Art. 36.  (19)  Terenowe  organy  administracji  rządowej właściwe  do wydawania pozwoleń wodnoprawnych rozstrzygają  spory powstałe w związku z tymi pozwoleniami, a ponadto spory:     
1)  o  przywrócenie  stosunków wodnych na  gruntach  do  stanu poprzedniego,    
2) o rozgraniczenie gruntów pokrytych wodami powierzchniowymi z gruntami przyległymi do tych wód,    
3) o przekazywanie nadwyżek wody,     
4)  o  przynależność do spółki wodnej oraz wysokość składek  i innych świadczeń członków spółki,     
5)  o udział w kosztach wykonania i utrzymania budowli i murów tworzących brzeg wody.       
  

Art. 37. (20) Terenowy organ administracji rządowej zarządza rozprawę wodnoprawną w postępowaniu:      
1)   o   wydanie,   cofnięcie  lub  ograniczenie   pozwolenia wodnoprawnego,     
2) o ustalenie potrzeby dostępu do wód oraz szerokości przejść i przejazdów wzdłuż wód, 
3) o ustalenie linii brzegu i rozgraniczenie gruntów pokrytych wodami powierzchniowymi z gruntami przyległymi do tych wód,    
4) o ustanowienie strefy ochronnej źródła oraz ujęcia wody,    
5) o dostarczanie wody,    
6) o odszkodowanie,    
7) o wymierzenie kary pieniężnej.        
  

Art. 38.  1.  (21) Decyzja terenowego organu administracji rządowej  o odszkodowaniu oraz o rozgraniczeniu gruntów pokrytych wodami  powierzchniowymi z gruntami przyległymi do tych wód  jest ostateczna.  Strona  w  terminie trzydziestu  dni  od  otrzymania decyzji  może  dochodzić swych roszczeń  przed  sądem,  a  jeżeli chodzi  o podmioty podlegające właściwości arbitrażowej  -  przed komisją arbitrażową.        
2.  W  razie  wydania  przez sąd  lub  komisję  arbitrażową orzeczenia  rozstrzygającego o roszczeniu, decyzja  traci  moc  w części objętej orzeczeniem.        
3.  Decyzja  o  odszkodowaniu podlega  wykonaniu  w  trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.         
  

Art. 39.  1.  Koszty  postępowania  związane  z  wydaniem pozwolenia  wodnoprawnego  ponosi  zakład,  który  ubiega  się  o pozwolenie.        
2. Koszty postępowania związane z przyznaniem odszkodowania ponosi zobowiązany do naprawienia szkody.         
  

Art. 40.  Z  upływem  trzech  lat  od  ujawnienia  szkody przedawnia się roszczenie:      
1)  o  odszkodowanie  za  grunt  zajęty  przez  wodę  płynącą stanowiącą własność Państwa,     
2) o wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom lub przyznanie odszkodowania w razie zaniechania wykonania takich urządzeń,     
3)  o przywrócenie do stanu poprzedniego stosunków wodnych  na gruncie. 
  
 

Art. 41.  1. Korzystanie z wód polega na ich używaniu  dla potrzeb ludności i gospodarki narodowej.        
2.  Korzystanie z wód nie może powodować marnotrawstwa wody ani wyrządzać szkód.        
3. Przepisy ustawy regulujące korzystanie z wód stosuje się także  do  nawadniania  lub odwadniania gruntów,  do  odwadniania obiektów budowlanych, do wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz  do  wydobywania z wód powierzchniowych materiałów,  lodu  i wycinania roślin.        
  

Art. 42. 1. Zasoby wód podziemnych przeznaczone są  przede wszystkim na zaspokojenie potrzeb ludności.        
2.  Przepisu ust. 1 nie stosuje się do zakładów górniczych, korzystających z wód kopalnianych.        
3.  Zakłady  korzystające z wód podziemnych  obowiązane  są rejestrować  ujęcia wód w urzędzie wojewódzkim oraz przeprowadzać okresowe obserwacje wydajności ujęcia wody. Nie dotyczy  to  ujęć wód używanych przez Siły Zbrojne.        
  

