TEORIE INFLACJI I ICH CHARAKTERYSTYKA.

TEORIE INFLACJI I ICH CHARAKTERYSTYKA.

1. PojΩcie inflacji.
2. Monetarystyczna teoria inflacji.
3. Teoria kosztowa inflacji i jej typy.
a) egzogeniczny, b) endogeniczny, c) defensywny
4. Dochodowa teoria inflacji.
5. Podobie±stwa i r≤┐nice miΩdzy teoriami inflacji.
6. Rodzaje skutk≤w inflacji:
a) alokacyjny, b) produkcyjny, c) redystrybucyjny
7. Sposoby kontroli inflacji oraz skutki spadku inflacji.

Ad. 1)

Inflacja - sytuacja gdy nadmierna emisja pieni╣dza prowadzi do wzrostu cen i redystrybucji dochodu na niekorzy£µ otrzymuj╣cych sta│e dochody.

Teoria kosztowa inflacji i jej typy.

Teoria kosztowa - inflacja jest wynikiem Σ koszt≤w produkcji kt≤ry jest wywo│any Σ p│ac pod wp│ywem dzia│alno£ci silnych zwi╣zk≤w zawodowych, oraz Σ cen spowodowanych przez monopole krajowe lub zagraniczne np.: Σ cen ropy naftowej. Punktem wyj£cia jest za│o┐enie ┐e na rynku towarowym i na rynku pracy istniej╣ po stronie poda┐y monopoli£ci, kt≤rzy s╣ w stanie dyktowaµ warunki dotycz╣ce cen i p│ac. Dzia│alno£µ rz╣du przez bardziej ekspansywn╣ politykΩ fiskaln╣ lub pieniΩ┐n╣ wywo│uje d╣┐enie do zwiΩkszenia cen lub i p│ac.

W zale┐no£ci od rodzaju zmian wyr≤┐nia siΩ trzy typy kosztowej inflacji:

1) Egzogeniczny - wywo│any przyczynami zewnΩtrznymi (Σ cen importu), lub wewnΩtrznymi (a wydajno£ci pracy).

2) Endogeniczny - w spo│ecze±stwie w kt≤rym klasy i grupy spo│eczne s╣ zorganizowane w zwi╣zki zawodowe, organizacje konsument≤w, pracodawc≤w itp., zmiana wynagrodzenia jednego czynnika produkcji wywo│uje reakcje spo│eczne i d╣┐enie do przywr≤cenia poprzednich relacji miΩdzy wynagrodzeniami czynnik≤w produkcji. Konkurencja na tym tle mo┐e przybraµ formy:

(a) konkurencja - ceny - p│ace - gdy ruch cen wywo│uje ┐╣danie Σ p│ac. (b) konkurencja - p│ace - p│ace - d╣┐enie r≤┐nych grup pracowniczych do wyr≤wnywania poziomu p│ac. W innych ga│Ωziach produkcji pod presj╣ zwi╣zk≤w zawodowych, nastΩpuj╣ r≤wnie┐ Σ p│ac. Daje to pocz╣tek inflacji. Og≤lny Σ p│ac wyprzedza Σ wydajno£ci pracy.

(d) konkurencja - p│ac - podatki lub ceny - podatki - wzrost opodatkowania lub zastosowanie bardziej progresywnego opodatkowania przedsiΩbiorstw bΩdzie w sprzyjaj╣cych warunkach rynkowych wywo│ywa│ Σ cen lub p│ac.

(e) konkurencja - p│ace - dewaluacja - dewaluacja wywo│uje najczΩ£ciej przez Σ cen towar≤w importowanych, Σ koszt≤w utrzymania i wystΩpuj╣ce za tym ┐╣danie Σ p│ac w gospodarce.

3) Defensywny - grupy i klasy staraj╣ siΩ nie o zwiΩkszenie realnego dochodu lub jego wzglΩdne przyrosty, lecz o utrzymanie dotychczasowego poziomu realnego dochodu (udzia│u w dochodzie narodowym).

