 |
 |
 |
"Pielgrzymka po nadziejΩ"
Filmy brazylijskie kojarz▒ siΩ przeciΩtnemu widzowi z tasiemcowymi serialami telewizyjnymi. I rzeczywi╢cie, kinematografia brazylijska w wiΩkszo╢ci ma do zaoferowania takie w│a╢nie pozycje o w▒tpliwych walorach artystycznych i znikomej warto╢ci poznawczej. Zdarzaj▒ siΩ jednak wyj▒tki - nale┐y do nich niew▒tpliwie skierowany do bardziej ambitnych odbiorc≤w drugi fabularny film 45 letniego re┐ysera Waltera Sallesa "Central do Brasil", wy╢wietlany w Polsce pod tytu│em "Dworzec nadziei".
Film ten opowiada o spotkaniu dwojga ludzi r≤┐ni▒cych siΩ od siebie pod ka┐dym praktycznie wzglΩdem, a tak┐e o zmianach, jakie zachodz▒ w ich ┐yciu i w nich samych pod wp│ywem tego spotkania i dalszej znajomo╢ci. "Central do Brasil" to tak┐e film drogi. G│≤wne postacie zosta│y tak wykreowane, aby symbolizowa│y sytuacjΩ kraju, w kt≤rym mieszkaj▒. Mamy wiΩc z jednej strony wykszta│con▒ kobietΩ i biednego ch│opca nie umiej▒cego czytaµ ani pisaµ, mamy cynizm i znieczulicΩ oraz tΩsknotΩ za dobrem i czu│o╢ci▒, prostoduszno╢ci▒ i pragnieniem przemiany.
Jego bohaterowie nie tylko przemierzaj▒ tysi▒ce kilometr≤w, ale odbywaj▒ r≤wnie┐ wΩdr≤wkΩ w g│▒b siebie. Odnajduj▒ gdzie╢ na dnie duszy to, do czego ca│e ┐ycie tΩsknili, ale co proza ┐ycia kaza│a im st│umiµ i o czym zd▒┐yli zapomnieµ. Emerytowana 65 letnia nauczycielka Dora (w jej postaµ wciela siΩ doskona│a brazylijska aktorka Fernanda Montenegro) dorabia na dworcu w Rio de Janeiro, pisz▒c listy analfabetom: listy te czyta nastΩpnie w domu i decyduje, kt≤re z nich zostan▒ wys│ane, a kt≤re zamiast do adresat≤w trafi▒ do szuflady. Pewnego dnia przychodzi do niej m│oda kobieta Ana (Soia Lira) z synem i prosi o napisanie listu do ojca dziecka. Josue (Vinicius De Oliveira) pragnie spotkaµ siΩ z ojcem, mieszkaj▒cym tysi▒ce mil od nich. NastΩpnego dnia Ana ginie pod ko│ami autobusu. Dora, kt≤ra wydaje siΩ byµ osob▒ raczej nieuczciw▒ i nieczu│▒, postanawia pom≤c ch│opcu w odnalezieniu ojca. Tak zaczyna siΩ ich wsp≤lna pielgrzymka po Brazylii i wΩdr≤wka w g│▒b samych siebie.
Jak wielk▒ przemianΩ przechodzi Dora, mo┐emy siΩ przekonaµ ju┐ po p≤│ godzinie filmu, gdy po oddaniu - a raczej sprzedaniu - ch│opca do rzekomej adopcji i pod wp│ywem rozmowy ze swoj▒ przyjaci≤│k▒, postanawia po niego wr≤ciµ i pom≤c mu. To wydarzenie ka┐e bohaterce zatrzymaµ siΩ w p≤│ drogi prowadz▒cej do ca│kowitej znieczulicy i zawr≤ciµ z niej. Na uwagΩ zas│uguje r≤wnie┐ delikatne i subtelne religijne przes│anie filmu. Bohaterowie podr≤┐uj▒ najpierw z kaznodziej▒, potem z pielgrzymami, sk│adaj▒ wotum z chusteczki po zmar│ej matce, a kiedy wreszcie Dora otrzyma od Josuego odrobinΩ czu│o╢ci, kt≤rej tak bardzo pragnΩ│a, stanie siΩ to podczas ╢wiΩta Matki Boskiej. W czasie tej podr≤┐y Dora - zgorzknia│a kobieta tΩskni▒ca za czu│o╢ci▒, dobroci▒ i za ojcem, kt≤ry zostawi│ j▒ w dzieci±stwie - nie tylko pomaga Josuemu w odnalezieniu jego ojca, ale odbywa r≤wnie┐ osobist▒ pielgrzymkΩ, stanowi▒c▒ okazjΩ do refleksji nad ca│ym jej ┐yciem.