Art. 43. Wojewoda może w drodze zarządzenia w uzasadnionych wypadkach  zakazać lub ograniczyć korzystanie z wód  z  wyjątkiem korzystania niezbędnego dla zaspokojenia potrzeb ludności.        
  

Art. 44. 1. Zakłady, które mogą uzyskać ze swoich urządzeń wodnych   nadwyżki  wody,  nadającej  się  do  picia  i   potrzeb gospodarczych, przekazują te nadwyżki odpłatnie.      2. (22) O obowiązku przekazywania nadwyżek wody orzeka organ właściwy  do  wydawania pozwolenia wodnoprawnego na  pobór  wody. Organ  ten  ustala  zarazem wysokość opłat za przekazywaną  wodę, odpowiadającą kosztom jej uzyskania.        
  

Art. 45. (23)1. Do korzystania z wód kopalnianych  stosuje się przepisy ustawy.        
2.  Do  wydobywania  wód  zaliczonych  na  podstawie  prawa geologicznego   i  górniczego  do  solanek,  wód  leczniczych   i termalnych, stosuje się przepisy tego prawa.        
  

Art. 46.  1. Do zwalczania klęsk żywiołowych lub  w  razie konieczności     zapobieżenia     poważnemu     niebezpieczeństwu dopuszczalne jest korzystanie z każdej wody.         
2.   Przepis   ust.  1  stosuje  się  również   do   morza terytorialnego.                              
  
 

Art. 47. 1. Korzystanie z wód powierzchniowych, stanowiących własność  Państwa,  z wyjątkiem wód w rowach  oraz  w  stawach  i innych zbiornikach wodnych przeznaczonych do hodowli i chowu ryb, dozwolone jest z mocy prawa każdemu. Powszechne korzystanie z wód dotyczy również morza terytorialnego.        
2. Wojewoda  może  dla  zaspokojenia  niezbędnych  potrzeb społecznych  wprowadzić powszechne korzystanie z wód  innych  niż określone w ust. 1.         
3. Osobie   poszkodowanej  w  związku  z   wprowadzeniem powszechnego korzystania z wód wojewoda przyzna odszkodowanie.        
4.  Roszczenie  o odszkodowanie przedawnia  się  z  upływem trzech lat od ujawnienia szkody.         
  

Art. 48.  1.  Powszechne  korzystanie  z  wód  służy   do zaspokojenia  potrzeb  osobistych  i  gospodarstwa  domowego  lub rolnego bez stosowania urządzeń specjalnych oraz do wypoczynku  i uprawiania turystyki, sportów wodnych i wędkarstwa.       
2. Wydobywanie żwiru, piasku i innych materiałów w granicach powszechnego  korzystania  z wód może  się  odbywać  w  miejscach wyznaczonych przez naczelnika powiatu(24).        
3. Powszechne korzystanie z morskich wód wewnętrzynych i  z morza  terytorialnego nie obejmuje wydobywania z tych wód  żwiru, piasku i innych materiałów oraz wycinania roślin. 
  

Art. 49. 1. Właściciel gruntu może dla zaspokojenia potrzeb własnych i gospodarstwa domowego oraz indywidualnego gospodarstwa rolnego korzystać bez pozwolenia wodnoprawnego z wody stanowiącej jego  własność  oraz  z wody podziemnej znajdującej  się  w  jego gruncie.        
2.  Jeżeli  właściciel  gruntu  wprowadza  do  wody  ścieki nienależycie  oczyszczone,  naczelnik  powiatu(25)  może  nakazać wykonanie  niezbędnych  urządzeń  zabezpieczających  wodę   przed zanieczyszczeniem lub zabronić wprowadzania tych ścieków do wody.       
3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do korzystania z wód na  potrzeby przemysłowe oraz do korzystania z wody podziemnej do nawodnień za pomocą deszczowni.        
  

Art. 50.  1.  Właściciel nie może zmieniać stanu  wody  na gruncie,  istniejącego  co najmniej od pięciu  lat,  jeżeli  taka zmiana mogłaby szkodliwie oddziaływać na nieruchomości sąsiednie.        
2.  Jeżeli zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na  nieruchomości  sąsiednie albo na gospodarkę wodną,  naczelnik gminy(26)  nakaże  właścicielowi  gruntu  przywrócenie  do  stanu poprzedniego  lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom,  a gdy to jest gospodarczo nieuzasadnione - nałoży obowiązek zapłaty odszkodowania.         
  

