WOJNY POLSKO - TURECKIE Z II POúOWY XVII

1. Przyczyny.

2. Przebieg.

Na genezΩ wojen polsko - tureckich z│o┐y│a siΩ napiΩta sytuacja. Mimo ┐e w nastΩpstwie wojen z I po│owy XVIIw. podpisano pok≤j w Chocimiu w 1621r. Poza tym w tym czasie wyraƒnie wzrasta│a potΩga militarna Turcji, a tak┐e zauwa┐a siΩ wzrost ekspansywno£ci. Jest to szczeg≤lnie widoczne za Su│tana Mehmeta IV. ╙wczesny Hetman kozacki Piotr Doroszenko wyra┐a│ chΩµ wsp≤│pracowania z Turcj╣, a nawet podporz╣dkowania jej Ukrainy.

Wojny polsko - tureckie w II po│owie XVII w. rozpocz╣│ najazd wojsk tureckich w 1672r. za Micha│a Korybuta Wi£niowieckiego. W tym czasie w Polsce trwa│y wewnΩtrzne walki polityczne, dosz│o nawet do rozbicia na dwa obozy, na dwie orientacje polityczne: proaustriack╣ (prohabsbursk╣) i profrancusk╣. Polska nie by│a przygotowana na odparcie ataku, st╣d Turcja zdoby│a twierdzΩ Kamieniec Podolski i doprowadzi│a do uk│adu w Buczaczu. Uk│ad ten by│ bardzo niekorzystny dla Polski, kt≤ra odda│a na rzecz Turcji wojew≤dztwo podolskie, brac│awskie i kijowskie. Zosta│a tak┐e zobowi╣zana do p│acenie corocznego haraczu na rzecz Turcji co sprowadza│o j╣ do roli pa±stwa wasalnego. W tym czasie Sejm nie ratyfikowa│ tego uk│adu, a w dodatku podj╣│ ustawΩ o nowych podatkach na rzecz wojska. W tej sytuacji w 1673r. dosz│o do bitwy pod Chocimiem, wojska polskie dowodzone przez Hetmana Jana Sobieskiego odnios│y wa┐ne zwyciΩstwo. W 1674r. Sobieski zosta│ kr≤lem Polski, jako Jan II Sobieski, ale zwyciΩstwo to nie zosta│o w pe│ni nie wykorzystane, poniewa┐ wojna polsko-turecka zosta│a zamkniΩta uk│adem w »urawnie w 1676r. Wed│ug tego uk│adu przy Turcji nadal pozostawa│ Kamieniec Podolski r≤wnie┐ czΩ£µ Podola i Ukrainy. W Polsce nadal trwa│y walki polityczne, czego przejawem by│o podpisanie uk│adu w Jaworowie w 1675r. Uk│ad ten potwierdza│ przewagΩ obozu profrancuskiego. Ludwik XIV zobowi╣za│ siΩ do po£redniczenia w konfliktach polsko-tureckich oraz do podjΩcia stara± o przywr≤cenie Prus Ksi╣┐Ωcych do Polski. Francja nie wywi╣za│a siΩ ze swych zobowi╣za± i wkr≤tce przewagΩ uzyska│ ob≤z proaustriacki. W tym czasie w 1683r. w Warszawie zosta│ podpisany uk│ad sojuszniczy polsko-austriacki, obydwa pa±stwa zobowi╣za│y siΩ do wzajemnej pomocy w razie najazdu tureckiego. I tak w tym samym roku 1683 Wezyr turecki Kara Mustaffa przyst╣pi│ do oblegania Wiednia, wtedy ≤wczesny cesarz Leopold I zwr≤ci│ siΩ o pomoc do kr≤la polskiego Jana III Sobieskiego. 12 IX 1683 roku wojska tureckie zosta│y rozbite pod Wiedniem, szczeg≤lny udzia│ mia│y w tym wojska polskie dowodzone przez kr≤la Jana III Sobieskiego (g│≤wnie husaria). Wkr≤tce w 1684r. dochodzi do podpisania tzw. Ligi îwiΩtej, zawi╣zanej przez takie kraje, jak: Austria, Polska, Wenecja i Papiestwo. Zmagania Ligi îwiΩtej z Turcj╣ trwa│y do podpisania pokoju w Kar│owicach w 1699r. Wed│ug niego najwiΩksze korzy£ci uzyska│a Austria zdobywaj╣c wiΩkszo£µ WΩgier, Wenecja uzyska│a Peloponez, Polska odzyska│a Kamieniec Podolski i ziemie nie odzyskane w uk│adzie w »urawie w 1676 roku.