Polska w dobie panowania Boles│awa Krzywoustego (1106-1138 ).

Zgoda miΩdzy braµmi i wzglΩdna r≤wnowaga si│ trwa│a do 1102 r. p≤┐niej nast╣pi│ konflikt miΩdzy braµmi , Zbigniewem, kr≤ry by│ panem Wielkopolski, Kujaw i Boles│awem bΩd╣cym panem dzielnicy Ma│opolski, îl╣ska, Ziemi Lubuskiej. Po £mierci Hermana Zbigniew otrzyma│ ojcow╣ dzienicΩ Mazowsze, za£ Krzywousty kontynu│owa│ wyprawy na Pomorze(oderwa│o siΩ ono od Polski i powr≤ci│o do poga±stwa ) .Boles│aw by│ rzecznikiem interes≤w drobnego i £redniego rycerstwa z tym, ┐e popiera│ go mo┐ny r≤d Adwa±c≤w zwanych úabΩdziami, oraz hierarchia ko£cielna ze wzglΩdu na wyprawy na Pomorze.

Dlaczego Krzywousty by│ popierany przez rycerstwo ?

Przede wszystkim dlatego, ┐e wojna z Pomorzanami oznacza│a bra±c≤w i │upy, a w tym czasie by│ to jeden z element≤w zarobkowania rycerskiego.

W latach 1106 - 1107 Boles│aw wyst╣pi│ przeciw Zbigniewowi i doprowadzi│ do wygnania brata.

Zbigniew uda│ siΩ na dw≤r cesarza Henryka V, kt≤ry jako gwarant praworz╣dno£ci udzieli│ zbrojnej pomocy dla pretensji Zbigniewa i wraz z îwiΩtope│kiem czeskim dokona│ najazdu ziemie Krzywoustego. Najazd siΩ nie powi≤d│. Cesarz nie uzyska│ nawet symbolicznego trybutu. Do historii przesz│a zanotowana przez G. Anonima odpowied┐ Krzywoustego : "Bodaj bym kr≤lestwo straci│, ni┐ mia│ bym je zachowaµ w ha±bie, niewoli i podda±stwie". Cesarz nic nie uzyska│, dosz│o natomiast do pozornej zgody Boles│awa ze Zbigniewem, ale nie trwa│a ona d│ugo, bo Zbigniew powr≤ci│ do swej dzienicy, zosta│ jednak uwiΩziony i o£lepiony, a o£lepienia nie prze┐y│. Krzywoustemu grozi│ los Boles│awa îmia│ego (bratob≤jstwo) , ale Krzywousty za pomoc╣ pokuty i odpowiednich datk≤w unikn╣│ ob│o┐enia kl╣tw╣. Krzywousty nadal prowadzi│ walki z Pomorzanami i w 1116 r. uda│o mu siΩ przy│╣czyµ do Polski Pomorze Gda±skie ( wschodnie),i narzuciµ zwierzchno£µ lenn╣ Pomorzu zachodniemu. Oczywi£cie wraz ze zdobyciem Pomorza przeprowadzono akcjΩ chrystianizacyjn╣. Rok 1117 kroniki notuj╣ bunt, uwiΩzienie wojewody Skarbimira. W latach 20 -tych i na pocz╣tku lat 30 -tych Krzywousty wda│ siΩ w niezbyt fortunn╣ politykΩ przeszkadzania klubom niemieckim w Kr≤lestwie WΩgier. Chodzi│o o popieranie przeciwnik≤w niemieckich wp│yw≤w. Ta polityka nie przynios│a Krzywoustemu ┐adnych korzy£ci , a co wiΩcej niefortunny obr≤t spraw doprowadzi│ do tego, ┐e:

-metropolia gnie┐dzi±ska zosta│a podporz╣dkowana biskupstwom w Magdeburgu.

- na zje┐dzie w Merseburgu Boles│aw z│o┐y│ ho│d cesarzowi niemieckiemu - Lotarowi w 1135 r z tytu│u panowania nad Pomorzem i Rugi╣. Ze z│o┐eniem ho│du wi╣za│o siΩ p│acenie trybutu. Z│o┐enie ho│du mia│o jednak pewne pozytywne aspekty, gdy┐ ju┐ w nastΩpnym roku papie┐ anulowa│ swe poprzednie podporz╣dkowanie metropoli gnie┐dzie±skiej przywracaj╣c jej utracon╣ samodzielno£µ.

Przed £mierci╣ w│adca stan╣│ przed problemem sukcesji (dziedzictwa ).Z jednej strony pa±stwo mia│o charakter patrymonialny, z drugiej natomiast Krzywousty nie chcia│ dopu£ciµ do rozdrobnienia dziedzictwa.Tak wiΩc tzw. testament albo statut Krzywoustego, og│oszony na wiecu mo┐nych i zatwierdzony przez papie┐a by│ kompromisem pomiΩdzy jednow│adztwem a patrymonium. Statut przewidywa│ instytucjΩ ksiΩcia seniora lub princepsa oraz niepodzielno£µ jednej dzielnicy senioralnej. W sk│ad dzielnicy senioralnej mia│y wchodziµ : ziemia krakowska, sieradzka, │Ωczycka, czΩ£µ Kujaw, czΩ£µ Wielkopolski z Kaliszem i Gnieznem oraz Pomorze Gda±skie .Ponadto senior (zawsze najstarszy z Piast≤w ) by│ w│adc╣ zwierzchnim, odpowiedzialnym za politykΩ zagraniczn╣ , sprawuj╣cym w│adzΩ nad juniorami. Otrzyma│ on w do┐ywotnie w│adanie dzielnicΩ senioraln╣ wraz ze stolic╣ w Krakowie .

Pozostali synowie otrzymali nastΩpuj╣ce dzielnice ( by│y to tzw. dzielnice dziedziczne):

W│adys│aw (najstarszy z syn≤w ) - îl╣sk

Boles│aw KΩdzierzawy - Mazowsze

Mieszko zwany Starym - pozosta│╣ czΩ£µ Wielkopolski

Henryk, a po jego £mierci Kazimierz zwany p≤┐niej Sprawiedliwym - ziemiΩ Sandomiersk╣.

Dziedzictwo senioratu mia│o byµ przekazywane dla najstarszego w rodzie, czyli poprzez braci. Najstarszym by│ W│adys│aw zwany p≤┐niej Wygna±cem (1138 - 1146 )

Zgoda miΩdzy braµmi nie trwa│a d│ugo, bo W│adys│aw usi│owa│, prowadziµ politykΩ ojca i przegnaµ braci, dosz│o do walk miΩdzy seniorem, a juniorami, gdzie min. obie strony korzysta│y z posi│k≤w zagranicznych ( min. W│adys│aw z z posi│k≤w ruskich ). Do klΩski W│adys│awa przyczyni│a siΩ sprawa Piotra W│asta ( by│ on wojewod╣ i gwarantem nienaruszalno£ci statutu Krzywoustego. Zosta│ on uwiΩziony i o£lepiony, ale ukaranie jego doprowadzi│o do tego, ┐e zagro┐one poczu│o siΩ mo┐now│adztwo). Ko£ci≤│ ob│o┐y│ W│adys│awa kl╣tw╣. Wobec takiego przebiegu zdarze± W│adys│aw musia│ uchodziµ z kraju, za£ nastΩpc╣ czyli ksiΩciem princesem zosta│ Boles│aw IV KΩdzierzawy (1146 - 1173 )