Gospodarka polska w XIII w.

W wieku XI wzrasta│a warto£µ ziemi i pracy. Od czas≤w K . Odnowiciela obserwujemy zjawisko nadawania ziemi ksi╣┐Ωcej w zamian za zobowi╣zanie do s│u┐by wojskowej.. W wieku XIII wzros│a warto£µ ziemi i pracy , bo pojawi│y siΩ lepsze narzΩdzia , wiΩksze mo┐liwo£ci uprawy , zwiΩkszona produkcja ┐ywno£ci.Poszczeg≤lni ksi╣┐Ωta dzielnicowi chc╣c zyskaµ sobie poparcie prowadzili politykΩ nada± i immunitet≤w. Te nadania i immunitety by│y nadawane w imieniu ksiΩcia i jego nastΩpc≤w. NastΩpny ksi╣┐Ω je£li chce panowaµ , musi zatwierdziµ wszystkie prawa, kt≤re nada│ poprzednik. I w ten spos≤b wy│ania siΩ spo│ecze±stwo cywilne (obywatelskie ). NastΩpuje proces powstawania w│asno£ci prywatnej czyli wy│╣cznej. Coraz wiΩksze grupy ludno£ci w oparciu o posiadane prawa mog╣ decydowaµ o kierunkach polityki pa±stwowej. Pierwsz╣ tak╣ grup╣, kt≤ra uzyska│a znaczny stopie± niezale┐no£ci od ksiΩcia by│o duchowie±stwo. Podlega│o ono prawu kanonicznemu, posiada│o w│asn╣ organizacjΩ wew. drug╣ tak╣ grup╣, kt≤ra zaczΩ│a siΩ kszta│towaµ by│o rycerstwo i mo┐now│adztwo. Podstaw╣ uprawnie± rycerstwa i mo┐now│adztwa by│a ziemia na prawie rycerskim. Rycerstwo polskie zorganizowane by│o b╣dƒ na podstawie terytorialnej (rycerstwo z danej ziemi ) b╣dƒ na podstawie rodowej (wsp≤│rodowcy walczyli pod jednymi znakami ). Proces ten bierze sw≤j pocz╣tek w XIII w. a uko±czony zostaje w po│owie XIV w. W wieku XIII mamy r≤wnie┐ do czynienia z kolonizacj╣ na prawie niemieckim. W poprzednim stuleciu na zachodzie Europy dokonano szeregu wynalazk≤w , podnosz╣cych wydajno£µ rolnictwa min. sprawa homonta. Wzros│a liczba ludno£ci w krajach Europy zach, kt≤ra poszukiwa│a zatrudnienia. Jednocze£nie wzros│a warto£µ ziemi i pracy. Pewne nadwy┐ki ┐ywno£ciowe umo┐liwia│y rozw≤j miast i gospodarki opartej na wymianie towar - pieni╣dz- towar. Spad│a warto£µ danin i pos│ug £wiadczonych w naturze, natomiast wzros│a rola czynsz≤w pieniΩ┐nych. Proces ten dotar│ do Polski . Nosi on nazwΩ kolonizacji na prawie niemieckim.

Feuda│ lub rycerz jak chcia│ siΩ wzbogaciµ musia│ siΩ wystaraµ u ksiΩcia o nadanie ziemi razem z immunitetem. Immunitet m≤g│ byµ s╣dowy b╣dƒ gospodarczy. Immunitet s╣dowy uwalnia│ ludno£µ osiad│╣ w dobrach od uprawnie± urzΩdnik≤w ksi╣┐Ωcych i pan przejmowa│ w│adzΩ s╣downicz╣. Immunitet gospodarczy uwalnia│ ludno£µ od obci╣┐e± skarbowych na rzecz ksiΩcia.

