Najpopularniejszym i najta±szym ╢rodkiem transmisji jest nie ekranowany kabel skrΩcany (UTP). Sk│ada siΩ z jednej lub wiΩcej par przewodu miedzianego otoczonych wsp≤ln▒ os│on▒ izolacyjn▒.

Istniej▒ trzy rodzaje nie ekranowanego kabla skrΩcanego:

• zgodny ze specyfikacj▒ DIW firmy AT&T
• zgodny ze specyfikacj▒ 10 BASE T
• zgodny ze specyfikacj▒ Type 3 firmy IBM

Rodzaje te r≤┐ni▒ siΩ ilo╢ci▒ posiadanych par przewod≤w.

Zalety:

• jest najta±szym medium transmisji
• jest akceptowany przez wiele rodzaj≤w sieci
• │atwa instalacja (standardowo instalowany w nowych budynkach)

Wady:

• niska prΩdko╢µ transmisji
• ograniczona d│ugo╢µ odcink≤w kabla z uwagi na ma│▒ odporno╢µ na zak│≤cenia

Odporno╢µ kabla skrΩcanego na zak│≤cenia zwiΩksza siΩ przez jego ekranowanie. Ekranowany kabel skrΩcany (STP) sk│ada siΩ z jednej lub wiΩcej par przewod≤w miedzianych otoczonych ekranuj▒c▒ siatk▒ lub foli▒, umieszczonych w izolacyjnej os│onie.

Praca z nie ekranowanym kablem skrΩcanym

Mimo ┐e termin kabel skrΩcany mo┐e odnosiµ siΩ do wielu typ≤w kabli, w przemy╢le sieci komputerowych oznacza zwykle kabel telefoniczny. NajczΩ╢ciej odnosi siΩ do kabla zgodnego ze specyfikacj▒ firmy AT&T dla kabla D-Inside Wire (DIW), kt≤ry jest mniej podatny na szumy i przes│uch ni┐ inne kable nieekranowane. Specyfikacja Type 3 firmy IBM jest zgodna z DIW. Kabel typu DIW jest │atwo rozpoznawalny: posiada szar▒ lub be┐ow▒ otulinΩ, a ka┐da para ma charakterystyczny kolorowy kod. Pierwsze cztery pary maj▒ nastΩpuj▒ce kolory:

• Para 1: Bia│y z niebieskim paskiem, niebieski z bia│ym paskiem
• Para 2: Bia│y z pomara±czowym paskiem, pomara±czowy z bia│ym paskiem
• Para 3: Bia│y z zielonym paskiem, zielony z bia│ym paskiem
• Para 4: Bia│y z br▒zowym paskiem, br▒zowy z bia│ym paskiem

Dwa typy │▒cznik≤w s▒ powszechnie stosowane przy │▒czeniu sieci z nie ekranowanym kablem skrΩcanym: sze╢cio-pozycyjne │▒czniki modularne, o oznaczeniu RJ-11 oraz o╢miopozycyjne │▒czniki modularne o oznaczeniu RJ-45.

Rysunek 1. Blok 66

Kabel nie ekranowany jest prawie zawsze instalowany w konfiguracji gwiazdowej rozchodz▒c siΩ z jednego lub kilku centralnych │▒czy. Po│▒czenia w takim centrum realizowane s▒ w oparciu o bloki Quick-Connect Block typu S66. S▒ one dostΩpne w kilku konfiguracjach, ale najczΩ╢ciej maj▒ dwa rzΩdy po 50 podw≤jnych │▒cznik≤w (patrz Rysunek 2-5). Inne rozwi▒zanie stanowi blok typu 110 promowany przez AT&T. Jest on trochΩ inaczej zaprojektowany ni┐ blok typu 66, ale ma to samo zastosowanie.

Przy u┐yciu specjalnego narzΩdzia (patrz Rysunek 2), miedziane druty typu DIW mog▒ byµ szybko i │atwo │▒czone z blokiem typu 66 bez konieczno╢ci zdzierania izolacji. Bloki maj▒ zazwyczaj 50 │▒cznik≤w do │atwego przy│▒czenia 25-cio parowych kabli.

Kable powinny byµ przy│▒czane do blok≤w w standardowy spos≤b. Przy kablu 25-cio parowym, na przyk│ad, para nr 1 powinna byµ na g≤rze a para nr 25 na dole. Kable o dw≤ch, trzech i czterech parach s▒ zwykle do│▒czane grupowo, przy czym pierwsza grupa zaczyna siΩ u g≤ry a ostatnia grupa na dole bloku. Po│▒czenia miΩdzy obwodami mog▒ byµ dokonywane poprzez przy│▒czanie dw≤ch obwod≤w razem po tej samej stronie bloku, lub przez przy│▒czanie obwod≤w po r≤┐nych stronach bloku i zastosowanie przewod≤w │▒cz▒cych obie czΩ╢ci lub specjalnych spinaczy │▒cz▒cych.

