Reformy Solona

Reformy spo│eczne

Najwarzniejszym punktem w reformach spo│ecznych by│o to, ┐e Solon chcia│ wyr≤wnaµ w pewnym sensie poziom maj╣tkowy ludno£ci, w taki spos≤b by ani za du┐o nie wzi╣µ jednym, ani za ma│o nie daµ drugim. Prawo Solona zakazywa│o r≤wnie┐ branie porzyczek pod zastaw osoby, a wszystkie d│ugi zaci╣gniΩte w ten spos≤b, pokrywa│o pa±stwo, co w konsekwencji mia│o na celu sprowadzenie do kraju, w ten spos≤b wykupionych ch│op≤w. Reformy Solona by│y do£µ niekorzystne dla arystokracji, gdy┐ uniemo┐liwia│y gospodarcze i polityczne uzale┐nienie ludno£ci. Reformy Solona mia│y na celu przygotowanie Aten na wprowadzenie demokracji.

Reformy polityczne

Reformy polityczne s╣ dowodem os│abienia arystokracji rodowej. W tym czasie wytworzy│ siΩ w Atenach system podzia│u spo│ecze±stwa ze wzglΩdu na dochody i stan maj╣tkowy, co pos│≤┐y│o Solonowi na grsdacjΩ praw politycznych i obowi╣zk≤w wobec pa±stwa. W ten spos≤b sta│o siΩ zgodnie z zasad╣ panuj╣c╣ w staro┐ytno£ci.

Najwyrzsze funkcje przypada│y osobom najbogatszym, kt≤re mog│y spokojnie po£wiΩciµ siΩ sprawom pa±stwowym. PostΩpowy charakter reform Solona polega│ jednak na z│amaniu, bezwzglΩdnej zasady, kt≤ra g│osi│a, i┐ tylko pochodzenie decydowa│o o prawach politycznych. Plan ten potrzebowa│ du┐o czasu zanim zosta│ w pe│ni wprowadzony. Inn╣ reform╣ wprowadzon╣ przez owego jegomo£cia by│o powo│anie rady z│o┐onej z 401 cz│onk≤w, zgromadzenia obywateli oraz s╣d≤w przysiΩg│ych. Jednak sytuacja polityczna Aten nie stworzy│a warunk≤w do dalszego funkcjonowania.

Reformy gospodarcze

Obserwuj╣c rozw≤j Jonii, Solon przyj╣│ za podstawΩ swych reform finansowych stopΩ mennicz╣ stosowan╣ w Jonii, czyli tzw. lekki talent o wadze 26 kg. Z innych jego reform dosyµ wa┐ne jest prawo zakazuj╣ce wyw≤z zbo┐a z Attyki, kt≤ra ju┐ wtedy odczuwa│a jego niedob≤r, oraz inny punkt nakazuj╣cy ojcu wyuczenie syna rzemios│a, by ten w przysz│o£ci m≤g│ liczyµ na utrzymanie.

Reformy ustrojowe

W szystkie reformy wprowadzane przez Solona zostawa│y przyjmowane z jednej strony z uznaniem a z drugiej z krytyk╣. Pierwszym jego krokiem by│a zmiana kwalifikacji wymaganych od kandydat≤w na urzΩdy: dotychczas obowi╣zywa│o ôurodzenie i bogactwoö, odt╣d jedynie bogactwo. Solon na│o┐y│ na trzy klasy specjalny podatek, w stosunku 6:3:1, wynosz╣cy maxymalnie odpowiednio 1 talent, 1/2 talentu i 10 min, podatek ten szed│ na wydadki pa±stwowe zwi╣zane z reformami. Klasa najbiedniejsza nie p│aci│a podatku, by│o to rozs╣dne, gdy┐ wynagrodzenie ubogiego stanowi│o 1/60 dochodu cz│owieka z klasy bogatej.

Spos≤b przeprowadzania wybor≤w nie uleg│ zmianie. Uprawnienia archont≤w zosta│y zmodyfikowane w dziedzine wymiaru sprawiedliwo£ci. Solon przyzna│ prawo apelacji od wyroku urzΩdnik≤w s╣dowi ludowemu. Rada Areopagu rekrutowa│a siΩ w dalszym ci╣gu spo£r≤d ex-archont≤w i stanowi│a g│≤wny organ w pa±stwie.

