Challenger
Drugi operacyjny wahad│owiec orbitalny Challenger (OV-099), rozpocz╣│ sw≤j ┐ywot jako przedmiot pr≤b wytrzyma│o£ciowych, przechodz╣c w szerokim zakresie trwaj╣ce 11 miesiΩcy pr≤by drga±. Po ich zako±czeniu przeistoczy│ siΩ we wszechstronny pojazd lataj╣cy. Challenger wzi╣│ swoj╣ nazwΩ od statku naukowo-badawczego ameryka±skiej marynarki wojennej, przemierzaj╣cego Ocean Atlantycki i Ocean Spokojny w latach 1860 -1870. L╣downik LM statku Apollo 17 r≤wnie┐ nosi│ tak╣ sam╣ nazwΩ. Challenger po raz pierwszy zosta│ pokazany publicznie w o£rodku Palmdale firmy Rockwell w ostatnim dniu czerwca 1982 roku i kilka dni p≤ƒniej zosta│ przetransportowany drog╣ lotnicz╣ do O£rodka Kosmicznego im. Kennedy'ego. Problemy zwi╣zane z nieszczelno£ci╣ instalacji zasilania silnik≤w g│≤wnych oraz z │adunkiem u┐ytecznym spowodowa│y przesuniΩcie jego pierwszego lotu ze stycznia na 4 kwietnia 1983 roku. Ten lot, sz≤sty w historii lot≤w wahad│owc≤w, by│ pierwszym z zaledwie dziesiΩciu lot≤w Challengera. Jego dziesi╣ty lot w styczniu 1986 roku zako±czy│ siΩ tragicznie, kiedy cz│on orbitalny rozpad│ siΩ na kawa│ki w wyniku katastrofalnej eksplozji jednej z rakiet wspomagaj╣cych wkr≤tce po starcie. Ca│a siedmioosobowa za│oga zginΩ│a; byli to pierwsi astronauci ameryka±scy, kt≤rzy ponie£li £mierµ podczas lotu statku kosmicznego. W trakcie swojego kr≤tkiego okresu eksploatacji Challenger dokona│ 987 okr╣┐e± Ziemi, a w jego dzienniku pok│adowym odnotowano 69 dni spΩdzonych w przestrzeni kosmicznej. Wahad│owiec Challenger ma na swoim koncie kilka nowych osi╣gniΩµ w przestrzeni kosmicznej. W trakcie jego inauguracyjnego lotu umieszczono w przestrzeni pierwszego satelitΩ £ledz╣cego i przekazuj╣cego dane (TDRS-1), a astronauci Donald Peterson i Story Musgrave przetestowali nowe skafandry kosmiczne. W drugim locie Challengera (STS-7) uczestniczy│a Sally Ride - pierwsza Amerykanka, kt≤ra znalaz│a siΩ w przestrzeni kosmicznej. W trakcie trzeciego lotu (STS-8) mia│ miejsce pierwszy nocny start wahad│owca i pierwsze nocne l╣dowanie. Podczas czwartego lotu Bruce McCandless, jako pierwszy astronauta, odby│ spacer w kosmosie bez liny zabezpieczaj╣cej, oddalaj╣c siΩ w za│ogowym urz╣dzeniu manewruj╣cym (MMU) na odleg│o£µ 90 metr≤w od cz│onu orbitalnego. Emocjonuj╣cy koniec tej wyprawy nast╣pi│ w≤wczas, kiedy Challenger, jako pierwszy statek orbitalny, dokona│ przyziemienia w O£rodku Kosmicznym im. Kennedy'ego. Podczas nastΩpnej wyprawy Challengera (STS-41C) astronauci George Nelson i James van Hoften ponownie u┐yli za│ogowe urz╣dzenie manewruj╣ce (MMU) do spaceru w kosmosie, w celu przechwycenia oraz naprawienia niesprawnego satelity Solar Max. W trakcie tej wyprawy umieszczono r≤wnie┐ w przestrzeni urz╣dzenie poddawane d│ugotrwa│emu oddzia│ywaniu czynnik≤w zewnΩtrznych (LDEF). Astronautka Sally Ride odby│a sw≤j drugi lot kosmiczny bior╣c udzia│ w sz≤stej wyprawie Challengera (STS-41G); w tej samej wyprawie uczestniczy│a r≤wnie┐ Kathryn Sullivan, kt≤ra jako pierwsza kobieta-Amerykanka odby│a spacer w kosmosie. Podczas trzech nastΩpnych lot≤w w 1985 roku Challenger mia│ na swoim pok│adzie w przestrzeni kosmicznej modu│y laboratorium Spacelab. Towarzyszami za│ogi w locie laboratorium Spacelab 3 (STS-51B) by│y dwie ma│py i 24 gryzonie. Podczas wyprawy STS-51F paletowy │adunek u┐yteczny Spacelab 2 zawiera│ "iglo" z automatycznymi systemami kontrolnymi. Przy starcie wyst╣pi│a sytuacja