Uwaga: Przy pod│▒czaniu kabli do blok≤w nale┐y zachowaµ skrΩty kabla a┐ do samych po│▒cze±. Niekt≤re bloki z fabrycznie umocowanymi │▒cznikami przeznaczone do u┐ytku w telefonizacji nie zachowuj▒ skrΩt≤w kabla.

Rysunek 2. NarzΩdzie do instalowania kabla na bloku 66

Rysunek 3. Zako±czenie kabla na bloku 66

Okablowanie przy pomocy kabla skrΩcanego jest zwykle wykonywane przy u┐yciu │▒cznik≤w modularnych. Podczas gdy po│▒czenia telefonicznie mog▒ byµ wykonywane przy pomocy p│askiego kabla r≤wnoleg│ego, wiΩkszo╢µ po│▒cze± w sieci komputerowej musi wykorzystywaµ kabel skrΩcany. Dla Ethernet zalecane s▒ kable typu AT&T D8W lub DWBA-DE lub ich odpowiedniki.

Po│▒czenia modularne mog▒ byµ │atwo wykonane w postaci blok≤w 566.

Ko±c≤wki kabla

Nale┐y siΩ upewniµ, ┐e kable s▒ przy│▒czone do z│▒cznik≤w prawid│owo. Ko±c≤wki nie ekranowanych kabli skrΩcanych s▒ pod│▒czane odwrotnie (ko±c≤wka 1 do 8, ko±c≤wka 7 do 2, itd), lub zgodnie (ko±c≤wka 1 do 1, ko±c≤wka 2 do 2, itd). (Patrz rysunek 2.8) Kable telefoniczne s▒ zwykle typu odwrotnego. Kable u┐ywane do przesy│ania danych s▒ najczΩ╢ciej, ale nie zawsze, typu zgodnego. ARCNET, Token Ring i 10BASE-T Ethernet (okablowanie stacji roboczych) s▒ zazwyczaj typu zgodnego. Kable LocalTalk u┐ywaj▒ce systemu Farallons PhoneNet s▒ typu odwrotnego.

Rysunek 4. Ko±c≤wki kabli
Tekst na rysunku (od lewej): Po│▒czenie odwrotne; Po│▒czenie zgodne.

Inny rodzaj po│▒cze±, zwany krzy┐owym, odwraca tylko niekt≤re po│▒czenia. Taki spos≤b jest czΩsto u┐ywany w kablach │▒cz▒cych koncentratory w 10BASE-T.

Nale┐y tak┐e sprawdziµ, czy kable s▒ prawid│owo sparowane.

Po│▒czenia 10BASE-T

Gniazda koncentrator≤w 10BASE-T s▒ zaprojektowane zwykle z my╢l▒ o stosowaniu po│▒cze± zgodnych pomiΩdzy koncentratorami a stacjami roboczymi. Zwane jest to wewnΩtrznym krzy┐owaniem. Po│▒czenia realizuj▒ce wewnΩtrzne krzy┐owanie oznaczane s▒ przez X. Kable stacji roboczych dla tych po│▒cze± wykorzystuj▒ jedn▒ parΩ pod│▒czon▒ do ko±c≤wek 1 i 2 jako kana│ transmisyjny, oraz jedn▒ parΩ pod│▒czon▒ do ko±c≤wek 3 i 6 jako kana│ odbiorczy. Aby utrzymaµ zgodno╢µ z praktyk▒ przemys│ow▒ okablowanie stacji 10BASE-T powinno byµ pod│▒czane nastΩpuj▒co:

 Ko±c≤wka 1 - Bia│y/Zielony       - Ko±c≤wka 1 Transmisja -
 Ko±c≤wka 2 - Zielony/Bia│y       - Ko±c≤wka 2 Transmisja +
 Ko±c≤wka 3 - Bia│y/Pomara±czowy  - Ko±c≤wka 3 Odbi≤r -
 Ko±c≤wka 4 - Niebieski/Bia│y     - Ko±c≤wka 4 (nie u┐ywane)
 Ko±c≤wka 5 - Bia│y/Niebieski     - Ko±c≤wka 5 (nie u┐ywane)
 Ko±c≤wka 6 - Pomara±czowy/Bia│y  - Ko±c≤wka 6 Odbi≤r +
 Ko±c≤wka 7 - Bia│y/Br▒zowy       - Ko±c≤wka 7 (nie u┐ywane)
 Ko±c≤wka 8 - Br▒zowy/Bia│y       - Ko±c≤wka 8 (nie u┐ywane)
 

Kable z│▒czowe pomiΩdzy koncentratorami 10BASE-T u┐ywaj▒cymi gniazd z wewnΩtrznym krzy┐owaniem, oraz przewody │▒cz▒ce stacje robocze z gniazdami koncentrator≤w, kt≤re nie zapewniaj▒ wewnΩtrznego krzy┐owania, powinny wykorzystywaµ nastΩpuj▒ce po│▒czenia odwrotne:

