1.Fazy pieni╣dza w ujΩciu historycznym.
2.Obieg pieniΩ┐ny, got≤wkowy i bezgot≤wkowy.
3.Cechy charakterystyczne obiegu transakcyjnego i dochodowego.
4.Klasyfikacja przedmiotowa strumieni pieniΩ┐nych(zjawisk finansowych)
a)przychody i wydatki realne
b)przychody i wydatki redystrybucyjne
c)przychody i wydatki kredytowe.
5.Podmiotowa klasyfikacja strumieni pieniΩ┐nych
a)finanse przedsiΩbiorstw
b)-ô- ludno£ci
c)-ô- publiczne
d)-ô- bank≤w
e)-ô- ubezpiecze±
6.Funkcja oraz cechy pieni╣dza.

1.Pieni╣dz powsta│ w drodze ewolucji, kt≤rej pocz╣tki s╣ bardzo odleg│e.

Moneta-by│a pierwsz╣ form╣ pieni╣dza t│oczona by│a ze z│ota lub srebra. Mia│a znak stwierdzaj╣cy liczbΩ jednostek pieni╣dza ustawowego. Waga monety odpowiada│a warto£ci nominalnej. Warto£µ monetarna-jest to ilo£µ jednostek na kt≤r╣ moneta opiewa pomno┐ona przez parytet pieni╣dza. Parytet-jest to liczba jednostek wagowych z│ota przypadaj╣ca na jednostkΩ pieni╣dza ustawowego. Banknoty-by│y to znaki pieniΩ┐ne drukowane na papierze opiewaj╣ce na okre£lon╣ liczbΩ ustawowych jednostek pieniΩ┐nych. By│y one wprowadzane do obiegu przez banki za pomoc╣ kredyt≤w udzielanych na finansowanie dzia│alno£ci gosp. Istotn╣ ich cech╣ by│a wymienialno£µ na monety z│ote lub z│oty kruszec. Ta forma wymienialno£ci nazywa siΩ wymienialno£ci╣ bezpo£redni╣, gdy┐ banki bezpo£rednio reprezentowa│y z│oto zgodnie z ich warto£ci╣ parytetow╣ w z│ocie. Pieni╣dz papierowy-by│ on wprowadzony do obiegu przez skarb pa±stwa. WystΩpowa│ przej£ciowo i s│u┐y│ najczΩ£ciej do pokrycia deficytu bud┐etowego. Reprezentowa│ on po£rednio obieg z│ota i tym bardziej ┐e ilo£µ p.p. na rynku uwzglΩdnia│a obieg z│ota oraz warto£µ wymienialnych towar≤w. Bilon-wprowadzono go do obiegu obok monet z│otych banknot≤w i pieni╣dza krajowego. S╣ to drobne monety z pospolitych metali. Bilon nazywa siΩ pieni╣dzem zdawkowym gdy┐ ma ograniczon╣ zdolno£µ zwolnieniow╣ od zobowi╣za±. Wymienialno£µ po£rednia banknot≤w-oznacza prawo do wymiany pieni╣dza krajowego na zagraniczn╣ walutΩ, przyjmowane w obrotach miΩdzynarodowych jako £rodek zap│aty uznano ┐e waluta ta nie jest wymienialna na z│oto.

2.Ruch pieni╣dza wynika z przekazywania pieniΩdzy z r╣k do r╣k przy regulowaniu r≤┐nego rodzaju zobowi╣za±. Proces ten nazywa siΩ kr╣┐eniem pieni╣dza.. Ilo£µ razy jak╣ ka┐dy znak pieniΩ┐ny jest przekazywany z r╣k do r╣k w danym czasie nazywa siΩ szybko£ci╣ obiegu pieni╣dza. Jednym z podstawowych czynnik≤w wp│ywaj╣cych na ilo£µ pieni╣dza w obiegu jest szybko£µ jego obiegu. Szybko£µ obiegu pieni╣dza got≤wkowego zale┐y min. od czΩstotliwo£ci pobierania przychod≤w przez ludno£µ, wysoko£µ tych przychod≤w jak i wysoko£µ oraz czΩstotliwo£µ dokonywania wydatk≤w konsumpcyjnych. Sfera obiegu bezgot≤wkowego obejmuje og≤│ stosunk≤w ekonomicznych miΩdzy jednostkami uspo│ecznionymi. Mog╣ one we wzajemnych stosunkach pos│ugiwaµ siΩ got≤wk╣ tylko w regulowaniu drobnych wydatk≤w nie przekraczaj╣cych wysoko£ci okre£lonej odpowiednimi przepisami.. Natomiast pieni╣dz got≤wkowy funkcjonuje w gospodarce w zasadzie wy│╣cznie w stosunkach ekonomicznych miΩdzy uk│adem uspo│ecznionym a ludno£ci╣ oraz w obrotach miΩdzy gospodarstwami domowymi a jednostkami gospodarki uspo│ecznionej.

3.Podstaw╣ wyodrΩbnienia obiegu transakcyjnego i dochodowego jest odmienny charakter p│atno£ci regulowanych za pomoc╣ pieni╣dza. Obieg transakcyjny-to obieg pieniΩ┐ny zwi╣zany z czΩ£ci╣ wymiany w zakresie d≤br zaopatrzeniowych w sferze produkcyjnej. DziΩki tej wymianie nastΩpuje alokacja produkt≤w pracy przeznaczonych do dalszej przer≤bki lub do odsprzeda┐y. W sferze obiegu transakcyjnego pieni╣dz spe│nia g│≤wnie funkcjΩ £rodka cyrkulacji uczestnicz╣c w transakcjach kupna-sprzeda┐y.

Z dochodowym obiegiem pieni╣dza mamy do czynienia w przypadku pozosta│ej czΩ£ci proces≤w wymiany. Dotycz╣ one obrot≤w dobrami finalnymi zar≤wno inwestycyjnymi jak i konsumpcyjnymi. W wyniku tych proces≤w nastΩpuje ostateczna alokacja d≤br materialnych miΩdzy inwestor≤w oraz konsument≤w zbiorowych i indywidualnych. Dochodowy obieg pieni╣dza jest zwi╣zany z tworzeniem i rozdysponowaniem funduszy ostatecznego podzia│u dochodu narodowego. Mamy tu do czynienia z tworzeniem r≤┐nego rodzaju funduszy nabywczych: a)w sferze inwestycji-funduszy nabywczych d≤br inwestycyjnych, b)w sferze niematerialnej-funduszy nabywczych spo┐ycia zbiorowego, c)w sferze spo┐ycia indywidualnego-funduszy gospodarstw domowych oraz wydatkowaniem tych funduszy na zakup d≤br finalnych. Fundusze te pochodz╣ z dochod≤w pierwotnych, redystrybucyjnych oraz kredytowych. Pieni╣dz w sferze obiegu dochodowego jest narzΩdziem pobierania i wydatkowania dochod≤w oraz pe│ni funkcjΩ £rodka p│atniczego.

6.Cechy pieni╣dza: a)jest towarem, b)jest szczeg≤lnym towarem, poniewa┐ stanowi powszechny ekwiwalent(posiada warto£µ u┐ytkow╣, s│u┐y do wyra┐ania warto£ci),c)jest uniwersalnym uciele£nieniem...,d)jest uniwersalnym reprezentantem warto£ci u┐ytkowej, mo┐e byµ zamieniony na ka┐d╣ dowoln╣, inn╣ warto£µ u┐ytkow╣, e)jest uciele£nieniem spo│ecznego charakteru pracy-potwierdza spo│eczny charakter pracy.