Rycerz maj╣c tak╣ immunizowan╣ ziemiΩ m≤g│ sam za│o┐yµ miasto lub wie£. Wygl╣da│o to w ten spos≤b , ┐e zawiera│ umowΩ z przedsiΩbiorc╣ zwanym zasadƒc╣. W my£l tej umowy zasadƒca sprowadza│ osadnik≤w , zostawa│ so│tysem , otrzymywa│ prawo do prowadzenia karczmy lub m│yna , przewodniczy│ s╣dowi wiejskiemu , mia│ prawo do czΩ£ci £wiadcze± ch│opskich. Osadnik czyli ch│op otrzymywa│ 1 │an ziemi (16-25 ha) , od 2 do 24 lat zwolnienia od £wiadcze± , po okresie wolnizny czyli uwolnienia , p│aci│ czynsz , by│ zobowi╣zany do danin oraz do niewielkiej pa±szczyzny od 1 do 4 dni w roku. Mia│ mo┐liwo£µ opuszczenia ziemi po uregulowaniu zobowi╣za±. Jego dzieci mia│y prawo dziedziczenia.So│tys by│ przedstawicielem pana we wsi i jednocze£nie jego wasalem . W zwi╣zku z czym , w posiad│o£ciach ksi╣┐Ωcych by│ on zobowi╣zany do konnej s│u┐by wojskowej, czasem te┐ do ekspediowania list≤w i konnych przesy│ek. Podlega│ on specjalnemu s╣dowi, we wsi przys│ugiwa│o mu szereg przywilej≤w, opr≤cz du┐ego gospodarstwa z regu│y posiada│ karczmΩ, czasem tak┐e m│yn. Podlegali mu i p│acili specjaln╣ daninΩ rzemie£lnicy wiejscy, czΩsto so│tys mia│ wy│╣czne prawo warzenia piwa. Jako przedstawiciel pana sta│ na czele wiejskiego s╣du │awniczego, s╣dz╣cego sprawy miΩdzy chopami, wg. prawa MAGDEBURSKIEGO, îREDZKIEGO I CHEúMSKIEGO. Otrzymywa│ on 1\3 op│at i kar s╣dowych, popiera│ na rzecz pana czynsze, z kt≤rych 1\6 pozostawa│a zwykle w jego rΩkach. Sam nie ponosi│ ciΩ┐ar≤w prawa pa±skiego (na rzecz pana) poza niewielkimi daninami i ewentualnym obowi╣zkiem goszczenia pana. Ch│op nawet je£li niczego w mie£cie nie kupowa│ i tak musia│ sprzedaµ czΩ£µ swoich plon≤w, aby mieµ pieni╣dze na op│acenie czynszu. Kolonizacja na prawie niemieckim stworzy│a sytuacjΩ prawn╣, kt≤ra bΩdzie siΩ utrzymywa│a na wsi na ziemiach polskich a┐ do po│owy XIX w. (1864 r.) Na czym ta sytuacja polega│a? Formalnie w│a£cicielem grunt≤w by│ dw≤r. Ch│op by│ za£ tylko dzier┐awc╣ i wszelkie daniny i pos│ugi b╣dƒ w postaci czynszu b╣dƒ w postaci odrobku czyli robocizny by│y tylko form╣ op│aty czynszowej za u┐ytkowanie cudzego. SytuacjΩ mo┐na przyr≤wnaµ do w│a£ciciela i lokator≤w czynszowej kamienicy.

LOKACJE MIEJSKIE NA PRAWIE NIEMIECKIM

Obok lokacji wsi r≤wnie┐ i miasta by│y lokowane na prawie niemieckim. Miasta otrzymywa│y prawa miejskie, w ramach tych praw istnia│ samorz╣d, miasto by│o wyjΩte spod w│adzy kasztelan≤w, otrzyma│o w│asny s╣d z│o┐ony z miaszczan, przewodnictwo nad s╣dem sprawowa│ dziedziczny w≤jt, zazwyczaj wybierany spo£r≤d mieszczan przez pana miasta i pozostaj╣cy jego lennikiem. Cz│onkowie │awy s╣du miejskiego mianowani byli najpierw przez pana miasta w porozumieniu z w≤jtem . NastΩpnie uzupe│niali siΩ przez kooptacjΩ. Z czasem obok przedstawiciela pana miasta czyli w≤jta pojawia siΩ w│adza z│o┐ona z reprezentant≤w wybieranych przez mieszczan posiadaj╣cych nieruchomo£ci i p│ac╣cych podatek miejski. Tworz╣ oni radΩ miejsk╣, w Polsce zwano ich Rajcami. Rajcy wystΩpuj╣ w ƒr≤d│ach dopiero w pewien czas po lokacji i powstaniu │awy. Sk│ad rady nie by│ sta│y, na czele rady sta│ burmistrz. Rada d╣┐y│a do ograniczenia znaczenia w≤jta. Przewa┐nie ko±czy│o siΩ to wykupieniem urzΩdu przez radΩ i odt╣d s╣dem │awniczym r≤wnie┐ kierowa│ w≤jt, ale wyznaczony przez radΩ i o innych kompetencjach.

