WIELKA EMIGRACJA.

Powstania narodowe nie by│y dobrem samym w sobie lecz instrumentem do wywalczenia niepodleg│o£ci w formie suwerrennego pa±stwa.

DROGI DO ODZYSKANIA NIEPODLEGúOîCI:

-bezkompromisowa - najpierw powstanie poprzez walkΩ zbrojn╣ i odzyskanie niepodleg│o£ci poprzez pa±stwo.Gromadzenie si│ i £rodk≤w do rozprawy z zaborc╣.

-droga kompromisu i przystosowania siΩ tzn. ┐e skoro okoliczno£ci nie sprzyjaj╣ to mo┐na podtrzymywaµ byt narodowy w ramach instytucji i praw rz╣d≤w zaborczych i w spos≤b legalny walczyµ o poszerzenie obszaru samodzielno£ci narodowej - praca organiczna.

W powstaniu listopadowym bardzo du┐╣ rolΩ odgrywa│a emigracja - ok. 10 ty£ uchodƒc≤w g│≤wnie z Francji. Wielka Emigracja odegra│a du┐╣ rolΩ w kszta│towaniu siΩ £wiadomo£ci patriotycznej i politycznej Polak≤w. Na emigracji dzia│ali wielcy Polacy: Mickiewicz, S│owacki, Szopen, istnia│a te┐ historiografia polityczna - Lelewel.

CO ONI PROPAGOWALI?

Poprzez swoj╣ tw≤rczo£µ przyczyniali siΩ do upowszechnienia idea│≤w walki z przemoc╣, niepodleg│o£ci, obron╣ podstawowych warto£ci moralnych, nawet kosztem ┐ycia, szczΩ£cia osobistego. Romantycy upowszechniali te┐ polski mesjanizm, swoist╣ mistykΩ narodu powo│anego poprzez cierpienie do oswobodzenia ludzko£ci. Przyczynili siΩ jednak do bardzo niebezpiecznej cechy mentalno£ci Polak≤w a mianowicie widzenie polityki w kategoriach literackich. Zreszt╣ cecha ta jest typowa dla wszelkich emigracji z│o┐onych z elit o zablokowanych mo┐liwo£ciach normalnego dzia│ania, wtedy powstaj╣ wyobra┐enia bez mo┐liwo£ci urzeczywistnienia czy sprawdzenia tego.

Tak te┐ siΩ sta│o z emigracj╣ polsk╣ . W tych £rodowiskach domagali siΩ , by kategorie literackie prze│o┐yµ na jΩzyk polityki . ( w normalnych krajach to wydarzenia polityczne przek│adaj╣ siΩ na literaturΩ , u nas by│o odwrotnie ) . Od polityk≤w domagano siΩ wskazania i urzeczywistniana drogi do niepodleg│o£ci . Kluczow╣ spraw╣ by│o uw│aszczenie czyli jak w≤wczas m≤wiono uobywatelnienie ch│op≤w . Zak│adano , ┐e je£li ch│op otrzyma ziemiΩ na w│asno£µ , to wtedy nabΩdzie £wiadomo£ci narodowej i obywatelskiej i w│╣czy siΩ do walki o niepodleg│o£µ .

