Pa±stwo Polskie za Boles│awa Chrobrego ( 992 -1025 )

Po £mierci Mieszka w│adzΩ przej╣│ jego syn z pierwszego ma│┐e±stwa - Boles│aw (992 - 1025 ). Chrobry zaraz na pocz╣tku swojej kariery musia│ rozprawiµ siΩ ze swoimi przyrodnimi braµmi, co uczyni│ jednocz╣c cele patrymonium pod sw╣ w│adzΩ (wraz z macoch╣ przegna│ ich a doradc≤w kaza│ o£lepiµ ). Sprzyja│a mu trochΩ sytuacja miΩdzynarodowa, albowiem Niemcy mieli w tym czasie dwa problemy. Pierwszy to ma│oletno£µ i regencja (sprawowanie rz╣d≤w w imieniu w│adcy ) cesarza. Z drugiej strony byli zmuszeni t│umiµ powstania plemion S│owia±skich i potrzebne im by│y posi│ki z Polski. Trzecim dodatkowym czynnikiem by│a sprawa biskupa Praskiego Wojciecha. Pochodzi│ on z mo┐nego rodu S│awkowic≤w. R≤d ten przez pewien czas stanowi│ zagro┐enie dla panuj╣cej w Czechach dynastii Przemy£lid≤w. Na skutek surowych wymaga± biskup zosta│ z Pragi usuniΩty i uda│ siΩ do Rzymu. Po jakim£ czasie wymordowano w Czechach r≤d S│awkowic≤w. Gdy Wojciech przebywa│ na dworze papie┐a sta│ siΩ postaci╣ bardzo znan╣, powszechnie szanowan╣. Papie┐ w sprawie Wojciecha powzi╣│ nastΩpuj╣c╣ decyzjΩ, je£li nie przyjmie go w│adca czeski, to Wojciech winien udaµ siΩ na misjΩ do pogan. W│adca czeski w≤wczas Boles│aw Pobo┐ny, stwierdzi│, ┐e Wojciecha nikt nie chce w Pradze na oczy widzieµ, tak wiΩc Wojciech uda│ siΩ do Polski (Boles│aw Chrobry zaproponowa│ mu go£cinΩ z mo┐liwo£ci╣ podjΩcia misji w kraju Prus≤w ). W 997 r. biskup zosta│ wyprawiony z misj╣ do poga±skich Prus≤w, gdzie poni≤s│ £mierµ mΩcze±sk╣. Misja co prawda nie uda│a siΩ pod wzglΩdem teologicznym , ale przez Chrobrego zosta│a umiejΩtnie wykorzystana. Chrobry wykupi│ cia│o mΩczennika, szeroko rozesz│a siΩ sprawa o jego £wiΩto£ci, wybudowa│ katedrΩ w Gnie┐nie, aktywnie popar│ starania o kanonizacjΩ, czyli o akt ko£cielny, moc╣ kt≤rego zmar│y zostaje uznany za £wiΩtego. W tym czasie miejsce , gdzie spoczywa│ £w. Wojciech zas│ynΩ│o rych│o cudami. Nie nale┐y zapominaµ, ┐e zbli┐a│ siΩ rok 1000 i w ca│ej Europie powszechnie oczekiwano ko±ca £wiata. Doros│y ju┐ Otton III postanowi│ wybraµ siΩ do Gniezna z uroczyst╣ pielgrzymk╣. Zosta│ przyjΩty bardzo wystawnie, za£ na zje┐dzie podjΩto szereg wa┐nych decyzji za zgod╣ papie┐a i cesarza (by│y to decyzje w dziedzinie politycznej i ko£cielnej ). W dziedzinie ko£cielnej Polska otrzyma│a niezale┐n╣ metropoliΩ ko£cieln╣ z arcybiskupstwem w Gnie┐nie i powo│ano trzy biskupstwa : w Krakowie, Wroc│awiu, Ko│obrzegu. W dziedzinie politycznej korzy£ci nie s╣ tak oczywiste. Historycy interpretuj╣ to w ten spos≤b , ┐e Chrobry otrzymuj╣c diadem i w│≤czniΩ £w. Maurycego i by│ mianowany patrycjuszem rzymskim i wsp≤│pracownikiem cesarstwa rzymskiego. Mog│o to oznaczaµ , ┐e Chrobry zwolniony zosta│ od p│acenia trybutu, mog│o to r≤wnie┐ oznaczaµ, ┐e zgodΩ cesarza na koronacjΩ. Nale┐y r≤wnie┐ pamiΩtaµ, ┐e Otton III nosi│ siΩ z zamiarem powo│ania monarchii uniwersalnej, w sk│ad kt≤rej wchodzi│yby cztery wielkie krainy: Germania, Italia, Frankonia, S│awonia. Przypuszcza siΩ, ┐e w│adc╣ S│awonii mia│ zostaµ Chrobry , ale polityka Ottona nie znalaz│a poparcia w£r≤d niemieckich elit politycznych, kt≤re zahamowa│y mo┐liwo£µ koronacji. a po £mierci Ottona III zarzucono ten kierunek polityki. W 1002 r. korzystaj╣c z zamieszek jakie wybuch│y w Niemczech po £mierci Ottona III Chrobry zaj╣│ úu┐yce, Milsko, Mi£niΩ, oraz wszed│ w konflikt z Henrykiem II Bawarskim nowym w│adc╣ Niemiec. By│a nawet pr≤ba zamordowania w│adcy polskiego na zje┐dzie obu monarch≤w. W nastΩpnym roku Chrobry korzystaj╣c z nieporozumie± dynastycznych na dworze czeskim, i kt≤ry pocz╣tkowo popiera│ r≤┐nych pretendent≤w do korony czeskiej, potem sam bΩd╣c wezwany przez pan≤w czeskich przej╣│ w│adzΩ , a w│adcΩ Czech Boles│awa Rudego kaza│ o£lepiµ. Lata 1003- 1004 to okres najwiΩkszego zasiΩgu terytorialnego w│adztwa Chrobrego. W sk│ad tego w│adztwa obok ziem wchodz╣cych w sk│ad patrymonium wchodzi│y jeszcze Czechy, Morawy, S│owacja, Milsko, úu┐yce, jednak