Miasta budowano wg. okre£lonego planu, centralnym punktem by│ rynek, gdzie zazwyczaj znajdowa│ siΩ ratusz , ko£ci≤│ i roz│o┐one by│y kramy. Doch≤d pa±ski to doch≤d od parceli zajmowanych przez dom i doch≤d w postaci podatku od dzia│alno£ci handlowej b╣dƒ rzemie£lniczej czy gospodarczej. Miasta stara│y siΩ te┐ o uzyskanie tzw. prawa sk│adu i prawa drogi - konwoje kupieckie mia│y poruszaµ siΩ okre£lon╣ drog╣. W samych miastach ludno£µ by│a osobi£cie wolna, aczkolwiek bardzo zr≤┐nicowana pod wzglΩdem maj╣tkowym jak i uprawnie± obywatelskich. Najwy┐ej sta│ patrycjat z│o┐ony z bogatych kupc≤w i najzamo┐niejszych mieszczan. W s╣dach patrycjatu znajdowa│ siΩ samorz╣d miejski , gdzie funkcje sprawowano do┐ywotnio, za£ wybory odbywa│y siΩ drog╣ dokaptacji (dobierania ). Ni┐ej od nich sta│o posp≤lstwo. Byli to przewa┐nie czeladnicy i rzemie£lnicy. Mieli oni uprawnienia obywatelskie, ale rzadko zasiadali w radzie miejskiej. Najni┐ej sta│ tzw. plebs - wyrobnicy, biedota, ludzie marginesu.

W ten spos≤b w Polsce zaczyna siΩ kszta│towaµ hierarchia spo│eczna zlo┐ona z IV stan≤w:

-stan duchowny podlagaj╣cy prawu kanonicznemu

- rycerstwo - posiadacz ziemi na prawie rycerskim

-mieszcza±stwo - prawo miejskie

-ch│opski - dokumenty lokacyjne

Wiek XIII to okres du┐ego rozwoju gospodarczego ziem polskich , a tak┐e upowszechnienia w│asno£ci na prawach prywatnych .Wraz z upowszechnieniem siΩ w│asno£ci prywatnej gospodarka przechodzi od gospodarki zamkniΩtej opartej na daninach i pos│ugach do gospodarki rynkowej czyli towarowo - pieniΩ┐nej, gdzie poszczeg≤lne grupy ludno£ci poprzez rynek wymieniaj╣ dobra i us│ugi w oparciu o prawo popytu i poda┐y. W II po│owie XIII w. rozbicie polityczne kraju coraz bardziej ci╣┐y wp│ywowym grupom ludno£ci.

W XIII wieku Polska prze┐ywa│a pewne zagro┐enia zewnΩtrzne. Najpowa┐niejszym z nich by│y najazdy tatarskie. By│y 3 takie najazdy w XIII wieku.

Najpowa┐niejszy w 1241 roku bitwa pod Legnic╣ i £mierµ Henryka Pobo┐nego.

Zmieni│a siΩ sytuacja geopolityczna Polski - Ru£ zosta│a podporz╣dkowana Tatarom.

Drugim takim zagro┐eniem , kt≤re ujawni siΩ dopiero w przysz│o£ci by│o sprowadzenie Krzy┐ak≤w do Polski. Zakon Krzy┐acki zosta│ sprowadzony do Polski w 1226 r. moc╣ umowy miΩdzy Krzy┐akami , a Konradem Mazowieckim. Skutkiem tej umowy by│o nadanie zakonowi ziemi che│mi±skiej w zamian za podb≤j i chrystjanizacjΩ Prus. Zakon fa│szuje umowΩ i uzyskuje od cesarza dokument stwierdzaj╣cy , ┐e ziemia che│mi±ska oraz ziemie Prus≤w bΩd╣ ksiΩatwem podporz╣dkowanym cesarstwu i pozostaj╣cym we w│adaniu Krzy┐ak≤w.

Ta umowa by│a od pocz╣tku nielegalna, poniewa┐ teren misji by│ pod w│adaniem papiestwa.

Dokumenty o zrzeczeniu siΩ ziemi che│mi±skiej wskazuj╣ na to , ┐e zrzeczenie siΩ tej ziemi by│o absolutne , tzn. Konrad Mazowiecki zrzeka│ siΩ tam prawa s╣dzenia , karania , u┐ytkowania tej ziemi , czy czerpania jakichkolwiek korzy£ci z posiadanej ziemi.