Art.  51.  Naczelnik  powiatu(27)  może  wydać  decyzję  o wykonaniu  przez  państwowe  jednostki organizacyjne  koniecznych robót  i  urządzeń, jeżeli usunięcie zmian określonych w art.  50 ust.  1 byłoby gospodarczo nieuzasadnione, a wykonanie tych robót i  urządzeń  spowoduje  trwałe polepszenie stosunków  wodnych  na gruncie.  Właściciel jest obowiązany umożliwić  wykonanie  takich robót  i urządzeń oraz ponieść ich koszty stosownie do uzyskanych korzyści.        
  

Art. 52. Naczelnik gminy(28)  może w wypadkach szczególnie uzasadnionych wydać pozwolenie wodnoprawne na zwykłe  korzystanie z  cudzej  wody,  określając w tym pozwoleniu sposób  dostępu  do wody,  warunki  używania  urządzeń do  korzystania  z  wody  oraz przyznać odszkodowanie właścicielowi wody. 
  
 

Art. 53. 1. Szczególnym korzystaniem z wód jest korzystanie wykraczające poza korzystanie powszechne lub zwykłe.         
2.  Szczególne   korzystanie  z  wód  wymaga   pozwolenia wodnoprawnego. W szczególności pozwolenia wodnoprawnego wymaga:    

1) pobór wód powierzchniowych i podziemnych,    
2) wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,    
3) gromadzenie ścieków i odpadów na gruntach przybrzeżnych oraz w obrębie obszarów górniczych dla wód leczniczych,     
4)  dokonywanie przewozów międzybrzegowych za pomocą  urządzeń stałych,     
5)  odprowadzanie  lub doprowadzanie wody za  pomocą  urządzeń przechodzących przez grunt innego włściciela,     
6) (29) wydobywanie lodu, a także wycinanie roślin, w zakresie przekraczającym powszechne i zwykłe korzystanie z wód,     
7)  wydobywanie żwiru, piasku i innych materiałów na  obszarze narażonym  na  niebezpieczeństwo  powodzi  do  celów  innych  niż zaspokojenie  potrzeb  gospodarstwa domowego  lub  indywidualnego gospodarstwa rolnego,    
8) dokonywanie spławu drewna lub innych materiałów,    
9) korzystanie z wód do celów rybackich,   
10) (30) przesyły wody. 

Art. 54. (31) 1. Szczególne korzystanie z wód dorzecza  lub jego  części,  obejmujące  wszystkie  zakłady  zainteresowane   w eksploatacji  tych  wód,  następuje  w  trybie  i  na   warunkach ustalonych przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i   Leśnictwa   w   oparciu  o  bilanse   wodne   oraz   programy gospodarowania   zasobami  wodnymi,   ochrony   wód   i   ochrony przeciwpowodziowej.        
2.  Pozwolenia  wodnoprawne  na  szczególne  korzystanie  z zasobów wód w dorzeczu nie mogą naruszać warunków, o których mowa w ust. 1.        
  

Art. 55. 1. Wydawanie pozwoleń wodnoprawnych na szczególne korzystanie z wód - jeżeli ustawa nie stanowi inaczej - należy do naczelnika powiatu(32) .       
2. Do wojewody należy wydawanie pozwoleń wodnoprawnych na:     

1) pobór wód powierzchniowych w ilości przekraczającej 500.000 m3  rocznie  lub  mniejszej, lecz przekraczającej  10%  średniego rocznego  przepływu  cieku, oraz pobór wód dla  zakładów  o  sile wodnej większej niż 100 kW,     
2) pobór wód podziemnych, jeżeli ujęcie wody dokonane jest  na głębokości większej niż 150 m lub pobór przekracza 50 m3/godz.,     
3)  wprowadzanie do wód lub do ziemi ścieków, jeżeli ich ilość jest większa niż 50 m3/godz.,    
4) korzystanie z wód do celów rybackich,     
5) dokonywanie przewozów międzybrzegowych wodami żeglownymi  i morskimi wodami wewnętrznymi,     
6)  wydobywanie żwiru, piasku i innych materiałów na  obszarze zagrożonym  powodzią  oraz  z  wód  żeglownych  i  morskich   wód wewnętrznych,     
7) (33) gromadzenie ścieków i odpadów w pasie technicznym i  w portach  morskich - w uzgodnieniu z dyrektorem właściwego  urzędu morskiego,    
8) (34) (skreślony). 

