3dfx zosta│ wykupiony przez nVIDIE oko│o p≤│ roku temu. Efekty mo┐na by│o zobaczyµ od razu, kiedy pog│oski o wznowieniu produkcji kart Voodoo wygas│y. Ceny kart grafiki posz│y w g≤rΩ. Bo co mo┐na by│o innego kupiµ? Na rynku mamy w tej chwili w│a╢ciwie tylko ATI Radeona 64, TNT2 M64 (niedobitki, kt≤rych jeszcze nie zd▒┐ono wyprzedaµ), GeForce 2MX, GeForce 2MX 200 i 400, GeForce 256, GeForce 2 Pro, GeForce 2 Ultra, GeForce 3 ;-), oraz w│a╢ciwie niedostΩpne Kyro 2, resztki Voodoo 3, 4 i 5. Ewentualnie Matroxa- G400, G200, G450 lub S3 Savage 4. Oczywi╢cie o op│acalno╢ci decyduje cena i wydajno╢µ. Przyjrzyjmy siΩ rozwojowi jaki by│ widoczny na rynku w najbli┐szym czasie i dlaczego 3dfx pad│ oraz czy grozi to kolejnym firmom.

Wszystko zaczΩ│o siΩ od grafiki 3d. By sprostaµ wymogom sprzΩtowym i odci▒┐yµ procesor trzeba by│o wprowadziµ kartΩ, kt≤ra mog│aby wykonywaµ z│o┐one obliczenia. Na pocz▒tku by│ Voodoo Graphics. 4-6MB (czas dostΩpu w zale┐no╢ci od modelu wynosi│ 45-50 ns.) Karta PCI wsp≤│pracuj▒ca z kart▒ graficzn▒ obs│ugiwa│a rozdzielczo╢µ od 640x480. Pierwsz▒ gr▒, kt≤ra wykorzystywa│a jego dzia│anie by│ Quake 1 (dlatego wygra│ zaciek│▒ walkΩ z Duke Nukem). Do tego celu nadawa│a siΩ dobrze. Lecz chc▒c ograniczyµ koszty, pojawi│a siΩ kolejna koncepcja- zintegrowaµ akcelerator grafiki 3d z podstawow▒ kart▒ graficzn▒ 2d. Poza dolo┐onymi wcze╢niej funkcjami akceleracji grafiki 2d jak rysowanie odcinka, obs│uga okienek itp. dodano anti-aliasing, filtrowanie tekstur, alpha blending- podstawowe funkcje 3d. Takim chipsetem by│ np. Voodoo Rush lub Riva 128 oraz do╢µ popularnym swego czasu, ale nie przyjΩtym Apocalypse. W tym czasie (pocz▒tek 1996 roku), cena akceleratora siΩga│a 600- 800 z│. Karta graficzna, bez wspomagania 3d, kosztowa│a 80-200 z│. Jak by│o z wydajno╢µi▒? Z Voodoo Quake 1 dzia│a│ w rozdzielczo╢ci 640x480 w 65 tys. kolor≤w z fps rzΩdu 30-40. Dla por≤wnania bez wspomagania na komputerze P100, 16MB RAM trzeba by│o u┐ytkowaµ Q1 w rozdzielszo╢ci 320x200 w 256 kolorach, a dawa│o to 20-30 fps. Akceleratory Apocalypse firmy NEC nie przyjΩ│y siΩ ze wzglΩdu na wysok▒ cenΩ. Ale przedstawia│y nieprzeciΩtne zdolno╢ci: 1024x768 w trybie HighColor. Na rozw≤j gier dla tego chipsetu wydano 25 milion≤w dolar≤w. Jako alternatywΩ mo┐na by│o jeszcze dostaµ ATI Rage II Pro lub Virge GX. Nale┐y zauwa┐yc, ┐e Voodoo Rush i Apocalypse obs│ugiwa│y wspomaganie 3d w trybie okienkowym- mog│y byµ wykorzystywane do oprogramowania typu CAD. W po│owie 1998 roku pojawi│a siΩ Riva ZX. By│a to w zasadzie ta sama ko╢µ co Riva 128, ale obs│ugiwa│a do 6 MB pamiΩci. Kolejny krok to po│owa 1998 roku. Kolejna generacja akceleracji 3d i pocz▒tek bardzo dynamicznego wzrostu wydajno╢ci. Jako, ┐e pozycja 3dfx stawa│a siΩ zagro┐ona przez Rive 128 (ok. 20% wolniejsza od Voodoo ze wzglΩdu na brak obs│ugi Glide, ale zintegrowana z kart▒ graficzn▒, kt≤ra po wprowadzeniu AGP zyska│a na wydajno╢ci) wprowadzony zostaje Voodo 2. Posiadaj▒ca dwie jednostki teksturuj▒ce TexelFX 2 oraz jedn▒ PixelFX 2, pracuj▒ca z czΩstotliwo╢ci▒ 90 MHz (Voodoo 1 tylko 60 MHz), wsp≤│pracuj▒ca z 8-12MB pamiΩci RAM o czasie dostΩpu 25 ns i mo┐liwo╢ci▒ pracy w trybie SLI (Scan Line Interleave), przy zajΩtym tylko jednym gnie╝dzie PCI umo┐liwia wy╢wietlanie grafiki w 16 bitowym kolorze przy rozdzielczo╢ci 800x600 lub w trybie SLI do 1024x768. Voodoo 2 obs│ugiwa│o sprzΩtowo potr≤jne filtrowanie tekstur (trilinear filtering). Wymaganiami tego cacka (jak na tamte czasy) by│ dowolny Pentium, 16 MB RAM-u i slot PCI 2.1. Niestety, znacz▒ce r≤znice pomiΩdzy Voodoo a Voodoo 2 by│o widaµ dopiero na Pentium II 300. Wtedy ta machina nabiera│a rozpΩdu. nVIDIA nie pozostawa│a w tyle. Wprowadza pod koniec 98 roku Rive TNT (Twin Texel), 128 bitowy superskalarny procesor graficzny. 

