Ziemie polskie w czasie drugiej wojny £wiatowej.

Pa±stwo polskie po wielu latach przebywania pod zaborami odrodzi│o siΩ po pierwszej wojnie £wiatowej jako wolny i niepodleg│y kraj. Jego mieszka±cy nie cieszyli siΩ jednak odzyskan╣ wolno£ci╣ zbyt d│ugo. S╣siaduj╣cy z Polsk╣ Niemcy szybko zdo│ali odbudowaµ swoj╣ armiΩ i we wrze£niu 1939 roku rozpoczΩli kolejny globalny konflikt zbrojny (drug╣ wojnΩ £wiatow╣) wkraczaj╣c na ziemie suwerennego pa±stwa polskiego. Mimo zaciek│ej obrony, wojska polskie by│y bezsilne wobec wiΩkszej i lepiej uzbrojonej armii niemieckiej. Polacy bronili siΩ ca│y wrzesie± i pocz╣tek pa£dziernika. Mimo i┐ wojna obronna nie przynios│a sukcesu militarnego Polakom, to zako±czy│a ona okres bezkrwawych zwyciΩstw Hitlera. Polacy nie byli w stanie sami stawiµ czo│a jednej z najlepszych ≤wczesnych armii £wiata atakuj╣cej z trzech stron na PolskΩ, a od 17 wrze£nia wspomaganej przez wojska radzieckie ze wschodu.Zawiedli Polak≤w ich sprzymierze±cy, Anglia i Francja, kt≤re mimo wcze£niejszych obietnic nie zaatakowa│y Niemiec po rozpoczΩciu agresji na PolskΩ. Ofiarna polska wojna obronna zniwelowa│a jednak niemiecki plan wojny b│yskawicznej i zako±czy│a okres ustΩpstw aliant≤w w stosunku do III Rzeszy.Mimo i┐ wojska polskie ponios│y ogromne straty, to zada│y tak┐e dotkliwe rany armi╣ Niemiec i Zwi╣zku Radzieckiego. Podzia│ ziem polskich miΩdzy III RzeszΩ i Zwi╣zek Radziecki zosta│ ju┐ wstΩpnie dokonany przez przedstawicieli tych pa±stw w tajnym protokole ustanowionym na zawartym 23 sierpnia 1939 roku w Moskwie pakcie Ribbentrop - Mo│otow. 28 wrze£nia 1939 roku rz╣dy Niemiec i ZSRR zawar│y w Moskwie kolejne porozumienie - traktat "O granicach i przyja£ni", a zawiera│ on nowy podzia│ ziem polskich miΩdzy te dwa mocarstwa. Dotychczasowa granica oddzielaj╣ca niemiecko - radzieckie interesy w Polsce ustalona w pakcie Ribbentrop - Mo│otow na linii rzek: Narwi, Wis│y i Sanu zosta│a nieco zmodyfikowana. ZSRR "odst╣pi│" Niemcom wojew≤dztwo lubelskie i czΩ£µ warszawskiego w zamian za rezygnacjΩ Rzeszy ze swoich wp│yw≤w na Litwie,kt≤r╣ wraz z úotw╣ i Estoni╣ Hitler uzna│ za strefΩ wp│yw≤w radzieckich.W ten spos≤b pod okupacj╣ radzieck╣ znalaz│o siΩ ponad 200 tys. km^2 Polski przedwrze£niowej z 12 mln jej obywateli, natomiast Rzesza zagarnΩ│a 189 tys.km^2 z 22 mln mieszka±c≤w.Jeszcze podczas trwania walk na ziemiach polski, najwy┐sze w│adze polskie uciek│y do Rumunii, gdzie zosta│y wkr≤tce internowane. W tej sytuacji prezydent Ignacy Mo£cicki wyznaczy│ na swojego nastΩpcΩ W│adys│awa Raczkiewicza. Nowy prezydent misjΩ utworzenia