Urugwaj - ma│y (3,3 mln mieszka±c≤w) kraj wci╢niΩty miΩdzy ArgentynΩ a BrazyliΩ - odczu│ skutki kryzysu argenty±skiego.
Ju┐ od jakiego╢ czasu spada│ eksport do tego kraju oraz nap│yw turyst≤w argenty±skich. Sami Argenty±czycy, pozbawieni w kraju dostΩpu do oszczΩdno╢ci na kontach, zaczΩli wycofywaµ dolary ze swych zapasowych kont w urugwajskich bankach.
W ostatnich tygodniach urugwajskie peso straci│o wobec dolara na warto╢ci 40 proc. i Urugwajczycy zaczΩli masowo podejmowaµ swe oszczΩdno╢ci, by zamieniµ je na dolary USA zanim bΩdzie za p≤╝no. Dlatego te┐ w ostatnim tygodniu lipca rz▒d zamkn▒│ banki, aby zahamowaµ wyp│yw pieni▒dza, spowodowany obawami, ┐e s│abn▒ce peso stanie siΩ wkr≤tce bezwarto╢ciowe. Rz▒d obawia│ siΩ, ┐e doprowadzi to do upad│o╢ci bank≤w.
Bank Centralny, kt≤rego rezerwy spad│y z ponad 3 mld USD na pocz▒tku roku do 655 mln USD w ostatnim tygodniu lipca, wstrzyma│ operacje bankowe i og│osi│, ┐e banki mog▒ byµ zamkniΩte a┐ do 2 sierpnia. Bankomaty, nieczynne we ostatnim tygodniu lipca zosta│y przeprogramowane tak, by wyp│acaµ klientom tylko po│owΩ ich normalnego limitu dziennego i nie wydawa│y te┐ dolar≤w - mo┐na by│o pobieraµ jedynie peso. Wed│ug ╝r≤de│ finansowych w Montevideo, banki nale┐▒ce do cudzoziemc≤w otrzymywa│y dodatkowe zapasy got≤wki ze swych central zagranicznych.
Urugwajski minister gospodarki Alejandro Atchugarry o╢wiadczy│, ┐e ca│kowicie wyklucza zamro┐enie depozyt≤w bankowych - takie, jakie w grudniu zesz│ego roku wprowadzono w Argentynie, aby zapobiec za│amaniu siΩ finans≤w kraju. NastΩpnie doda│, ┐e MiΩdzynarodowy Fundusz Walutowy zasygnalizowa│ poparcie dla plan≤w ratowania gospodarki urugwajskiej, a dyrektor rz▒dowego biura bud┐etowego Ariel Davrieux o╢wiadczy│ po powrocie z Waszyngtonu, ┐e rozmowy z MFW przebieg│y pomy╢lnie.
K│opoty gospodarcze Urugwaju, kt≤ry jeszcze nie tak dawno posiada│ jedn▒ z najbardziej stabilnych gospodarek w Ameryce Po│udniowej i zosta│ swego czasu nazwany "Szwajcari▒ Ameryki úaci±skiej", odbi│y siΩ ju┐ na poziomie ┐ycia ludno╢ci. Zgodnie z relacj▒ korespondentki AFP, na ubogich przedmie╢ciach Montevideo, stolicy kraju, dzieci jedz▒ zielsko i obierki. Na murach widaµ has│a "Dewaluacja = G│≤d" i "Rz▒d g│odzi ludzi, aby uratowaµ banki".
Bezrobocie w ca│ym kraju siΩga 16 proc., ale w niekt≤rych dzielnicach Montevideo wynosi prawie 70 proc. Wskutek dewaluacji peso wzr≤s│ koszt importu takich artyku│≤w pierwszej potrzeby jak pszenica i cukier. W ci▒gu czerwca ceny hurtowe wzros│y o 10,35 proc. Dodatkowo wstrzymanie operacji bankowych nast▒pi│o na prze│omie dw≤ch miesiΩcy, gdy wiele os≤b p│aci sta│e okresowe rachunki.
Sami Urugwajczycy zwracaj▒ uwagΩ, ┐e sytuacja nieodparcie kojarzy siΩ argenty±skim scenariuszem, kiedy to - jak pamiΩtamy - dosz│o do niepokoj≤w spo│ecznych, w tym do krwawych rozruch≤w wywo│anych wzrostem ub≤stwa i bezrobocia. NapiΩcie w kraju ros│o w szybkim tempie. 1 sierpnia na ulice stolicy Montevideo wysz│y tysi▒ce os≤b domagaj▒c siΩ zwiΩkszenia swoich zarobk≤w. W ubogich dzielnicach dosz│o natomiast do kilku kradzie┐y w sklepach.
Ulice stolicy kraju patrolowa│o oko│o 5 tysiΩcy policjant≤w. Przy wsparciu helikopter≤w starali siΩ oni zapobiec pl▒drowaniu sklep≤w.