Czy ksi╣┐Ω Konrad Mazowiecki mia│ prawo wydaµ ziemiΩ bez zgody wsp≤│rodowc≤w ?

Ksi╣┐Ωta polscy brali udzia│ wsp≤lnie z krzy┐akami w wyprawach przeciw poga±skim Prusom , czyli poprzez sw≤j udzia│ akceptowali ten stan rzeczy. Natomist op≤r Krzy┐akom usi│owa│ stawiaµ ksi╣┐Ω gda±ski îwiΩtope│ek nie pochodz╣cy z rodu Piast≤w ( przegra│ ). 1283 r. nast╣pi│ ostateczny podb≤j ziem pruskich , za£ na podbitych terenach mia│a miejsce intensywna akcja kolonizacyjna i chrystianizacyjna , tzn. Krzy┐acy oferowali bardzo dobre warunki osiedlenia zar≤wno dla miast , ch│op≤w jak i rycerstwa ( osiedle±cy przybywali z Niemiec ). Natomiast podbit╣ ludno£µ traktowano r≤┐nie , w zale┐no£ci od tego , czy dane plemiΩ stawia│o op≤r ,

czy te┐ podda│o siΩ od razu i przyjΩ│o chrzest. Krzy┐acy wpadli na genialny spos≤b chrztu przez krew ( na ko±cu miecza napis po │acinie : ja ciebie chrzczΩ w imiΩ Ojca i Syna i Ducha ; mieczem tym zabijano tego, kto nie chcia│ siΩ ochrzciµ).

Ostateczny podb≤j Prus zako±czono w 1283 r. Na zajΩtych ziemiach du┐o miast i zamk≤w ( Malbork , Elbl╣g , Toru± ).

- Margrabiowie Brandenburscy to 3 zagro┐enie - utracenie ziemi lubuskiej (1249 - 1252 ), z tym ┐e ziemia ta zosta│a odkupiona

Wiek XIII to okres upadku cesarstwa rzymskiego , narodu niemieckiego jako ca│o£ci , ale pograniczni margrabiowie nadal prowadzili ekspansjΩ w kierunku wschodnim. Marchia ta powsta│a na ziemiach S│owian Po│abskich i w po│owie XIII w. margrabiowie odkupili od ksiΩcia Boles│awa Rogatki ziemiΩ lubusk╣. NastΩpnie prowadzili ekspansjΩ na tereny po│o┐one miΩdzy Pomorzem , a Wielkopolsk╣. ( tereny wzd│u┐ Warty i Noteci ) co przyczni│o siΩ do powstania nowej marchii siΩgaj╣cej po tereny Pomorza Gda±skiego. ( Rogatka sprzeda│ ziemiΩ bez zgody wsp≤│rodowc≤w ; pseudonim Rogatka = Czubek , Czubeczek ).

Po│owa XIII w. to okres najwiΩkszego rozbicia dzielnicowego z tym , ┐e w latach 1243 -1279 panem ziemi krakowskiej i sandomierskiej by│ Boles│aw Wstydliwy ( syn Leszka Bia│ego ) , natomiast w 1257 - 1279 w Wielkopolsce panowa│ Boles│aw Pobo┐ny.

Po £mierci Wstydliwego , kt≤ry zmar│ bezpotomnie panem ziemi krakowskiej zosta│ Leszek Czarny ( 1279 - 1288 ) , wywodzi│ siΩ on z lini Konrada Mazowieckiego , za£ panem Wielkopolski zosta│ Przemys│ II wywodz╣cy siΩ z lini Mieszka Starego. W tym czasie najwa┐niejszym z ksi╣┐╣t £l╣skich by│ Henryk IV Probus - najwa┐niejszy ksi╣┐Ω Wroc│awia. Po £mierci Leszka Czarnego po tron krakowski siΩgn╣│ Henryk IV Probus , w ostrej rywalizacji z przyrodnim bratem Leszka Czarnego - W│adys│awem úokietkiem. Probus nosi│ siΩ z zamiarem koronacji , ale £mierµ w roku 1290 uniemo┐liwi│a mu realizacjΩ zamiaru.