rz╣du powierzy│ W│adys│awowi Sikorskiemu, jednemu z przyw≤dc≤w przedwojennej opozycji antysanacynej.Sikorski obj╣│ wkr≤tce r≤wnie┐ stanowisko Naczelnego Wodza Polskich Si│ Zbrojnych. W ten spos≤b jeszcze we wrze£niu '39 roku na terenie sprzymierzonej Francji zosta│ powo│any nowy rz╣d Rzeczypospolitej Polskiej, kt≤rego g│≤wnymi zadaniami by│o: kontynuowanie walki z Niemcami, organizowanie wojsk polskich na Zachodzie i wsp≤│dzia│anie z Wielk╣ Brytani╣ i Francj╣. Rz╣d ten zosta│ wkr≤tce uznany przez wszystkie pa±stwa koalicji antyhitlerowskiej, co oznacza│o ci╣g│o£µ pa±stwowo£ci polskiej. Przegranie wojny obronnej przez Polak≤w i postanowieniach paktu Ribbentrop-Mo│otow zmodyfikowane w traktacie "O granicach i przyja£ni" z 28 wrze£nia '39 oznacza│o podzia│ Polski na dwie strefy okupacyjne - niemieck╣ i radzieck╣. Okupowane przez Niemc≤w ziemie polskie zosta│y podzielone na dwie czΩ£ci: Pomorze, Wolne Miasto Gda±sk, Wielkopolska i G≤rny £l╣sk zosta│y w│╣czone bezpo£rednio do III Rzeszy, natomiast na pozosta│ych terenach zosta│o utworzone Generalne Gubernatorstwo ze stolic╣ w Krakowie, kt≤rego pierwszym Generalnym Gubernatorem zosta│ Hans Frank. Od pierwszych dni okupacji Niemcy d╣┐yli do zag│ady narodu polskiego drog╣ biologicznego wyniszczenia, germanizacji, prze£ladowa± i przesiedle±. Ostrzej zamierzenia te by│y realizowane na terenach bezpo£rednio w│╣czonych do Trzeciej Rzeszy. Niemcy planowali w przeci╣gu 10 lat usun╣µ z tych teren≤w wszelkie £lady polsko£ci. Na tych ziemiach zosta│ jako obowi╣zkowy jΩzyk wprowadzony niemiecki, rozpoczΩto masowe, brutalne przesiedlenia ludno£ci polskiej na tereny Generalnej Guberni lub na roboty przymusowe do Niemiec. RozpoczΩ│y siΩ tak┐e masowe aresztowania, wyw≤zki do oboz≤w koncentracyjnych i publiczne egzekucje. Wszelkie dobra ziemskie, maj╣tki, zak│ady przemys│owe itp. os≤b wysiedlanych by│y konfiskowane lub przekazywane niemieckim kolonist╣. Wszelki polskie instytucje kulturalne zosta│y zamkniΩte. Szczeg≤lnie prze£ladowana by│a inteligencja, oraz ludno£µ ┐ydowska i cyga±ska. L┐ejsze represje by│y stosowane na terenie Generalnego Gubernatorstwa, gdzie program germanizacji zosta│ od│o┐ony na okres p≤£niejszy. Polacy mieli prawo do w│asnego jΩzyka i kszta│cenia na poziomie szkolnictwa podstawowego i zawodowego, jednak bez przedmiot≤w nauczaj╣cych o historii pa±stwa polskiego jak historia lub geografia. ZamkniΩto wszystkie polskie teatry, muzea,biblioteki i tym podobne instytucje kulturalne. Podstawowym celem germanizacji by│o zniszczenie polskiej kultury i religii, oraz zlikwidowanie polskiej