechu. Poeta jest szczΩ£liwy, ┐e osi╣gn╣│ sw≤j cel. W jego poezji znajduj╣ siΩ tak┐e echa pozytywizmu. Julian Tuwim przeciwstawia siΩ systemowi kapitalistycznemu i wojnie imperialistycznej wywo│anej przez bogatych kapitalist≤w chc╣cych zagarn╣µ z niej jak najwiΩcej zysk≤w. W swoich wierszach pisze z sentymentem o prostym szarym cz│owieku, opiewa atmosferΩ ma│ych prowincjonalnych miasteczek. Krytykuje ┐ycie w wielkich miastach, pogo± za pieni╣dzem drobnomieszcza±stwo. W wierszu pt.: ôMieszka±cyö, podobnie jak Gabriela Zapolska ukazuje sw≤j negatywny stosunek do ograniczonego mieszczucha, tΩpego ko│tuna. Podobne sprawy porusza│ Boles│aw Prus. Tak jak Tuwim przeciwstawia│ siΩ ustrojowi kapitalistycznemu m≤wi╣c, i┐ jego charakterystyczn╣ cech╣ jest uparta wola gromadzenia kapita│u. PotΩ┐nym czynnikiem w ┐yciu gospodarczym staje siΩ pieni╣dz.

Echa pozytywizmu przejawiaj╣ siΩ tak┐e w powie£ci Marii D╣browskiej pt.: ôNoce i dnieö. Tre£ci╣ dzie│a s╣ dzieje ma│┐e±stwa Niechcic≤w. Ich ┐ycie jest szare powszednie, pozbawione wydarze± niezwyk│ych. Powie£µ ta daje inny, rozleg│y i pog│Ωbiony obraz przedstawionego okresu. Ukazuje szeroki kr╣g £rodowiskowy, zarysowuje sylwetki postaci, kt≤re prezentuj╣ ┐ycie okre£lonych warstw spo│ecznych i przebiegaj╣ce w nim procesy. D╣browska stworzy│a idea│ cz│owieka. Jest nim Bogumi│. Postawa jej wi╣┐e siΩ z ôorganicznikowsk╣ö postaw╣ pozytywist≤w. Maria D╣browska ukaza│a proces przeobra┐enia siΩ ziemia±stwa w warstwΩ tzw. inteligencji pracuj╣cej.

W literaturze dwudziestolecia miΩdzywojennego echo romantyzmu i pozytywizmu odcis│o swe piΩtno. Mimo, ┐e nie wszyscy zgadzali siΩ z tradycj╣ to jednak w du┐ym stopniu wp│ynΩ│a ona na ich utwory.