W swoim testamencie dzielnicΩ £l╣sk╣ zapisa│ jednemu z piast≤w £l╣skich - Henrykowi - ksi╣┐Ω G│ogowa , natomiast Ma│opolskΩ Przemys│awowi II - ksi╣┐Ω Wielkopolski. I tym razem do walki o tron w│╣czy│ siΩ úokietek , ale pojawi│ siΩ nowy konkurent spoza dynastii - by│ to kr≤l czeski Wac│aw II z rodu Przemy£lid≤w. W walce z úokietkiem opanowa│ on Ma│opolskΩ ( 1291 - 1292 ) , mia│ on tak┐e poparcie mieszczan krakowskich niemieckiego pochodzenia , za£ szlachtΩ i mo┐now│adztwo kupi│ sobie wystawieniem przywileju w Lutomy£lu w 1291 r. , gdzie gwarantowa│ wszystkie prawa i swobody tej grupy. Przemys│ II wycofa│ siΩ z Krakowa bez walki uwo┐╣c insygnia koronacyjne.

Zjednoczenie dzielnicowe.

Przemys│ II by│ o tyle w lepszej sytuacji , ┐e w Krakowie w roku 1282 ostatni ksi╣┐Ω Pomorza Gda±skiego przekaza│ mu swoj╣ dzielnicΩ , tak wiΩc Przemys│ II w│ada│ zar≤wno Wielkopolsk╣ jak i Pomorzem Gda±skim. Maj╣c te dzielnice w swoim rΩku w 1295 r. koronowa│ siΩ na kr≤la Polski. ObrzΩdu koronacyjnego dokona│ arcybiskup gnieƒni±ski Jakub îwinka. Rych│o jednak , bo w 1296 r. zosta│ zamordowany, w wyniku spisku margrabi≤w brandenburskich i II rod≤w mo┐now│adczych. Jego dzielnice usi│owa│ przej╣µ úokietek , musia│ jednak podzieliµ siΩ nimi z Henrykiem G│ogowskim.

A tym czasem Wac│aw II dalej konsekwentnie d╣┐y│ do opanowania ca│o£ci ziem polskich. Z jednej strony mia│ poparcie ┐ywio│u niemieckiego ( mieszka±cy miast ) , z drugiej natomiast rz╣dy úokietka nie cieszy│y siΩ zbyt du┐╣ popularno£ci╣ w Polsce , nie umia│ on zaprowadziµ │adu i porz╣dku w pa±stwie , zezwala│ na rabunki swoim rycerzom a kiedy zosta│ zmuszony do z│o┐enia ho│du Wac│awowi II w≤wczas utraci│ wszelki autorytet i zosta│ przegnany przez Wac│awa II. W ten spos≤b w rΩkach Wac│awa znalaz│y siΩ : Ma│opolska z ziemi╣ sandomiersk╣, Wielkopolska, ziemia sieradzka , Kujawy i Pomorze. Tytu│y prawne do panowania mia│ Wac│aw bardzo w╣tpliwe. Przy opanowywaniu Ma│opolski powo│ywa│ siΩ na zapis wdowy po Leszku Czarnym. Natomiast je£li chodzi o WielkopolskΩ poj╣│ za ┐onΩ c≤rkΩ Przemys│awa II - RyksΩ.

W ten spos≤b Wac│aw maj╣c w╣tpliwe tytu│y prawne , ale niew╣tpliw╣ si│Ω polityczn╣ i militarn╣ w 1300 r. zosta│ koronowany na kr≤la Polski w Katedrze Gnieƒnie±skiej przez Jakuba îwinkΩ.Wac│aw mia│ sw≤j elektorat. Tym elektoratem by│o mieszcza±stwo, g│≤wnie niemieckie takich miast jak: Krak≤w, Pozna±.

Przyczyny zjednoczenia nawet pod obc╣ dynasti╣ s╣ znacznie g│Ωbsze. Po pierwsze Polacy w konfrontacji z obcymi ┐ywio│ami zaczΩli siΩ postrzegaµ jako odrΩbna narodowo£µ , szczeg≤ln╣ rolΩ odgrywa│ Ko£ci≤│ , kt≤ry czu│ siΩ zagro┐ony nap│ywem obcego duchowie±stwa i mo┐liwo£ci╣ utraty wp│yw≤w. Ju┐ w latach 1285 - 87 dwie synody prowincjonalne odbyte w úΩczycy pod kier. arcybiskupa gnieƒnie±skiego - Jakuba îwinki uchwali│y , ┐e w szko│ach ko£cielnych nauczyciele powinni w│adaµ jΩzykiem polskim, jednocze£nie ustanowiono, ┐e beneficja ( dobra ziemskie ) po│╣czone z obowi╣zkami proboszcza mog╣ otrzymywaµ tylko osoby urodzone w Polsce i w│adaj╣ce jΩzykiem polskim. Co wiΩcej Ko£ci≤│ by│ jedyn╣ instytucj╣ , kt≤ra w dobie rozbicia utrzyma│a jednolit╣ strukturΩ organizacyjn╣ ( ponad podzia│ami dzielnicowymi )