elity umys│owej i politycznej, a reszty narodu polskiego stworzenie zaplecza si│y roboczej, niewolniczo pracuj╣cej dla dobra Rzeszy.Likwidacja mieszka±c≤w Polski (g│≤wnie »yd≤w i Cygan≤w) odbywa│a siΩ w zak│adanych od 1940 roku obozach koncentracyjnych. Taki oboz≤w by│o mn≤stwo, a symbolem zbrodni nazist≤w s╣ takie miejsca jak O£wiΩcim, Brzezinka, Treblinka i Majdanek.Masowo wywo┐eni do takich oboz≤w ludzie byli ograbiani ze wszelkich d≤br materialnych a nastΩpnie poddawania selekcji. Jednostki s│absze by│y kierowane do masowej zag│ady i zbrodniczych eksperyment≤w medycznych, natomiast osoby silniejsze stanowi│y bezlito£nie wyzyskiwan╣ si│Ω robocz╣. Ogrom zbrodni hitlerowskiej mo┐na przedstawiµ na przyk│adzie znanego na ca│ym £wiecie obozu zag│ady, kt≤ry mie£ci│ siΩ w O£wiΩcimiu. Tylko w tym obozie zginΩ│o blisko 1,5 mln ludzi, z czego przewa┐aj╣c╣ wiΩkszo£µ (oko│o 1 mln) stanowili »ydzi. By│ to nar≤d skazany przez hitlerowc≤w na unicestwienie. W ka┐dym wiΩkszym mie£cie by│a odizolowana od reszty miasta dzielnica, na terenie kt≤rej mie£ci│o siΩ getto ┐ydowskie. Warunki w takich gettach by│y ciΩ┐kie do zniesienia, dlatego du┐a czΩ£µ zamieszkuj╣cych je »yd≤w umiera│a na ich terenie, a pozostali byli masowo wywo┐eni do oboz≤w zag│ady. NajwiΩksze w Europie getto ┐ydowskie mie£ci│o siΩ w Warszawie, w kt≤rym to na niewielkim terenie Niemcy zamknΩli oko│o p≤│ miliona »yd≤w. CiΩ┐kie warunki ┐ycia panowa│y tak┐e na terenach polskich wcielonych po wrze£niu '39 roku do ZSRR. Przez bardzo d│ugi okres czasu zbrodnie dokonywane przez okupanta radzieckiego by│y tuszowane przez w│adze PRL, lecz w ostatnich latach zosta│y one publicznie ujawnione. Po zako±czeniu dzia│a± wojennych tereny polskie zosta│y przy│╣czone do Zwi╣zku Radzieckiego wraz z zamieszkuj╣c╣ je ludno£ci╣. NKWD rozpoczΩ│a na tych ziemiach akcjΩ kt≤ra ju┐ od kilku lat by│a prowadzona na terenie ZSRR, czyli tzw. oczyszczanie spo│ecze±stwa z "element≤w niepo┐╣danych" stanowi╣cych zagro┐enie dla istnienia ZSRR. Za wrog≤w Zwi╣zku Radzieckiego uwa┐ano przede wszystkim w│a£cicieli maj╣tk≤w ziemskich, pracownik≤w przedwojennego aparatu pa±stwowego, dzia│aczy politycznych i spo│ecznych, urzΩdnik≤w,wojskowych itp. Ta czΩ£µ spo│ecze±stwa w pierwsze kolejno£ci by│a aresztowana i wywo┐ona w g│╣b ZSRR, g│≤wnie do oboz≤w pracy na Syberii i w Kazachstanie. Pozosta│a czΩ£µ spo│ecze±stwa nie mog│a siΩ tak┐e czuµ bezpieczna, gdy┐ aparat terroru dzia│a│ bardzo sprawnie, a NKWD wystarczy│ bezpodstawny donos by uznaµ cz│owieka za winnego. Je┐eli kto£ nie chcia│ siΩ dobrowolnie przyznaµ do zarzucanego