"Cental do Brasil" zosta│ doceniony przez publiczno╢µ i krytyk≤w - otrzyma│ miΩdzy innymi:
1. Na festiwalu w Berlinie nagrodΩ Z│otego Nied╝wiedzia za najlepszy film i Srebrnego Nied╝wied╝a dla najlepszej aktorki - Fernandy,
2. Montenegro - na MiΩdzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie,
3. NagrodΩ Z│otego Globu za najlepszy film zagraniczny,
4. NominacjΩ do Oskara w 1998 roku w kategorii za najlepszy film zagraniczny, i nominacje za najlepsz▒ pierwszoplanow▒ rolΩ kobiec▒ (Fernanda Montenegro),
5. Z│ot▒ »abΩ za zdjΩcia Waltera Carvalho na MiΩdzynarodowym Festiwalu Sztuki Autor≤w ZdjΩµ Filmowych "Camerimage'98" w Toruniu,
6. NagrodΩ "Cinema 100" za najlepszy scenariusz z kraj≤w Ameryki úaci±skiej na MiΩdzynarodowym Konkursie og│oszonym przez Sundance Film Festival z okazji stulecia kinematografii,
7. Trzecie miejsce w plebiscycie publiczno╢ci na najlepszy film 14 Warszawskiego Festiwalu Filmowego,
W samej Brazylii natomiast zaj▒│ pierwsze miejsce na li╢cie kasowych sukces≤w roku 1998, wyprzedzaj▒c "Titanika" i "GodzillΩ".
"Central do Brasil" - "Dworzec Nadziei"
Re┐yseria: Walter Salles
Scenariusz: Joao Emanuel Carneiro, Marcos Bernstein wg opowiadania Waltera Sallesa
WystΩpuj▒: Fernanda Montenegro, Vinicius De Oliveira, Marilia Pera, Soia Lira, Othon Bastos, Ottavio Augusto, Stela Freitas, Matheus Nachtergaele, Caio Junqueira
Muzyka: Antonio Pinto, Jaques Morelembaum
Produkcja: Arthur Cohn, Martine De Clermont-Tonnere / Brazylia/Francja/Hiszpania/Japonia
ZdjΩcia: Walter Carvalho
Scenografia: Cassio Amarante, Carla Caffe
Rok produkcji: 1997
Czas: 112 min.
Dystrybucja na terenie Polski: Vision
Sylwetka re┐ysera i aktor≤w
WALTER SALLES
(re┐yser, autor wyj╢ciowego opowiadania) urodzi│ siΩ w Rio De Janeiro w 1954 r. Realizuje filmy dokumentalne i fabularne, po╢wiΩcone problemom wsp≤│czesnej Brazylii: wewnΩtrznej migracji, emigracji, poszukiwaniu narodowej to┐samo╢ci. W pe│nometra┐owej fabule debiutowa│ w 1995 r. filmem "Terra Estrangeira", wyre┐yserowanym wsp≤lnie z Daniel▒ Thomas. Obraz ten zosta│ uznany w Brazylii za najlepszy film roku 1996 i ponad sze╢µ miesiΩcy nie schodzi│ z ekran≤w. Pokazany na wiΩcej ni┐ trzydziestu festiwalach filmowych, zdoby│ siedem miΩdzynarodowych, presti┐owych nagr≤d, a w 1997 r. odni≤s│ sukces na ekranach w USA. "Central do Brasil" to drugi fabularny film Sallesa, kt≤ry ma w swym dorobku kilka kr≤tkometra┐owych dokument≤w. Najg│o╢niejszy z nich, r≤wnie┐ obsypany nagrodami, nosi tytu│ "Docorro Nobrekurz" (1996).