Art. 56. 1. (36) Za szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych  stanowiących własność Państwa pobiera się opłaty,  które przeznacza   się  na  Narodowy  Fundusz  Ochrony   Środowiska   i Gospodarki  Wodnej,  wojewódzkie fundusze  ochrony  środowiska  i gospodarki  wodnej  oraz  gminne fundusze  ochrony  środowiska  i gospodarki wodnej.       
2. Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia zasady:     

1)  ustalania  wysokości opłat za pobór  wody  i  wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, stosowania ulg i zwolnień od  opłat, a  w  miarę potrzeby także zasady ustalania opłat za inne rodzaje szczególnego korzystania z wód,    
2) ustalania opłat za korzystanie z urządzeń wodnych, żeglugę i spław, stosowania ulg i zwolnień od opłat oraz organy właściwe  w tych sprawach,    
3) (37) (skreślony). 

Art. 56a. (42) 1. Termin uiszczania opłaty, o której mowa w art.  56, wynosi 14 dni od dnia, w którym decyzja ustalająca  jej wysokość stała się ostateczna.        
2.  W  razie nieterminowego uiszczenia opłaty, są pobierane odsetki   za   zwłokę,   w  wysokości  odsetek   pobieranych   za nieterminowe regulowanie zobowiązań podatkowych.        
  

Art. 56b.  (43)  1. Nie można wydawać  decyzji  w  sprawie wysokości opłaty za szczególne korzystanie z wód, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym korzystano z wód, upłynęło 5 lat.        
2.  Wymierzonej opłaty nie pobiera się po upływie 5 lat  od dnia uprawomocnienia się decyzji ustalającej jej wysokość.        
  

Art. 57. Zakłady pobierające wodę lub wprowadzające ścieki do  wód lub do ziemi obowiązane są do dokonywania pomiarów ilości pobieranej wody oraz ilości i jakości odporowadzanych ścieków. 

Art. 58.  1.  Na  ustalonych  obszarach  można  wprowadzić obowiązek   określonego   zagospodarowania   gruntów   lub   inne ograniczenia  w  ich  użytkowaniu, niezbędne  do  ochrony  wód  i korzystania  z  nich  oraz  do ochrony ludności  i  mienia  przed wodami.         
2.  Właścicielowi  gruntu  przysługuje  odszkodowanie   za poniesione   szkody   w   związku  z   wprowadzeniem   ograniczeń określonych w ust. 1; roszczenie z tego tytułu przedawnia  się  z upływem trzech lat.        
3.  Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia  zasady, tryb i organy właściwe do wprowadzania ograniczeń wymienionych  w ust. 1, a także organy właściwe w sprawach odszkodowań, o których mowa w ust. 2.       
  

Art. 59. 1. Źródła oraz ujęcia wody mogą być chronione przez ustanawianie stref ochronnych.        
2. Strefy ochronne źródeł ustanawia naczelnik powiatu(44) , a   strefy  ochronne  ujęć  wody  -  organ  właściwy  do  wydania pozwolenia wodnoprawnego na pobór wody.        
3.  Strefy ochronne źródeł ustanawia się z urzędu, a strefy ochronne ujęć wody na wniosek państwowej inspekcji sanitarnej lub na wniosek i koszt zakładu.       
  

Art. 60. 1. W strefach ochronnych zabrania się:    

1) zakładania cmentarzy,    
2) wykonywania wierceń i odkrywek,      
3)  gromadzenia  ścieków  i  składania  odpadów,  które  mogą zanieczyszczać wody,    
4) wznoszenia urządzeń i wykonywania robót lub czynności, które mogą  zmniejszyć przydatność wody lub wydajność  ujęć  wody  oraz źródeł. 