mu czynu, to owo przyznanie wymusza│o siΩ na nim podczas d│ugich i okrutnych przes│ucha±. Tragicznie zako±czy│ siΩ tak┐e los oko│o 230 tys. polskich je±c≤w wojennych(g│≤wnie oficer≤w s│u┐by czynnej i rezerwy), kt≤rzy we wrze£niu 1939 roku dostali siΩ do niewoli radzieckiej. Byli oni zsy│ani do oboz≤w pracy niewolniczej (│agr≤w), gdzie wielu z nich zginΩ│o. W marcu 1940 roku na Kremlu zapad│a decyzja o likwidacji polskich oficer≤w, kt≤r╣ osobi£cie podpisa│ Stalin. W latach 1939 - 1941 w wyniku r≤┐nych form eksterminacji zginΩ│o ponad 150 tys. polskich je±c≤w wojennych, lecz ich liczba ci╣gle wzrasta na skutek odkrywania coraz to nowych grob≤w Polak≤w na terenie by│ego ZSRR.Dla 15 tys. oficer≤w polskich zosta│y utworzone specjalne obozy w Kozielsku,Starobielsku i Ostaszkowie . Prawie wszyscy wiΩ£niowie tych oboz≤w zostali wymordowani, g│≤wnie w Katyniu , Charkowie i Miednoje. Nie s╣ jednak znane dok│adne dane dotycz╣ce tych zbrodni dokonanych przez NKWD.ZajΩcie ziem polskich przez wrogie armie zmusi│o ┐o│nierzy wojska polskiego, kt≤rym uda│o siΩ unikn╣µ wziΩcia do niewoli, do "zej£cia do podziemia".W│adzΩ nad w ten spos≤b formuj╣cymi siΩ organizacjami zbrojnymi przej╣│ rz╣d polski, kt≤ry po klΩsce Francji ewakuowa│ siΩ wraz z czΩ£ci╣ Polskich Si│ Zbrojnych do Anglii. W sk│ad tego rz╣du wchodzili cz│onkowie czterech partii politycznych: Polskiej Partii Socjalistycznej "Wolno£µ, R≤wno£µ, Niepodleg│o£µ", Stronnictwa Ludowego, Stronnictwa Narodowego (endecji) i Stronnictwa Pracy, z kt≤rym osobi£cie by│ zwi╣zany premier W│adys│aw Sikorski . Genera│ Sikorski by│ tak┐e zwierzchnikiem Polskich Si│ Zbrojnych walcz╣cych u boku aliant≤w oraz w kraju. W Polsce pocz╣tkowo nie by│o zorganizowanych. Polacy w ka┐dy mo┐liwy spos≤b starali siΩ utrudniaµ dzia│ania okupant≤w, pocz╣wszy od uchylania siΩ od dostarczania ┐ywno£ci dla wojska, przez zani┐anie produkcji na potrzeby armii a sko±czywszy na ukrywaniu przedmiot≤w warto£ciowych dla kultury polskiej. Dzia│a│y tak┐e konspiracyjne drukarnie i wydawnictwa. Powstawa│y tak┐e tajne szko│y w stopniu £rednim i wy┐szym. Polacy zaczΩli tak┐e organizowaµ oddzia│y zbrojne.Jeszcze przed kapitulacj╣ Warszawy powsta│a w nie S│u┐ba ZwyciΩstwu Polsce (27 wrze£nia 1939 roku). Po dw≤ch miesi╣cach dzia│alno£ci na rozkaz genera│a W│adys│awa Sikorskiego zosta│a przekszta│cona w tajn╣ organizacjΩ wojskow╣ - Zwi╣zek Walki Zbrojnej, a nastΩpnie w 1942 roku w ArmiΩ Krajow╣ (AK), kt≤rej dow≤dc╣ zosta│ mianowany genera│ Stefan "Grot" Rowecki .Po jego aresztowaniu w 1943 roku stanowisko to przej╣│ Tadeusz "B≤r" Komorowski .Armia Krajowa liczy│a wtedy ponad 250 tys. ┐o│nierzy.Rz╣d Rzeczypospolitej Polskiej w Londynie chcia│ przeprowadziµ akcjΩ scaleniow╣, podczas kt≤rej wszystkie organizacje podziemne mia│y podporz╣dkowaµ swoje kom≤rki wojskowe struktur╣ Armii Krajowej. Jednak nie wszystkie organizacje wojskowe podporz╣dkowa│y siΩ temu rozkazowi.Obok Armii Krajowej inn╣ wielk╣ tajn╣ polsk╣ organizacj╣ wojskow╣ by│y Bataliony Ch│opskie, licz╣ca ponad 100 tys. ┐o│nierzy partyzantka konspiracyjna na wsi podporz╣dkowana Stronnictwu Ludowemu. R≤wnie┐ Narodowa Organizacja Wojskowa (NOW), podleg│a Stronnictwu Narodowemu, nie w pe│ni przy│╣czy│a siΩ do Armii Krajowej. CzΩ£µ jej cz│onk≤w, przeciwnych akcji scaleniowej, utworzy│a Narodowe Si│y Zbrojne (NSZ) o obliczu skrajnie prawicowym.Celem g│≤wnym Armii Krajowej by│o przygotowanie og≤lnonarodowego powstania w terminie uzgodnionym z rz╣dem polskim w Londynie i jego sojusznikami. Rz╣d by│ przeciwny organizowaniu wiΩkszych akcji zbrojnych w terenie, gdy┐ by│y one zawsze okupione du┐ymi stratami, a przynosi│y mizerny skutek. Jednak przez ca│y czas Armia Krajowa prowadzi│a tzw. walkΩ bie┐╣c╣,czyli dzia│ania dywersyjne, maj╣ce za zadanie os│abienie potencja│u militarnego nieprzyjaciela, oraz akcje odwetowe, za terror stosowany wobec spo│ecze±stwa polskiego. Akcjami dywersyjnymi zajmowa│y siΩ specjalne oddzia│y pod kierownictwem "Kedywu" - od Kierownictwa Dywersji. "Kedyw" podzielony by│ na dwie czΩ£ci: na terenach niemieckich dzia│a│ Zwi╣zek Odwet, a na Kresach Wschodnich organizacja "Wachlarz". Oddzia│y "Kedywu" przeprowadzi│y wiele trudnych operacji dywersyjnych jak na przyk│ad: zamach na kata Warszawy, dow≤dcΩ SS i Policji, genera│a Franza KutscherΩ,zamach w Krakowie na genera│a Franka Koppe, odbicie z transportu gestapo harcmistrza Jana "Rudego" Bytnara. G│≤wnodowodz╣cym "Kedywu" by│ pocz╣tkowo pu│kownik Emil "Nil" Fieldorf , a nastΩpnie pu│kownik Jan "Rados│aw" Mazurkiewicz. W ramach Armii Krajowej dzia│a│a tak┐e m│odzie┐ zgrupowana w Zwi╣zku Harcerstwa Polskiego , kt≤ry w czasie okupacji wystΩpowa│ pod pseudonimem Szarych Szereg≤w. W£r≤d dow≤dztwa Armii Krajowej by│o wielu "cichociemnych" - polskich ┐o│nierzy szkolonych w Anglii, a nastΩpnie zrzucanych w Polsce w celu rozbudowy organizacji wojskowych.Armia Krajowa posiada│a te┐ dobrze zorganizowan╣ siatkΩ wywiadowcz╣, kt≤ra miΩdzy innymi dostarczy│a dokumentacjΩ i prototypu rakiet V1 i V2 aliantom, oraz namierzy│a fabryki je produkuj╣ce, kt≤re wkr≤tce zosta│y zbombardowane przez lotnictwo alianckie.Mimo i┐ dow≤dztwo Armii Krajowej nie zezwala│o na wiΩksze