Funkcje pieni╣dza: a)jest miernikiem warto£ci czyli wyra┐a warto£µ r≤┐nych towar≤w .Pieni╣dz bΩd╣c miernikiem warto£ci mo┐e spe│niaµ jednocze£nie inne funkcje. W tej funkcji pieni╣dz wystΩpuje w postaci idealnej np. w cenniku, roczniku statystycznym. b)£rodka cyrkulacji wystΩpuj╣c w transakcjach kupna-sprzeda┐y, w postaci realnej, niesko±czenie pe│nowarto£ciowej. c)£rodka p│atniczego. Szczeg≤lnie wa┐na funkcja dla rozwoju gospodarki towarowo-pieniΩ┐nej. Ma miejsce g│≤wnie wtedy gdy pojawia siΩ zjawisko odroczenia p│atno£ci czyli kredyt .d)îrodka gromadzenia skarbu-tezauryzacji ,kt≤ry zostaje wycofany z obiegu. WystΩpuje w postaci pieni╣dza pe│nowarto£ciowego. Jest to pieni╣dz realny czyli wystΩpuje na rynku. e)Pieni╣dza £wiatowego. WystΩpuje w postaci pe│nowarto£ciowej, s│u┐y do wyra┐ania warto£ci towar≤w wymiennych na rynku £wiatowym.

FORMY PIENIÑDZA: W czasach gdy pieni╣dz wystΩpowa│ tylko w postaci monet pa±stwo nie tworzy│o pieni╣dza tylko u│atwia│o pos│ugiwanie siΩ nim w obiegu. Mia│ wiΩc charakter materialny. Z chwil╣ pojawienia siΩ banknot≤w wymienialnych na pieni╣dz kruszcowy i funkcjonuj╣cy w obrocie na rynku z monet╣ uprawnione do tego banki emisyjne uzyska│y mo┐liwo£µ tworzenia pieni╣dza i wprowadzania go do obiegu w ilo£ciach przekraczaj╣cych produkcjΩ kruszc≤w. Z czasem pojawia│a siΩ nowa forma pieni╣dza ûpieni╣dz bezgot≤wkowy zwany tak┐e bankowym. Rozw≤j tego pieni╣dza oznacza│ dalsze mo┐liwo£ci tworzenia pieni╣dza przez banki i spowodowa│ oderwanie obiegu pieniΩ┐nego od zasob≤w kruszcowych. Umo┐liwia│o to finansowanie przyspieszonego rozwoju gospod. zarazem jednak sta│o siΩ ƒr≤d│em wystΩpuj╣cych w tym rozwoju dysproporcji miΩdzy produkcj╣ ,spo┐yciem a inwestycjami, kryzys≤w bezrobocia oraz innych zak│≤ce± w funkcjonowaniu gospodarki i finans≤w. Po wojnie obieg pieniΩ┐ny na ca│ym £wiecie uleg│ dematerializacji. Sk│ada siΩ on obecnie tylko z bilet≤w bankowych ,bilonu oraz pieni╣dza bezgot≤wkowego.

OBIEG PIENI╩»NY GOT╙WKOWY I BEZGOT╙WKOWY: Sfera obiegu bezgot≤wkowego obejmuje og≤│ stosunk≤w ekonomicznych miΩdzy jednostkami uspo│ecznionymi. Mog╣ one we wzajemnych stosunkach pos│ugiwaµ siΩ got≤wk╣ tylko w regulowaniu drobnych wydatk≤w nie przekraczaj╣cych wysoko£ci okre£lonej odp. przepisami. Z obligatoryjn╣ form╣ rozlicze± bezgot≤wkowych │╣czy siΩ obowi╣zek przechowywania przez jednostki uspo│ecznione wszelkich zasob≤w pieniΩ┐nych na rachunkach bankowych za po£rednictwem kt≤rych dokonuj╣ one tych rozlicze±. Natomiast pieni╣dz got≤wkowy funkcjonuje w gospodarce wy│╣cznie w stosunkach ekonomicznych miΩdzy uk│adem uspo│ecznionym a ludno£ci╣ oraz w obrotach miΩdzy gospodarstwami domowymi a jednostkami gospodarki uspo│ecznionej. PomiΩdzy tymi dwiema sferami obiegu pieniΩ┐nego wystΩpuj╣ powi╣zania w wyniku kt≤rych pieni╣dz bezgot≤wkowy przekszta│ca siΩ w got≤wkΩ i odwrotnie. Pieni╣dz got≤wkowy kt≤ry powraca do banku przekszta│ca siΩ w pieni╣dz bezgot≤wkowy i w tej postaci jest przenoszony z rachunk≤w na rachunki r≤┐nych jednostek gospodarki uspo│ecznionej kt≤re dokonuj╣ miΩdzy sob╣ r≤┐nego rodzaju rozlicze±. W niekt≤rych sytuacjach dla dokonania pewnych p│atno£ci pieni╣dz ten przekszta│ca siΩ w got≤wkΩ i opuszcza sferΩ obiegu bezgot≤wkowego aby niebawem zn≤w do niej powr≤ciµ. W gospodarce pieni╣dz w postaci got≤wkowej w│a£ciwie nie cyrkuluje nie kr╣┐y lecz wykonuje raczej ruch wahad│owy miΩdzy kasami bankowymi.

PIENIÑDZ W OBIEGU TRANSAKCYJNYM-to obieg pieniΩ┐ny miΩdzy przedsiΩbiorstwami produkcyjnymi a handlowymi oraz miΩdzy poszczeg≤lnymi szczeblami handlu hurtowego i detalicznego. PIENIÑDZ W OBIEGU DOCHODOWYM-jest urz╣dzeniem pobierania i realizowania dochod≤w. G│≤wnymi dochodobiorcami uczestnicz╣cymi w tym obiegu s╣ gospodarstwa domowe oraz bud┐et pa±stwa. Obie sfery obiegu s╣ ze sob╣ £ci£le zwi╣zane. Pieni╣dz dostaje siΩ do obiegu dochodowego ze sfery obiegu transakcyjnego. Odbywa siΩ to w ten spos≤b ┐e przedsiΩbiorstwo z przychod≤w pieniΩ┐nych uzyskanych ze sprzeda┐y produkcji £wiadczenia us│ug i realizacji obrotu towarowego wyp│acaj╣ wynagrodzenia swoim pracownikom i dokonuj╣ wp│at na rzecz bud┐etu pa±stwa. PrzedsiΩbiorstwa wy│╣czaj╣ zatem wymienione strumienie pieni╣dza z obiegu transakcyjnego kieruj╣c je do obiegu dochodowego. Sfery obiegu transakcyjnego i dochodowego nie pokrywaj╣ siΩ jednak w pe│ni ze sferami obiegu bezgot≤wkowego wobec czego mo┐na powiedzieµ ┐e pieni╣dz bezgot≤wkowy jest przede wszystkim pieni╣dzem transakcyjnym przedsiΩbiorstw za£ pieni╣dz got≤wkowy jest g│≤wnie pieni╣dzem dochodowym ludno£ci.

KLASYFIKACJA STRUMIENI PIENI╩»NYCH: 1.Przychody i wydatki realne-strumienie pieni╣dza przep│ywaj╣ce w zwi╣zku z wymian╣ produkt≤w i us│ug oraz op│acenia nak│ad≤w pracy ┐ywej miΩdzy dostawcami a nabywcami oraz miΩdzy pracownikami a pracodawcami. Wzajemna wymiana £wiadcze± jest istotn╣ cech╣ kt≤ra odr≤┐nia realne strumienie pieni╣dza od innych strumieni przy kt≤rych tego rodzaju wzajemno£µ £wiadcze± nie wystΩpuje.2.Przychody i wydatki redystrybucyjne (transfery pieniΩ┐ne)charakteryzuj╣ siΩ one tym, ┐e nie s╣ zwi╣zane z ┐adnymi £wiadczeniami wzajemnymi. Polegaj╣ one na nieodp│atnym i bezzwrotnym przejmowaniu okre£lonych zasob≤w pieniΩ┐nych od jednych podmiot≤w gospodarczych i przekazywaniu ich do dyspozycji innych podmiot≤w. Nazywamy je redystrybucyjnymi dlatego ┐e polegaj╣ one na ponownym dzieleniu zasob≤w pieni╣dza ju┐ raz rozdzielonych w formie przychod≤w realnych. Podstawowym mechanizmem redystrybucji pieni╣dza w skali ca│ej gospodarki jest bud┐et pa±stwa.3.Przychody i wydatki kredytowe -┐r≤d│em tych przychod≤w i wydatk≤w s╣ operacje kredytowo-emisyjne aparatu bankowego. Przychodami kredytowymi s╣ przychody uzyskiwane przez podmioty gospodaruj╣ce drog╣ zaci╣gania kredyt≤w bankowych czyli po┐yczek pieniΩ┐nych. Natomiast wydatkami kredytowymi s╣ wydatki tych podmiot≤w ponoszone w chwili sp│acania poprzednio zaci╣gniΩtego kredytu. Wsp≤ln╣ cech╣ przychod≤w i wydatk≤w redystrybucyjnych i kredytowych jest ich nieekwiwalentny charakter tzn. uzyskiwanie oraz ponoszenie przychod≤w i wydatk≤w nie jest zwi╣zane z ┐adnymi wzajemnymi £wiadczeniami rzeczy us│ug lub pracy.

