Challenger
Drugi operacyjny wahad│owiec orbitalny Challenger (OV-099), rozpocz╣│ sw≤j ┐ywot jako przedmiot pr≤b wytrzyma│o£ciowych, przechodz╣c w szerokim zakresie trwaj╣ce 11 miesiΩcy pr≤by drga±. Po ich zako±czeniu przeistoczy│ siΩ we wszechstronny pojazd lataj╣cy. Challenger wzi╣│ swoj╣ nazwΩ od statku naukowo-badawczego ameryka±skiej marynarki wojennej, przemierzaj╣cego Ocean Atlantycki i Ocean Spokojny w latach 1860 -1870. L╣downik LM statku Apollo 17 r≤wnie┐ nosi│ tak╣ sam╣ nazwΩ. Challenger po raz pierwszy zosta│ pokazany publicznie w o£rodku Palmdale firmy Rockwell w ostatnim dniu czerwca 1982 roku i kilka dni p≤ƒniej zosta│ przetransportowany drog╣ lotnicz╣ do O£rodka Kosmicznego im. Kennedy'ego. Problemy zwi╣zane z nieszczelno£ci╣ instalacji zasilania silnik≤w g│≤wnych oraz z │adunkiem u┐ytecznym spowodowa│y przesuniΩcie jego pierwszego lotu ze stycznia na 4 kwietnia 1983 roku. Ten lot, sz≤sty w historii lot≤w wahad│owc≤w, by│ pierwszym z zaledwie dziesiΩciu lot≤w Challengera. Jego dziesi╣ty lot w styczniu 1986 roku zako±czy│ siΩ tragicznie, kiedy cz│on orbitalny rozpad│ siΩ na kawa│ki w wyniku katastrofalnej eksplozji jednej z rakiet wspomagaj╣cych wkr≤tce po starcie. Ca│a siedmioosobowa za│oga zginΩ│a; byli to pierwsi astronauci ameryka±scy, kt≤rzy ponie£li £mierµ podczas lotu statku kosmicznego. W trakcie swojego kr≤tkiego okresu eksploatacji Challenger dokona│ 987 okr╣┐e± Ziemi, a w jego dzienniku pok│adowym odnotowano 69 dni spΩdzonych w przestrzeni kosmicznej. Wahad│owiec Challenger ma na swoim koncie kilka nowych osi╣gniΩµ w przestrzeni kosmicznej. W trakcie jego inauguracyjnego lotu umieszczono w przestrzeni pierwszego satelitΩ £ledz╣cego i przekazuj╣cego dane (TDRS-1), a astronauci Donald Peterson i Story Musgrave przetestowali nowe skafandry kosmiczne. W drugim locie Challengera (STS-7) uczestniczy│a Sally Ride - pierwsza Amerykanka, kt≤ra znalaz│a siΩ w przestrzeni kosmicznej. W trakcie trzeciego lotu (STS-8) mia│ miejsce pierwszy nocny start wahad│owca i pierwsze nocne l╣dowanie. Podczas czwartego lotu Bruce McCandless, jako pierwszy astronauta, odby│ spacer w kosmosie bez liny zabezpieczaj╣cej, oddalaj╣c siΩ w za│ogowym urz╣dzeniu manewruj╣cym (MMU) na odleg│o£µ 90 metr≤w od cz│onu orbitalnego. Emocjonuj╣cy koniec tej wyprawy nast╣pi│ w≤wczas, kiedy Challenger, jako pierwszy statek orbitalny, dokona│ przyziemienia w O£rodku Kosmicznym im. Kennedy'ego. Podczas nastΩpnej wyprawy Challengera (STS-41C) astronauci George Nelson i James van Hoften ponownie u┐yli za│ogowe urz╣dzenie manewruj╣ce (MMU) do spaceru w kosmosie, w celu