Metale

W£r≤d 112 pierwiastk≤w 88 to metale. Metale stanowi╣ 10% masy pierwiastk≤w wystΩpuj╣cych w przyrodzie. Niekt≤re wystΩpuj╣ w stanie wolnym tzw. Szlachetne np. z│oto inne wystΩpuj╣ w postaci tlenk≤w, soli, wodorotlenk≤w.

Naturalne zwi╣zki chemiczne metali w przyrodzie nazywamy rudami.

Rudy ┐elaza: Magnetyt Fe₃O₄ , hematyt Fe₂O₃ , syderyt FeCO₃

W│a£ciwo£ci metali:

Wsp≤lne:

• Sta│y stan skupienia,
• Barwa srebrzysto-bia│a
• Po│ysk metaliczny,
• Kowalno£µ i ci╣gliwo£µ,
• Dobry przewodnik pr╣du i ciep│a.

R≤┐nice:

• Twardo£µ,
• Temperaturo topnienia,
• GΩsto£µ,
• Aktywno£µ chemiczna (s≤d, potas) aktywne, (z│oto) szlachetne.

Otrzymywanie ┐elaza metod╣ wielkiego pieca.

Wytopy ┐elazne z rudy prowadzi siΩ w hutach, wielkich piecach (30-60m). Od g≤ry do pieca wprowadza siΩ zmielon╣ rudΩ, koks, topniki. Od do│u wprowadza siΩ powietrze wytwarzaj╣c wysok╣ temperaturΩ.

C + O₂ û CO₂

CO₂ +C û 2CO

Zachodzi proces utleniania wΩgla

Fe₂O₃ + 3CO û 3CO₂ + 2Fe

Po dokonaniu spustu z pieca wyp│ywa sur≤wka, a produktem ubocznym jest ┐u┐el.

Sur≤wka û zawiera 4% wΩgla oraz domieszki krzemu, manganu, siarki. Po ostygniΩciu jest twarda, ale krucha, nie daje siΩ tylko do wykonywania odlew≤w ┐eliwnych. Mo┐na j╣ uszlachetniµ (zmniejszyµ ilo£µ domieszki).

Stopy metali maj╣ w│a£ciwo£ci inne ni┐ ich sk│adniki. Te mieszaniny jednorodne r≤┐nych metali maj╣ wiΩksz╣ r≤┐norodno£µ twardo£ci, odporno£µ na korozjΩ, leprze w│a£ciwo£ci magnetyczne i elektryczne itp.

• Mosi╣dz, stop miedzi z cynkiem. Ma wiΩksz╣ twardo£µ od miedzi i cynku w zale┐no£ci od sk│adu procentowego od miedzi i cynku mo┐e mieµ barwΩ od bia│ej, ┐≤│tej do czerwonej,
• Br╣z, stop miedzi z cyn╣, do wyrobu czΩ£ci maszyn.