akcje wojskowe w terenie, to zezwoli│o na tak╣ dzia│alno£µ oddzia│om z Zamojszczyzny, dziΩki kt≤rym zosta│a powstrzymana niemiecka akcja wysiedlania i pacyfikowania tamtejszej ludno£ci w celu ust╣pienia miejsca niemieckim kolonizatorom.Oddzia│y Armii Krajowej i Gwardii Ludowej przysz│y tak┐e z pomoc╣ powsta±com warszawskiego getta ┐ydowskiego.Armia Krajowa by│a si│╣ zbrojn╣ Polskiego Pa±stwa Podziemnego. Dzia│alno£µ polityczn╣ i administracyjn╣ prowadzi│y jednak w│adze cywilne Polski Podziemne. Sprawy polityczne nale┐a│y do Politycznego Komitetu Porozumiewawczego, do kt≤rego wchodzili przedstawiciele czterech g│≤wnych partii tworz╣cych koalicyjny rz╣d polski na emigracji. Konspiracyjny rz╣d w kraju i jego organizacjΩ terenow╣ tworzy│a Delegatura. Na jej czele sta│ Delegat Rz╣du na Kraj, kt≤ry pe│ni│ funkcjΩ zastΩpcz╣ premiera rz╣du polskiego w Londynie. W ramach Delegatury wyodrΩbniony zosta│ specjalny pion pod nazw╣ Kierownictwo Walki Cywilne. Zajmowa│ siΩ organizowaniem r≤┐nego rodzaju oporu przeciwko okupantowi nie zwi╣zanego z dzia│alno£ci╣ wojskow╣.Kierownictwo Walki Cywilnej organizowa│o nauczanie w tajnych szko│ach, zajmowa│o siΩ opiek╣ nad wiΩ£niami, organizowa│o pomoc dla przesiedlanej ludno£ci, wydawa│o czasopisma i r≤┐nego rodzaju publikacje. Delegaturze podlega│y tak┐e r≤┐nego rodzaju organizacje spo│eczne jak na przyk│ad Rada Pomocy »ydom "»egota".W│adze Polski Podziemne nie by│y jednak jedynymi organizacjami spo│ecznymi dzia│aj╣cymi na terenach polskich, gdy┐ na pocz╣tku stycznia 1942 roku na polecenie Stalina z Moskwy do Warszawy przyby│a grupa komunistycznych dzia│aczy, kt≤rzy utworzyli Polsk╣ PartiΩ Robotnicz╣ (PPR). Na jej czele stan╣│ pocz╣tkowo Marceli Nowotko. Zosta│ on jednak wkr≤tce zabity na skutek wewnΩtrznych spor≤w i jego miejsce zaj╣│ Pawe│ Finder.Gdy jesieni╣ 1943 roku zosta│ on aresztowany przez gestapo, zast╣pi│ go krajowy dzia│acz dawnej Komunistycznej Partii Polski W│adys│aw "Wies│aw" Gomu│ka. Od momentu powstania Polska Partia Robotnicza rozpoczΩ│a organizacjΩ w│asnych oddzia│≤w zbrojnych, kt≤re w marcu 1942 roku rozpoczΩ│y dzia│alno£µ pod nazw╣ Gwardii Ludowej. Ludno£µ jednak podchodzi│a z nieufno£ci╣ do tej organizacji ze wzglΩdu na zwierzchnictwo nad ni╣ ZSRR. Dlatego nie dosz│o do wsp≤│pracy komunist≤w z Delegatur╣ Rz╣du na Kraj. Tak wiΩc Polska Partia Robotnicza by│a zmuszona prowadziµ odrΩbn╣ dzia│alno£µ w polskim podziemiu pod kontrol╣ ZSRR. W listopadzie 1943 roku PPR przedstawi│a sw≤j program oraz zapatrywania na wygl╣d pa±stwa polskiego po odzyskaniu niepodleg│o£ci w dokumencie