PORADNIK

"(...) Mowa jest więc najpierw o zabobonach. Nie jestem pewny, czy słowo zostało wybrane trafnie - może byłoby poprawniej mówić o przesądach, a nawet o błędach bo wyrażenie "zabobon" ma jakby posmak czegoś magicznego: nazywa się przecież "zabobonnym" człowieka, który jest przekonany, że może coś uzyskać przez wypowiadanie tajemniczych słów, albo przez kłucie igłą lalki woskowej. Chodzi zatem zwykle o coś praktycznego, o rodzaj absurdalnej techniki. Natomiast wiele omówionych tutaj mniemań - może nawet większość - ma charakter teoretyczny, nie praktyczny, a więc i nie magiczny. Jeśli mimo to używam tej nazwy, to dlatego, że ona oznacza czasem w naszym języku także teoretyczne błędy, a poza tym dlatego, że jest mocniejsza, że daje pełniejszy wyraz mojej postawie wobec głupstw, jakimi są zabobony. W każdym razie definiuję "zabobon" w następujący sposób: wierzenie, które jest oczywiście w wysokim stopniu fałszywe, a mimo to uważane za na pewno prawdziwe. Tak np. astrologia jest zabobonem w moim znaczeniu słowa, bo jest oczywiście i skrajnie fałszywa, a mimo to jest uważana za zbiór pewników. (...)"

Józef Bocheński,
"Sto zabobonów" (krótki filozoficzny słownik zabobonów)

Lista zabobonów wyznawanych i przez lewicę i przez prawicę w Polsce:

• Gdyby nie wsparcie państwa, kultura, sztuka i nauka upadłyby.
• Polacy w warunkach wolności zniszczyliby swoje dziedzictwo kulturowe.
• Kościołowi nie wolno się mieszać do polityki.
• Protekcjonizm jest korzystny dla narodu.
• Jedyną skuteczną metodą walki z subwencjami do towarów zagranicznych jest subwencjonowanie towarów rodzimych.
• Patriotyzm polega na kupowaniu rodzimych towarów.
• Prawo narodów do samostanowienia - każdy naród musi mieć osobne państwo.
• Główne zadanie państwa to opiekowanie się biednymi.
• Państwo musi prowadzić działalność gospodarczą.
• Większość problemów da się załatwić przez powołanie odpowiedniego ministerstwa lub urzędu.
• Polska musi się izolować gospodarczo, aby naród zachował swą tożsamość.
• Demokracja musi być totalna - każdy problem społeczny należy rozwiązywać poprzez głosowanie.
• Prawicę od lewicy odróżnia się po stosunku do Kościoła.
• W prywatyzacji chodzi o nadanie formalnych praw własności wszystkim obywatelom państwa po trochu, a nie o znalezienie właściciela dla majątku państwowego.
• Nie ma innej drogi dla Polski jak przystąpienie do Unii Europejskiej.
• Liberalizm w gospodarce to wymysł szatana.
• To tylko socjalizm sowiecki był zły, socjalizm zachodni (zwany socjaldemokracją) jest dobry.
• I socjalizm (sowiecki) i kapitalizm (amerykański) są złe. Trzeba szukać trzeciej drogi.
• Tożsamość narodowa Polaków musi być strzeżona przemocą przez państwo, bo Polacy w warunkach wolności wszystko by sprzedali i poszli na służbę do obcych.
• Ustrój i prawo w Polsce są dobre. Wystarczy więc zastąpić władzę komunistów, władzą ludzi uczciwych, aby zapanowała ogólna szczęśliwość.
• Wywożenie pieniędzy za granicę powoduje zubożenie narodu.
• Patriotyzm to przywożenie obcej waluty do Polski.
• Dla państwa najlepiej jest dużo i tanio eksportować, i mało i drogo importować.
• Redystrybucja jest moralna i każde państwo musi ją stosować.
• Polska jest państwem kościelnym i jeśli utrzyma się to dłużej, to moralne szykany Kościoła katolickiego spowodują następną wielką falę emigracji.
• Prawda leży pośrodku - a więc we wszystkich sprawach trzeba zawierać kompromis.
• W polityce liczą się tylko cele - można do nich dążyć dowolnymi środkami.
• W polityce liczą się tylko środki - cele do jakich dąży państwo mogą być dowolne.
• Demokracja być może nie jest doskonała, ale lepszy system nie istnieje.
• Nowoczesne państwo nie może stosować kary śmierci.
• Ponieważ nie istnieje obiektywna moralność, państwo musi traktować równo wszystkie systemy moralne.
• Żyjąc w PRL, nie można było się w jakiś sposób nie umoczyć.
• Wolny rynek w sposób naturalny prowadzi do powstawania monopoli, dlatego państwo musi interweniować i ograniczać go.
• Wielki Kryzys w Ameryce dowodzi konieczności państwowej interwencji.
• Państwa demokratyczne to państwa miłujące pokój, w przeciwieństwie do państw autorytarnych, które dążą do wojny.
• Rolnictwo to specyficzny rodzaj działalności i dlatego musi być dotowane przez państwo.
• Państwo musi prowadzić handel zagraniczny.
• Import likwiduje miejsca pracy.
• We współczesnej Polsce rządzą liberałowie.

Grzegorz Świderski

Historia | Poglądy |  Wywiady | Heraldyka | Religia i polityka | Polska daleka i bliska
Człowiek i cywilizacja | Życie codzienne | Clintonland story | Podróże | Poradnik

 Data publikacji
2000-01-22