ROSJA NA DRODZE DO MOCARSTWOWOîCI

Okres tzw. ôwielkiej smutyö w Rosji ko±czy siΩ w 1613 r., gdy carem zostaje Micha│ Fiodorowicz Romanow. W tym momencie Rosja by│a jeszcze s│aba, ale utrzyma│a niezale┐no£µ. Wkr≤tce podnosi siΩ jej potencja│ gospodarczy, wzmacnia w│adzy car≤w, a Rosja rozszerza swoje terytoria (co przede wszystkim odbywa siΩ kosztem Polski i Turcji).

Wzmocnienie wewnΩtrzne i miΩdzynarodowe Rosji nast╣pi│o g│≤wnie za panowania Piotra I. Przejmowa│ on w│adzΩ jako polityk bardzo m│ody (mia│ 17 lat). D╣┐y│ on do reformy wewnΩtrznej pa±stwa, wzoruj╣c siΩ na osi╣gniΩciach w dziedzinie gospodarczej i kulturalnej pa±stw zachodnioeuropejskich. Za Piotra I Rosja sta│a siΩ szlacheckim pa±stwem absolutystycznym, imperium, w kt≤rym ca│a w│adza znalaz│a siΩ w rΩkach cara. TΩ sytuacjΩ ukszta│towano w nastΩpstwie licznych reform wewnΩtrznych Piotra I:

╖ Reforma administracyjna- Piotr I powo│a│ centralny organ administracyjny - tzw. senat rz╣dz╣cy, kt≤ry zaj╣│ miejsce Dumy. Cz│onk≤w senatu rz╣dz╣cego powo│ywa│ car osobi£cie. Poza tym w ramach reformy administracyjnej powo│ywano kolegia do np. spraw wojska, czy sprawiedliwo£ci.

╖ Dokona│ reorganizacji podzia│u terytorialnego pa±stwa; podzieli│ je na gubernie, prowincje. We wszystkich jednostkach terytorialnych urzΩdnicy zale┐ni byli od cara.

╖ Rozbudowa│ aparat biurokratyczny, urzΩdnicy u│atwiali £ci╣ganie podatk≤w, pob≤r do wojska, dopilnowywali wykonywania rozkaz≤w cara.

╖ Ko£ci≤│ prawos│awny podporz╣dkowany zosta│ pa±stwu. Na czele ko£cio│a stan╣│ £wiΩty synod. Jego cz│onk≤w mianowa│ car.

╖ Przeprowadzi│ on g│≤wnie reformy obyczajowe i kulturowe, kt≤rymi chcia│ doprowadziµ do przybli┐enia Rosji do zachodu.

╖ K│ad│ du┐y nacisk na rozw≤j nauki i o£wiaty. W Petersburgu otworzono AkademiΩ Morsk╣. W Moskwie - Szko│Ω Nawigacyjn╣, pierwsze obserwatorium Astronomiczne, popiera│ dzia│alno£µ naukow╣ (Zorganizowano pierwsz╣ wyprawΩ geograficzn╣, tzw. wyprawΩ Beringa, morzem do Kamczatki). Starano siΩ o rozw≤j pi£miennictwa, zaczΩto wydawaµ pierwsze czasopisma - o┐ywiono tw≤rczo£µ literack╣, wprowadzono uproszczony alfabet ôgra┐dankaö.

╖ Za Piotra I Rosja prze┐ywa│a rozw≤j gospodarczy ; rozbudowywano przemys│ manufakturowy (tekstylny i zbrojeniowy), o┐ywia│ siΩ handel. Manufaktury oparto na pracy pa±szczyƒnianej ch│opa, st╣d mimo rozwoju gospodarki wzrasta│y antagonizmy spo│eczne typu feudalnego.

Na tym gruncie ju┐ po £mierci Piotra I za Katarzyny II dojdzie do wielkiego powstania Pugaczowa w latach 1773-75. Czynnikiem hamuj╣cym dalszy rozw≤j gospodarczy Rosji by│ brak dostΩpu do morza (dotychczas mia│a dostΩp do morza Bia│ego, kt≤re przez 8 mies. w roku by│o zamarzniΩte). Piotr I skoncentrowa│ siΩ na walce Rosji o miejsce nad Ba│tykiem.