KREDYTOWY CHARAKTER PIENIÑDZA: Podstawowym ƒr≤d│em pieni╣dza jest kredyt bankowy. Bank tworzy pieni╣dz w ten spos≤b, ┐e udziela kredytu swoim klientom upowa┐niaj╣c ich w formie odpowiedniego zapisu na rachunku bankowym, do dysponowania okre£lonym zasobem pieni╣dza. Nowo kreowany pieni╣dz pojawia siΩ zawsze w obiegu w postaci bezgot≤wkowej. Kredytobiorca wykorzystuje udzielony mu kredyt reguluj╣c, drog╣ dalszych operacji bezgot≤wkowych swoje zobowi╣zania wobec dostawc≤w, bud┐etu pa±stwa itd. Pieni╣dz uzyskuje wiΩc w obrocie bezgot≤wkowym. Kredytobiorca mo┐e wykorzystaµ kredyt r≤wnie┐ w ten spos≤b, ┐e podejmie ze swojego rachunku bankowego got≤wkΩ na wyp│atΩ p│ac lub inne wydatki got≤wkowe. W ka┐dym przypadku gdy pieni╣dz opuszcza strefΩ obiegu bezgot≤wkowego zwiΩksza siΩ ilo£µ got≤wki poza kasami banku, czyli nastΩpuje emisja pieni╣dza got≤wkowego. År≤d│em pieni╣dza w obiegu - jego podstaw╣ jest zawsze kredyt bank≤w, czyli kreacja pieni╣dza bezgot≤wkowego poprzedza emisje got≤wki. Emisja ta nastΩpuje bowiem drog╣ czΩ£ciowego przekszta│cenia kreowanego pieni╣dza z formy bezgot≤wkowej na got≤wkow╣. Obieg pieniΩ┐ny zmniejsza siΩ wtedy gdy kredytobiorca sp│aca kredyt, bank dokonuje odpowiednich zapis≤w ksiΩgowych. Sp│ata kredytu oznacza zatem wycofanie czΩ£ci pieni╣dza z obiegu. POJ╩CIE UMOWY KREDYTOWEJ Przez umowΩ kredytow╣ bank zobowi╣zuje siΩ oddaµ do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony umowie okre£lon╣ kwotΩ £rodk≤w pieniΩ┐nych, a kredytobiorca do korzystania z niej na warunkach okre£lonych w umowie do zwrotu wykorzystywanego kredytu wraz z odsetkami w umownym terminie sp│aty oraz do zap│aty prowizji od przyznanego kredytu. UMOWA KREDYTOWA JEST UMOWÑ: 1. Konsesualn╣2. Dwustronnie obowi╣zuj╣c╣3. Odp│atn╣. Umowa kredytowa niezale┐nie od kwoty udzielanego kredytu musi byµ zawarta zawsze na pi£mie.

W UMOWIE KREDYTOWEJ MUSI SI╩ ZNALEÅ╞:1. Oznaczenie stron umowy2. Okre£lenie podstawowych stron umowy3. Kwota kredytu 4. Termin sp│aty kredytu5. Oprocentowanie kredytu i wysoko£µ prowizji6. Zakres uprawnie± bank≤w zwi╣zanych z wykorzystaniem udzielonego kredytu i zabezpieczeniem jego sp│aty7. Warunku korzystania przez kredytobiorcΩ z udzielonego kredytu8. Termin postawienia do dyspozycji kredytobiorcy £rodk≤w pieniΩ┐nych

STRONY UMOWY KREDYTOWEJ: kredytobiorc╣ mo┐e byµ:1. Osoby prawne 2. Osoby fizyczne3. Podmioty gospodarcze nie posiadaj╣ce osobowo£ci prawnej Podstawowym uprawnieniem kredytobiorcy jest prawo do korzystania z okre£lonej w umowie kwoty £rodk≤w pieniΩ┐nych postawionych do jego dyspozycji na warunkach okre£lonych w umowie. Podstawowym obowi╣zkiem banku jest oddanie do dyspozycji kredytobiorcy £rodk≤w pieniΩ┐nych w wysoko£ci okre£lonej w umowie. W okresie korzystania przez kredytobiorcΩ z kredytu bank ma szereg uprawnie± przys│uguj╣cych mu z mocy przepis≤w prawa bankowego. POJ╩CIE UMOWY PO»YCZKI: Przez umowΩ po┐yczki daj╣cy po┐yczkΩ zobowi╣zuje siΩ przenie£µ na w│asno£µ bior╣cego okre£lon╣ ilo£µ pieniΩdzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a bior╣cy zobowi╣zuje siΩ zwr≤ciµ t╣ sam╣ ilo£µ pieniΩdzy albo t╣ sam╣ ilo£µ rzecz tego samego gatunku i tej samej jako£ci.

Banki mog╣ udzielaµ tylko po┐yczek pieniΩ┐nych.

UMOWA PO»YCZKOWA JEST UMOWÑ:1. Konsensualn╣ (dochodzi do skutku ju┐ w momencie podpisania przez strony, a nie w momencie wydania przez bank £rodk≤w pieniΩ┐nych.) 2. Dwustronnie obowi╣zuj╣c╣3. Mo┐e byµ umow╣ odp│atn╣ b╣dƒ nieodp│atn╣

ELEMENTY UMOWY PO»YCZKI:1. Oznaczenie stron umowy 2. Oznaczenie wysoko£ci po┐yczki3. Okre£lenie obowi╣zk≤w stron po┐yczki: - obowi╣zku banku przeniesienia na po┐yczkobiorcΩ w│asno£ci £rodk≤w pieniΩ┐nych - obowi╣zku po┐yczkobiorcy do zwrotu po┐yczki

STRONY UMOWY PO»YCZKI :bank udziela po┐yczek:1. Osobom fizycznym 2. Osobom prawnym3. Podmiotom gospodarczym nie maj╣cym osobowo£ci prawnej

III. R╙»NICE MI╩DZY PO»YCZKÑ A KREDYTEM: a.) na mocy umowy po┐yczki na po┐yczkobiorcΩ przenoszona jest w│asno£µ okre£lonej ilo£ci pieniΩdzy; na mocy umowy kredytowej do dyspozycji kredytobiorcy stawiana jest okre£lona kwota £rodk≤w pieniΩ┐nych w postaci bezgot≤wkowego pieni╣dza bankowego b.) kredyt udzielany jest na konkretne cele sprecyzowane przez kredytobiorcΩ i wskazane w umowie; w przypadku po┐yczki nie ma takiego wymogu, c. ) wykorzystanie kredytu musi nast╣piµ na warunkach i zasadach okre£lonych w umowie kredytowej; po┐yczki ten warunek nie musi dotyczyµ d.) kredyt powinien byµ odp│atny; po┐yczka mo┐e byµ odp│atna lub nieodp│atna e.) umowa kredytowa zawsze musi byµ zawarta na pi£mie; umowa po┐yczki musi byµ zawarta na pi£mie gdy kwota po┐yczki przekracza 2000pln.