FERNANDA MONTENEGRO
(Dora) uchodzi za najwiΩksz▒ aktorkΩ brazylijsk▒. Gra│a w ponad piΩµdziesiΩciu sztukach teatralnych, takich autor≤w jak O'Neill czy Duerenmatt, a tak┐e w bardzo wielu filmach. W 1970 r. otrzyma│a na festiwalu w Moskwie nagrodΩ dla najlepszej aktorki za rolΩ w filmie "Em Familia", uznanym przez jury tego festiwalu tak┐e za najlepszy film. Re┐yserem by│ Paulo Porto. W siedem lat p≤╝niej Montenegro zdoby│a nagrodΩ za najlepsz▒ rolΩ kobiec▒ na w│oskim festiwalu w Taorminie. SzczΩ╢liwy film nosi│ tytu│ "Tufo Bem", a wyre┐yserowa│ go Arnoldo Jabor. Spo╢r≤d pozosta│ych film≤w z udzia│em Fernandy Montenegro wymie±my takie jak "They Don't Wear Black Tie" Leona Hirszmana (Z│oty Lew na festiwalu w Wenecji, 1980), "A Falecida" tego┐ re┐ysera, "The Hour of the Star" Suzany Amaral oraz "See This Song" Carlosa Dieguesa.
VINICIUS DE OLIVEIRA
(Josue) debiutuje przed kamer▒ w "Central do Brasil". Mia│ 10 lat i by│ pucybutem w porcie lotniczym w Rio de Janeiro, kiedy natkn▒│ siΩ tam na± przypadkowo Walter Salles. Na zdjΩciach pr≤bnych pokona│ tysi▒c piΩciuset pozosta│ych kandydat≤w do roli Josue'go.
Vinicius De Oliveira przed spotkaniem z Walterem Sallesem nigdy nie by│ w kinie.
AUTOR RECENZJI:
Ola Kapu╢ci±ska - KAPUSIA
Sylwetki aktor≤w i re┐ysera, oraz fotografie pochodz▒ z serwisu firmy VISION
Filmy brazylijskie kojarz▒ siΩ przeciΩtnemu widzowi z tasiemcowymi serialami telewizyjnymi. I rzeczywi╢cie, kinematografia brazylijska w wiΩkszo╢ci ma do zaoferowania takie w│a╢nie pozycje o w▒tpliwych walorach artystycznych i znikomej warto╢ci poznawczej. Zdarzaj▒ siΩ jednak wyj▒tki - nale┐y do nich niew▒tpliwie skierowany do bardziej ambitnych odbiorc≤w drugi fabularny film 45 letniego re┐ysera Waltera Sallesa "Central do Brasil", wy╢wietlany w Polsce pod tytu│em "Dworzec nadziei".
Film ten opowiada o spotkaniu dwojga ludzi r≤┐ni▒cych siΩ od siebie pod ka┐dym praktycznie wzglΩdem, a tak┐e o zmianach, jakie zachodz▒ w ich ┐yciu i w nich samych pod wp│ywem tego spotkania i dalszej znajomo╢ci. "Central do Brasil" to tak┐e film drogi. G│≤wne postacie zosta│y tak wykreowane, aby symbolizowa│y sytuacjΩ kraju, w kt≤rym mieszkaj▒. Mamy wiΩc z jednej strony wykszta│con▒ kobietΩ i biednego ch│opca nie umiej▒cego czytaµ ani pisaµ, mamy cynizm i znieczulicΩ oraz tΩsknotΩ za dobrem i czu│o╢ci▒, prostoduszno╢ci▒ i pragnieniem przemiany.
