KONSEKWENCJE ODKRY╞ GEOGRAFICZNYCH DLA EUROPY I îWIATA

W wyniku odkryµ geograficznych powsta│y ogromne kolonialne imperia Hiszpanii i Portugalii. Hiszpanie opanowali ca│╣ AmerykΩ îrodkow╣ i Po│udniow╣ z wyj╣tkiem Brazylii. Portugalia opanowa│a BrazyliΩ i wiele punkt≤w na wybrze┐ach Afryki, tak┐e P│w. Arabskiego oraz Indii. Hiszpanie pocz╣tkowo rabowali skarby Ink≤w, Aztek≤w, p≤ƒniej sami rozpoczΩli eksploatacjΩ z│≤┐ metali szlachetnych. Do pracy sprowadzali niewolnik≤w murzy±skich z Afryki. Rz╣d hiszpa±ski prowadzi│ £wiadom╣ politykΩ kolonialn╣. Konkwistadorzy otrzymywali ogromne nadania ziemskie. Rz╣d Hiszpanii zachΩca│ zubo┐a│╣ szlachtΩ, rzemie£lnik≤w do osiedlania siΩ w koloniach na sta│e.

Zupe│nie odmienny charakter posiada│y kolonie portugalskie. By│y to raczej faktorie handlowe (o£rodki handlowe). Portugalia mia│a zbyt ma│o ludno£ci, by mog│a w pe│ni skolonizowaµ swoje zamorskie posiad│o£ci. DziΩki faktoriom Portugalczycy opanowali prawie ca│y handel z Indiami. Byli g│≤wnymi dostawcami korzeni na rynki europejskie. Stolic╣ handlu korzennego sta│a siΩ Lizbona. Taki handel przynosi│ ogromne zyski.

Wskutek odkryµ zmieni│y siΩ szlaki handlowe. Handel rozszerzy│ sw≤j zasiΩg na nowo odkryte l╣dy - Indie, Cejlon, Archipelag Malajski. ZaczΩ│y powstawaµ zupe│nie nowe szlaki handlowe, np. szlak pomiΩdzy Europ╣ a Ameryk╣ prowadz╣cy przez Atlantyk. UczΩszczanym szlakiem sta│a siΩ morska droga wok≤│ Afryki do Indii. Poza tym rozwin╣│ siΩ handel ba│tycki. Znacznie natomiast podupad│ handel lewanty±skim, prowadz╣cy przez Morze îr≤dziemne.

Podstawow╣ form╣ w handlu sta│y siΩ kompanie handlowe. Pod wp│ywem rozwijaj╣cego siΩ handlu do Europy nap│ywa│y ogromne ilo£ci kruszc≤w - z│ota, srebra. Korzysta│a z tego Hiszpania, nieco mniej Portugalia. Kruszce sprowadzano do Europy statkami, kt≤re │╣czono we flotylle, licz╣ce na og≤│ po 30 statk≤w. Flotylle by│y strze┐one przez okrΩty obronne. Nazywano je nieraz srebrnymi flotyllami.

W zwi╣zku z rozwojem dualizmu ekonomicznego Europy na zachodzie pojawi│y siΩ nowe formy produkcji przemys│owej. Powstaj╣ manufaktury, czyli zak│ady skupiaj╣ce pewn╣ ilo£µ pracownik≤w, kt≤rzy nie wytwarzali ca│ego produktu, lecz brali udzia│ zawsze tylko w jednej okre£lonej fazie procesu produkcyjnego. W manufakturach istnia│ specjalistyczny podzia│ pracy. W manufakturach nie by│o maszyn, ca│y proces odbywa│ siΩ rΩcznie. Manufaktury to pierwsze przedsiΩbiorstwa typu kapitalistycznego.

Czo│ow╣ rolΩ gospodarcz╣ w £wiecie uzyska│a Anglia. W Anglii rozwija│o siΩ sukiennictwo, metalurgia, g≤rnictwo wΩgla kamiennego. Przy wytopie rudy ┐elaza stosowano wΩgiel drzewny i coraz czΩ£ciej wΩgiel kamienny. W XVI w. Anglia wysunΩ│a siΩ na 1. miejsce w Europie w dziedzinie wydobywania wΩgla kamiennego.

Wraz z rozwojem przemys│u i handlu ros│a liczba ludno£ci miast, powstawa│y wielkie o£rodki miejskie, licz╣ce ponad 100 tys. mieszka±c≤w - Antwerpia, Londyn Pary┐, Wenecja, Neapol, Rzym, Moskwa. Przeobra┐eniom ulega│a struktura spo│ecze±stwa miejskiego. Na czo│o wysuwali siΩ bankierzy, wielcy kupcy i przedsiΩbiorcy przemys│owi. Te grupy bΩd╣ odgrywaµ du┐╣ rolΩ gospodarcz╣ i kulturaln╣. Przeciwny biegun stanowili wyrobnicy, pracownicy manufaktur, kt≤rzy bΩd╣ zal╣┐kiem kapitalistycznego proletariatu Powstawa│a te┐ licz╣ca siΩ grupa inteligencji mieszcza±skiej, czyli lekarzy, prawnik≤w, pisarzy, artyst≤w, nauczycieli. Ta grupa stanie siΩ g│≤wnym nosicielem idei humanistycznej, renesansowej.

Du┐y nap│yw kruszc≤w do Europy spowodowa│ 3-krotny wzrost ilo£ci pieniΩdzy. Taka sytuacja wp│ynΩ│a na poziom cen. Ceny zaczΩ│y gwa│townie wzrastaµ, czyli zaistnia│a rewolucja cen. Rewolucja mia│a powa┐ne skutki spo│eczne. Spowodowa│a zubo┐enie pracownik≤w najemnych, tak┐e ch│op≤w, nawet feuda│≤w zwi╣zanych z gospodark╣ czynszow╣ (tradycyjn╣). Znaczne korzy£ci uzyska│a szlachta, nastawiona na produkcjΩ zbo┐a zwi╣zana z folwarkiem pa±szczyƒnianym. Bogacili siΩ przedsiΩbiorcy podatkowi, bogaci kupcy. Ostatecznym wynikiem by│o zniszczenie tradycyjnej gospodarki feudalnej oraz tworzenie warunk≤w do rozwoju kapitalistycznych stosunk≤w produkcji.