Art.  61.  1.  Naczelnik powiatu(45) przyzna  właścicielowi nieruchomości  odszkodowanie za szkodę poniesioną  w  związku  ze zmianą  zagospodarowania gruntów położonych w  strefie  ochronnej lub ustanowieniem strefy ochronnej.        
2.  Jeżeli zmiana zagospodarowania gruntów lub ustanowienie strefy  ochronnej  nastąpiło  na wniosek  zakładu,  odszkodowanie wypłaca zakład, w pozostałych wypadkach - Skarb Państwa. 
  
 

Art.  62. 1. Ochrona wód przed zanieczyszczeniem polega  na zachowaniu   lub  przywróceniu  stanu  ich  czystości  wymaganego przepisami ustawy.       
2. Szkodliwe zanieczyszczenie wód polega na wywołaniu w nich zmian  fizycznych, chemicznych, biologicznych lub  innych,  które sprawiają,  że wody nie nadają się do wykorzystania  na  potrzeby ludności lub gospodarki narodowej oraz powodują szkodliwe  zmiany w środowisku.        
3.  (46)  Minister Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych określi   w  drodze  rozporządzenia  zasady  ochrony  wód   przed zanieczyszczeniem  i  ustanawiania stref ochronnych  źródeł  oraz ujęć  wody, a także klasy czystości wód i warunki, jakim  powinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi.        
4.  (47)  Minister Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych może w drodze rozporządzenia:    

1) zakazać wprowadzania ścieków do niektórych wód oraz określić wody  podlegające szczególnej ochronie przed zanieczyszczeniem  i zakres tej ochrony,     
2)  określić  zasady wykorzystywania niektórych wód  do  celów naukowych i rybackich, 
3) określić zasady przywracania stanu czystości wód wymaganego przepisami ustawy. 

Art. 63. 1. Zakłady wprowadzające ścieki do wód lub do ziemi obowiązane  są  budować,  utrzymywać  i  eksploatować  urządzenia zabezpieczające wody przed zanieczyszczeniem. Urządzenia takie  - jeżeli   uzasadniają  to  względy  gospodarcze  -   powinny   być wykonywane jako wspólne urządzenia zakładów.       
2. Oczyszczanie ścieków może odbywać się w drodze rolniczego ich wykorzystania.         
3.  Zakład  produkcyjny,  usługowy  lub  inny,  z  którego odprowadzane   są   ścieki,   nie  może   być   uruchomiony   bez równoczesnego  oddania do eksploatacji urządzeń zabezpieczających wody przed zanieczyszczeniem.        
4.  (48)  Minister - Kierownik Urzędu Ochrony Środowiska  i Gospodarki  Wodnej,  w  porozumieniu  z  Ministrem  Rolnictwa   i Gospodarki  Żywnościowej, określi zasady rolniczego wykorzystania ścieków.        
  

Art. 64. 1. (49) Budowę i eksploatację na statkach i innych obiektach  żeglugi  śródlądowej urządzeń  zabezpieczających  wody przed zanieczyszczeniem określą przepisy szczególne.        
2.  (50)  Minister - Kierownik Urzędu Ochrony Środowiska  i Gospodarki  Wodnej,  w porozumieniu z Ministrem  Komunikacj  oraz Ministrem  -  Kierownikiem  Urzędu Gospodarki  Morskiej,  określi zasady usuwania ścieków ze statków i obiektów określonych w  ust. 1. 
  
 

Art. 65. (51) Ochrona przed powodzią należy do zadań organów administracji rządowej i organów gminy.         
  