IV. FUNKCJE KREDYTU: a.) emisyjna: jest to rola jak╣ pe│ni kredyt bankowy w tworzeniu pieni╣dza i wprowadzaniu go do obiegu. Funkcje te pe│ni ka┐dy kredyt, gdy┐ ka┐de udzielenie przez bank kredytu tworzy nowy pieni╣dz i wprowadza go do obiegu, a ka┐da sp│ata kredytu jest r≤wnoznaczna z wycofaniem z obiegu i likwidacjΩ pieni╣dza. b.) dochodowa: mo┐na j╣ rozpatrywaµ z mikro i makroekonomicznego punktu widzenia. motywem dla kt≤rego podmioty gospodarcze korzystaj╣ z kredytu, jest potrzeba dokonania wydatk≤w, kt≤re nie znajduj╣ pokrycia w uzyskanych przez te podmioty w danym okresie przychodach z innych ƒr≤de│ ( przychodach realnych ) i redystrybucyjnych ani te┐ z poprzednio nagromadzonych zasob≤w pieni╣dza. Z punktu widzenia poszczeg≤lnych kredytobiorc≤w, czyli w ujΩciu mikroekonomicznym, ka┐dy kredyt powiΩksza ich dochody, czyli pe│ni funkcjΩ dochodow╣. Natomiast o funkcji dochodowej kredytu z makroekonomicznego punktu widzenia m≤wimy w≤wczas, gdy w wyniku akcji kredytowej nastΩpuje w danym okresie og≤lny wzrost dochod≤w pieniΩ┐nych w skali ca│ej gospodarki narodowej. Ma to miejsce w≤wczas gdy suma kredyt≤w udzielanych w tym okresie przewy┐sza sumΩ kredyt≤w sp│aconych, czyli je£li nastΩpuje wzrost pieni╣dza w obiegu. c.) rozdzielna jest to rola, jak╣ odgrywa kredyt w procesie ostatecznego podzia│u dochodu narodowego sta│y dop│yw d≤br finalnych. d.) kontrolna :polega na tym, ┐e kredyt umo┐liwia bankom wgl╣d w gospodarkΩ kredytobiorc≤w, sprawowanie kontroli nad prawid│owo£ci╣ tej gospodarki i wywieranie wp│ywu na ich decyzje gospodarcze.

V. BUD»ETOWA EMISJA PIENIÑDZA: Emisja bud┐etowa polega na wprowadzeniu do obiegu znak≤w pieniΩ┐nych zwanych biletami skarbowymi. Bilety te s╣ emitowane nie przez bank drog╣ udzielania kredyt≤w przedsiΩbiorstwom, lecz przez skarb pa±stwa, kt≤ry pokrywa nimi swoje wydatki. Wydatki skarbu pa±stwa maj╣ charakter bezzwrotny. Tylko czΩ£µ bilet≤w skarbowych powraca do kas skarbowych tytu│em podatk≤w. Wskutek tego pa±stwo, emituj╣c bilety skarbowe, jest pozbawione mo┐liwo£ci elastycznego dostosowania rozmiar≤w obiegu pieniΩ┐nego do potrzeb gospodarstw. Emisja skarbowa prowadzi zazwyczaj do chaosu finansowego przejawiaj╣cego siΩ lawinowym wzrostem masy pieni╣dza w obiegu przy r≤wnoczesnym gwa│townym spadku jego si│y nabywczej czyli inflacji. WystΩpowanie emisji skarbowej wi╣┐e siΩ historycznie z okresem wojen i burzliwych przeobra┐e± spo│eczno ekonomicznych. W normalnie funkcjonuj╣cej gospodarce wsp≤│czesnej nie znajduje ona zastosowania.

VI. WPúYW WYMIANY Z ZAGRANICÑ NA OBIEG PIENI╩»NY: Importer krajowy nabywa potrzebne mu zagraniczne £rodki p│atnicze w banku, p│ac╣c za nie w walucie krajowej. Suma z│otych obiegowych, kt≤re importer wp│aci│ do banku w zamian za dostarczone mu zagraniczne £rodki p│atnicze, zosta│a tym samym wycofana z obiegu. Gdy exporter krajowy sprzedaje produkty lub us│ugi za granic╣, otrzymuje za nie zap│atΩ w walucie obcej, kt≤r╣ odstΩpuje bankom, otrzymuj╣c w zamian odpowiedni ekwiwalent w z│otych. Kwoty wyp│acone przez bank exporterom za dostarczone waluty obce powiΩkszaj╣ obieg pieniΩ┐ny w kraju. Je┐eli transakcje importowe i exportowe kompensuj╣ siΩ nawzajem to przedstawione operacje nie powoduj╣ ┐adnej zmiany w rozmiarach obiegu pieniΩ┐nego w kraju ani te┐ nie zmniejszaj╣ zasobu zagranicznych £rodk≤w p│atniczych pozostaj╣cych w dyspozycji banku. Natomiast nadwy┐ka importu nad exportem, czyli bierne ( ujemne ) saldo bilansu handlowego wyr≤wnane ubytkiem walut obcych lub bankowych zasob≤w z│ota oznacza zmniejszenie krajowego obiegu pieniΩ┐nego przeciwnie, czynne ( dodatnie ) saldo bilansu handlowego jest zwi╣zane ze wzrostem zasob≤w dewizowych bank≤w b╣dƒ zasob≤w z│ota, a zarazem z kreacj╣ pieni╣dza krajowego i wzrostem wewnΩtrznego obiegu pieniΩ┐nego.

AD1. POJ╩CIE SYSTEMU BANKOWO-KREDYTOWEGO: System kredytowo-bankowy obejmuje strukturΩ organizacyjn╣, podstawy prawne i urz╣dzenia planistyczne w ramach kt≤rego banki prowadz╣ dzia│alno£µ kredytow╣ i emisyjn╣, organizuj╣ rozliczenia pieniΩ┐ne, wykonuj╣ obs│ugΩ kasow╣ bud┐etu pa±stwa oraz po£rednicz╣ w rozliczeniach pieniΩ┐nych z zagranic╣. R≤wnocze£nie system bankowo-kredytowy okre£la uprawnienia i obowi╣zki bank≤w w zakresie kontroli i metod oddzia│ywania na dzia│alno£µ jednostek gospodarki uspo│ecznionej szczeg≤lnie w zwi╣zku z korzystaniem z kredyt≤w bankowych - okre£la prawa i obowi╣zki wobec jednostek gospodarczych.

AD2. TEORETYCZNE MODELE ORGANIZACJI APARATU BANKOWEGO: MODEL ZDECENTRALIZOWANY: w tym modelu dzia│aj╣ : bank centralny i banki bran┐owe. Bank centralny jest ôbankiem bank≤wö, co oznacza i┐ dostarcza kredyt≤w refinans≤w bankom bran┐owym, natomiast sam, nie uczestniczy w bezpo£rednim kredytowaniu przedsiΩbiorstw. Bank centralny emituje znaki pieniΩ┐ne i gromadzi £rodki bud┐etu pa±stwa oraz £rodki bank≤w bran┐owych. Banki bran┐owe obs│uguj╣ poszczeg≤lne sektory gospodarstw lub poszczeg≤lne dzia│y gospodarki narodowej. MODEL SCENTRALIZOWANY: bank centralny jest jedynym bankiem. Wykonuje on wszelkie czynno£ci wchodz╣cych w zakres finansowania i kredytowania p - tw. , emituje znaki pieniΩ┐ne i gromadzi wszystkie zasoby pieniΩ┐ne w tym tak┐e zasoby pieniΩ┐ne p - tw. MODEL MIESZANY: obok banku centralnego funkcjonuj╣ banki specjalne zajmuj╣ce siΩ finansowaniem i kredytowaniem inwestycji. Bank centralny emituje znaki pieniΩ┐ne pe│ni bezpo£redni╣ obs│ugΩ kredytow╣ przedsiΩbiorstw, udziela kredyt≤w refinansowych. Banki specjalne, kt≤re dzia│aj╣ w tym modelu zajmuj╣ siΩ finansowaniem i kredytowaniem inwestycji w skali gospodarki narodowej.