przechwycenia oraz naprawienia niesprawnego satelity Solar Max. W trakcie tej wyprawy umieszczono r≤wnie┐ w przestrzeni urz╣dzenie poddawane d│ugotrwa│emu oddzia│ywaniu czynnik≤w zewnΩtrznych (LDEF). Astronautka Sally Ride odby│a sw≤j drugi lot kosmiczny bior╣c udzia│ w sz≤stej wyprawie Challengera (STS-41G); w tej samej wyprawie uczestniczy│a r≤wnie┐ Kathryn Sullivan, kt≤ra jako pierwsza kobieta-Amerykanka odby│a spacer w kosmosie. Podczas trzech nastΩpnych lot≤w w 1985 roku Challenger mia│ na swoim pok│adzie w przestrzeni kosmicznej modu│y laboratorium Spacelab. Towarzyszami za│ogi w locie laboratorium Spacelab 3 (STS-51B) by│y dwie ma│py i 24 gryzonie. Podczas wyprawy STS-51F paletowy │adunek u┐yteczny Spacelab 2 zawiera│ äigloö z automatycznymi systemami kontrolnymi. Przy starcie wyst╣pi│a sytuacja wcze£niejszego nieplanowanego wej£cia na orbitΩ, z powodu przedwczesnego wy│╣czenia jednego z silnik≤w g│≤wnych. W ostatnim zako±czonym szczΩ£liwie locie (STS-61A) Challengera, na jego pok│adzie znajdowa│o siΩ laboratorium Spacelab D1; by│a to wyprawa przeznaczona do wykorzystania przez RepublikΩ Federaln╣ Niemiec i w znacznej mierze przez ni╣ finansowana. Za│oga sk│adaj╣ca siΩ z o£miu os≤b by│a rekordowo liczna. Dziesi╣ta, i zarazem, jak mia│ pokazaµ los, ostatnia wyprawa Challengera (STS-51L) zyska│a miano älotu nauczycielkiö, poniewa┐ w£r≤d cz│onk≤w za│ogi by│a nauczycielka Christa McAuliffe, kt≤ra wed│ug planu mia│a poprowadziµ pierwsze lekcje z kosmosu. Jednak sta│o siΩ inaczej. 28 stycznia 1986 roku, zaledwie 73 sekundy po, wydawa│o siΩ, idealnie przebiegaj╣cym starcie, wok≤│ Challengera wybuch│a ognista kula i statek rozpad│ siΩ na drobne kawa│ki. W p│omieniach zginΩ│a ca│a siedmioosobowa za│oga. Cz│onkami za│ogi byli: wspomniana wcze£niej Christa McAuliffe, Francis Scobee, Michael Smith, Judith Resnik, Ellison Onizuka, Ronald McNair oraz Gregory Jarvis. Kiedy nar≤d ameryka±ski pogr╣┐ony by│ w ┐a│obie, a wszystkie loty wahad│owc≤w by│y zawieszone bezterminowo, odbywa│a siΩ intensywna akcja poszukiwania szcz╣tk≤w Challengera w wodach otaczaj╣cych Przyl╣dek Canaveral. Po siedmiu miesi╣cach od chwili katastrofy odnaleziono blisko po│owΩ element≤w konstrukcyjnych wahad│owca. Po zako±czeniu bada±, poszarpane szcz╣tki wspania│ego pojazdu lataj╣cego Challenger zosta│y umieszczone na sta│e w nieczynnym silosie startowym pocisk≤w balistycznych Minuteman, na terenie Bazy Si│ Powietrznych Przyl╣dka Canaveral. Zachowane szcz╣tki maj╣ przypominaµ nam o zawsze istniej╣cym niebezpiecze±stwie, na jakie nara┐eni s╣ wszyscy ludzie wyruszaj╣cy w przestrze± kosmiczn╣.