Pod koniec 98 roku 3dfx Interactive zdaj▒c sobie sprawΩ z potrzeby wypuszczenia akceleratora zintegrowanego z kart▒ graficzn▒ (tak jak Riva TNT), stworzy│ do╢µ nieudan▒ konstrukcjΩ- Voodoo Banshee jako konkurencjΩ dla Rivy TNT. Obie karty pracowa│y z szyn▒ AGP (choµ by│y modele na PCI), wyposazone w 16 MB pamiΩci SDRAM lub SGRAM. Nowe Voodoo obs│ugiwa│o rozdzielczo╢µ do 1600x1200 w 16 bitowym kolorze 3d oraz 1920x1200 w 24 bitowym ╢rodowisku 2d. Ca│y chipset powsta│ w laboratoriach 3dfx. UnikniΩto w ten spos≤b b│Ωdu Voodoo Rush- problemy ze zintegrowaniem dw≤ch chip≤w. W por≤wnaniu do dw≤jki zaniechano dodania drugiej jednostki teksturuj▒cej, co przyczyni│o siΩ do straty wydajno╢ci w oprogramowaniu wykorzystuj▒cym multitexturing. ZwiΩkszono za to czΩstotliwo╢µ taktowania uk│adu z 90 do 100 MHz z mo┐liwo╢ci▒ zwiΩkszenia jej do 110 MHz, a pamiΩci w zale┐no╢ci od modelu do 120 MHz. Zastosowano 128 bitow▒ szynΩ wymiany danych miΩdzy procesorem graficznym a pamiΩci▒. I oczywi╢cie obs│uguje Glide, OpenGL i DirectX. Jak wygl▒da sytuacja z Riv▒ TNT? Obs│uguje 32 bitowy kolor i 24 bitowy bufor Z. SprzΩtowo przystosowany jest do wykonywania tych samych funkcji jak Voodoo 2. Teraz trochΩ o wydajno╢ci. Direct3d- TNT jest o oko│o 15% szybsza od Voodoo 2 (problem z transferem pomiΩdzy kart▒ 2d a akceleratorem). W przypadku obs│ugi jego w u┐ytym oprogramowaniu wydajno╢µ jest nieco gorsza od TNT. W wypadku nie obs│ugiwania przez oprogramowanie wydajno╢µ wiΩksza od TNT o oko│o 20%. OpenGL- Voodoo 2 jest szybsze o oko│o 6%, Voodoo Banshee o ok. 10% od Rivy TNT. Glide- karty Voodoo przy wykorzystaniu Glide'a sa o oko│o 30% szybsze od TNT. Ceny w grudniu 1998: Voodoo 2- 400-800 z│, Voodoo Banshee- 600- 1000 z│, TNT- 500-1000 z│. Co mamy do wyboru innego z tamtego czasu, co raczej nie zdoby│o popularno╢ci? 3DLabs Permedia 2 (wydajno╢µ w zastosowaniach multimedialnych o 15% ni┐szy od Rivy 128, posiada natomiast bardzo dobre sterowniki do Direct3D, OpenGL oraz HEIDI- doskona│a w zastosowaniach profesjonalnych). Niekt≤re karty z tym chipem mia│y wbudowany uk│ad GLINT Delta Geometry Setup Processor. Cena karty 3Dlabs wynosi│a ok. 700 z│. Matrox Millenium G200 posiada 8MB SGRAM z mo┐liwo╢ci▒ rozszerzenia do 16MB. Bardzo dobra jako╢µ obrazu, 32 bitowy kolor, 32 bitowy Z-bufor, doskona│e sterowniki do DirectX, OpenGL do du*y. G200 to doskona│a karta do zada± profesjonalnych, do multimedialnych nie bardzo. Cena w chwili premiery karty- ok. 800 z│. Savage 3d (produkt firmy S3, nie przyj▒│ siΩ ze wzglΩdu na niedopracowane sterowniki, wiecznie w wersji beta, cena- 600 z│.)
O kolejnej generacji w nastΩpnej czΩ╢ci- Voodoo 3 2000, 3000, 3500, TNT2, TNT2 M64, TNT2 Ultra, TNT2 Pro, G400. C.d.n.

Robert Majewski
upadly_samedi@poczta.onet.pl