Przyczyny wybuchu I wojny £wiatowej

-Walka o nowy podzia│ £wiata poprzez uzale┐nienie od siebie pa±stw i narod≤w s│abszych. Dlatego utworzy│y siΩ 2 ugrupowania:

Jedno tr≤jprzymierze Niemcy, i sprzymierzone z nimi Austo-WΩgry i W│ochy, zwano je te┐ ugrupowaniem pa±stw centralnych.

Drugie tr≤jprzymierze Francja, Anglia, Rosja, a p≤ƒniej Stany Zjednoczone Ameryki i inne pa±stwa- nazwane entent╣ (po francusku porozumienie)

-Zacz╣│ siΩ wy£cig zbroje±.Wyraƒnie wzros│y zbrojenia niemieckie, rozwin╣│ siΩ przemys│ zbrojeniowy,budowa floty wojennej.

Jedn╣ z przyczyn wybuchu I wojny £wiatowej sta│o siΩ zab≤jstwo arcyksiΩcia Franciszka Ferdynanda i jego ┐ony w dn.28.6.1914 r. w Sarajewie.Zab≤jstwa dokonali cz│onkowie organizacji d╣┐╣cej do wyzwolenia Bao£ni spod austryjackiej okupacji.

Orjentacja proaustiacka-Polska Partia Socjalistyczna.

W 1914 Polska nie istnia│a jako niepodleg│e pa±stwo.By│a podzielona miΩdzy 3 zaborcze mocarstwa: Niemcy, AustriΩ i RosjΩ. Fakt,┐e zaborcy rozpoczΩli walkΩ miΩdzy sob╣, mia│ dla przysz│o£ci Polski du┐e znaczenie.

Sytuacja taka doprowadzi│a do powstania w spo│ecze±stwie polskim orientacji politycznych r≤┐ni╣cych siΩ pogl╣dami na sprawΩ nipodleg│o£ci Polski.

1.Orientacja proaustryjacka-Jej najwibitniejszym dzia│eaczem by│ J≤zef Pi│sudski. Wed│ug niego nale┐a│o przedewszystkim oderwaµ od Rosji ziemie zagarniΩte przez carat i ┐e w przypadku wojny nale┐y zachowaµ postawΩ proaustryjack╣,nie rezygnuj╣c z po│╣czenia Kr≤lestwa Polskiego z Galicj╣ i utworzenia autonomiΩ Polski pod ber│em Habsburg≤w.

Wok≤│ osoby Pi│sudskiego skupi│ siΩ w Galicji ob≤z niepodleg│o£ciowy.

W 1912 powsta│ Polski Skarb Wojskowy- maj╣cy na celu gromadzenie fundyszy na dzia│alno£µ wojskow╣. NastΩpnie urworzono Tymczasow╣ KomisjΩ Skonfederowanych Stronnictw Niepodleg│o£ciowych grupuj╣c╣ wszystkie partie niepodleg│o£ciowe- socjalist≤w, ludowc≤w, partie postΩpowe z Galicji i oderwany od endencji Narodowy Zwi╣zek Robotniczy. Wsp≤│pracownikami Pi│sudskiego byli:Walery S│awek, Leon Wasilewski,Ignacy Daszy±ski,B.Limanowski,W│odzimierz Tetmajer.

2.Orientacja prorosyjska- ci politycy uwa┐ali, ┐e Polacy powinni popieraµ w wojnie carsk╣ RosjΩ. Do walki u boku Rosji przeciw Niemcom i Austro-WΩgrom wzywa│ Roman Dmowski i kierowane przez niego Stronictwo Narodowej

Demokracji.

3.Orientacja rewolucyjna-kt≤ra potΩpi│a wojnΩ i g│osi│a, ┐e popieranie tego czy innego zaborcy nic w losie kraju nie zmieni. Takie stanowisko zajΩ│y dwie partie robotnicze: socjaldemokracja Kr≤lestwa Polskiego i Litwy i Polska Partia Socjalistyczna- Lewica.

Sprawa polska w I wojnie £wiatowej.