Jego bohaterowie nie tylko przemierzaj▒ tysi▒ce kilometr≤w, ale odbywaj▒ r≤wnie┐ wΩdr≤wkΩ w g│▒b siebie. Odnajduj▒ gdzie╢ na dnie duszy to, do czego ca│e ┐ycie tΩsknili, ale co proza ┐ycia kaza│a im st│umiµ i o czym zd▒┐yli zapomnieµ. Emerytowana 65 letnia nauczycielka Dora (w jej postaµ wciela siΩ doskona│a brazylijska aktorka Fernanda Montenegro) dorabia na dworcu w Rio de Janeiro, pisz▒c listy analfabetom: listy te czyta nastΩpnie w domu i decyduje, kt≤re z nich zostan▒ wys│ane, a kt≤re zamiast do adresat≤w trafi▒ do szuflady. Pewnego dnia przychodzi do niej m│oda kobieta Ana (Soia Lira) z synem i prosi o napisanie listu do ojca dziecka. Josue (Vinicius De Oliveira) pragnie spotkaµ siΩ z ojcem, mieszkaj▒cym tysi▒ce mil od nich. NastΩpnego dnia Ana ginie pod ko│ami autobusu. Dora, kt≤ra wydaje siΩ byµ osob▒ raczej nieuczciw▒ i nieczu│▒, postanawia pom≤c ch│opcu w odnalezieniu ojca. Tak zaczyna siΩ ich wsp≤lna pielgrzymka po Brazylii i wΩdr≤wka w g│▒b samych siebie.
Jak wielk▒ przemianΩ przechodzi Dora, mo┐emy siΩ przekonaµ ju┐ po p≤│ godzinie filmu, gdy po oddaniu - a raczej sprzedaniu - ch│opca do rzekomej adopcji i pod wp│ywem rozmowy ze swoj▒ przyjaci≤│k▒, postanawia po niego wr≤ciµ i pom≤c mu. To wydarzenie ka┐e bohaterce zatrzymaµ siΩ w p≤│ drogi prowadz▒cej do ca│kowitej znieczulicy i zawr≤ciµ z niej. Na uwagΩ zas│uguje r≤wnie┐ delikatne i subtelne religijne przes│anie filmu. Bohaterowie podr≤┐uj▒ najpierw z kaznodziej▒, potem z pielgrzymami, sk│adaj▒ wotum z chusteczki po zmar│ej matce, a kiedy wreszcie Dora otrzyma od Josuego odrobinΩ czu│o╢ci, kt≤rej tak bardzo pragnΩ│a, stanie siΩ to podczas ╢wiΩta Matki Boskiej. W czasie tej podr≤┐y Dora - zgorzknia│a kobieta tΩskni▒ca za czu│o╢ci▒, dobroci▒ i za ojcem, kt≤ry zostawi│ j▒ w dzieci±stwie - nie tylko pomaga Josuemu w odnalezieniu jego ojca, ale odbywa r≤wnie┐ osobist▒ pielgrzymkΩ, stanowi▒c▒ okazjΩ do refleksji nad ca│ym jej ┐yciem.
"Cental do Brasil" zosta│ doceniony przez publiczno╢µ i krytyk≤w - otrzyma│ miΩdzy innymi:
1. Na festiwalu w Berlinie nagrodΩ Z│otego Nied╝wiedzia za najlepszy film i Srebrnego Nied╝wied╝a dla najlepszej aktorki - Fernandy,
2. Montenegro - na MiΩdzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie,
3. NagrodΩ Z│otego Globu za najlepszy film zagraniczny,
4. NominacjΩ do Oskara w 1998 roku w kategorii za najlepszy film zagraniczny, i nominacje za najlepsz▒ pierwszoplanow▒ rolΩ kobiec▒ (Fernanda Montenegro),
5. Z│ot▒ »abΩ za zdjΩcia Waltera Carvalho na MiΩdzynarodowym Festiwalu Sztuki Autor≤w ZdjΩµ Filmowych "Camerimage'98" w Toruniu,
6. NagrodΩ "Cinema 100" za najlepszy scenariusz z kraj≤w Ameryki úaci±skiej na MiΩdzynarodowym Konkursie og│oszonym przez Sundance Film Festival z okazji stulecia kinematografii,
7. Trzecie miejsce w plebiscycie publiczno╢ci na najlepszy film 14 Warszawskiego Festiwalu Filmowego,
W samej Brazylii natomiast zaj▒│ pierwsze miejsce na li╢cie kasowych sukces≤w roku 1998, wyprzedzaj▒c "Titanika" i "GodzillΩ".
