Sytuacja poprzedzaj╣ca wybuch powstania styczniowego 1860-62.

W 1860 r. maj╣ miejsce pierwsze demonstracje patriotyczne: pogrzeb genera│owej Sowi±skiej w czerwcu 1860 r. , rocznica wybuchu powstania listopadowego. Organizatorzy manifestacji przejmuj╣ kontrolΩ nad postawami i zachowaniami mieszka±c≤w. atmosferΩ podgrzewa│y wie£ci o zwyciΩstwach Napoleona III we W│oszech. Do przesilenia dosz│o 25 II 1861 r. kiedy na wie£µ o projektach reformy uw│aszczeniowej w Rosji radyka│owie zorganizowali demonstracjΩ maj╣c╣ na celu wymuszenie na Towarzystwie Rolniczym adres do cara z pro£b╣ o uw│aszczenie ch│op≤w. Demonstracja zosta│a krwawo rozpΩdzona (ponad 5 os≤b zabitych ). W│adze zezwoli│y na uroczysty pogrzeb oraz na powo│anie delegacji miejskiej i komisji Towarzystwa Rolniczego do utrzymania porz╣dku w mie£cie. W tej sytuacji car powo│a│ Aleksa Wielopolskiego na dyrektora wskrzeszonej komisji wyzna± i o£wiecenia publicznego oraz zapowiedzia│ utworzenie rady stanu samorz╣du miejskiego i powiatowego. Wielopolski rozpocz╣│ swoje urzΩdowanie od rozwi╣zania delegacji miejskiej i T. R. co spotka│o siΩ z protestem spo│ecze±stwa. 8 IV 1861 r. dosz│o do tzw. masakry na placu zamkowym (ponad 100 zabitych ). Wielopolski ofiary wzi╣│ na siebie. Wzburzenie spo│ecze±stwa by│o ogromne. Rozpocz╣│ siΩ ci╣g manifestacji religijno patriotycznych tzn. rewolucja moralna. We IX odby│y siΩ wybory do rad miejskich i samorz╣dowych oparte na cenzurze maj╣tkowej (i samorz╣dowym). 14 X 1861 r. namiestnik og│osi│ stan wojenny. wojsko wdar│o siΩ do ko£cio│≤w. Wielopolski poda│ siΩ do dymisji. Og│oszenie stanu wojennego otworzy│o pole do dzia│ania elementom radykalnym. Ju┐ X 1861 r. powsta│ komitet miejski, kt≤ry w po│owie 1862 r. przekszta│ci│ siΩ w Centralny Komitet Narodowy. W XII 1861 r. swoj╣ organizacjΩ o nazwie Dyrekcja Krajowa za│o┐yli biali. W po│owie roku car zmieni│ swoj╣ politykΩ w stosunku do Kr≤lestwa co podyktowane by│o zbli┐enie z Francj╣ i wyda│ ukazy.

1. W kwestii ch│opskiej oczynszowanie z urzΩdu

2. Niemal zupe│ne r≤wnouprawnienie »yd≤w

Reforma o£wiaty

Na namiestnika mianowa│ Konstantego Niko│ajewicza, za£ naczelnym rz╣du cywilnego mia│ zostaµ Weilopolski. Program zapewnia│ spolszczenie administracji, umo┐liwia│ daleko id╣c╣ pracΩ organiczn╣. W ≤wczesnych wyobra┐eniach mia│ on pewne wady. Nie obejmowa│ Liwy i Ukrainy, za£ w oczach wrog≤w taki polityki mia│ wadΩ tak╣, ┐e by│ realny i mo┐liwy do zrealizowania. Zwolennicy powstania obawiali siΩ utraty wp│yw≤w, przeciwnicy narodu polskiego obawiali siΩ wzmocnienia narodu w ramach imperium carskiego.