|
W sercu komputera Zmienia siΩ rola system≤w operacyjnych. Najwa┐niejsze staje siΩ nie to, jaki system funkcjonuje na pojedynczym komputerze, ale jakie zastosowano rozwi▒zania kontroli komunikacji miΩdzy komputerami a urz▒dzeniami znajduj▒cymi siΩ w sieciach rozleg│ych i Internecie. Systemy operacyjne by│y jedn▒ z najwa┐niejszych dziedzin informatyki w pionierskich czasach jej rozwoju. Historia tych system≤w liczy ju┐ kilkadziesi▒t lat. Nadal, podobnie jak przed laty, pozostaj▒ koniecznym elementem potrzebnym do dzia│ania aplikacji. Wiele wskazuje jednak, ┐e w niedalekiej przysz│o╢ci nie bΩdzie to g│≤wna ich funkcja. Kto ma OS, ten ma w│adzΩ Tradycyjny system operacyjny jest programem, kt≤ry jako warstwa po╢rednia znajduje siΩ miΩdzy sprzΩtem a aplikacjami. Dlatego jego wewnΩtrzna struktura i dzia│anie maj▒ ogromny wp│yw nie tylko na wydajno╢µ ca│ego systemu komputerowego, ale wrΩcz decyduj▒, jakie aplikacje mo┐na uruchomiµ na danym komputerze. Systemy wykorzystywane do zarz▒dzania aplikacjami nie bΩd▒ a┐ tak istotne, jak rozwi▒zania potrzebne do zarz▒dzania wymian▒ informacji (rozm≤w, faks≤w, list≤w elektronicznych, danych multimedialnych). Dotychczas ogromn▒ w│adzΩ nad rynkiem informatycznym zyskiwa│ ten producent oprogramowania, kt≤ry zdo│a│ wylansowaµ w│asny system operacyjny jako obowi▒zuj▒cy standard. Obecnie w│adza mo┐e przej╢µ w rΩce tych, kt≤rzy zdo│aj▒ przekonaµ do u┐ywania ich system≤w operacyjnych przysz│o╢ci, kt≤rymi bΩd▒ rozproszone systemy zarz▒dzania komunikacj▒ w sieciach rozleg│ych. W sieciach maj▒ znajdowaµ siΩ zar≤wno komputery, jak i inne urz▒dzenia. BΩd▒ one komunikowaµ siΩ ze sob▒ w du┐ej mierze przez sieci bezprzewodowe, coraz wa┐niejsze medium dostΩpu do sieci komputerowych. Obs│uga sieci, kt≤ra w pewnym momencie pojawi│a siΩ jako dodatkowy element w systemach operacyjnych, staje siΩ zatem coraz wa┐niejsza. W tym kontek╢cie kryterium kwalifikacji, czym jest system operacyjny, ulega istotnemu rozmyciu. "Dawniej systemy operacyjne by│y dziedzin▒ │atw▒ do wydzielenia. Dzisiaj jest ju┐ to niemo┐liwe, prace badawcze prowadzone s▒ jedynie w wycinkowych obszarach" - uwa┐a prof. Zbigniew Huzar z Wydzia│u Informatyki i Zarz▒dzania Politechniki Wroc│awskiej. Analitycy rynkowi takich firm, jak Gartner Group, przewiduj▒, ┐e wielk▒ rolΩ odegraj▒ rozproszone systemy operacyjne. np. Jini Sun Microsystems. Jednak dzisiaj s▒ to rozwi▒zania niedojrza│e. "Jest to na pewno obszar kt≤ry stwarza szerokie perspektywy, dalszych bada± naukowych" - m≤wi prof. Krzysztof Zieli±ski z Akademii G≤rniczo-Hutniczej w Krakowie.