 Ko±c≤wka 1 - Bia│y/Zielony        - Ko±c≤wka 3 
 Ko±c≤wka 2 - Zielony/Bia│y        - Ko±c≤wka 6
 Ko±c≤wka 3 - Bia│y/Pomara±czowy   - Ko±c≤wka 1
 Ko±c≤wka 4 - Niebieski/Bia│y      - Ko±c≤wka 5 (nie u┐ywane)
 Ko±c≤wka 5 - Bia│y/Niebieski      - Ko±c≤wka 4 (nie u┐ywane)
 Ko±c≤wka 6 - Pomara±czowy/Bia│y   - Ko±c≤wka 2
 Ko±c≤wka 7 - Bia│y/Br▒zowy        - Ko±c≤wka 8 (nie u┐ywane)
 Ko±c≤wka 8 - Br▒zowy/Bia│y        - Ko±c≤wka 7 (nie u┐ywane)

Po│▒czenia Token Ring UTP

Nieekranowane kable skrΩcane dla Token Ring powinny wykorzystywaµ modularne z│▒czniki o╢mio ko±c≤wkowe, ale mog▒ te┐ u┐ywaµ z│▒cznik≤w cztero ko±c≤wkowych b▒d╝ sze╢cio ko±c≤wkowych. Wykorzystywane s▒ jedynie cztery ╢rodkowe po│▒czenia w nastΩpuj▒cy spos≤b:

 Ko±c≤wka 1 - Bia│y/Zielony       - Ko±c≤wka 1 (nie u┐ywane)
 Ko±c≤wka 2 - Zielony/Bia│y       - Ko±c≤wka 2 (nie u┐ywane)
 Ko±c≤wka 3 - Bia│y/Pomara±czowy  - Ko±c≤wka 3 Transmisja 1 
 Ko±c≤wka 4 - Niebieski/Bia│y     - Ko±c≤wka 4 Odbi≤r 1 
 Ko±c≤wka 5 - Bia│y/Niebieski     - Ko±c≤wka 5 Transmisja 2 
 Ko±c≤wka 6 - Pomara±czowy/Bia│y  - Ko±c≤wka 6 Odbi≤r 2 
 Ko±c≤wka 7 - Bia│y/Br▒zowy       - Ko±c≤wka 7 (nie u┐ywane) 
 Ko±c≤wka 8 - Br▒zowy/Bia│y       - Ko±c≤wka 8 (nie u┐ywane)

Po│▒czenia ARCNET UTP

Nieekranowane kable skrΩcane ARCNET mog▒ siΩ sk│adaµ z dw≤ch lub trzech par, i powinny byµ pod│▒czane nastΩpuj▒co:

 Ko±c≤wka 1 - Zielony/Bia│y       - Ko±c≤wka 1 (nie u┐ywane)
 Ko±c≤wka 2 - Pomara±czowy/Bia│y  - Ko±c≤wka 2 (nie u┐ywane)
 Ko±c≤wka 3 - Niebieski/Bia│y     - Ko±c≤wka 3 
 Ko±c≤wka 4 - Bia│y/Niebieski     - Ko±c≤wka 4 
 Ko±c≤wka 5 - Bia│y/Pomara±czowy  - Ko±c≤wka 5 (nie u┐ywane)
 Ko±c≤wka 6 - Bia│y/Zielony       - Ko±c≤wka 6 (nie u┐ywane)

Poniewa┐ ARCNET wykorzystuje jedynie ╢rodkow▒ parΩ, wyj╢cia o╢mio ko±c≤wkowe okablowane dla 10BASE-T i Token Ring mog▒ byµ w miarΩ potrzeby wykorzystane.

Instalacja z│▒cznik≤w modularnych

Aby zainstalowaµ z│▒cznik modularny nale┐y:

• Przyci▒µ koniec kabla tak, aby by│ kwadratowy.
• Zdj▒µ ok 0,5 cm zewnΩtrznej izolacji z kabla przy instalowaniu do dwu-, cztero- i sze╢cioliniowych z│▒cznik≤w (RJ-11), a ok. 1 cm przy instalowaniu do o╢mioliniowych z│▒cznik≤w (RJ-45) (patrz Rysunek 5). Nie nale┐y zdejmowaµ izolacji z poszczeg≤lnych przewod≤w.

Rysunek 5. Kabel przygotowany do po│▒czenia z │▒cznikiem modularnym

• Wetkn▒µ kabel do wtyczki tak, aby kable dotyka│y dna (patrz Rysunek 6).

Rysunek 6. Wstawianie kabla do z│▒cznika modularnego.
Tekst na rysunku (od g≤ry): WSTAW PRZEWODY A» DOSI╩GNí DNA; KLAPKA BLOKUJíCA

• Wstawiµ z│▒cznik do szczypiec obciskowych, przytrzymuj▒c przewody tak, aby by│y g│Ωboko wewn▒trz z│▒cznika (Rysunek 7).

Rysunek 7. ªciskanie z│▒cznika modularnego.
Tekst na rysunku: KLAPKA BLOKUJíCA