Je£li chodzi o £rodowiska polityczne Wielkiej Emigracji to najwybitniejsz╣ postaci╣ ciesz╣c╣ siΩ pewnym autorytetem w£r≤d dyplomat≤w i elit rz╣dz╣cych by│ ksi╣┐Ω Adam Czartoryski - jedyny polityk z prawdziwego zdarzenia . Wok≤│ niego skupiali siΩ ludzie o pogl╣dach zachowawczych , realistycznych . Z czasem £rodowisko to przyjmie nazwΩ Hotelu Lambert . DrogΩ do niepodleg│o£ci w tym £rodowisku widziano w ten spos≤b , ┐e powstanie winno wybuchn╣µ w dogodnym momencie politycznym przy poparciu rz╣d≤w Anglii i Francji i rzeczywi£cie zar≤wno Anglia jak i Francja mia│y sprzeczne interesy z Rosj╣ w tamtym okresie i w tΩ konfiguracjΩ usi│owa│ wpisaµ siΩ ksi╣┐Ω A. Czartoryski . W kwestiach spo│ecznych w £rodowisku Hotelu Lambert uwa┐ano , ┐e uw│aszczenie winno nast╣piµ za odszkodowaniem na rzecz dotychczasowych dziedzic≤w i winno byµ roz│o┐one w czasie . Ewentualny przysz│y ustr≤j Polski widziano jako monarchiΩ konstytucyjn╣ na wz≤r angielski lub francuski . Te £rodowiska mo┐na nazwaµ prawicowymi .Przez pewien czas pozycji Czartoryskiego mog│o zagroziµ inne ugrupowanie - Komitet Narodowy Polski z Lelewelem na czele . Komitet ten by│ powi╣zany z organizacjami maso±skimi , inspirowa│ nieudane wyprawy Zaliwskiego i Artura Zawiszy do Kr≤lestwa Polskiego , celem prowadzenia dzia│a± partyzanckich .

1823 Wyprawy te zako±czy│y siΩ klΩsk╣ . Zaliwski zgin╣│ , a Zawisza zosta│ schwytany i stracony . Ch│opi ochotnie wy│apywali partyzant≤w . Komitet ten zdelegalizowa│y w│adze francuskie . Najpowa┐niejszym ugrupowaniem lewicy by│o Towarzystwo Demokratyczne Polskie . Polski dokument to manifest programowy - manifest Poities 1836 r. ( P│atie ) , by│ to tzw. du┐y manifest . W manife£cie obiecywano bezp│atne uw│aszczenie ch│op≤w , zaraz po wybuchu powstania , powstanie mia│o byµ wsparte przez miΩdzynarodow╣ rewolucjΩ zorganizowan╣ przez ruch Karbonariuszy - rewolucyjny od│am masonerii . Karbonariusze d╣┐yli do obalenia porz╣dku po Kongresie Wiede±skim , byli zwolennikami wolno£ci narod≤w i republika±skiej formy rz╣d≤w . Szczeg≤lnie aktywni byli na terenie W│och . Najbardziej skrajnym ugrupowaniem by│y Gromady Ludu Polskiego : Grudzi╣dz i Huma± . Zarzuca│y one szlachcie doprowadzenie Polski do zguby , wybawienia za£ szuka│y we wprowadzeniu zasad ewangelicznej sprawiedliwo£ci i zniesienia prywatnej w│asno£ci ziemi . Cz│onkowie tego ugrupowania rekrutowali siΩ spo£r≤d ┐o│nierzy - ch│op≤w , kt≤rzy przez jaki£ czas byli internowani w pruskich twierdzach m. in. w Grudzi╣dzu odm≤wili przyjΩcia amnestii i koniec ko±c≤w znaleƒli siΩ na wyspach brytyjskich .

Ich przyw≤dc╣ by│ Heltman , KrΩpowiecki . Emigracja by│a sk│≤cona . Wtedy te┐ w polityce i ideologii pojawi│a siΩ nowa kategoria - a mianowicie kategoria ludu polskiego . Lud polski przeciwstawiano szlachcie i arystokracji , a tak┐e bogatemu mieszcza±stwu . Lud natomiast mieli stanowiµ ch│opi , plebs miejski , uboga szlachta i wykorzeniona inteligencja - ludzie z wykszta│ceniem , ale bez zatrudnienia . Emigracja by│a bardzo infiltrowana przez s│u┐by wywiadowcze carskiej ambasady w Pary┐u . Zdarza│y siΩ spektakularne apostazje , czyli porzucenia sprawy niepodleg│o£ci i przyjΩcia carskiej │aski z mo┐liwo£ci╣ powrotu do kraju ( najwybitniejsza apostazja - Adama G≤rowskiego . By│ to jeden z bardzo radykalnych przyw≤dc≤w Towarzystwa Demokratycznego Polskiego , kt≤ry porzuci│ sprawΩ , zda│ siΩ na carsk╣ │askΩ i powr≤ci│ do kraju ) . Po£r≤d Emigracji pewn╣ rolΩ odgrywa│a te┐ agentura . Jeden z takich agent≤w dzia│a│ tak skutecznie , ┐e zdo│a│ sk│≤ciµ ca│e îrodowisko emigracyjne . Emigracja usi│owa│a r≤wnie┐ oddzia│ywaµ na kraj tworz╣c organizacje konspiracyjne i przygotowuj╣c kraj do przysz│ego powstania . Takim emisariuszem , kt≤ry stworzy│ sieµ konspiracji na Litwie by│ Szymon Konarski . Zdo│a│ on w latach 1835 - 38 stworzyµ rozga│Ωzion╣ siatkΩ spiskow╣ z tym , ┐e spisek zdekonspirowano , wielu uczestnik≤w aresztowano , Konarskiego te┐ aresztowano i rozstrzelano . Je£li chodzi o tzw. " KonarszczyznΩ " to ona ƒle zapisa│a siΩ w pamiΩci polskiej ludno£ci Kres≤w Wschodnich , bo szans na powodzenie nie mia│a , a przyczyni│a siΩ do aresztowania i zes│ania kilkuset uczestnik≤w konspiracji .