1.W pierwszej fazie wojny w 1914 i 1915 przez ziemie polskie przetoczy│a siΩ wojna. Armie obu stron rujnowa│y i rabowa│y kraj. Latem 1915r. Niemcy zajΩli ziemie polskie znajdyj╣ce siΩ pod zaborem rosyjskim. ZaczΩ│o im brakowaµ ludzi do walki. Po to, ┐eby sk│oniµ m│odych Polak≤w do udzia│u w wojnie po stronie pa±stw centralnych, cesarze niemiecki i austryiacki wydali wspulnie 5 listopada 1916r. manifest, kt≤ry spowodowa│ umiΩdzynarodowienie sprawy polskiej. Zapowiedzieli w nim, ┐e utworz╣ z ziem polskich odebranych Rosji pa±stwko polskie.Nie wiadomo by│o jakie ziemie wejd╣ w jego sk│ad i czy rzeczywi£cie bΩdzie samodzielne.

W tej sytuacji zwolenicy wsp≤│pracy z Niemcami zmienili stanowisko. Latem 1917r. Pi│sudski wypowiedzia│ pos│usze±stwo dowudztwu niemieckiemu. Zosta│ za to uwiΩziony w Magdebutgu. Zmienilio r≤wnie┐ swoje plany politycy popieraj╣cy cartar. W sierpniy 1917r. Dmowski utworzy│ dzia│aj╣cy w Pary┐u-Komitet Narodowy Polski, kt≤ry zmierza│ do odbudowy pa±stwa polskiego przy pomocy Angli, Francji i Stan≤w Zjednoczonych.

Kolejnym krokiem do wolno£ci Polski sta│a siΩ Rewolucja Paƒdziernikowa w Rosji. Jesieni╣ 1917r. ┐o│nierze pod kierownictwem bolszewik≤w, Na czele kt≤rej sta│ Lenin, obalili Rz╣d Tymczasowy. W│adzΩ w Rosji objΩ│y rady robotnicze. Latem 1918r. rz╣d radziecki uniewa┐ni│ akty rozbior≤w Polski, po czym tak┐e inne mocarstwa uzna│y prawo Polski do niepodleg│ego bytu.

W styczniu 1918r. prezydent Stan≤w Zjednoczonych,Wilson, zaproponowa│ Niemcom pok≤j. Przedstawi│ Niemcom 14 punkt≤w, kt≤re Niemcy musia│y przyj╣µ je┐eli chcia│y sko±czyµ wojnΩ. 13-ty punkt m≤wi o utworzeniu niepodleg│ej i zjednoczonej Polski, z dostΩpem do M.Baltyckiego.

Konfederacja Paryska i ustalenie traktatu wersalskiego w sprawie Niemiec.

11 listopada 1918r. w Compiegne (kompie±) we Francji Niemcy podpisa│y zawieszenie broni. Francuski marsza│ek Ferdynand Fach podyktowa│ warunki:

Wojska Niemieckie musia│y wydaµ aliantom wiΩkszo£µ dzia│, karabin≤w, samochod≤w.

Oddzia│y niemieckie musia│y natychmiast wycofaµ siΩ z Francji na wschodni brzeg Renu.

Marynarka musia│a wydaµ okrΩty podwodne i jednostki nawodne.

Pozbawi│y Niemc≤w nabytych terytori≤w Kolonii, Alzacji, Lotaryngii.

Wyp│aciµ odszkodowanie wojenne.

Traktat wersalski:

28 czerwca 1919r. zawroty w Pa│acu Wersalskim na mocy kt≤rego Niemcy:

-odda│y Francji AlzacjΩ i LotaryngiΩ

-Polska odzyska│a WielkopolskΩ

-Pomorze Wschodnie z dostΩprm do morza(lesz bez Gda±ska)- z kt≤rego utworzono Wolne Miasto Gda±sk-podprotektoratem organizacji miΩdzynarodowej-Ligi Narod≤w

-na G≤rnym îl╣sku,Warmii i Mazurach miano przeprowadziµ plebiscyty dotycz╣ce przysz│ej przynale┐no£ci

-Niemcom pozwolono na posiadanie 100 tys.armii i niewielkiej floty

-zakazano budowli i posiadania okrΩt≤w podwodnych, czo│g≤w i samolot≤w bojowych

Traktat wszed│ w ┐ycie 10 stycznia 1920r.