Dochodowa teoria inflacji (makroekonomiczna, socjopolityczna) - przyczyn╣ inflacji i jej rozwoju jest walka miΩdzy grupami i klasami o podzia│ wytwarzanego dochodu. W warunkach pe│nego zatrudnienia klasy i grupy spo│. staraj╣ siΩ zwiΩkszyµ lub utrzymaµ sw≤j udzia│ w realnym dochodzie w danym okresie. Dokonuje siΩ to dziΩki pr≤bom zwiΩkszenia dochodu pieniΩ┐nego przez Σ cen, p│ac, wydatk≤w bud┐etowych i £wiadcze± socjalnych. NajczΩ£ciej inflacja jest zaincjowna przez Σ wydatk≤w pa±stwa, ceny lub p│ace. Za nimi postΩpuje wzrost innych dochod≤w po pewnym czasie. Warunki pe│nego zatrudnienia powoduj╣, ┐e Σ dochod≤w realnych jednej klasy powoduje redukcjΩ dochod≤w innych klas, co wywo│uje przeciw dzia│ania z ich stron. W ten spos≤b rozwija siΩ spirala inflacyjna (ceny-p│ace-podatki, podatki-ceny-p│ace, itd.). Nie jest mo┐liwe pogodzenie stabilno£ci cen pe│nego zatrudnienia i r≤wnowagi bilansu p│atniczego. Przedmiotem spor≤w jest, kt≤ry czynnik najczΩ£ciej wywo│uje inflacjΩ: monopol, pa±stw czy zwi╣zki zawodowe. Teoria ta nie ogranicza siΩ do czynnik≤w ekonomicznych lecz akcentuje znaczenie czynnik≤w politycznych i socjologicznych dla powstania i wzrostu inflacji.

Podobie±stwa w teoriach inflacji, to wystΩpuj╣ce elementy sk│adaj╣ce siΩ na inflacjΩ, s╣ to:

a) Σ poziomu cen krajowych

b) istnienie nadwy┐ki popytu w stosunku do nadwy┐ki poda┐y

c) Σ poda┐y pieni╣dza na rynku krajowym

d) deprecjacja pieni╣dza krajowego

R≤┐nice:

przedstawiaj╣ odmienne kolejno£ci wystΩpowania sk│adnik≤w inflacji.

Dla monetaryst≤w - inflacja rozpoczyna siΩ do Σ poda┐y pieni╣dza Potem jest nadwy┐ka popytu, Σ cen i deprecjacja pieni╣dza.

Teoria kosztowa - inflacja zaczyna siΩ od Σ p│ac, koszt≤w i cen, co poci╣ga zwiΩkszenie dochod≤w, deprecjacja pieni╣dza i Σ jego poda┐y.

Teoria dochodowa - nie zawiera jednostronnego spojrzenia na pocz╣tek i rozw≤j inflacji. R≤┐ne grupy i klasy mog╣ zapocz╣tkowaµ proces inflacji. Je£li - Σ wydatk≤w rz╣dowych ? Σ poda┐y pieni╣dza na rynku krajowym. Je£li monopole - inflacjΩ wywo│uje Σ cen. Teoria ta wskazuje, ┐e r≤┐ny mo┐e byµ pocz╣tek procesu inflacyjnego. T│umaczy dlaczego pierwszy impuls powoduje powstanie nastΩpnych. Wyja£nia dynamikΩ procesu inflacyjnego w spos≤b najbardziej wszechstronny. Zatem zdefiniowanie inflacji zale┐y od uznania co jest przyczyn╣ inflacji.

Rodzaje skutk≤w inflacji:

a) skutek alokacyjny - inflacja skraca horyzont czasowy dla dzia│alno£ci gospodarczej, co powoduje pogorszenie alokacji zasob≤w.

b) skutek produkcyjny - stymuluj╣cy wp│yw inflacji na Σ gospodarczy - keynesowska teoria inflacji - sta│y i umiarkowany Σ cen zwiΩksza mobilno£µ czynnik≤w produkcji i stwarza perspektywy Σ rentowno£ci. Monetary£ci - inflacja Σ wydajno£ci pracy oraz oszczΩdno£ci i inwestycji. Stymuluj╣cy wp│yw inflacji uznawano w okresie umiarkowanej inflacji (lata æ50-Æ60) negatywn╣ rolΩ podkre£lano w okresie nasilenia (lata Æ70)

c) skutek redystrybucyjny - inflacja przesuwa dochody od warstw pasywnych (emeryci, renci£ci, pracownicy o sta│ych dochodach) do warstw aktywnych gospodarczo (pracownicy). Dla zwolennik≤w strukturalnej teorii inflacji jest to zjawisko pozytywne - zwiΩksza szansΩ akumulacji i industralizaji. Dla dochodowej - jest to ƒr≤d│o konflikt≤w klasowych oraz braku stabilizacji gospodarczej i politycznej.

Sposoby kontroli nad inflacj╣ ...

Skutki spadku inflacji:

1) Waluta krajowa ulega aprecjacji (przy p│ynnym kursie)

2) a ceny importowanych towar≤w, w tym surowc≤w

3) Σ pozom %, co przyci╣ga obce kapita│y, odp│yw kapita│u

4) Σ oszczΩdno£ci dobrowolne

5) wiΩksza stabilizacja gospodarcza pobudza inwestycje, Σ gospodarczy i redukcje bezrobocie.

Monetary£ci - inflacja jest zagro┐eniem dla Σ gospodarczego.

Keynesi£ci - umiarkowana inflacja sprzyja Σ gospodarczemu.