Chrobry d│ugo nie utrzyma│ siΩ w Pradze. Cesarz zarz╣da│ ho│du , kt≤rego Chrobry odm≤wi│, tak wiΩc w 1004 r. interwencja Henryka doprowadzi│a do osadzenia na tronie czeskim brata Rudego- Jaromira , za£ sam Chrobry musia│ PragΩ opu£ciµ, gdy┐ w Czechach wybuch│o powstanie przeciw rz╣dom polskim. Dosz│o te┐ do bezpo£redniej wojny z Niemcami, w wyniku kt≤rej Henryk dotar│ a┐ pod Pozna±. Zawarto wtedy pok≤j, w kt≤rym Chrobry odda│ Milsko i úu┐yce, zrezygnowa│ z Czech, zachowa│ Morawy i pe│n╣ nizale┐no£µ wobec Henryka. Dwa lata p≤┐niej (1007 - 1013 ) dosz│o do nowej wojny polsko-niemieckiej. W wojnie tej Henryk korzysta│ z posi│k≤w poga±skich Wielet≤w. W 1013 r. zosta│ zawarty kolejny pok≤j. Chrobry zatrzyma│ sporne terytoria ale pod warunkiem p│acenia trybutu. Uk│ad ponadto przewidywa│ , ┐e Henryk dostarczy Chrobremu posi│k≤w przeciw Rusi Kijowskiej, natomiast Chrobry dostarczy Henrykowi posi│k≤w na wyprawΩ do W│och. Chrobry nie wywi╣za│ siΩ z powy┐szej umowy, mimo i┐ sam otrzyma│ pomoc od Henryka. Sta│o siΩ to powodem nowej wojny (1015 - 1018 ). Wojna ta sko±czy│a siΩ pokojem w Budziszynie. Moc╣ tego pokoju Chrobry zatrzyma│ Milsko i úu┐yce. W tym samym roku Chrobry ponownie wyprawi│ siΩ na Kij≤w , opanowa│ te┐ od│╣czone w miΩdzyczasie Grody Czerwie±skie. Ostatnim wa┐nym aktem jego panowania by│a koronacja, ju┐ po £mierci Henryka II w 1025 r. W tym te┐ roku Chrobry zmar│.

