Rzeczpospolita w drugiej po│owie XVIII w.

Po pierwszym rozbiorze mimo utraty 30 % terytorium i 35 % ludno£ci Rzeczpospolita Polska nadal by│a pa±stwem wielkim i stosunkowo ludnym. Szlachty by│o ok. 700 tys. w tym 0.5 mln. szlachty drobnej ( o niskim posiadaniu ). Mieszczan by│o ok. 500 tys. , ch│op≤w 6.5 mln. , »yd≤w 900 tysiΩcy. PolitykΩ zawsze nale┐y │╣czyµ z gospodark╣. Po pierwszym rozbiorze nast╣pi│ spadek dochod≤w z produkcji zbo┐owej , z│o┐y│o siΩ na to: wysokie c│a wprowadzane przez Prusy , tak wiΩc wyw≤z do Gda±ska zmala│ o 60 %. Szlachta by nie straciµ nadwy┐ki zbo┐a zaczyna│a je przerabiaµ na w≤dkΩ. Powoli odbudowywa│y siΩ miasta , jako centra rzemios│a , handlu. ( g│≤wnie:Warszawa , Pozna±) Zaczynaj╣ powstawaµ nowe grupy spo│eczne , pocz╣tkowo nieliczne , a wiΩc inteligencja , czyli ludzie ┐yj╣cy z wykszta│cenia i wyrobnicy - ludzie ┐yj╣cy z pracy r╣k. W Warszawie znajduj╣ siΩ te┐ rezydencje szlacheckie i magnackie daj╣ce zatrudnienie i zarobek innym grupom spo│ecznym. Oczywi£cie w miastach istniej╣ tak┐e tradycyjne grupy, a wiΩc kupcy, rzemie£lnicy , w│a£ciciele kamienic.

Du┐y odsetek mieszka±c≤w miast stanowi ludno£µ ┐ydowska. W latach 1773 - 1787 wykszta│ci│a siΩ odmienna formacja pokoleniowa. S╣ to ludzie urodzeni w latach 40 - 50 tego stulecia. Wykszta│cenie w szko│ach Komisji Edukacji Narodowej podlegaj╣cy wp│ywom kultury o£wiecenia.Narodem politycznym w≤wczas w tym rozumieniu by│a tylko szlachta , za£ ch│opi podlegali ca│kowitej w│adzy dziedzic≤w. M≤wi siΩ wrΩcz o potr≤jnym podda±stwie ch│opa. Ch│opi byli poddani osobi£cie tzn. bez zezwolenia dziedzica ch│op nie m≤g│ opu£ciµ miejsca zamieszkania , czyli konkretnie wsi ; patrymonialnie , tzn. , ┐e ch│op podlega│ tylko pa±skiemu s╣downictwu i nie m≤g│ odwo│ywaµ siΩ do s╣d≤w pa±stwowych ( wyj╣tek stanowili ch│opi z wsi kr≤lewskich ) , i wreszcie ch│op poddany by│ panu gruntowo tzn. ziemia , kt≤r╣ u┐ytkowa│ nie by│a jego w│asno£ci╣ , nale┐a│a do dworu i z tej przyczyny ch│op by│ zobowi╣zany do odrabiania pa±szczyzny. Wymiar tej pa±szczyzny nie by│ ustalony i m≤g│ wynosiµ nawet 5 - 6 dni≤wek roboczych od gospodarstwa. Nie nale┐y jednak zapominaµ , ┐e wie£ pa±szczyƒniana stanowi│a pewn╣ ca│o£µ. Organem reprezentuj╣cym ch│op≤w , a tak┐e organem s╣downiczym by│a │awa miejska. So│tys za£ by│ mianowany przez pana. Tak wiΩc , jak pisze wybitny historyk Emanuel Roztworowski " na przeciw siebie sta│y pa±ski dw≤r i pa±szczyƒniana wie£ ". z tym , ┐e obok konfliktu istnia│y obszary wsp≤│pracy , wsp≤│dzia│ania. Dw≤r teoretycznie, czΩsto i praktycznie by│ zobowi╣zany do roztaczania opieki socjalnej nad wsi╣ np. w warunkach g│odu i ub≤stwa dw≤r udziela│ wspomo┐enia w ┐ywno£ci i inwentarzu.

Mieszka±cy miast byli osobi£cie wolni , podlegali prawom miejskim , ale nie mieli praw politycznych , tak wiΩc o opodatkowaniu mieszcza±stwa na cele pa±stwowe decydowa│ szlachecki sejm. Ponadto szlachta przebywaj╣ca w miastach , posiadajaca tam dom i parcele r≤wnie┐ nie podlega│a s╣downictwu miejskiemu.

Sama liczebno£µ szlachty jako narodu politycznego oznacza│a w praktyce 150 tysiΩcy doros│ych mΩ┐czyzn , z tego ok. 20 - 30 tys. ludzi samodzielnych maj╣tkowo tzw.posesjonaci. Reszta szlachty stanowi│a klientelΩ polityczn╣ i gospodarcz╣ - magnaterii.

klientela - poparcie w zamian za protekcjΩ.

W Rzeczpospolitej Polskiej upowszechnienie w│asno£ci z prawami politycznymi by│o bardzo niewielkie. W│a£ciwie ludzi wolnych posiadaj╣cych prawa publiczne i niezale┐no£µ maj╣tkow╣ by│o bardzo niewiele.

folwark-by│o to wiΩksze gospodarstwo nastawione na produkcjΩ zbo┐a, kt≤re sprzedawano , natomiast tym siΩ r≤┐ni│o od gospodarstwa ch│opskiego, bo zarz╣dca sam nie uczestniczy│ tylko kierowa│ produkcj╣