ROZW╙J WYDARZE╤ REWOLUCYJNYCH WE FRANCJI PO 1791 ROKU

W oparciu o KonstytucjΩ podpisan╣ w paƒdzierniku 1791 roku zebra│o siΩ Zgromadzenie Prawodawcze (w│adza ustawodawcza - Legislatywa). Wtedy rozwija siΩ ostra walka polityczna tym bardziej, ┐e w Legislatywie zaznaczy│y siΩ du┐e podzia│y. Du┐╣ przewagΩ uzyskali tzw. ┐yrondy£ci, kt≤rzy byli zwolennikami monarchii konstytucyjnej. Ugrupowanie to stanowi│a zamo┐na bur┐uazja. LewicΩ Legislatywy stanowili jakobini, bΩd╣cy zwolennikami republiki, d╣┐╣cy do dalszego rozwiniΩcia rewolucji, nadania jej bardziej radykalnego charakteru. Przyw≤dcami ich by│ Maksymilian Robespierre, Jaun Marad, Danton. Przy tej walce politycznej przyspieszenie rozwoju rewolucji przynios│y czynniki zewnΩtrzne. Dwory europejskie planowa│y interwencjΩ w rewolucjΩ francusk╣, szczeg≤lnie Austria popierana przez inne pa±stwa skoncentrowa│a swe wojska na granicy z Francj╣. W dodatku w Nadrenii zgromadzili siΩ emigranci francuscy przeciwnicy rewolucji i licz╣cy na pomoc obc╣. Mo┐na by│o przewidzieµ ┐e Francja stoi w obliczu wojny. Pa±stwo nie by│o do niej przygotowane, jednak ┐yrondy£ci rozwinΩli aktywnie agitacjΩ wojenn╣, uwa┐ali, ┐e zwyciΩstwo Francji w wojnie przyniesie utrwalenie dotychczasowych zdobyczy rewolucji.

W kwietniu 1792 roku Zgromadzenie Prawodawcze podjΩ│o decyzjΩ o wypowiedzeniu wojny Austrii. Od tego momentu Francja znalaz│a siΩ w stanie wojny z Austri╣ popart╣ przez Prusy. Wybuch wojny spowodowa│ wzrost nastroj≤w patriotycznych ; powstawa│y oddzia│y ochotnicze, u│o┐ono MarsyliankΩ, lud Pary┐a uaktywni│ siΩ, spowodowano uwiΩzienie kr≤la, tworzono nadzwyczajne trybuna│y dla zdrajc≤w (ludzi przeciwnych lub nielojalnych wobec rewolucji),konfiskowano maj╣tki emigrant≤w. Wreszcie Zgromadzenie Prawodawcze rozwi╣za│o siΩ, a w jego miejsce w g│osowaniu powszechnym powo│ano konwencjΩ narodow╣ (konwent). Og│osi│ on 22 wrze£nia 1792 roku FrancjΩ Republik╣. Oznacza│o to obalenie monarchii konstytucyjnej. Kr≤la skazano na £mierµ. Wyrok wykonano w 1793 roku. Francja ca│y czas prowadzi wojnΩ z Austri╣ i Prusami. Pocz╣tkowo wojska francuskie doznawa│y niepowodze±, armia austriacko-pruska wkroczy│a w granice Francji. Dopiero bitwa pod Valmy jesieni╣ 1792 roku przynios│a poprawΩ sytuacji armii francuskiej, kt≤ra stopniowo przechodzi│a do kontrofensywy. Mimo przej£ciowych sukces≤w Francji na frontach wojny, sytuacja wewnΩtrzna by│a z│o┐ona i skomplikowana. kraju toczy│a siΩ ostra walka polityczna miΩdzy ┐yrondystami i jakobinami. Nasili│a siΩ ona po egzekucji kr≤la z pocz╣tkiem 1793 roku. Wtedy te┐ wiele kraj≤w Europy stanΩ│o w stanie wojny z Francj╣. Przeciwko niej opr≤cz Austrii i Prus wyst╣pi│y Anglia, Hiszpania, Holandia i W│ochy. Tworzy│a siΩ ca│a koalicja antyfrancuska. Wojska Francji znowu zaczΩ│y ponosiµ klΩski. Z pocz╣tkiem czerwca 1793 roku jakobini ostatecznie zdobywaj╣ w│adzΩ, a ┐yrondyst≤w masowo aresztowano.