Ko£ci≤│ te┐ propagowa│ legendΩ o £w. Stanis│awie , utrzymuj╣c , ┐e tak jak rozdzielone cz│onki £w. w cudowny spos≤b siΩ po│╣czy│y tak potem w jedno z│╣czy siΩ Kr≤lestwo Polskie. ( u┐ywano pojΩcia Polskie Kr≤lestwo ) R≤wnie┐ rozbicie kolidowa│o z interesami rycerstwa i mo┐now│adctwa , poniewa┐ :

a ) rodzi│o konflikt lojalno£ci miΩdzy obowi╣zkami wobec ksiΩcia , a solidarno£ci╣ rodow╣

b ) czΩste wojny miΩdzy drobnymi ksi╣┐Ωtami pustoszy│y maj╣tki

c ) dawa│ siΩ odczuµ brak obrony przed najazdami tatarskimi ( w latach 50 i 80 XIII w. )

W dalszym ci╣gu istnia│a te┐ £wiadomo£µ , ┐e Polska jest dziedzictwem Piast≤w , naturalnych pan≤w i dziedzic≤w tej ziemi. R≤wnie┐ i mieszcza±stwo , aczkolwiek obcego pochodzenia by│o zainteresowane we wprowadzeniu │adu i porz╣dku. Oczywi£cie Wac│aw II koronuj╣c siΩ na kr≤la Polski musia│ poprzysi╣dz , ┐e bΩdzie przestrzega│ istniej╣cych praw , za£ istniej╣ce urzΩdy bΩdzie obsadza│ tylko osobami pochodz╣cymi z danej ziemi. Sprawi│ on jednak pewien zaw≤d , gdy┐ wprowadzi│ nowy urz╣d starosty wyposa┐aj╣c go w rozleg│╣ w│adzΩ s╣downicz╣ , policyjn╣ i administracyjn╣.

Starostowie - urzΩdnicy kr≤la w terenie i urzΩdy te by│y powierzone w tym czasie przewa┐nie Niemcom lub Czechom.

Starostowie surowo egzekwowali istniej╣ce prawa , co by│o sprzeczne z ambicjami i interesami polskiego rycerstwa i mo┐now│adztwa , a by│o zgodne z interesem niemieckich mieszczan. Ambicje Wac│awa II nie ogranicza│y siΩ tylko do korony polskiej , ale pr≤bowa│ on siΩgn╣µ po koronΩ wΩgiersk╣ wobec wyga£niΩcia tamtej dynastii Apard≤w.

W tym czasie úokietek przebywa│ na emigracji , za£ papie┐ chc╣c powstrzymaµ ambicje Wac│awa popar│ pretensje do korony wΩgierskiej kr≤la Roberta z rodu Andegawen≤w. Tu pojawi│a siΩ osoba úokietka. Robert Andegawe±ski walcz╣c z Wac│awem II , by uczyniµ mu dywersjΩ , udzieli│ pomocy zbrojnej úokietkowi.W 1304 r. úokietek powr≤ci│ z wygnania i zaj╣│ ziemiΩ sandomiersk╣ , za£ szczΩ£cie sprzyja│o mu o tyle , ┐e w roku 1305 Wac│aw II zmar│.

Jego nastΩpc╣ zosta│ Wac│aw III , kt≤ry tytu│owa│ siΩ kr≤lem Czech i Polski. W miΩdzyczasie w 1306 roku úokietek zaj╣│ ziemiΩ krakowsk╣ , za£ Wac│aw III przygotowuj╣c siΩ do wyprawy przeciw úokietkowi podj╣│ do£µ brzemienn╣ w skutkach decyzjΩ, a mianowicie w zamian za odst╣pienie przez Brandenburczyk≤w (Mi£ni i úu┐yc) przyzna│ im Pomorze Gda±skie. W sierpniu 1306 roku Wac│aw III zosta│ zamordowany..