skierowanym do spo│ecze±stwa polskiego pod nazw╣ "O co walczymy £". Na prze│omie lat 1943 i 1944 PPR powo│a│a Krajow╣ RadΩ Narodow╣, pretenduj╣c╣ do roli podziemnego parlamentu polskiego. Jej przewodnicz╣cym zosta│ Boles│aw Bierut. Krajowa Rada Narodowa powo│a│a ArmiΩ Ludow╣ do kt≤rej wcielono GwardiΩ Ludow╣ i kilka mniejszych formacji zbrojnych lewicy ruchu ludowego I socjalistycznego. Rozrastanie siΩ sieci konspiracyjnej KRN by│o zal╣┐kiem w│adzy komunistycznej w Polsce.Polskie organizacje komunistyczne rozrasta│y siΩ tak┐e w ZSRR. Utworzony w marcu 1943 roku Zwi╣zek Patriot≤w Polskich (ZPP) sta│ siΩ centralnym o£rodkiem spraw polskich w Zwi╣zku Radzieckim. G│≤wnymi jego dzia│aczami by│a Wanda Wasilewska i Alfred Lampe. W imieniu ZPP Wanda Wasilewska wyst╣pi│a do Stalina z propozycj╣ zorganizowania jednostek wojska polskiego w ramach sojuszniczej armii radzieckiej. Polskie dywizje tworzone w Sielcach nad Ok╣ wita│y polskich ochotnik≤w narodowymi sztandarami i polskim umundurowaniem. WiΩkszo£µ Polak≤w przybywa│a tutaj jednak dlatego, i┐ by│a to jedyna szansa wydostania siΩ z │agr≤w i wiΩzie± rosyjskich.W ten spos≤b na terenie ZSRR powsta│y dwie du┐e polskie armie i komuni£ci polscy posiadali realn╣ si│Ω zbrojn╣, kt≤ra mia│a wkr≤tce odegraµ realn╣ rolΩ w walce o ustr≤j nowo powsta│ego pa±stwa polskiego.Po prze│omowym roku 1943 sta│o siΩ oczywiste, ┐e na ziemie polskie wkrocz╣ wojska radzieckie, nie jak za£ wcze£niej przewidywano sprzymierzone wojska alianckie. Skutkiem tego by│o opracowanie przez KomendΩ G│≤wn╣ Armii Krajowej planu "Burza". Mia│a ona na celu zajmowanie ziem polskich po wycofuj╣cych siΩ oddzia│ach niemieckich i przyjmowanie wkraczaj╣cej Armii Czerwonej na terenie ju┐ zajΩtym przez oddzia│y Armii Krajowej. W lutym 1944 oddzia│y Armii Krajowej rozpoczΩ│y realizacjΩ planu "Burza" na terenach Kres≤w Wschodnich. Operacja "Burza" przeszkadza│a realizacji planu Stalina dotycz╣cego podporz╣dkowania ZSRR wyzwolonych teren≤w Polski. Dlatego czΩsto dochodzi│o do walk pomiΩdzy oddzia│ami Armii Czerwonej i AK. »o│nierze AK kt≤rzy nie chcieli siΩ przy│╣czyµ do Armii Czerwonej byli internowani w g│╣b ZSRR, natomiast pozosta│e oddzia│y AK musia│y stopniowo powracaµ do konspiracji. W lipcu 1944 roku przebywaj╣cy w Moskwie cz│onkowie kierownictwa KRN za zgod╣ Stalina podjΩli decyzjΩ o powo│aniu Polskiego Komunitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN) jako organu w│adzy wykonawczej w kraju. Oznacza│o to istnienie drugiego o£rodka w│adzy w kraju, niezale┐nie od rz╣du w Londynie i Pa±stwa Podziemnego. Z dat╣ 22 lipca 1944 