|
 |
||||
| Temat
miesiąca
Spis artykułów Archiwum Kontakty Informacje Strona główna Poczta do redakcji
|
|
Znamiennym zjawiskiem cywilizacyjnym są ruchy migracyjne. Ważne miejsce w tym względzie zajmuje Polska. Polacy plasują się na czwartym miejscu po Chińczykach, Niemcach i Włochach pod względem wielkości jako społeczność narodowościowa zamieszkująca poza granicami własnego kraju. Polacy na emigracji często postrzegani są przez pryzmat stereotypów. W aspekcie ekonomicznym podkreśla się polską rozrzutność i niezdyscyplinowanie, nieprzywiązywanie dużej wagi do osiągania wysokiego standardu materialnego, niewytrwałość w realizacji powziętych celów ekonomicznych. W aspekcie politycznym postrzegani są jako anarchiści i rewolucjoniści, emocjonalni w podejmowaniu decyzji. W aspekcie kulturowym widziani są jako społeczność konserwatywna, mieniąca się różnymi kompleksami, przywiązana do religii i mtradycji. W stereotypie polskiego emigranta wskazuje sie na takie komponenty, jak: 1. Labilność i słaba wola, 2. Przywiązanie do równości i wolności, 3. Skłonności do sejmikowania, 4. Prymat walki i zabawy nad pracą, 5. Wielkopańska duma i zawiść, 6. Kompleks nie spełnionych możliwości, 7. Światopogląd tolerancji i nadziei. W obrazie życia emigracyjnego zauważa się przeplatające przykłady różnorodnych sukcesów oraz klęsk życiowych jednostek i rodzin. Ogólnie jednak obserwuje się obniżenie aspiracji zawodowo-społecznych. W życiu polskich emigrantów jako całości zauważa się: 1. Zaspokajanie potrzeb ekonomiczno-bytowych na średnim poziomie, 2. Podejmowanie zatrudnienia w tradycyjnej sferze usług, 3. Wykazywanie małego zainteresowania życiem politycznym kraju osiedlenia, 4. Przywiązywanie dużej wagi do życia religijnego oraz tradycji, 5. Wykazywanie małego zainteresowania życiem społeczno-kulturalnym. W stereotypie współczesnej emigracji wskazuje się tzw. "życie na skróty", tj. dążenie do jak najszybszego "dorobienia się", stabilizacji bytowej. Postawy te są przedmiotem krytyki "starej emigracji" oraz nierzadko krajów osiedlenia. Z dużą ostrością problem ten zarysował się w RFN. Polaków zaczęto określać tam pogardliwie mianem "markiewiczów", tj. tych, dla których dewizą życia stały się pieniądze - marki. Polaków zaczęto w ślad za tym ukazywać jako społeczność pogrążoną w plagach patologii: alkoholizmu, narkomanii, "społecznego pasożytnictwa" (tj. życia bez pracy i nauki) oraz przestępczości młodocianych, a zwłaszcza ze skłonnościami do kradzieży. W Polsce emigracja postrzegana jest dychotomicznie. Z jednej strony podkreśla się jej pozytywny wymiar, tj. "wyjście na świat", włączenie się w nurt światowych zjawisk i procesów społeczno-ekonomicznych i politycznych. Z drugiej zaś, wskazuje się jej oblicze negatywne, które obnaża polski prowincjonalizm. Polacy na emigracji stanowią bowiem społeczność przesyconą różnymi kompleksami niższości; sfera niedostatku powoduje, że nierzadko popadają w kolizję z prawem. Życie polonijne postrzegane jest głównie przez występy chórów i zespołów folklorystycznych na uroczystościach rocznicowych. Charakterystyczną cechą współczesnej emigracji jest tracenie w drugim pokoleniu identyfikacji z Polskością. Nie jest to zawsze wynikiem świadomego postępowania jednostek czy rodzin, ale konsekwencją różnych okoliczności oraz presji zewnętrznego otoczenia. W czwartym pokoleniu następuje nawrót do tożsamości narodowej, a nawet aktywność na rzecz budzenia tej tożsamości u innych osób. Współczesna emigracja polska jest społecznością młodą pod względem wiekowym. W latach 80-tych kraj opuściło ponad 1 mln osób, w tym ok. 70% ogółu emigrantów nie przekroczyło 35 roku życia. Ponad połowę z nich stanowili pracownicy fizyczni, legitymujący się najczęściej wykształceniem zawodowym. 25% ogółu wychodźców stanowili ludzie z wykształceniem wyższym. Łatwiej przebiegał proces adaptacyjny na obczyźnie osób z wykształceniem technicznym i medycznym, niż humanistycznym, bądź specjalistycznym, jak np. wojskowym. Ważną rolę w tym względzie odgrywało zatrudnienie. Humaniści i ludzie z wykształceniem specjalistycznym nie znajdowali zatrudnienia zgodnego, bądź zbliżonego do posiadanych kwalifikacji. W sytuacji tej podejmowali często zatrudnienie w sferze usług. Praca ta podnosiła ich status ekonomiczno-bytowy w porównaniu do pozycji, jaką zajmowali w kraju; wyraźnie jednak obniżał się ich status w hierarchii społecznej. Czynniki oficjalne w Polsce dostrzegając złożoność exodusu, a zwłaszcza jego strony negatywne powzięły działania na rzecz zahamowania fali wychodźczej. Problemem zajęły się specjalistyczne struktury utworzone przy organach władzy oraz organizacjach społecznych i politycznych. Wyraźne stanowisko zajął w tym względzie Kościół. Papież Jan Paweł II w czasie II pielgrzymki do kraju stwierdził m.in. "Czuwam - to znaczy także: czuję się odpowiedzialny za to wielkie wspólne dziedzictwo, któremu na imię Polska (...) Może czasem zazdrościmy Francuzom, Niemcom czy Amerykanom, że ich imię nie jest związane z takim kosztem historii (...) Powiem tylko, że to, co kosztuje, właśnie stanowi wartość. Nie można zaś być prawdziwie wolnym bez rzetelnego i głębokiego stosunku do wartości. Nie pragnijmy takiej Polski, która by nas nic nie kosztowała". Polacy na obczyźnie wyróżniają się na tle innych narodowości i grup etnicznych wysokim stopniem życia organizacyjnego. Struktury organizacyjne są silnie zhierarchizowane; nierzadko powiązane są ze strukturami o zasięgu światowym. W działalności ich zauważa się przywiązanie do zasad centralistycznych. Działacze emigracyjni nagminnie wyrażają negatywny stosunek do aktywności polityków oraz czynników oficjalnych w kraju wychodźctwa. W ich biografiach doszukują się niejednoznacznych zachowań i postaw. W ogóle postrzegają ich jako ludzi zaściankowych, przesiąkniętych ideologią totalitarną itp. W ostatnich latach obserwuje się w całym świecie zjawisko nasilającej się niechęci do imigrantów. Konsekwencją niechęci tej jest utrwalanie stereotypów o poszczególnych narodowościach i grupach etnicznych. W stereotypie współczesnych Polaków wskazuje się więcej cech negatywnych niż pozytywnych. Prof. Andrzej Chodubski
Historia | Poglądy | Wywiady
| Heraldyka | Religia i polityka
| Polska daleka i bliska
|
Data publikacji
|
|
|
||||
|
|
|