AD3. BANKI: Bank: jest instytucj╣ s│u┐╣c╣ centralizacji tych co wypo┐yczaj╣ pieni╣dze i tych co je po┐yczaj╣. Instytucja publiczno-prawna. Funkcje bank≤w: - tworzenie pieni╣dza przez bank emisyjny jako ostatecznego £rodka zap│aty - tworzenie przez banki operacyjne jako £rodka p│atniczego - zaspokajanie za pomoc╣ kredytu zapotrzebowania na pieni╣dz - po£redniczenie pomiΩdzy posiadaczami £rodk≤w pieniΩ┐nych i ich u┐ytkownikami Rodzaje bank≤w: - banki centralne, powsta│e na podstawie bank≤w emisyjnych - banki operacyjne ( komercyjne )- banki specjalne- banki bran┐owe- kasy oszczΩdno£ciowe- instytucje drobnego kredytu- instytucje kredytu konsumpcyjnego

BANK CENTRALNY: jest to bank pa±stwa, kt≤ry sprawuje jednocze£nie trzy funkcje:- banku emisyjnego - banku bank≤w - banku gospodarki narodowej

Bank centralny dziΩki temu, ┐e dokonuje emisji pieni╣dza jest zawsze wyp│acalny. Wk│ady w banku emisyjnym s╣ zawsze pe│ne. Istotn╣ funkcj╣ banku centralnego jest funkcja banku gospodarki narodowej. W tym charakterze bank centralny jest z jednej strony regulatorem ca│ego obiegu pieniΩ┐nego wewn╣trz kraju oraz r≤wnowagi bilansu p│atniczego, z drugiej za£ bankiem pa±stwa w zakresie udzielania kredyt≤w rz╣dowi, obs│uga d│ugu pa±stwowego oraz kasowej obs│ugi klient≤w. W roli banku bank≤w jest on bankiem rezerwowym dla bank≤w operacyjnych. Bank bank≤w tworzy dwa rodzaje pieni╣dza: - banknot (centralny pieni╣dz got≤wkowy )- pieni╣dz ┐yrowy (centralny pieni╣dz rezerwowy )Bank bank≤w spe│nia nastΩpuj╣ce zadania:- reguluje cyrkulacje emitowanego pieni╣dza- reguluje p│atno£µ ca│ego systemu bankowego- kszta│tuje potencja│ kredytowy refinansowy i ich oprocentowanie Banki operacyjne: s╣ najbardziej rozpowszechnion╣ form╣ instytucji bankowej. Cel dzia│ania banku operacyjnego:- d╣┐enie do zaspokajania potrzeb podmiot≤w gospodaryzuj╣cych w zakresie us│ug bankowych przy jednoczesnym d╣┐eniu do uzyskania zysku. Z jednej strony banki £wiadcz╣ okre£lone us│ugi niezbΩdne z punktu widzenia spo│ecznego, a drugiej strony ich celem powinno byµ osi╣gniΩcie zysku Banki specjalne: s╣ bankami, kt≤rych sfera dzia│ania w por≤wnaniu z bankami operacyjnymi ma specjalny charakter pod wzglΩdem zakresu i formy dzia│ania. Specjalizacja bank≤w mo┐e byµ:- operacyjna: co prowadzi do podzia│u na banki kredytu kr≤tko- i d│ugoterminowego- funkcjonalna: co prowadzi do podzia│u na banki finansuj╣ce eksploatacjΩ i inwestycje- terytorialna: banki og≤lnokrajowe i regionalne- bran┐owa: banki przemys│owe, rolne, handlu zagranicznego i budowlane

AD4. APARAT BANKOWY W POLSCE: Od 1 stycznia 1989r. zmiana prawa bankowego; towarzyszy│o temu przej£cie od systemu monobankowego do struktury dwupoziomowej ( bank centralny, bank komercyjny ). W I fazie NBP wyodrΩbniono 9 pa±stwowych bank≤w komercyjnych. nastΩpnie tworzono dalsze banki z wiΩkszo£ciowym wk│adem kapita│u prywatnego, banki sp≤│dzielcze poza struktur╣ BG», banki sp≤│dzielcze zrzeszone w BG» oraz banki z udzia│em kapita│u zagranicznego. Ewolucja systemu bankowego na prze│omie lat 80-tyck i 90-tych: W gospodarce scentralizowanej istnia│ system monobankowy, w ramach kt≤rego dzia│a│ NBP podlegaj╣cy Ministerstwu Finans≤w, a obok nego funkcjonowa│y jeszcze trzy banki wyspecjalizowane o zasiΩgu og≤lnokrajowym: 1. Bank Handlowy S.A. obs│uguj╣cy handel zagraniczny Polski2. Bank Polska Kasa Opieki S.A. obs│uguj╣cy operacje dewizowe ludno£ci, a g│≤wnie przekazy z zagranicy i przyjmuj╣cy wk│ady oszczΩdno£ciowe, zar≤wno aÆvista ( na ┐╣danie ) i terminowe w walutach obcych. 3. BG» dzia│aj╣cy w sektorze rolniczym. Banki te formalnie tylko by│y niezale┐ne w rzeczywisto£ci stanowi│y one agendy NBP oraz Ministerstwa Finans≤w. Ze wzglΩdu na to i┐ Bank Handlowy oraz bank PKO S.A. dzia│a│y na rynkach zagranicznych dlatego, te┐ musia│y mieµ zrozumia│╣ dla partnera zagranicznego formΩ prawn╣ i by│y sp≤│kami akcyjnymi, ale ze 100% udzia│em Skarbu Pa±stwa. Natomiast w BG»-cie zrzeszonych by│o ok. 1500 drobnych bank≤w sp≤│dzielczych. Taka rozdrobniona organizacja ich by│a konieczna, poniewa┐ klientami tych bank≤w by│y gospodarstwa rolne co oznacza│o i┐ technicznie niemo┐liwe by│oby prowadzenie scentralizowanego finansowania wielu drobnych ich przedsiΩbiorstw. W rzeczywisto£ci banki sp≤│dzielcze by│y przedsiΩbiorstwami pa±stwowymi. Ze wzglΩdu na konieczno£µ przeprowadzenia reform w 1982r., wydano nowe prawo bankowe, kt≤re da│o mo┐liwo£µ tworzenia bank≤w nie tylko pa±stwowych, ale r≤wnie┐ z udzia│em kapita│u prywatnego. Z tym, ┐e Rada Ministr≤w by│a upowa┐niona do okre£lania przedmiotu zakresu dzia│alno£ci banku, jego nazwy oraz siedziby. W efekcie od 1982r. nie powsta│ ani jeden bank z inicjatywy oddolne. Natomiast w wyniku decyzji odg≤rnych powsta│y trzy nowe banki:1. Bank Rozwoju Exportu S.A.: inicjatorami jego by│y NBP, Ministerstwo Finans≤w, Bank Handlowy oraz Bank PKO S.A..2. Bank Inicjatyw Gospodarczych: za│o┐ony przez kilka przedsiΩbiorstw pa±stwowych.3. ú≤dzki Bank Rozwoju Powstanie nowych bank≤w nie da│o mo┐liwo£ci pojawienia siΩ konkurencji miΩdzy nimi jak i te┐ samodzielno£ci poniewa┐ nadano im r≤wnie┐ obszary dzia│ania aby nie nachodzi│y na siebie, a ponadto podmioty gospodarcze nie mog│y sobie wybraµ banku ani nawet oddzia│u w ramach danego banku. Prawo bankowe z 1982r. oddzieli│o NBP od Ministerstwa Finans≤w jednak oddzielenie to mia│o charakter czysto formalny poniewa┐ rz╣d nadal ingerowa│ bezpo£rednio w dzia│alno£µ banku. Oznacza│ to niekontrolowany nap│yw pieni╣dza co by│o jedn╣ z wielu przyczyn inflacji. W efekcie podjΩto decyzjΩ przebudowy systemu bankowego w kierunku samodzielno£ci bank≤w oraz ich niezale┐no£ci od rz╣du. Pierwszym ruchem by│o w 1988r. wyodrΩbnienie z NBP Powszechnej Kasy OszczΩdno£ciowej Banku Pa±stwowego gromadz╣cej depozyty ludno£ci oraz obs│uguj╣cej budownictwo mieszkaniowe. W 1989r. wydano nowe prawo bankowe, na mocy kt≤rego z oddzia│≤w wojew≤dzkich oraz by│ych powiatowych NBP utworzono 9 bank≤w komercyjnych, kt≤re przejΩ│y dzia│alno£µ (pa±stwowych depozytowo-kredytowych ). Natomiast sam NBP ograniczy│ swoj╣ dzia│alno£µ do pe│nienia roli banku centralnego, kt≤ry prowadzi│by za pomoc╣ odpowiednich instrumentow, metod niezale┐nych politykΩ monetarn╣ oraz sprawowa│by nadz≤r nad systemem bankowym. Ponadto wprowadzono mo┐liwo£µ tworzenia noeych bank≤w w tym bank≤w prywatnych z udzia│em kapita│u zagranicznego oraz bank≤w sp≤│dzielczych, kt≤re niekoniecznie musia│y podlegaµ BG».W BG» zrzeszonych jest oko│o 1300 bank≤w. Pozosta│ych oko│o 400 bank≤w jest zrzeszonych w bankach regionalnych w formie sp≤│ek akcyjnych, a z po£r≤d nich czΩ£µ jest niezale┐na, zarejestrowana jedynie w NBP. Istnieje ponad 100 bank≤w w formie S.A. Ponad 80 to banki krajowe, a pozosta│ych kilka to oddzia│y bank≤w zagranicznych. W£r≤d bank≤w w formie S.A. dominuj╣ o kapitale mieszanym - pa±stwowo-prywatnym, co oznacza, ┐e tylko w niewielkiej czΩ£ci s╣ one prywatne, gdy┐ w wiΩkszo£ci z nich ponad 50% kapita│u akcyjnego zosta│o wniesione przez Skarb Pa±stwa b╣dƒ instytucje pa±stwowe.

