Uklad krwionosny

Sk│ad krwi i ich rola

Krew sk│ada siΩ z:

1. Osocza - p│yn o ┐≤│tawym zabarwieniu, w kt≤rego sk│ad wchodzi:

• woda (90-92%),
• zwi╣zki organiczne, g│≤wnie bia│ka oraz wΩglowodany, t│uszcze, witaminy i hormony,
• jony sodu, potasu, wapnia, magnezu, ┐elaza, chloru, fosforu i jodu,
• sk│adniki gazowe, tlen , CO₂ , azot.

2. Czerwone krwinki krwi - z przodu maj╣ kszta│t dwuwklΩs│ych kr╣┐k≤w, a z boku biszkopta.

• kom≤rki nie maj╣ j╣der kom≤rkowych,
• produkowane s╣ w szpiku kostnym,
• ┐yj╣ oko│o 120 dni, zu┐yte niszczone s╣ g│≤wnie w £ledzionie,
• g│≤wnym ich sk│adnikiem jest hemoglobina, dziΩki niej krwinki maj╣ zdolno£µ do nietrwa│ego │╣czenia siΩ z tlenem lub CO₂,

3. Bia│e cia│ka krwi :

• s╣ wiΩksze i maj╣ j╣dra kom≤rkowe,
• niekt≤re powstaj╣ w szpiku kostnym, ale wiΩkszo£µ w wΩz│ach ch│onnych uk│adu limfatycznego i w £ledzionie,

4. P│ytki krwi :

• najmniejsze z krwinek, kom≤rki o nieokre£lonym kszta│cie,
• powstaj╣ w szpiku kostnym,
• odgrywa zasadnicz╣ role w procesie krzepniΩcia krwi,

W razie przeciΩcia naczy± krwiono£nych p│ytki krwi skupiaj╣ siΩ w tym miejscu.

KrzepniΩcie krwi to zesp≤│ bardzo z│o┐onych reakcji, w kt≤rej niezbΩdne s╣ jony wapnia i witamina K .

Naczynia krwiono£ne

Krew wprawiana jest przez serce kr╣┐y w organizmie zamkniΩtym systemem naczy± krwiono£nych.

T╩TNICE

Odprowadzaj╣ krew z serca do tkanek.

W tΩtnicach krew p│ynie pod znacznie wiΩkszym ci£nieniem ni┐ w ┐y│ach, dlatego £ciany s╣ grubsze i elastyczniejsze. Mog╣ siΩ kurczyµ i rozkurczaµ.

»YúY

Odprowadzaj╣ krew z tkanek do serca.

îciany s╣ cie±sze od £cian tΩtnic, ale zbudowane z tych samych warstw. »y│y maj╣ na ca│ej d│ugo£ci kieszonki, fa│dy, kt≤re zapobiegaj╣ cofaniu siΩ krwi. DziΩki nim krew mo┐e p│yn╣µ w jednym kierunku - do serca.

Du┐y obieg krwi

Rozpoczyna siΩ w lewej komorze serca, s╣d krew z tlenem wyp│ywa aort╣. NastΩpnie aorta rozga│Ωzia siΩ na coraz mniejsze tΩtnice, a p≤ƒniej w naczynia w│osowate, kt≤re oplataj╣ wszystkie narz╣dy cia│a. Po przej£ciu przez narz╣dy cia│a naczynia w│osowate zamieniaj╣ siΩ na wiΩksze - ┐y│y. Do prawego przedsionka wchodzi ┐y│a g│≤wna g≤rna i dolna.

Ma│y obieg krwi

Rozpoczyna siΩ w prawej komorze serca, nastΩpnie przepompowywana jest do pnia p│ucnego, kt≤ry rozga│Ωzia siΩ na praw╣ i lew╣ tΩtnice. Jest to krew pozbawiona tlenu. P≤ƒniej rozga│Ωziaj╣ siΩ na mniejsze tΩtniczki, kt≤re oplataj╣ pΩcherzyki p│ucne. W pΩcherzykach nastΩpuje wymiana gazowa. NastΩpnie 4 ┐y│ami p│ucnymi krew wp│ywa do prawego przedsionka.

Przyczyny chor≤b kr╣┐enia

• nadmierne spo┐ywanie t│uszcz≤w pochodzenia zwierzΩcego,
• nadmierne spo┐ywanie cholesterolu,
• oty│o£µ,
• siedz╣cy tryb ┐ycia,
• palenie tytoniu,
• picie alkoholu,
• cukrzyca,
• nadci£nienie tΩtnicze,
• stresy,
• uwarunkowania dziedziczne.

Uk│ad limfatyczny

Sk│ada siΩ z naczy± limfatycznych oraz wΩz│≤w ch│onnych. Jest to uk│ad otwarty.

Pe│ni rolΩ :

• odporno£ciow╣, (powstaj╣ niekt≤re bia│e cia│ka krwi),
• neutralizuj╣c╣, (zobojΩtnienie cia│ obcych dla organizmu).

Jego zadaniem jest r≤wnie┐ odprowadzanie limfy z powrotem do krwi.

W naczyniach limfatycznych kr╣┐y limfa(ch│onka). Jest to lekko ┐≤│tawo zabarwiony p│yn. G│≤wnym ƒr≤d│em limfy jest przes╣cz z osocza krwi. Sk│ad limfy jest podobny do sk│adu osocz krwi. Sieµ naczy± ch│onnych jest bardzo rozga│Ωziona tworz╣ j╣ du┐e pnie limfatyczne.

Wyr≤┐niamy 2 przewody limfatyczne:

1. Piersiowy - zabiera limfΩ z ko±czyn dolnych, jamy brzusznej, lewej ko±czyny g≤rnej, lewej czΩ£ci klatki piersiowej, szyi i g│owy.
2. Prawy - zabiera limf z prawej ko±czyny dolnej, prawej czΩ£ci klatki piersiowej, szyi i g│owy.