sequel ['sikwl] - dalszy ci▒g, nastΩpstwo - (ang.)

   Z t▒ nazw▒ spotykamy siΩ coraz czΩ╢ciej. Dla mi│o╢nik≤w filmu nie stanowi ju┐ ┐adnej tajemnicy. Zjawisko sequeli, to norma w kinematografiach Azji, Europy i przede wszystkim Stan≤w Zjednoczonych. Czym wiΩc s▒ sequele? To filmy kontynuuj▒ce w▒tki fabu│y, losy bohater≤w swych poprzednik≤w, b▒d╝ nawi▒zuj▒ce do nich tytu│em. Popularnie - dalsze ci▒gi.

   Nie ulega w▒tpliwo╢ci, ┐e ich warto╢µ artystyczna jest raczej niewielka w por≤wnaniu do "orygina│u", ale zjawisko to istnieje i nie mo┐na go pomijaµ; zatem postanowi│em jaki╢ czas temu zacz▒µ bacznie siΩ mu przygl▒daµ. Sequele produkowane s▒ najczΩ╢ciej w celach komercyjnych, na zasadzie: "jedynka zarobi│a 374 mln dolar≤w, wiec dw≤jka zarobi drugie tyle, albo wiΩcej". Ciesz▒ siΩ ogromnym powodzeniem u publiczno╢ci, bo dostarczaj▒ nierzadko ╢wietnej rozrywki. Producenci maj▒ kolejne kieszenie pe│ne pieni▒┐k≤w (na trzeci▒ i czwart▒ czΩ╢µ), a widzowie ogl▒daj▒ kolejne perypetie swoich ulubionych bohater≤w.
  Zauwa┐my, ┐e ludzie uwielbiaj▒ powt≤rki. Ile┐ razy telewizja nie puszcza│aby starych, dobrych film≤w, zawsze znajdzie siΩ ca│a masa chΩtnych do ich ogl▒dania (patrz: "Sami Swoi", "Krzy┐acy" itp.). To samo dzieje siΩ z sequelami. S▒ one niczym innym, jak powt≤rkami w nieco zmienionej formule. Podobne gagi, podobne strzelaniny, podobne eksplozje, sceny mi│osne (heh) i niekt≤re elementy, kt≤re nie mog▒ siΩ nie znale╝µ w scenariuszu sequela, bo s▒ wizyt≤wkami ca│ej serii.
  Kontynuacje istniej▒ niemal od pocz▒tku kina. Znamy wszyscy filmy o Frankensteinie, Draculi czy Tarzanie (z Johnnym Weissmuellerem). Lecz nie by│y one - jak by to uj▒µ - "uporz▒dkowane". Ja, jako zwolennik (mniejszego czy wiΩkszego - ale zawsze) porz▒dku, zaj▒│em siΩ g│≤wnie "sequelologi▒" w okresie od lat 60/70-tych, po dzie± dzisiejszy, z powodu mniejszego dostΩpu do film≤w starszych.
  Wcze╢niejsze lata, to brak charakterystycznych dla wsp≤│czesnych ci▒g≤w dalszych "numerk≤w" , czyli kolejnych cyferek przy tytule filmu. Wprowadzenie ich, w latach 70-tych, mimo ┐e jest to ma│o tw≤rcze nazewnictwo, zdecydowanie u│atwi│o rozpoznawanie kolejnych czΩ╢ci "serii". Pierwszym sequelem z numerkiem, by│ "French Connection II" (Francuski ú▒cznik II) z Genem Hackmanem w roli g│≤wnej z 1974 roku.
  M≤wi▒c o "porz▒dku" i "numerkach", warto wspomnieµ o niekonsekwencji tw≤rc≤w sequeli, a raczej tw≤rc≤w ich tytu│≤w. Chodzi mi o zupe│nie niezrozumia│e dla mnie mieszanie cyferek rzymskich i arabskich. Przyk│adem jest seria "»yczenie ªmierci" z Charlesem Bronsonem. I tak: pierwszy film to "Death Wish" (»yczenie ªmierci), drugi "Death Wish II" (»yczenie ªmierci II), ale trzeci to ju┐ "Death Wish 3" (»yczenie ªmierci 3). I dalej "Death Wish 4:The Crackdown" (»yczenie ªmierci 4), i zn≤w powr≤t do rzymskiej cyferki "Death Wish V:The Face Of Death" (»yczenie ªmierci V:Oblicza ªmierci).