Rezultaty panowania Boles│awa Chrobrego:

Podczas wojen bilans ich by│ niekorzystny dla Polski. Odpad│o wtedy Pomorze zachodnie, utracono prawdopodobnie Morawy i S│owacjΩ. Narasta│y r≤wnie┐ napiΩcia spo│eczne , albowiem koszta wojen ponosili kmiecie, kt≤rzy byli zmuszani do danin i pos│ug, r≤wnie┐ i dru┐yna nie odnosi│a powa┐niejszych korzy£ci. Dlatego te┐ powszechnie przypuszcza siΩ , ┐e wyprawa na Ru£ w 1018 r. mia│a przede wszystkim charakter │upie┐ny ni┐ polityczny (chodzi│o o rekompensatΩ dla dru┐yny ).

Znaczenie koronacji :

- korona jest niepodzielna ( wp│ywa│o to na konsolidacjΩ pa±stwa , co by│o sprzeczne z zasad╣ patrymonium )

- koronowany w│adca jest pomaza±cem bo┐ym ( oznacza to niezale┐no£µ w│adcy )

- nie mo┐e byµ wasalem jest suwerenem

Koronacja wyznaczaj╣c jednego w│adcΩ powodowa│a wydziedziczenie pozosta│ych. Os│abia│a tak┐e pozycjΩ mo┐nych, poniewa┐ popieraj╣c jednych b╣d┐ drugich pretendent≤w do korony zyskiwali wiΩksze znaczenie. Koronacja by│a sprzeczna z interesami s╣siad≤w. Pa±stwo patrymonialne by│o znacznie s│absze ni┐ pa±stwo w│adcy koronowanego.

NastΩpc╣ Chrobrego zosta│ jego syn Mieszko zwany II.

POLITYKA MIESZKA II (1025 - 1034 )

NastΩpc╣ Chrobrego zosta│ Mieszko II , kt≤ry po£lubi│ c≤rkΩ Palatyna Renskiego- RychezΩ i koronowa│ siΩ w tym samym roku. Koronacja ta jednak spowodowa│a pretensjΩ pezosta│ych sukcesor≤w Bezpryma i Ottona. W pocz╣tkowym okresie Mieszko II poprzez koronacjΩ usi│owa│ kontynuowaµ politykΩ ojca. Wmiesza│ siΩ w walki w wewn╣trz cesarstwa, najecha│ SaksoniΩ, ale nie zwr≤ci│ uwagi na to, ┐e zmieni│a siΩ sytuacja wok≤│ Polski, tym bardziej, ┐e by│ to w│adca ca│kowicie pozbawiony autorytetu (sprawy osobiste przedk│ada│ nad sprawy pa±stwowe ). Tymczasem na dworze kijowskim jak i na dworze niemieckim znale┐li siΩ pretendenci do udzia│u we w│adzy : byli to Bezprym , kt≤ry znalaz│ poparcie w Kijowie, oraz Otton maj╣cy poparcie na dworze niemieckim. W 1031 r. przeciw Mieszkowi utworzy│a siΩ koalicja niemiecko - ruska. Mieszko mimo ustΩpstw terytorialnych ( oddaje Rusi Grody Czerwie±skie, za£ Niemcom Milsko i úu┐yce ) zostaje przepΩdzony z kraju, a w│adzΩ podejmuje popierany przez Ru£ Bezprym. Rz╣dy Bezpryma nie trwa│y d│ugo, bo ju┐ w nastΩpnym roku zosta│ on zamordowany (1032 r. ), a Mieszko m≤g│ powr≤ciµ do kraju , ale na innych zasadach. Mianowicie na zje┐dzie w Merseburgu Mieszko zrzeka siΩ korony, uznaje zwierzchnictwo cesarza oraz godzi siΩ na podzia│ kraju miΩdzy siebie , Ottona , i stryjecznego brata Dytrycha. Tu┐ przed £mierci╣ w latach 1033 - 1034 uda│o mu siΩ szczΩ£liwym zbiegiem okoliczno£ci ponownie zjednoczyµ kraj, ale kiedy zmar│ Polska w latach 1034 - 1039 nie mia│a w│adzy zwierzchniej, poniewa┐ ma│┐onka Mieszka II - Rycheza wraz z synem Kazimierzem przebywa│a na dworze niemieckim. Pa±stwo rozpad│o siΩ na poszczeg≤lne terytoria. W Wielkopolsce mia│o miejsce powstanie ludno£ci przeciwko strukturom w│adzy pa±stwowej i organizacji ko£cielnej. Powstanie przeprowadzono pod has│em powrotu do poga±stwa. Na Mazowszu z kolei w│adzΩ przej╣│ dostojnik dworu niemieckiego Mas│aw. W tym samym czasie (1038 lub 1039 r. ) ksi╣┐Ω czeski Brzetys│aw II uderza na PolskΩ, zajmuje îl╣sk, z Gniezna do Pragi wywozi relikwiΩ £w. Wojciecha, Gniezno zostaje z│upione. Taki obr≤t rzeczy by│ niepomy£lny dworu cesarskiemu ani te┐ ksiΩciu kijowskiemu. Cesarz obawia│ siΩ zbytniego wzmocnienia Czech, i dlatego udzieli│ poparcia synowi Mieszka II - Kazimierzowi. Poparcie takie otrzyma│ r≤wnie┐ Kazimierz od ksiΩcia Kijowa - Jaros│awa M╣drego. Kazimierz bez wiΩkszych walk zaj╣│ WielkopolskΩ i Ma│opolskΩ, natomiast Jaros│aw udzieli│ mu poparcia w pokonaniu Mas│awa (1047r.).