Obok Areopagu Solon powo│a│ RadΩ Czterystu, do kt≤rej wyznaczy│ 100 cz│onk≤w z ka┐dej fyli, prawdopodobnie do┐ywotnio. Na Radzie analiazowano ka┐d╣ sprawΩ, kt≤ra mia│a zostaµ przedstawiona na Zgromadzeniu. Solon uczyni│ Zgromadzenie organem sprawiedliwo£ci pod nazw╣ heliaia. Po raz pierwszy lud, lub pewien zesp≤│ wybranych przez losowanie spo£r≤d ludu, dzia│a│ w charakterze przysiΩg│ych czy sΩdzi≤w. Ustr≤j Solona Arystoteles ore£li│ jako mieszany, uznaj╣c RadΩ Aeropagu za element oligarchiczny, wyb≤r na urzΩdy- za arystokratyczny, a heliajΩ- za zdobycz demokratyczn╣.

Solon jako pierwszy zapewni│ ka┐demu obywatelowi prawo osobistego £cigania s╣dowego w imieniu w│asnym lub osoby pokrzywdzonej. W ten spos≤b uwolni│ wszystkich na r≤wni spod kontroli rodu lub stowarzyszenia orgeon≤w. Solon przerobi│ r≤wnie┐ gruntownie pa±stwowy kodex prawny. Obali│ on wszystkie prawa Drakona, pr≤cz tych, kt≤re dotyczy│y zab≤jstw. Jego kodex wyryto na kolumnach kamiennych ustawionych w Kr≤lewskim Portyku.

Reformy Klejstnesa

ZwyciΩztwo Spartan odda│o w│adzΩ w rΩce arystokracji i jej przyw≤dcy Izagorasa, kt≤ry chcia│ przywr≤ciµ system istniej╣cy przed Solonem. DziΩki Klejstnesowi dosz│o do powstania ludu, kt≤ry obali│ Izagorasa.

Klejstnes by│ z pochodzenia arystokrat╣, lecz zerwa│ z t╣ grup╣, i zdecydowanie stan╣│ po stronie ludu. Zdawa│ on sobie sprawΩ, ┐e arystokracja ma przewagΩ nad ludem, kt≤ra to wywodzi siΩ ze starej organizacji rodowej, w kt≤rej cz│onkowie rod≤w odgrywali znacz╣c╣ rolΩ. Klejstnes wprowadzi│ podzia│ terytorialny, dziel╣c AttykΩ na 10 jednostek, dla kt≤rych okre£lenia zastosowa│ nazwΩ fyli. Ca│a Attyka zosta│a podzielona na

3 czΩ£ci, kt≤re z koleji rozpad│y siΩ na 10 tr≤jek. Z tych 30 tr≤jek wydzielono 3 i z nich utworzono fylΩ terytorialn╣. Przeprowadzi│ te┐ reformΩ systemy nazwisk. Odt╣d nazwisko obywatela sk│ada│o siΩ z imienia i nazwy gminy. Celem tego by│o zatarcie r≤┐nic spo│ecznych. W wyniku reform Klejstnesa arystokracja zosta│a powa┐nie os│abiona, co zmierza│o ku przejΩciu w│adzy przez lud.

Reformy Peryklesa

Obalenie w│adzy Aeropagu by│o koniecznym warunkiem do dalszej demokratyzacji ustroju. ZwyciΩztwo Peryklesa oznacza│o ostateczne ugruntowanie rz╣d≤w ludu, demokracji. G│≤wnymi organami w│adzy by│a rada, zgromadzenie ludowe oraz s╣dy przysiΩg│ych.

Propaganda arystokratyczna okre£la│a demokracjΩ ujemnym znaczeniem. Oficjalnie Perykles pe│n│ funkcjΩ stratega, jednk z biegiem lat wysun╣│ siΩna pierwsze miejsce w kolegium strateg≤w. DziΩki obaleniu Areopagu organa demokratyczne mog│y zaj╣µ nale┐ne miejsce w pa±stwie, zapewniaj╣c mu charakter demokratyczny. Czynnikiem u│atwiaj╣cym realizacjΩ zasad ustroju by│o wprowadzenie zasad p│atno£ci urzΩd≤w. W tych warunkach wiΩkszo£µ biedoty nie mog│a uczestniczyµ w piastowaniu urzΩd≤w. Perykles wprowadzi│ p≤ƒniej wynagrodzenia za piastowanie urzΩd≤w co by│o na owe czasy posuniΩciem rewolucyjnym. Pod naciskiem ludu wprowadzi│ zasadΩ, ┐e za Ate±czyka m≤g│ siΩ uwa┐aµ tylko osobnik kt≤rego obydwoje rodzic≤w byli pochodzenia ate±skiego. Z tego te┐ powodu Perykles musia│ zabiegaµ by w drodze wyj╣tku jego dzieci mog│y byµ pe│noprawnymi Ate±czykami.