   Z czasem aby urozmaiciµ owe tytu│y, zaczΩto wprowadzaµ tzw. podtytu│y. Tutaj przedstawiΩ cykl "Akademii Policyjnej":
1. Police Academy - Akademia Policyjna-1984
2. Police Academy 2:Their First Assignment - Akademia Policyjna 2:Pierwsze Zadanie-1985
3. Police Academy 3:Back In Training - Akademia Policyjna 3:Zn≤w Na Szkoleniu-1986
4. Police Academy 4:Citizens On Patrol - Akademia Policyjna 4:Obywatele Na Patrolu-1987
5. Police Academy 5:Assignment Miami Beach - Akademia Policyjna 5:Zadanie W Miami Beach-1988
6. Police Academy 6:City Under Siege - Akademia Policyjna 6:Stan OblΩ┐enia-1989
7. Police Academy:Mission To Moscow - Akademia Policyjna:Misja Do Moskwy-1994

   Ze zjawiskiem sequeli wi▒┐e siΩ pojΩcie "prequele", czyli filmy kt≤re opowiadaj▒ o wydarzeniach rozgrywaj▒cych siΩ przed wydarzeniami przedstawionymi w pierwszej czΩ╢ci. Takim obrazem (wed│ug zapowiedzi) bΩdzie druga czΩ╢µ "Blair Witch Project" i 5 czΩ╢µ "Teksaskiej Masakry Pi│▒ Mechaniczn▒", a przyk│adem jest "Missing In Action II:The Beginning" (Zaginiony W Akcji II: Pocz▒tek) z Chuckiem Norrisem. Do tego zestawienia prequeli mo┐na zaliczyµ "The Godfather Part II" (Ojciec Chrzestny II). Lecz nie do ko±ca. Tutaj przedstawiono jednocze╢nie wydarzenia sprzed I czΩ╢ci (╢wietna rola Roberta De Niro) i po czΩ╢ci I. NIezwyk│o╢µ tego filmu przejawia siΩ w tym, i┐ uznany zosta│ przez krytykΩ za lepszy od orygina│u, lub co najmniej tak samo dobry, co w przypadku sequeli jest niezaprzeczalnym wyj▒tkiem. Ja osobi╢cie preferujΩ czΩ╢µ I (i jak wszystko na to wskazuje cz│onkowie KMF-u r≤wnie┐).
  Teraz trochΩ o sprawach producenckich. Ciekawie przedstawia siΩ sytuacja w wytw≤rni New Line Cinema. Ot≤┐ ma ona prawa do dw≤ch niezwykle popularnych, d│ugich i niemal kultowych cykl≤w filmowych z gatunku horror. Mowa oczywi╢cie o "Pi▒tku Trzynastego" i "Koszmarze z Ulicy Wi▒z≤w". Pierwszy zako±czy│ siΩ na 9 czΩ╢ci, drugi na 7. Jednak od kilku lat planuje siΩ kolaboracjΩ obu pan≤w - bohater≤w serii - Jasona Vorheesa i Freddy'ego Kruegera w jednym wsp≤lnym projekcie. Co╢ dla smakoszy (heh).
   Jednak opr≤cz tak wspania│omy╢lnych pomys│≤w, zdarzaj▒ siΩ przykre niepowodzenia. Najjaskrawszym przyk│adem jest tu tytu│ "Universal Soldier" (Uniwersalny »o│nierz). Po sporym sukcesie czΩ╢ci pierwszej i bankructwie CAROLCO (producenta orygina│u), prawa wykupi│a ma│a wytw≤rnia. NakrΩci│a 2 i 3 czΩ╢µ bez udzia│u van Damme'a, kt≤ry nie mia│ ochoty w nich graµ. Jednak kiedy gwiazda belgijskiego karateki zaczΩ│a powoli gasn▒µ, musia│ zagraµ w jakim╢ sequelu swoich dawnych hit≤w. I tak narodzi│ siΩ "Universal Soldier:The Return" (Uniwersalny »o│nierz:Powr≤t), uwa┐any przez van Damme'a za oficjaln▒ czΩ╢µ 2, natomiast w rzeczywisto╢ci bΩd▒cy czΩ╢ci▒ 4. Warto zauwa┐yµ, ┐e wspomniane czΩ╢ci 2 i 3, by│y krΩcone od razu z przeznaczeniem na video. Podobnie sta│o siΩ z 2 czΩ╢ci▒ kultowego "From Dusk Till Dawn" (Od Zmierzchu Do ªwitu) pt. "From Dusk Till Dawn 2:Texas Blood Money" - kt≤ry jest wed│ug mnie absolutn▒ szmir▒. Planowana jest te┐ 3 czΩ╢µ, r≤wnie┐ z przeznaczeniem tylko na rynek video. Sw≤j udzia│ w produkcji sequeli mia│a (i ma) telewizja. To na jej potrzeby realizowano 2, 3 i 4 czΩ╢µ klasycznego ju┐ filmu "The Dirty Dozen" (Parszywa Dwunastka). Ciekawostk▒ jest fakt, ┐e w pierwszej czΩ╢ci, bohater grany przez Telly Savalasa umiera, natomiast sam aktor pojawia siΩ w zupe│nie innej roli w 3 i 4 odcinku! ªmieszne...
Swego czasu podczas prac nad realizacj▒ kolejnych czΩ╢ci "Die Hard" (Szklanej Pu│apki), planowano jednoczesne zdjΩcia do czΩ╢ci 3 i 4. Nic z tego nie wysz│o i sko±czy│o siΩ na "Die Hard With A Vengeance" (Szklana Pu│apka 3). Ale takie prace zapowiadaj▒ siΩ przy dw≤ch kolejnych czΩ╢ciach "Matrixa". Oby wysz│o to na dobre tw≤rcom jak i samym filmom. Taki myk zastosowa│ Robert Zemeckis w "Back To The Future" (Powr≤t Do Przysz│o╢ci).