Jeden dla wszystkich Nadal bΩd▒ rozwijane klasyczne systemy, dzia│aj▒ce na pojedynczych komputerach czy urz▒dzeniach, lecz w▒tpliwe, by uda│o siΩ stworzyµ system skalowalny, kt≤ry m≤g│by dzia│aµ na wszystkich - pocz▒wszy od wydajnych serwer≤w, sko±czywszy na urz▒dzeniach narΩcznych. "Jeden system to marzenie producent≤w, kt≤rym wystarczy│oby w≤wczas tworzenie jednej wersji oprogramowania. U┐ytkownikowi jest natomiast wszystko jedno, byleby potrzebne urz▒dzenie dzia│a│o" - uwa┐a Krzysztof Na│Ωcki, dyrektor Centrum Komputerowego Politechniki ªl▒skiej. Odbywa siΩ coraz dalej id▒ca standaryzacja interfejsu u┐ytkownika. NastΩpuje zmiana relacji miΩdzy aplikacj▒ a interfejsem. Aplikacja znajduje siΩ na jednym komputerze, interfejs graficzny na innym, przy czym wygl▒d interfejsu jest uzale┐niony od mo┐liwo╢ci urz▒dzenia (system jest u nadawcy, prezentacja - u u┐ytkownika). "Coraz powszechniejsze bΩdzie wykorzystanie idei przegl▒darki jako sekwencyjnego uniwersalnego "okna na ╢wiat", gdzie zawsze jest mo┐liwo╢µ ruchu naprz≤d lub wstecz" - m≤wi dr Marcin Sikorski z Politechniki Gda±skiej. Systemy uczonych Miejscem, w kt≤rym funkcjonuj▒ r≤┐norodne systemy operacyjne, s▒ urz▒dzenia wbudowane (embedded systems). W przeciwie±stwie do du┐ych znanych system≤w operacyjnych s▒ to rozwi▒zania charakteryzuj▒ce siΩ wysok▒ niezawodno╢ci▒. Rozbudowa z│o┐ono╢ci klasycznych system≤w operacyjnych na og≤│ nie sz│a w parze z popraw▒ ich wydajno╢ci. W efekcie nadal pozosta│ obszar do usprawniania efektywno╢ci tych system≤w. W kilkudziesiΩciu uczelniach wy┐szych, g│≤wnie w USA, gdzie istniej▒ du┐e wydzia│y informatyki, prowadzone s▒ prace nad rozwojem technologii potrzebnych do budowy system≤w operacyjnych. Najbardziej innowacyjne i najwa┐niejsze badania w tej dziedzinie prowadzone s▒ na Massachusetts Institute of Technology. Opracowano tam koncepcjΩ tzw. exokernela, polegaj▒c▒ na zerwaniu z przyjΩtym do tej pory za│o┐eniem potrzeby tworzenia w systemie operacyjnym kolejnych klas abstrakcji skutecznie izoluj▒cych aplikacjΩ od fizycznego sprzΩtu. W systemach powsta│ych na bazie koncepcji exokernela warstwa po╢rednia zosta│a zredukowana do uproszczonych prymitywnych odwo│a± do zasob≤w sprzΩtowych, kt≤re s▒ wykorzystywane przez aplikacje. Aplikacje korzystaj▒ z "bibliotek systemu operacyjnego", dziΩki czemu w pewnym sensie ka┐da aplikacja dysponuje w│asnym systemem operacyjnym wy┐szego poziomu. Autorzy tego rozwi▒zania twierdz▒, ┐e dziΩki temu mo┐na uzyskaµ nawet 10-krotny wzrost wydajno╢ci aplikacji. U nas nie ma m▒drych "Ta tematyka tak jakby ostatnio obumar│a w Polsce" - przyznaje prof. Zdzis│aw Szyjewski, prezes Polskiego Towarzystwa Informatycznego, zapytany o prowadzone w Polsce badania naukowe nad systemami operacyjnymi. Naukowcy, kt≤rzy zostali wskazani nam przez Komitet Bada± Naukowych, jako osoby, kt≤re mog│yby prowadziµ badania w tym zakresie, twierdz▒, ┐e ju┐ kilka lat temu przestali zajmowaµ siΩ t▒ dziedzin▒. "Systemy operacyjne to dziedzina w du┐ej mierze naukowo ju┐ domkniΩta" - m≤wi prof. Krzysztof Zieli±ski. Inni z kolei twierdz▒, ┐e jest ona co najwy┐ej "╢rednio naukowa". "Teoria system≤w operacyjnych jest w pewnym sensie czysta i chyba nie warto siΩ ni▒ zajmowaµ. Wa┐niejsze problemy dzisiaj stanowi▒ zagadnienia efektywnej administracji systemami informatycznymi przy lawinowym tempie wzrostu ich liczby i z│o┐ono╢ci" - uwa┐a Krzysztof Na│Ωcki.
|