Mir
Mir (Pok≤j) jest rosyjsk╣ stacj╣ kosmiczn╣ najnowszej generacji, zaprojektowan╣ dla d│ugotrwa│ych misji. Za│ogi s╣ transportowane na stacjΩ kosmiczn╣ i z powrotem przez pojazdy Sojuz. S╣ one okresowo zaopatrywane przez automatyczne pojazdy towarowe Progress, kt≤re w zasadzie s╣ bezza│ogowymi Sojuzami. Mir jest zbudowany wok≤│ jednostki centralnej, kt≤ra zosta│a wys│ana na orbitΩ w lutym 1986 roku. ZewnΩtrznie jednostka centralna bardzo przypomina wcze£niejsze stacje kosmiczne Salut. Jednak w odr≤┐nieniu od tamtych jest ona wyposa┐ona przede wszystkim jako modu│ mieszkalny. Mir ma na jednym ko±cu kulisty przedzia│ przej£ciowy z piΩcioma wΩz│ami cumowniczymi. Na przeciwleg│ym ko±cu jest jeszcze jeden wΩze│ cumowniczy, co umo┐liwia jednoczesne przy│╣czenie maksymalnie sze£ciu dodatkowych element≤w. S╣ to modu│y specjalistyczne, w kt≤rych wykonywana jest g│≤wna praca badawcza na stacji Mir. Pierwszy modu│ Kwant 1, po│╣czy│ siΩ z jednostk╣ centraln╣ Mir w grudniu 1989 roku. Do ko±ca 1992 roku przy│╣czono do stacji dalsze dwa modu│y - Kwant 2 i Kristall. A nastΩpnie przy│╣czono jeszcze dwa, Spektr i Priroda. Planuje siΩ te┐ wys│anie na orbitΩ stacji Mir drugiej generacji, Mir 2, a wtedy obydwa Miry zostan╣ po│╣czone razem. P≤ƒniej pierwszy Mir zostanie wy│╣czony, a Mir 2 stanie siΩ j╣drem nowej stacji kosmicznej. Je£li wszystko siΩ powiedzie, jeden lub wiΩcej rosyjskich wahad│owc≤w Buran zostanie wykorzystany do transportu modu│≤w.
Spot 1
Pierwszy europejski satelita zdalnego rozpoznania (satellite pour lÆobservation de la Terre) ma czarno-bia│╣ rozdzielczo£µ 20 m; identyczny SPOT 2 zosta│ wyniesiony przez Ariane 22 stycznia 1990 roku.
STS 51L- katastrofa Challenger`a
Data 28 stycznia 1986 roku jest jedn╣ z najbardziej tragicznych dat w historii eksploracji przestrzeni kosmicznej. Tego dnia mia│a miejsce najstraszliwsza katastrofa w dziejach lot≤w kosmicznych; katastrofa, kt≤rej £wiadkiem by│a najwiΩksza liczba os≤b w ca│ej historii. Wahad│owiec orbitalny Challenger, rozpoczynaj╣c sw≤j dziesi╣ty lot w przestrze± kosmiczn╣, rozpad│ siΩ na kawa│ki w przestworzach ponad O£rodkiem Kosmicznym im. Kennedy'ego zaledwie 73 sekundy po starcie. »ycie straci│a ca│a siedmioosobowa za│oga. Byli to pierwsi astronauci, kt≤rzy zginΩli w trakcie lotu w ameryka±skim programie kosmicznym. Faktem szczeg≤lnie rozdzieraj╣cym serce by│o to, ┐e start wahad│owca by│ ogl╣dany w telewizji przez olbrzymi╣ rzeszΩ uczni≤w, kt≤rzy zgodnie z planem mieli uczestniczyµ w lekcji przekazywanej z kosmosu przez pierwszego nauczyciela w przestrzeni kosmicznej - ChristΩ McAuliffe. W zwi╣zku z tym wyprawa wahad│owca Challenger, oznaczona przez NASA kodem STS-51L, zyska│a miano älotu nauczycielkiö. Lot STS-51L, dwudziesta pi╣ta w og≤le wyprawa pojazdu typu wahad│owiec, mia│ siΩ pierwotnie rozpocz╣µ 22 stycznia 1986 roku. Jednak op≤ƒnienia przy wcze£niejszym locie wahad│owca (STS-61C) oraz niepogoda powodowa│y a┐ piΩciokrotne przesuniΩcie daty startu.
Vega 1
Pierwszy z dw≤ch identycznych statk≤w kosmicznych, zbudowanych na bazie projektu Wenery, przeznaczonych do lotu do Komety Halleya via Wenus. G│≤wny pojazd po wypuszczeniu l╣downika i sondy balonowej nad Wenus skierowa│ siΩ do Komety Halleya. By│ pierwszym z piΩciu statk≤w, kt≤ry dotar│ do Komety Halleya. Vega 2 wystrzelona 21 grudnia 1984 r. dotar│a do Wenus 15 czerwca 1985 r. i przelecia│a obok Komety Halleya w odleg│o£ci oko│o 8 000km 9 marca 1986 r.