  Z ameryka±skich terytori≤w przeniosΩ siΩ teraz w inne rejony ╢wiata, bowiem sw≤j udzia│ w tworzeniu historii sequeli maj▒ te┐ Europejczycy (Francuzi : "La Boum" (Prywatka) - 1 i 2, "Les Visiteurs" (Go╢cie, Go╢cie) - 1 i 2, cykl z niezapomnianym »andarmem de Funesem - 6 czΩ╢ci, Du±czycy: seria z Gangiem Olsena, czy ostatnio Lars von Trier "Riget" (Kr≤lestwo), Anglicy: 19 Bond≤w, "Carry On, ..." (...Do Dzie│a), Azjaci "A Better Tomorrow" (Lepsze Jutro) i oczywi╢cie Polacy. Mamy przecie┐ "Vabank" I i II, "Kogel-Mogel" I i II, "Misia" i "Rozmowy Kontrolowane", "Wodzireja" i "Bohatera Roku", "WilczycΩ" i "Powr≤t Wilczycy", "Zezowate SzczΩ╢cie" i "Obywatela Piszczyka" czy niedawne "Psy" i "Psy 2:Ostatnia Krew", "M│ode Wilki" i "M│ode Wilki 1/2" (prequel !) oraz "Kiler" i "Kiler-≤w 2-≤ch". Zatem nie jeste╢my najgorsi. Interesuj▒cym aspektem w polskiej kinematografii jest sienkiewiczowska trylogia, kt≤ra niew▒tpliwie znamiona sequeli posiada. Podobnie rzecz siΩ ma ze s│ynnymi "Star Wars" (Gwiezdnymi Wojnami). Z zapowiedzi George'a Lucasa wynika│o, ┐e ma to byµ saga, co nie wyklucza "zakwalifikowania" jej do sequeli. Choµ mo┐na nad tym dyskutowaµ. W ka┐dym b▒d╝ razie sk│aniam siΩ do tego, i┐ w ╢wietle minionego czasu "Star Wars Episode I:The Phantom Menace" (Gwiezdne Wojny CzΩ╢µ I:Mroczne Widmo) jest prequelem.