Takie interesy Rosji zderzy│y siΩ z interesami Szwecji. Przygotowuj╣c siΩ do tzw. wojny p≤│nocnej, Piotr I doprowadzi│ do sojuszu z Dani╣, Saksoni╣ i Polsk╣.

W tych warunkach dosz│o do wojny p≤│nocnej, kt≤ra trwa│a w latach 1700-1721. RozpoczΩ│a siΩ atakiem wojsk rosyjskich na zajΩte wcze£niej przez Szwed≤w obszary w Inflantach. Pierwszy okres wojny by│ niekorzystny dla Rosji . Wojska szwedzkie Karola XII pokona│y wojska saskie i rosyjskie w Inflantach. Potem armia szwedzka wkroczy│a w granice Rzeczpospolitej. Bardzo szybko dotar│a do Warszawy. Stoczono prze│omow╣ bitwΩ pod Kliszowem, potem Szwedzi zajΩli Krak≤w. Ju┐ w 1706r. wojska szwedzkie zaatakowa│y SaksoniΩ. Szwedzi ingeruj╣ w sprawy wewnΩtrzne Polski, tym bardziej, ┐e w Rzeczpospolitej dochodzi do zawi╣zania konfederacji przeciwko Augustowi II i popieraj╣cej Stanis│awa Leszczy±skiego.

Ostatecznie August II zrzek│ siΩ tronu, na kt≤rym zasiad│ Stanis│aw Leszczy±ski. Okres zaanga┐owania Szwed≤w w walkach z Polsk╣ i Saksoni╣ umiejΩtnie wykorzysta│ Piotr I. Przeprowadzi│ on reorganizacjΩ wojska, utworzy│ regularn╣ armiΩ, kt≤ra oparta by│a na corocznym poborze rekruta w ca│ym kraju. PrzyjΩto zasadΩ, ┐e s│u┐ba w armii by│a do┐ywotnia. Przeszkolono nowe kadry oficerskie, zmieniono taktykΩ wojenn╣ wyj╣tkowo rozbudowuj╣c artyleriΩ i flotΩ wojenn╣ Rosji. W tej sytuacji w 1709r. dochodzi do prze│omowej dla los≤w wojny p≤│nocnej bitwy pod Po│taw╣. Zako±czy│a siΩ zwyciΩstwem armii rosyjskiej. Kr≤l Szwecji zbieg│ z pola bitwy przekraczaj╣c granicΩ z Turcj╣. WojnΩ zako±czono pokojem w Nystad w 1721r. Na jego podstawie Rosja otrzyma│a szeroki dostΩp do Ba│tyku (Ingria, Korelia, Estonia, Inflanty). Pok≤j w Nystad oznacza│ kres mocarstwowej dotychczas pozycji Szwecji. Rosja uzyskuj╣c dostΩp do Ba│tyku uzyska│a te┐ silne wp│ywy w Polsce i sojusznik≤w w Niemczech. Rosja w nastΩpstwie wojny bΩdzie d╣┐yµ do dalszego umocnienia wp│yw≤w nad Ba│tykiem i Morzem Czarnym. Rozpocznie kolonizacjΩ Syberii, a swych granicach dojdzie do Oceanu Spokojnego. W nastΩpstwie wojny Rosja doprowadzi do sojuszu z Austri╣, kt≤ry bΩdzie mia│ charakter antyturecki i antypolski. Nieco p≤ƒniej zacie£ni siΩ sojusz z Austri╣ i ze Szwecj╣. W konsekwencji wojny korzy£ci odnios│a te┐ Brandenburgia, kt≤ra do wojny w│╣czy│a siΩ dopiero po Po│tawie, poza tym sytuacja wp│ynie na mo┐liwo£µ w najbli┐szej przysz│o£ci przejΩcia przez elektora brandenburskiego tytu│u kr≤la (nast╣pi to w 1701r.).