Urugwajski system bankowy wytrzyma│ pr≤bΩ, jak▒ by│o otwarcie okienek bankowych po czterech dniach zawieszenia operacji. Wbrew obawom rz▒du klienci nie rzucili siΩ masowo do ca│kowitego opr≤┐niania kont bie┐▒cych. Podejmowali wiΩcej pieniΩdzy ni┐ zwykle, ale bardziej wstrzemiΩ╝liwie, ni┐ siΩ spodziewano.
Wszystko to by│o mo┐liwe dziΩki sumie 3,8 mld dolar≤w pomocy miΩdzynarodowej, na jak▒ mo┐e liczyµ rz▒d Urugwaju.
MiΩdzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW), MiΩdzyameryka±ski Bank Rozwoju (BID) oraz Bank ªwiatowy (Bª) wsp≤lnie zdecydowa│y o przyznaniu Urugwajowi linii kredytowych o │▒cznej wysoko╢ci 3,8 miliard≤w dolar≤w. Pocz▒tkowo planowano, ┐e z tej sumy 1,5 miliarda dolar≤w zostanie przelane do Montevideo dopiero ok. 10 sierpnia, jednak ameryka±ski minister skarbu Paul O'Neill - z powodu wyj▒tkowej sytuacji - zdecydowa│ o wys│aniu tej sumy ju┐ 5 sierpnia. Zostanie ona zwr≤cona Stanom Zjednoczonym, gdy do Urugwaju dotrze po┐yczka z instytucji miΩdzynarodowych.
Dzienniki urugwajskie podsumowa│y, ┐e spo│ecze±stwo przyjΩ│o "z rezygnacj▒" roz│o┐enie przez rz▒d na trzy jednoroczne etapy wyp│at z lokat terminowych w celu niedopuszczenia do dalszej ucieczki kapita│u. Po roku bΩdzie mo┐na wycofaµ z banku 25 proc. lokaty, po dw≤ch - 35 proc. i po trzech - pozosta│e 40 proc. Odsetki bΩd▒ wyp│acane co kwarta│.
Urugwajski Senat przyj▒│ ju┐ ustawΩ stabilizuj▒c▒ system bankowy tego kraju. Ustawa ta ma powstrzymaµ topnienie rezerw finansowych. Zak│ada ona powo│anie funduszu stabilizacyjnego, kt≤ry zagwarantuje wk│ady w dw≤ch bankach publicznych. PrzyjΩcie takiej ustawy to warunek, pod jakim MiΩdzynarodowy Fundusz Walutowy zgodzi│ siΩ na udzielenie Urugwajowi po┐yczki w wysoko╢ci p≤│tora miliarda dolar≤w.
Generalnie wygl▒da na to, ┐e kryzys w Urugwaju zosta│ tymczasem za┐egnany, ale wci▒┐ atmosferΩ niepewno╢ci potΩguje niejasna sytuacja w Brazylii, gdzie ostatnio real spad│ wzglΩdem dolara do najni┐szego poziomu od czasu wprowadzenia tej brazylijskiej waluty w roku 1994. Inwestorzy obawiaj▒ siΩ zad│u┐onej Brazylii, a tak┐e perspektywy zwyciΩstwa kandydata lewicy w pa╝dziernikowych wyborach prezydenckich.
Z kilkugodzinn▒ wizyt▒ do Montevideo przyby│ minister skarbu USA Paul O'Neill, kt≤ry odby│ b│yskawiczn▒ podr≤┐ po Ameryce Po│udniowej w zwi▒zku z gro╝b▒ rozszerzenia siΩ kryzysu na najwiΩkszy kraj kontynentu - BrazyliΩ.
Brazylia jest obecnie zad│u┐ona na 264 miliardy dolar≤w. WiΩkszo╢µ tego d│ugu to zobowi▒zania wobec bank≤w ameryka±skich. W tej sytuacji Waszyngton bΩdzie zmuszony pospieszyµ na ratunek gospodarce brazylijskiej. Tak te┐ ratowa│ przed kilku laty finanse Meksyku, gdy ameryka±scy inwestorzy zaanga┐owani w tym kraju zostali zagro┐eni skutkami meksyka±skiego kryzysu. Bez tego wsparcia mo┐e nast▒piµ kolejna katastrofa, przewy┐szaj▒ca swoj▒ skal▒ kryzys w Argentynie.
Rabowane sklepy, rozw╢cieczone t│umy na antyrz▒dowych demonstracjach, przera┐aj▒ce statystyki, kt≤re wskazuj▒, ┐e kraj zad│u┐ony jest na ponad 260 mln miliard≤w dolar≤w, a co drugi obywatel ┐yje w nΩdzy - to obraz Argentyny, kt≤ra prze┐ywa najwiΩkszy w swojej historii kryzys finansowy i gospodarczy. Brazylia balansuje na krawΩdzi niewyp│acalno╢ci i straszy inwestor≤w widmem wstrzymania sp│at d│ugu publicznego. Teraz ciΩ┐ki kryzys finansowy dotyka tak┐e Urugwaj - do niedawna wz≤r dla innych pa±stw regionu. Rodzi siΩ coraz wiΩcej obaw, ┐e kryzys rozszerzy siΩ na ca│▒ AmerykΩ Po│udniow▒. Kryzys wydaje siΩ nie mieµ ko±ca...