AD7. ZAúO»ENIA EKONOMICZNEJ REFORMY BANK╙W: P-ktem wyj£cia reformy bankowej w Polsce by│o odej£cie od systemu monobankowego i przej£cie do systemu dwupoziomowego. Istot╣ nowego systemu jest:1. Stworzenie takiego systemu kreacji pieni╣dza, w kt≤rym istnieje mo┐liwo£µ kreacji wt≤rnej przez banki komercyjne.2. Stworzenie warunk≤w do konkurencji miΩdzybankowej.3. Odej£cie od przedmiotowego kredytu:- kryterium g│≤wnym jest czas na jaki udziela siΩ kredytu. Za£ poziom stopy procentowej zale┐y od stopnia ryzyka udzielanego kredytu.4. Wprowadzenie instrument≤w polityki monetarnej stosowanej przez banki centralne stosownie do potrzeb gospodarki narodowej. Wa┐nym elementem stanowi╣cym podstawΩ dzia│alno£ci bank≤w s╣ odpowiednio dobrane instrumenty oddzia│ywania na banki komercyjne:- kredyt refinansowy - stopa procentowa- rezerwy obowi╣zkowe ( ustala siΩ wskaƒnik procentowy ).

AD6. NARODOWY BANK POLSKI: NBP jest bankiem: centralnym, emisyjnym: oraz instytucj╣ kredytow╣, rozliczeniow╣ i centraln╣ instytucj╣ dewizow╣, ma osobowo£µ prawn╣ i ma prawo do u┐ywania pieczΩci z wizerunkiem ( god│aRP ), nie podlega wpisowi do rejestru przedsiΩbiorstw pa±stwowych. Dzia│alno£µ NBP ma na celu umacnianie pieni╣dza polskiego. Obejmuje ona: emitowanie znak≤w pieniΩ┐nych RP, udzielanie kredytu refinansowego innym bankom, przyjmowanie lokat, prowadzenie rozlicze±, organizowanie obrotu walutami obcymi, bankowa obs│uga bud┐etu itd. Wzakresie swojej dzia│alno£ci NBP:- wsp≤│dzia│a w kszta│towaniu polityki gospodarczej pa±stwa oraz jej realizacji- kszta│tuje politykΩ wewnΩtrzn╣ ( te┐ walutow╣ )- czuwa nad prawid│owym funkcjonowaniem i rozwojem systemu bankowego- realizuje interesy pa±stwa w zakresie wsp≤│pracy z miΩdzynarodowymi instytucjami bank≤w zagranicznych

Zadania NBP:a.) emisja znak≤w pieniΩ┐nych, tylko NBP - banknot≤w i monet, prawnych £rodk≤w p│atniczych w RP. Prezes NBP mo┐e wycofaµ z obiegu poszczeg≤lne rodzaje znak≤w pieniΩ┐nych. NBP mo┐e prowadziµ sprzeda┐ monet, banknot≤w i numizmat≤w w kraju i zagranic╣. NBP reguluje ilo£µ pieni╣dza w obiegu. Prezes NBP ustala zasady klasyfikacji obrot≤w pieniΩ┐nych na rachunkach bankowych, sprawozdawczo£ci z obrot≤w got≤wkowych. b.) wp│yw na politykΩ gosp. pa±stwa - NBP opiniuje projekt ustawy bud┐etowej, przedstawia RM i Sejmowi opiniΩ, opracowuje okresowe oceny sytuacji pieniΩ┐nej. Prezes NBP przedk│ada Sejmowi raport o stanie pieni╣dza i projekt za│o┐e± NBP, wsp≤│dzia│a z Ministrem Finans≤w w opracowywaniu planu bilansu p│atniczego, ustala stopΩ rezerw bank≤w, stopΩ redyskontow╣ weksli, oprocentowanie kredytu refinansowego i max wysoko£µ prowizji dla NBP. c.) dzia│alno£µ kredytowa - NBP mo┐e udzielaµ innym bankom kredytu refinansowego na uzupe│nienie ich zasob≤w pieniΩ┐nych ( r≤wnie┐ w walutach obcych ),mo┐e on byµ udzielony z okre£lonej kwoty pod zastaw papier≤w warto£ciowych lub w innej formie np: weksle. Po┐yczki i kredyty zaci╣gniΩte przez NBP w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych mog╣ byµ przeznaczone na udzielanie kredytu w walutach obcych innym bankom. d.) gromadzenie rezerw obowi╣zkowych - w celu kszta│towania obiegu pieniΩ┐nego i dzia│alno£ci kredytowej banku. RezerwΩ stanowi % £rodk≤w na rachunkach bankowych. Bank nie ma prawa do dysponowania £rodkami na rachunku rezerw. Prezes ustala kwotΩ rezerw, zasady i tryb tworzenia, stawkΩ odsetek: 10< % >30.e.) emisja i obr≤t papierami warto£ciowymi - NBP ma prawo do emitowania Bankowych Papier≤w Warto£ciowych, mo┐e kupowaµ, przechowywaµ i administrowaµ weksle Skarbu Pa±stwa. f.) wsp≤│praca z zagranic╣ - NBP udziela zezwole± dewizowych i wykonuje kontrolΩ dewizow╣. Udziela i przyjmuje porΩczenia, gwarantuje w obrotach za granic╣, mo┐e posiadaµ warto£ci dewizowe i dokonywaµ obrotu tymi warto£ciami, organizuje wsp≤│pracΩ z bankami zagranicznymi. Prezes ustala kursy walut obcych, NBP administruje pa±stwow╣ rezerwΩ dewizow╣ g.) rachunki bankowe.

AD5.