roku opracowany zosta│ Manifest PKWN. Okre£la│ on ustr≤j i podzia│ w│adzy w nowo powstaj╣cym pa±stwie polskim i jako g│≤wnego sojusznika i zwierzchnika Polski wskazywa│ ZSRR. Powo│anie PKWN zako±czy│o pierwszy etap walki komunist≤w o w│adze w powojennej Polsce. Og│oszenie Manifestu oznacza│o, ┐e przyst╣pili oni do jej przejmowania. Mieli oni wielkiego sojusznika w tej walce, kt≤rym niew╣tpliwie by│ Zwi╣zek Radziecki. Przejmowanie w│adzy przez PKWN na terenach wyzwolonych zmusi│o w│adze Podziemnego Pa±stwa Polskiego do rozpoczΩciu powstania w Warszawie, kt≤ra mia│a staµ siΩ stolic╣ przysz│ej Polski. Gdy 31 lipca wojska radzieckie zbli┐y│y siΩ w okolice Warszawy, Komendant G│≤wny AK - genera│ Tadeusz "B≤r" Komorowski wyda│ rozkaz rozpoczΩcia "zwielokrotnionej Burzy" 1 sierpnia o godzinie 17:00 (tzw. godzina "W"). W ten spos≤b rozpoczΩ│o siΩ Powstanie Warszawskie.Ponad 20 tys. ┐o│nierzy AK uderzy│o na wybrane punkty strategiczne miasta.Powsta±com nie uda│o siΩ jednak opanowaµ wielu strategicznych punkt≤w jak na przyk│ad mosty na Wi£le, dworce kolejowe, lotniska itp. G│≤wn╣ tego przyczyn╣ by│o s│abe uzbrojenie oddzia│≤w powsta±czych. Jednak po kilku dniach powsta±cy opanowali wiΩksz╣ czΩ£µ £r≤dmie£cia, »oliborza, Woli, czΩ£µ Mokotowa, Ochoty i Czerniakowa. Pod koniec pierwszego tygodnia powstania inicjatywΩ przejΩli jednak Niemcy. Pierwsze uderzenie posz│o na WolΩ, gdzie tylko 5 i 6 sierpnia hitlerowcy wymordowali 40 tys. ludzi, g│≤wnie cywil≤w.Z ka┐dym dniem powstania zmniejsza│y siΩ tereny zajΩte przez powsta±c≤w.Brakowa│o ┐ywno£ci, lekarstw, amunicji, lek≤w itd. Mimo pomocy dostarczanej przez aliant≤w w postaci zrzut≤w broni i ┐ywno£ci, wiΩkszo£µ tych dostaw trafia│ do Niemc≤w, poniewa┐ bombowcom alianckim brakowa│o paliwa na wykonanie precyzyjnego zrzutu, a Armia Czerwona nie chcia│a zezwoliµ na l╣dowanie maszyn alianckich, dostarczaj╣cych pomocy powsta±com,na swoich lotniskach. Wojska Armii Czerwonej wstrzyma│y tak┐e swoj╣ ofensywΩ i czeka│ na przedpolach Warszawy na wyga£niΩcie powstania. Pr≤bΩ sforsowania Wis│y i udzielenia pomocy walcz╣cym rodakom podjΩ│a 1 Armia Wojska Polskiego,jednak nie otrzyma│a od Rosjan os│ony artyleryjskiej i musia│a siΩ wycofaµ.Powstanie ostatecznie upad│o 2 pa£dziernika 1944 roku.Upadek powstania zadecydowa│ ostatecznie o przejΩciu w│adzy w odradzaj╣cej siΩ Polsce przez PKWN i tym samym o zmianie ustroju pa±stwa polskiego na komunistyczny. G│≤wnym sprzymierze±cem odradzaj╣cej siΩ Polski zosta│ ZSRR. Ostateczne granice ziem pa±stwa polskiego zosta│y ustanowione na powojennej konferencji w Ja│cie.