W tym momencie rozpoczynaj╣ siΩ rz╣dy jakobin≤w, okre£lane potem jako rewolucyjna dyktatura jakobin≤w. W tym okresie obok ci╣gle istniej╣cej konwencji jakobini powo│ali tzw. Komitet Ocalenia Publicznego. Kierowa│ nim Maksymilian Robespierre, Danton, Carnot. Jakobini jeszcze w czerwcu 1793 roku og│osili konstytucjΩ jakobi±sk╣. M≤wi│a ona o powszechnym prawie wyborczym, mia│a demokratyczne, chlubne za│o┐enia, nie zosta│a wprowadzona w ┐ycie. Jakobini w ramach polityki wewnΩtrznej chcieli znie£µ pozosta│o£ci feudalne, wprowadzili tzw. ceny maksymalne na zbo┐e, zwalczali spekulacje, dro┐yznΩ, wprowadzili p│acΩ maksymaln╣ w zak│adach, og│osili zakaz strajk≤w. Podkre£lali rozdzia│ ko£cio│a od pa±stwa, co w praktyce wi╣za│o siΩ z zamykaniem ko£cio│≤w, wprowadzili nowy republika±ski kalendarz. W celu poprawienia sytuacji Francji na frontach wojny przeprowadzono reorganizacjΩ armii. Oparto j╣ o powszechn╣ s│u┐bΩ wojskow╣. Przeprowadzono szerok╣ konfiskatΩ zapas≤w r≤┐nych metali w tym szlachetnych. W oparciu o to wystawiano nowe fabryki zbrojeniowe. W tej sytuacji wiosn╣ 1794 roku, Francja zaczΩ│a odnosiµ kolejne sukcesy. Jej wojska wkroczy│y do Belgii, Holandii. (Sytuacja Francji poprawia│a siΩ r≤wnie┐ z tego powodu, ┐e z wojny z Francj╣ wycofa│y siΩ Prusy, kt≤re przyst╣pi│y do wsp≤│pracy z Rosj╣ w celu szybszego opanowania powstania ko£ciuszkowskiego na ziemiach polskich.) Prowadz╣c ci╣gle walkΩ z przeciwnikami politycznymi i ze zdrajcami jakobini stosowali metody krwawego terroru. Wyroki ich s╣d≤w z regu│y albo uniewinnia│y, lub (co spotykano czΩ£ciej) skazywa│y na £mierµ. CzΩsto ofiarami terroru by│y osoby niewinne, tylko podejrzane o brak lojalno£ci wobec jakobin≤w. W tej sytuacji wzros│o niezadowolenie ┐yrondyst≤w, szerokich grup mieszczan, rzemie£lnik≤w, ch│opstwa. Ofiar╣ terroru by│ przyw≤dca - Danton. W atmosferze wyj╣tkowego zastraszenia spo│ecznego, gdy Robespierre zapowiedzia│ zdemaskowanie spisku w samym Komitecie Ocalenia Publicznego zdecydowano siΩ na tzw. Przewr≤t 9 thermidora (27 lipca) 1794 roku. Przewr≤t polega│ na aresztowaniu Robespierre i jego wsp≤│pracownik≤w. Dwa dni p≤ƒniej Robespierre zosta│ zgilotynowany.

Powy┐sze wydarzenia ko±cz╣ zasadniczy etap rewolucji bur┐uazyjnej we Francji, w│adzΩ przejΩ│a bogata bur┐uazja. W 1795 roku Konwent og│osi│ now╣ konstytucjΩ; na jej podstawie w│adza ustawodawcza nale┐a│a do Rady PiΩciuset oraz do Rady Starszych. Wykonawcza do piΩcioosobowego dyrektoriatu. BΩdzie on utrzymywa│ siΩ do zamachu 18 brumaireÆa 1799 (7 paƒdziernika) w nastΩpstwie tego kszta│tuje siΩ system w│adzy zwany konsulatem, kt≤ry utrzyma siΩ do koronacji Napoleona I na cesarza Francji i kr≤la W│och - 2 grudnia 1804 roku.

Wielka rewolucja bur┐uazyjna w zasadniczej fazie ko±czy siΩ na dyktaturze jakobi±skiej i przewrocie termidoria±skim. Z wydarzeniami tej rewolucji po£rednio w przysz│o£ci wi╣┐e siΩ okres Dyrektoriatu i Konsulatu, a┐ do powstania pierwszego cesarstwa we Francji.

Rewolucja zburzy│a we Francji feudaln╣ monarchiΩ absolutn╣ i tym samym stanow╣ strukturΩ spo│ecze±stwa , kt≤ra opiera│a siΩ na przywilejach duchowie±stwa i szlachty. Rewolucja og│osi│a zasady wolno£ci gospodarczej, tym samym torowa│a drogΩ do rozwoju kapitalizmu. Rewolucja znios│a dotychczasowe ograniczenia w wykonywaniu rzemios│a, przemys│y, handlu, ale ustali│a poszanowanie w│asno£ci prywatnej bur┐uazji. Zrywa│a ostatecznie wiΩzy feudalne ch│op≤w . Ci poza wolno£ci╣ osobist╣ uzyskiwali na w│asno£µ ziemiΩ. Rewolucja wprowadza│a te┐ r≤wno£µ wszystkich obywateli wobec prawa. Masom robotnik≤w, ch│opstwa przynosi│a uprawnienia polityczne. Wci╣ga│a masy do szerszej dzia│alno£ci politycznej. Tym samym przyczyni│a siΩ do wykszta│cenia siΩ pojΩcia narodu i £wiadomo£ci obywatelskiej, narodowej, a tak┐e pog│Ωbi│a patriotyzm. Przynios│a zasady suwerenno£ci narodu (zwierzchnictwa narodu w miejsce dotychczasowej zasady w│adzy absolutnej - kr≤lewskiej).