W latach 1835 - 38 w Krakowie powsta│o Stowarzyszenie Ludu Polskiego - tajna demokratyczna organizacja niepodleg│o£ciowa dzia│aj╣ca w zaborze austriackim oraz w Pozna±skiem , Kr≤lestwie , na Litwie i Ukrainie . Do jej czo│owych dzia│aczy nale┐a│ Seweryn Goszczy±ski . Organizacja ta zosta│a rozbita przez liczne aresztowania w 1837 r . , a na jej miejsce powsta│a Konfederacja Narodu Polskiego , kt≤ra zamierza│a wznieciµ powstanie narodowe . Mia│a te┐ pewne kontakty z ruchem spiskowym na terenie Kr≤lestwa . Na terenie Kr≤lestwa natomiast dzia│a│ ruch spiskowy pod przyw≤dztwem ksiΩdza îciegiennego . Z tym ┐e ruch ten mia│ bardziej zabarwienie spo│eczne i narodowe . By│ jednak czΩ£ci╣ planu powstania tr≤jzaborowego , gdzie walka o niepodleg│o£µ mia│a byµ po│╣czona z wojn╣ ludow╣ i g│Ωbokimi przeobra┐eniami spo│ecznymi . WizjΩ takich przeobra┐e± nakre£li│ emisariusz E. Dembowski . Na skutek licznych aresztowa± wybuch powstania zawieszono , lecz my£li nie zaniechano . Tym bardziej ┐e na terenie Pozna±skiego powsta│a organizacja o nazwie Zwi╣zek Plebejuszy . Termin powstania wyznaczono na 1846 r. , z tym , ┐e w│adze rosyjskie i pruskie skutecznie zapobieg│y powstaniu . Wyznaczony na przyw≤dcΩ popularny dzia│acz emigracyjny L. Mieros│awski zosta│ aresztowany .

Do pewnego poruszenia dosz│o w Galicji, ale tu w│adze uciek│y siΩ do prowokacji, po£r≤d ch│op≤w rozpuszczono wie£µ, ┐e dobry cesarz chce znie£µ pa±szczyznΩ, daµ im wolno£µ tylko siΩ panowie zbuntowali i ceszrz prosi ch│op≤w o pomoc, W odpowiedzi na to t│umy ch│op≤w rzuci│y siΩ na pa±skie dwory, wymordowano kilka ty£. szlachty i oficjalist≤w. Na czele ch│op≤w stan╣│ J. Szela. Powsta±com uda│o siΩ w Rz. P. Krakowskiej tzn . powsta±com uda│o siΩ opanowaµ miasto powo│aµ rz╣d narodowy, ale wobec braku wsparcia powsta±cy ponie£li klΩskΩ. Do Krakowa wkroczy│y oddzia│y austriackie za£ sam Krak≤w ostatni szcz╣tek Rz.P. zosta│ w│╣czony do Galicji