   Moje rozwa┐ania sequelogiczne na tym fakcie zako±czΩ. WspomnΩ jeszcze o kilku ciekawostkach i statystykach:
- autentyczny tzw. "boom" na sequele to lata 80-te. Do klasyki przysz│y ju┐: Rambo, Rocky, Akademia Policyjna, Obcy, Terminator, 007-James Bond czy Indiana Jones.
- du┐y procent sequeli to filmy z wytw≤rni produkuj▒cych tzw. filmy klasy B np. "Bloodfist" (Krwawa PiΩ╢µ) - seria, kt≤r▒ │▒czy jedynie nazwisko aktora; Dona "The Dragon" Wilsona i tematyka: "nawalanka".
- wraz zd│ugo╢ci▒, krystalizuj▒ siΩ elementy charakterystyczne danej serii: np. James Bond popija w ka┐dym odcinku "Martini. Wstrz▒╢niΩte, nie mieszane.", odwiedza go Q (teraz bΩdzie to R), w "Kilerze" Jerzy Stuhr pod╢piewuje jaki╢ przeb≤j muzyczny itp.
- zdarza siΩ (jak to w ┐yciu:)), ┐e aktorzy nie chc▒ dalej ci▒gn▒µ roli i trzeba ich zast▒piµ: Aleca Baldwina "The Hunt For Red October" (Polowanie na Czerwony Pa╝dziernik) zast▒pi│ Harrison Ford w "Patriot Games" (Czas Patriot≤w) i "Clear And Present Danger" (Stan Zagro┐enia) w serii o Jacku Ryanie.
- najczΩ╢ciej pojawiaj▒ siΩ "dalsze ci▒gi" w gatunkach horror ("Pi▒tek Trzynastego", "Halloween", "Laleczka Chucky", "Koszmar z Ulicy Wi▒z≤w", "Dzieci Kukurydzy") i sensacja ("Zab≤jcza Bro±", "Liberator", "Rambo", "Zaginiony W Akcji", "Robocop").
- r≤wnie┐ animatorzy mieli swoje 5 minut. Patrz: 7 czΩ╢ci "Asterixa", 2 czΩ╢ci "Heavy Metal", 2 czΩ╢ci "Kr≤la Lwa", dwie "Toy Story" czy polskie "Kr≤lestwo Zielonej Polany".
- je╢li mowa o animacji, to 2 czΩ╢ci▒ aktorskiego filmu "Street Fighter" (Uliczny Wojownik) z Jean-Claude Van Damme'm jest w│a╢nie pe│nometra┐owy film rysunkowy...
- statystycznie czΩ╢µ 2 jest kr≤tsza od pierwszej.
- filmem (przynajmniej czΩ╢ciowo) o sequelach, by│ oczywi╢cie sequel "Scream" (Krzyku), "Scream 2" (Krzyk 2) Wesa Cravena.
- najd│u┐sze cykle kinowe: "Carry On, ..." (...Do Dzie│a) - nie mogΩ siΩ niestety doliczyc ile ich by│o - na pewno ponad 30, potem 007-James Bond - 19 czΩ╢ci, "Olsen-Banden" (Gang Olsena) - 13 czΩ╢ci, "Friday The 13th" (Pi▒tek Trzynastego) - 9 czΩ╢ci, "Eis Am Stiel" (Lody Na Patyku) - 8 czΩ╢ci, "Bloodfist" (Krwawa PiΩ╢µ) - 8 czΩ╢ci.

     i to by by│o na tyle...
    ... dalszy ci▒g nastapi.:)

 
 
 
 
 
 
 
 
AUTOR TEKSTU:
Tomek Urba±ski - TOMASHEC