"Central do Brasil" - "Dworzec Nadziei"
Re┐yseria: Walter Salles
Scenariusz: Joao Emanuel Carneiro, Marcos Bernstein wg opowiadania Waltera Sallesa
WystΩpuj▒: Fernanda Montenegro, Vinicius De Oliveira, Marilia Pera, Soia Lira, Othon Bastos, Ottavio Augusto, Stela Freitas, Matheus Nachtergaele, Caio Junqueira
Muzyka: Antonio Pinto, Jaques Morelembaum
Produkcja: Arthur Cohn, Martine De Clermont-Tonnere / Brazylia/Francja/Hiszpania/Japonia
ZdjΩcia: Walter Carvalho
Scenografia: Cassio Amarante, Carla Caffe
Rok produkcji: 1997
Czas: 112 min.
Dystrybucja na terenie Polski: Vision
Sylwetka re┐ysera i aktor≤w
WALTER SALLES
(re┐yser, autor wyj╢ciowego opowiadania) urodzi│ siΩ w Rio De Janeiro w 1954 r. Realizuje filmy dokumentalne i fabularne, po╢wiΩcone problemom wsp≤│czesnej Brazylii: wewnΩtrznej migracji, emigracji, poszukiwaniu narodowej to┐samo╢ci. W pe│nometra┐owej fabule debiutowa│ w 1995 r. filmem "Terra Estrangeira", wyre┐yserowanym wsp≤lnie z Daniel▒ Thomas. Obraz ten zosta│ uznany w Brazylii za najlepszy film roku 1996 i ponad sze╢µ miesiΩcy nie schodzi│ z ekran≤w. Pokazany na wiΩcej ni┐ trzydziestu festiwalach filmowych, zdoby│ siedem miΩdzynarodowych, presti┐owych nagr≤d, a w 1997 r. odni≤s│ sukces na ekranach w USA. "Central do Brasil" to drugi fabularny film Sallesa, kt≤ry ma w swym dorobku kilka kr≤tkometra┐owych dokument≤w. Najg│o╢niejszy z nich, r≤wnie┐ obsypany nagrodami, nosi tytu│ "Docorro Nobrekurz" (1996).
FERNANDA MONTENEGRO
(Dora) uchodzi za najwiΩksz▒ aktorkΩ brazylijsk▒. Gra│a w ponad piΩµdziesiΩciu sztukach teatralnych, takich autor≤w jak O'Neill czy Duerenmatt, a tak┐e w bardzo wielu filmach. W 1970 r. otrzyma│a na festiwalu w Moskwie nagrodΩ dla najlepszej aktorki za rolΩ w filmie "Em Familia", uznanym przez jury tego festiwalu tak┐e za najlepszy film. Re┐yserem by│ Paulo Porto. W siedem lat p≤╝niej Montenegro zdoby│a nagrodΩ za najlepsz▒ rolΩ kobiec▒ na w│oskim festiwalu w Taorminie. SzczΩ╢liwy film nosi│ tytu│ "Tufo Bem", a wyre┐yserowa│ go Arnoldo Jabor. Spo╢r≤d pozosta│ych film≤w z udzia│em Fernandy Montenegro wymie±my takie jak "They Don't Wear Black Tie" Leona Hirszmana (Z│oty Lew na festiwalu w Wenecji, 1980), "A Falecida" tego┐ re┐ysera, "The Hour of the Star" Suzany Amaral oraz "See This Song" Carlosa Dieguesa.
VINICIUS DE OLIVEIRA
(Josue) debiutuje przed kamer▒ w "Central do Brasil". Mia│ 10 lat i by│ pucybutem w porcie lotniczym w Rio de Janeiro, kiedy natkn▒│ siΩ tam na± przypadkowo Walter Salles. Na zdjΩciach pr≤bnych pokona│ tysi▒c piΩciuset pozosta│ych kandydat≤w do roli Josue'go.
Vinicius De Oliveira przed spotkaniem z Walterem Sallesem nigdy nie by│ w kinie.
AUTOR RECENZJI:
Ola Kapu╢ci±ska - KAPUSIA
Sylwetki aktor≤w i re┐ysera, oraz fotografie pochodz▒ z serwisu firmy VISION