Z NBP wyodrΩbniono: 9 bank≤w komercyjnych, nastΩpnie banki z wiΩkszo£ciowym udzia│em kapita│u prywatnego, banki sp≤│dzielcze, banki sp≤│dzielcze zrzeszone w BG», banki z udzia│em kapita│u zagranicznego. Dzia│alno£µ NBP skoncentrowana jest na: - kszta│towaniu polityki monetarnej i emisji pieni╣dza - organizowaniu obiegu pieni╣dza i systemu rozlicze± - operacjach na rynku pieniΩ┐nym - kontroli p│ynno£ci bank≤w - zapewnieniu wymienialno£ci z│otego - operacjach walutowych z wykorzystaniem rezerw dewizowych pa±stwa- nadz≤r nad bankami w odniesieniu do £rodk≤w im powierzonych

AD4.

a.) APARAT BANKOWY W STANACH ZJEDNOCZONYCH Banki handlowe - rozdzielaj╣ 40% nadwy┐ek finansowych w kraju. Dzia│aj╣ na rynku pieniΩ┐nym i kapita│owym. Nie dokonuj╣ operacji na gie│dzie papier≤w warto£ciowych. Dziel╣ siΩ na : - og≤lnokrajowe: podlegaj╣ce prawu federalnemu - stanowe: podlegaj╣ce prawu stan≤w Wk│ady w og≤lno krajowych bankach ubezpieczone s╣ w Federalnej Korporacji Ubezpiecze± Depozyt≤w. Podstawowym ƒr≤d│em ich dochod≤w jest dzia│alno£µ po┐yczkowa. Po┐yczki udzielane s╣ g│≤wnie klientom o dobrej pozycji finansowej, z kt≤rymi banki prowadz╣ korzystne interesy w d│ugim okresie. Finansuj╣ inwestycje przedsiΩbiorstw, budownictwo, konsumpcja ludno£ci, kredytuj╣ sektor rolny. Po┐yczaj ko£cio│owi i uniwersytetom. Lokuj╣ £rodki finansowe w papierach warto£ciowych. kupuj╣ weksle rz╣dowe i kr≤tkoterminowe papiery warto£ciowe jednostek prywatnych. S│u┐╣ jako rezerwy wt≤rne czyli aktywa kt≤re szybko mo┐na sprzedaµ. Instytucja depozytu bankowego umo┐liwia dokonanie rozlicze± miedzybankowych w spos≤b sprawny. Ma│y bank utrzymuje depozyt w wiΩkszym. Ten ostatni nale┐eµ musi do Systemu Rezerwy Federalnej, kt≤ry pe│ni funkcjΩ banku centralnego Stan≤w Zjednoczonych. Banki wzajemnej oszczΩdno£ci: s╣ to instytucje finansowe bΩd╣ce w│asno£ci╣ wk│adowc≤w. Ich bezpo£rednim celem jest bezpo£rednia lokata oszczΩdno£ci wsp≤│za│o┐ycieli. Przyjmuj╣ wy│╣cznie wk│ady na termin. Depozyty, kt≤re s╣ ulokowane w bankach wzajemnej oszczΩdno£ci ubezpieczone s╣ na wypadek niewyp│acalno£ci w Rezerwie Federalnej. Nagromadzone fundusze lokuj╣ w aktywach rynku kapita│owego, kt≤re s╣ wysoce dochodowe. Najwa┐niejszym aktywem s╣ kredyty hipoteczne.

Stowa┐yszenie oszczΩdno£ciowo - po┐yczkowe: cel finansowanie indywidualnego budownictwa mieszkaniowego poprzez udzielanie kredyt≤w hipotecznych. År≤d│em akcji po┐yczkowej s╣ wk│ady terminowe cz│onk≤w. Wsp≤lnoty kredytowe: s╣ sp≤│dzielniami nie nastawionymi na zysk. S╣ to stowarzyszenia finansowe ludzi o wsp≤lnych wiΩzach spo│ecznych. Wk│ady s╣ przeznaczane na kredytowanie konsumpcji cz│onk≤w. Wsp≤lnoty kredytowe kupuj╣ tak┐e obligacje skarbowe, zw│aszcza gdy popyt na kredyt maleje. Nie p│ac╣ podatk≤w federalnych poniewa┐ ich dzia│alno£µ nie ma charakteru dochodowego. Towarzystwa ubezpieczeniowe na ┐ycie: tow. ubezpieczeniowe od nieszczΩ£liwych wypadk≤w gromadz╣ fundusze przez sprzeda┐ polis ubezpieczeniowych. Lokuj╣ wolne £rodki finansowe w aktywach o niskim stopniu ryzyka, przynosz╣cym pewny doch≤d. Fundusze emerytalne: dziel╣ siΩ na prywatne i rz╣dowe. Wp│at na nie dokonuj╣ zar≤wno pracownicy, jak i pracodawcy. S╣ to fundusze zabezpieczenia na staro£µ, z kt≤rych wyp│aca siΩ emerytury po sko±czeniu przez pracownika aktywno£ci zawodowej. Prywatne fundusze emerytalne wusa dziel╣ siΩ na: (a.) ubezpieczeniowe: grupowe polisy ubezpieczeniowe nabywane w tow. ubezpieczeniowych na ┐ycie (b.) powiernicze: zarz╣dzane przez banki Rz╣dowe fundusze emerytalne tworzy rz╣d federalny, s╣dy stanowe i w│adze lokalne. Nagromadzone £rodki przeznaczone s╣ na zakup rz╣dowych papier≤w warto£ciowych. PrzedsiΩbiorstwa lokacyjne s╣ klasycznymi instytucjami po£rednictwa finansowego zdobywaj╣ fundusze poprzez emisjΩ w│asnych papier≤w warto£ciowych, a nastΩpnie za zgromadzone fundusze nabywaj╣ papiery warto£ciowe innych instytucji. Fundusze wsp≤lne sprzedaj╣ ludno£ci w│asne akcje w zamian kupuj╣c akcje przedsiΩbiorstw Odmian╣ funduszu wsp≤lnego jest fundusz rynku pieniΩ┐nego umo┐liwiaj╣cy dostΩp do rynku kapita│owego. PrzedsiΩbiorstwa finansowe zajmuj╣ siΩ udzielaniem kredyt≤w konsumpcyjnych. îrodki finansowe zdobywaj╣ emituj╣c obligacje d│ugoterminowe lub po┐ycza fundusze od bank≤w handlowych.

b.) APARAT BANKOWY W WIELKIEJ BRYTANII: Instytucje po£rednictwa finansowego: a.) banki podstawowe ( londy±skie banki clearingowe, szkockie banki clearingowe, banki clearingowe P≤│nocnej Irlandii, powszechne banki oszczΩdno£ciowe, ┐yropa±stwowe domy dyskontowe ).b.) banki wt≤rne ( domy akceptowe, inne banki brytyjskie, banki zagraniczne, banki konsorcjonalne ).

c.) niebankowe instytucje po£rednictwa finansowego ( tow. budowlane, domy finansowe, fundusze ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne, powiernictwa lokacyjne wsp≤lnoty powiernicze ).d.) Bank Anglii ( bank centralny ).