POLITYKA KAZIMIERZA ODNOWICIELA (1038 LUB 1039 - 1058)

NastΩpc╣ Mieszka II zosta│ jego syn - Kazimierz Odnowiciel.

W 1038 lub 1039 r. ksi╣┐Ω czeski Brzetys│aw II uderza na PolskΩ, zajmuje îl╣sk, z Gniezna do Pragi wywozi relikwiΩ £w. Wojciecha, Gniezno zostaje z│upione. Taki obr≤t rzeczy by│ niepomy£lny dworu cesarskiemu ani te┐ ksiΩciu kijowskiemu. Cesarz obawia│ siΩ zbytniego wzmocnienia Czech, i dlatego udzieli│ poparcia synowi Mieszka II - Kazimierzowi. Poparcie takie otrzyma│ r≤wnie┐ Kazimierz od ksiΩcia Kijowa - Jaros│awa M╣drego. Kazimierz bez wiΩkszych walk zaj╣│ WielkopolskΩ i Ma│opolskΩ, natomiast Jaros│aw udzieli│ mu poparcia w pokonaniu Mas│awa (1047 r. ). W 1050 r. uda│o mu siΩ odzyskaµ îl╣sk, ale w 1054 r. cesarz przyzna│ îl╣sk Polsce pod warunkiem p│acenia trybutu (prawa lenne wobec w│adcy Czech.) Poparcie niemieckie mia│o jednak swoj╣ cenΩ -wyrzeczenie siΩ korony przez Kazimierza i uznanie zwierzchnictwa cesarza. ( Je£li chodzi o îl╣sk w│adca Niemiec uwa┐a│ go za lennika II stopnia - wasal wasala ). Kazimierz wyci╣gn╣│ jednak pewne wnioski z kryzysu jaki dotkn╣│ struktury w│adzy pa±stwowej. Zda│ sobie sprawΩ, ┐e dotychczasowy spos≤b utrzymania dru┐yny bΩdzie budzi│ op≤r i bezustannie bΩdzie przyczyn╣ buntu. Tak wiΩc zezwoli│, aby jego wojowie otrzymywali ziemiΩ , a w zamian za u┐ytkowanie tej ziemi mieli obowi╣zek stawaµ zbrojno i konno na wezwanie ksiΩcia. (pocz╣tek posiadania ziemi na prawie rycerskim ). Po £mierci Kazimierza w│adzΩ przej╣│ jego starszy syn - Boles│aw zwany îmia│ym.