wcze£niejszego nieplanowanego wej£cia na orbitΩ, z powodu przedwczesnego wy│╣czenia jednego z silnik≤w g│≤wnych. W ostatnim zako±czonym szczΩ£liwie locie (STS-61A) Challengera, na jego pok│adzie znajdowa│o siΩ laboratorium Spacelab D1; by│a to wyprawa przeznaczona do wykorzystania przez RepublikΩ Federaln╣ Niemiec i w znacznej mierze przez ni╣ finansowana. Za│oga sk│adaj╣ca siΩ z o£miu os≤b by│a rekordowo liczna. Dziesi╣ta, i zarazem, jak mia│ pokazaµ los, ostatnia wyprawa Challengera (STS-51L) zyska│a miano "lotu nauczycielki", poniewa┐ w£r≤d cz│onk≤w za│ogi by│a nauczycielka Christa McAuliffe, kt≤ra wed│ug planu mia│a poprowadziµ pierwsze lekcje z kosmosu. Jednak sta│o siΩ inaczej. 28 stycznia 1986 roku, zaledwie 73 sekundy po, wydawa│o siΩ, idealnie przebiegaj╣cym starcie, wok≤│ Challengera wybuch│a ognista kula i statek rozpad│ siΩ na drobne kawa│ki. W p│omieniach zginΩ│a ca│a siedmioosobowa za│oga. Cz│onkami za│ogi byli: wspomniana wcze£niej Christa McAuliffe, Francis Scobee, Michael Smith, Judith Resnik, Ellison Onizuka, Ronald McNair oraz Gregory Jarvis. Kiedy nar≤d ameryka±ski pogr╣┐ony by│ w ┐a│obie, a wszystkie loty wahad│owc≤w by│y zawieszone bezterminowo, odbywa│a siΩ intensywna akcja poszukiwania szcz╣tk≤w Challengera w wodach otaczaj╣cych Przyl╣dek Canaveral. Po siedmiu miesi╣cach od chwili katastrofy odnaleziono blisko po│owΩ element≤w konstrukcyjnych wahad│owca. Po zako±czeniu bada±, poszarpane szcz╣tki wspania│ego pojazdu lataj╣cego Challenger zosta│y umieszczone na sta│e w nieczynnym silosie startowym pocisk≤w balistycznych Minuteman, na terenie Bazy Si│ Powietrznych Przyl╣dka Canaveral. Zachowane szcz╣tki maj╣ przypominaµ nam o zawsze istniej╣cym niebezpiecze±stwie, na jakie nara┐eni s╣ wszyscy ludzie wyruszaj╣cy w przestrze± kosmiczn╣.
Salut 7
Wyj╣tkowo udana stacja kosmiczna, odwiedzona przez dziesiΩµ za│≤g statk≤w z serii Sojuz (od Sojuza T-5 do Sojuza T-15). W czasie jednej z takich wypraw w 1984 r. kosmonauci przebywali na orbicie 237 dni, powr≤cili na ZiemiΩ 7 lutego 1991 r.
Sojuz T5
Rekordowo d│ugi pobyt w nowej stacji kosmicznej Salut 7. Start 19 kwietnia. Za│oga umieszcza na orbicie niewielkie satelity, pracuj╣ce na potrzeby popularnych rozg│o£ni radiowych Iskra. Wyj£cie w przestrze± w lipcu w celu zebrania wystawionych na dzia│anie przestrzeni pr≤bek, wykonania test≤w i wymiany sprzΩtu. Wizyty statk≤w Sojuz T-6 i T-7, powr≤t na ZiemiΩ w Sojuz T-7.
Sojuz T6
Wizyta w stacji Salut 7, spotkanie z Bieriezowojem i Liebiediewem. Kosmonauta programu Interkosmos Chretien jest pierwszym Francuzem w kosmosie; bierze udzia│ w badaniach medycznych.
Sojuz T7
Wizyta w stacji Salut 7, spotkanie z Bieriezowojem i Liebiediewem. Sawicka zostaje drug╣ kobiet╣ w kosmosie, 19 lat po Tiereszkowej. Za│oga powraca statkiem Sojuz T-5.
STS 5
Pierwszy operacyjny lot wahad│owca, wys│anie satelit≤w SBS-3 i Anik C3. Nieudana pr≤ba pierwszego spaceru w kosmosie na zewn╣trz wahad│owca, z powodu wadliwie wykonanych skafandr≤w.
Venera 13
Pierwsza z dw≤ch sond Wenus, wystrzelona w 1981 r. Udoskonalone wyposa┐enie zawiera system przekazywania obrazu, kt≤ry wykona│ pierwsze kolorowe zdjΩcia powierzchni Wenus oraz spektrometr do analizy gleby. Identyczna Wenera 14, wystrzelona 4 listopada 1981 r. wyl╣dowa│a w cztery dni p≤ƒniej. Venera 15 i 16 wystrzelone w czerwcu 1983 r. wesz│y na orbitΩ Wenus w paƒdzierniku i sporz╣dzi│y mapΩ przy u┐yciu radaru.