Bank Anglii:

zadania:- utrzymanie rachunku Skarbu Pa±stwa, przedsiΩbiorstw dyskontowych i bank≤w- administracja d│ugiem publicznym - realizacja polityki monetarnej rz╣du- gospodarka rezerwami monetarnymi- interwencja na rynku walutowym w celu regulacji funta szterlinga Banki podstawowe podlegaj╣ kontroli Banku Anglii ( Bank of England ). Banki clearingowe ( rozliczeniowe prowadz╣ rozliczenia w gospodarce. Gromadz╣ wk│ady na ┐╣danie i na kr≤tki termin od ludno£ci oraz przedsiΩbiorstw. Ich aktywa maj╣ najczΩ£ciej kr≤tkoterminowy, p│ynny charakter. Aktywa te to g│≤wnie weksle skarbowe, weksle handlowe, certyfikaty depozytowe oraz kr≤tko terminowe kredyty dla przemys│u, handlu, rolnictwa i ludno£ci. S╣ to sp≤│ki akcyjne. Domy dyskontowe zajmuj╣ siΩ wyszukiwaniem wolnych funduszy nadobowi╣zkowych i lokowaniem ich w dochodowe aktywa tj: weksle handlowe, skarbowe. Odpo┐yczaj╣ wolne fundusze tym bankom, kt≤re odczuwaj╣ niedob≤r obowi╣zkowych rezerw got≤wkowych. »yro pa±stwowe nastawione jest na us│ugi rozliczeniowe i oszczΩdno£ciowe ubo┐szej czΩ£ci spo│ecze±stwa, os≤b operuj╣cych niewielkimi rezerwami pieniΩ┐nymi na og≤│ otrzymuj╣cych pensjΩ co tydzie±, dla kt≤rych normalne us│ugi bankowe s╣ drogie. »yro udziela kredyt≤w obywatelom, stosuje czeki podr≤┐ne, a tak┐e udziela kredytu w obcych walutach. Powiernicze banki oszczΩdno£ciowe s╣ nastawione na gromadzenie oszczΩdno£ci ludno£ci. Przyjmuj╣ wk│ady na termin, lokuj╣c je w papierach warto£ciowych reprezentuj╣cych d│ug publiczny. Banki wt≤rne ne podlegaj╣ kontroli Banku Anglii. Domy akceptowe dzia│aj╣ jako agencje przedsiΩbiorstw emituj╣cych papiery warto£ciowe, s│u┐╣ jako instytucje doradcze wobec funduszy emerytalnych. Kredyt akceptacyjny !!! Banki zagraniczne prowadz╣ dzia│alno£µ wk│adowo - po┐yczkow╣ w certyfikatach depozytowych. Banki konsorcjonalne: ( rodzaje )Konsorcjum bankowe: umowa kilku bank≤w, wsp≤lnie udzielaj╣ kredytu.- banki udzielaj╣ce £rednioterminowych kredyt≤w eurowalutowych- banki prowadz╣ce dzia│alno£µ lokacyjn╣ czyli £wiadczenie us│ug finansowych- banki specjalizuj╣ce siΩ w badaniu lokalnego rynku finansowego- konsorcja tworzone w celu reprezentowania interes≤w zagranicznych bank≤w handlowych

POLITYKA PIENI╩»NA I MECHANIZM KRACJI PIENIÑDZA PRZEZ SYSTEM BANKOWY.

AD1. Formy kredytu: a.) kredyt towarowy ( handlowy ): polega na wzajemnym kredytowaniu siΩ przedsiΩbiorstw. Zwi╣zany z ruchem kapita│u przemys│owego i handlowego. b.) kredyt bankowy: forma ruchu po┐yczkowego.- operacje wekslowe bank≤w: zmiana wierzytelno£ci wekslowych w got≤wkΩ, przekszta│cenie kredytu towarowego w kredyt bankowy- dyskonto weksli: skup przez bank weksli, kt≤rych termin wykupu jeszcze nie nadszed│ - operacje towarowe: po┐yczki na towary w drodze i w obrocie towarowym- operacje papierami warto£ciowymi: po┐yczki pod zastaw papier≤w warto£ciowych tj. obligacji po┐yczek pa±stwowych, zakup przez bank papier≤w warto£ciowych- operacje w rachunku bankowym: niezabezpieczone polegaj╣ na udzielaniu po┐yczek bez realnego zabezpieczenia, s╣ to po┐yczki dla du┐ych przedsiΩbiorstw, pobieraj╣ wy┐sze oprocentowanie.- kontokorent: to rachunek bankowy, za pomoc╣ kt≤rego dokonywane s╣ wszystkie operacje miΩdzy bankiem, a klientem, po┐yczki s╣ terminowe lub bezterminowe.AD2. Zasoby bankowe: I. Kryterium podmiotowe: ( podzia│ zasob≤w bankowych na wk│ady pochodz╣ce z gospodarstw, od ludno£ci ).1. Gromadzenie £rodk≤w przedsiΩbiorstw uspo│ecznionych: r≤┐nice miΩdzy otrzymywaniem dochod≤w, a dokonywaniem wydatk≤w. Wk│ady przedsiΩbiorstw powstaj╣ w wyniku nastΩpuj╣cych proces≤w gospodarczych:- powstanie rezerw transakcyjnych w przedsiΩbiorstwach w zwi╣zku z ich dzia│alno£ci╣ exploatacyjn╣ i inwestycyjn╣- osi╣gniΩcia ponad planowego zysku- niepe│nego zsynchronizowania zaopatrzenia z zapotrzebowaniem- przebiegu rozlicze± miΩdzy innymi przedsiΩbiorstwami Wyr≤┐niamy 2 rodzaje wk│ad≤w:- wk│ady osobiste: do przeprowadzania bie┐╣cego obrotu p│atniczego, do wykorzystywania w ka┐dej formie i w ka┐dym czasie.- wk│ady terminowe: przekazywane do banku na minimum jeden miesi╣c, mog╣ byµ z│o┐one na £ci£le okre£lony termin bez prawa ich wcze£niejszego podjΩcia oraz z│o┐one na czas okre£lony, ale z mo┐liwo£ci╣ ich wcze£niejszego wypowiedzenia przy zachowaniu okre£lonego terminu wypowiedzenia.2. îrodki pieniΩ┐ne w rozliczeniach bankowych.3. îrodki bud┐etu pa±stwa: gromadzone na rachunkach bankowych. Stanowi╣ nadwy┐kΩ wp│yw≤w nad wydatkami bud┐etu, mog╣ mieµ charakter kr≤tkoterminowy b╣dƒ lokat d│ugoterminowych.4. Zasoby pieniΩ┐ne ludno£ci: wk│ady oszczΩdno£ciowe oraz emisja pieni╣dza got≤wkowego. Wk│ady maj╣ charakter bardziej stabilny, forma got≤wkowa: mniej stabilna, zu┐ywane szybciej ni┐ wk│ady.5. Fundusze w│asne bank≤w i funkcje:- podstawa do uruchomienia instytucji kredytowej- podstawa do okre£lenia najmniej pewnych operacji kredytowych- forma wykorzystania zysku banku- podstawa do oceny solidno£ci banku Kryterium podmiotowe z p-ktu widzenia dysponent≤w:1. Zasoby scentralizowane: gromadzone na rachunkach £rodki pieniΩ┐ne, kt≤rych posiadaczami centralne instytucje finansowe.2. Zasoby zdecentralizowane: £rodki pieniΩ┐ne pozostaj╣ce w bezpo£redniej dyspozycji innych ( nie centralnych ) jednostek gospodarczych.

II. KRYTERIUM CHARAKTERU I PRZYCZYN POWSTAWANIA:1. Lokaty o charakterze transakcyjnym: bie┐╣ce dzia│ania gospodarcze2. OszczΩdno£ci: lokaty dobrowolne, lub przymusoweAD3. POJ╩CIE I CELE POLITYKI PIENI╩»NEJ :Polityka pieniΩ┐na polega na kszta│towaniu poda┐y pieni╣dza. Cele polityki pieniΩ┐nej: to utrzymanie na odpowiednim poziomie - dochodu (PNB), poda┐y pieni╣dza oraz stopy procentowej. Polityka pieniΩ┐na jest bardziej skuteczna przy du┐ej wra┐liwo£ci inwestycji i exportu netto na stopΩ procentow╣ ni┐ przy ma│ej ich wra┐liwo£ci.AD4. POJ╩CIE RYNKU PIENI╩»NEGO ORAZ PODA»Y PIENIÑDZA: Rynek pieniΩ┐ny: realizacja obrot≤w bank≤w komercyjnych z bankiem centralnym ( redyskonto weksli, operacje wolnego rynku )tzw: operacje pierwotne. Na rynku realizuj╣ siΩ obroty miΩdzy bankami komercyjnymi i innymi instytucjami finansowymi tzw. operacje wt≤rne. Stopa % na rynku pieniΩ┐nym kszta│tuje siΩ w zasadzie swobodnie pod wp│ywem relacji popytu do poda┐y.