Art.  66.   1.   Na  obszarze  położonym   między   wałem przeciwpowodziowym   a   korytem  wody  płynącej   zabrania   się wznoszenia obiektów budowlanych, składania materiałów, zmieniania ukształtowania powierzchni gruntu, sadzenia drzew i krzewów  oraz wykonywania urządzeń lub robót, które mogą utrudniać ochronę tych obszarów  przed  powodzią;  nie dotyczy  to  robót  związanych  z regulacją i utrzymaniem wód śródlądowych. 
2. Naczelnik powiatu(52)  może w drodze zarządzenia określić nie obwałowane obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi,  do których stosuje się przepis ust. 1.        
3.  Naczelnik  powiatu(53)   w uzasadnionych  wypadkach  na obszarach, o których mowa w ust. 1 i 2, może:    

1) zwolnić od zakazów określonych w ust. 1,     
2)  określić  sposób  uprawy i zagospodarowania  gruntów  oraz rodzaje upraw, wynikające z wymagań ochrony przed powodzią,     
3)  udzielić  pozwolenia wodnoprawnego na wzniesienie  obiektu budowlanego. 

1)  przejeżdżania pojazdami i konno lub przepędzania  zwierząt gospodarskich, z wyjątkiem miejsc do tego przeznaczonych,    
2) uprawy gruntu na wałach oraz w odległości co najmniej 3 m od stopy wałów,    
3) rozkopywania wałów, wbijania słupów, ustawiania znaków przez nie upoważnione osoby, sadzenia drzew lub krzewów,     
4)  kopania  studni, sadzawek, dołów i rowów w  odległości  co najmniej 50 m od stopy wałów,    
5) pasania zwierząt gospodarskich,    
6) uszkadzania darniny i innych umocnień. 

Art. 68. W razie wykonania na:    
1) wale przeciwpowodziowym lub w jego pobliżu,     
2)  obszarze  między wałem przeciwpowodziowym a  korytem  wody płynącej,     
3)  nie  obwałowanym  obszarze narażonym na  niebezpieczeństwo powodzi    robót  lub  czynności,  które  mogą  utrudniać  ochronę  przed powodzią,  naczelnik  powiatu(54)  może nakazać  przywrócenie  do stanu poprzedniego na koszt tego, kto je wykonał. 
 

Art. 69.  Drogi  i  urządzenia  do  przepędu   zwierząt gospodarskich   oraz   przejazdu  przez  wały   przeciwpowodziowe wykonuje  inwestor budujący wał, a utrzymuje ten,  na  kim  ciąży obowiązek utrzymania drogi i urządzeń. 
 

Art. 70.  Bezpośrednią  ochronę  przed  powodzią  sprawują komitety przeciwpowodziowe. 
 

Art. 71. Zakład piętrzący wodę jest obowiązany na  żądanie komitetu przeciwpowodziowego bez odszkodowania obniżyć piętrzenie lub  opróżnić zbiornik na ustalony przez komitet okres  niezbędny do bezpośredniej ochrony przed powodzią. 
 

Art. 72. Terenowy organ administracji państwowej(55)  może zobowiązać   mieszkańców  zagrożonych  powodzią  lub   sąsiednich terenów   oraz  państwowe,  spółdzielcze  i  społeczne  jednostki organizacyjne do wykonania posiadanymi siłami i środkami  pilnych prac    zabezpieczających   lub   do   dostarczenia   posiadanych materiałów. 
  

Art. 73.  1.  Terenowe organy administracji państwowej(56) mogą  na  obszarach  zagrożonych powodzią organizować  ochotnicze drużyny  ratownicze  do  udziału w bezpośredniej  ochronie  przed powodzią.        
2.  Członkom  ochotniczych drużyn ratowniczych  przysługuje zwolnienie  od  pracy  w  celu wzięcia  udziału  w  bezpośredniej ochronie przed powodzią. 
  

Art. 74.   Jeżeli  w  inny  sposób  nie   można   usunąć bezpośredniego  niebezpieczeństwa  dla  życia  ludności  lub  dla mienia,  naczelnik powiatu(57)  może zarządzić ewakuację ludności z  obszarów  bezpośrednio zagrożonych powodzią. W  razie  nagłego zagrożenia powodzią ewakuację może zarządzić naczelnik gminy. 
 

Art. 75. 1. W bezpośredniej ochronie przed powodzią  biorą udział  jednostki Sił Zbrojnych, Milicji Obywatelskiej  i  straży pożarnych, pod kierownictwem komitetów przeciwpowodziowych.       
2. Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia zasady:     

1)  powoływania,  organizacji i  zakresu  działania  komitetów przeciwpowodziowych,     
2)  udziału  mieszkańców  oraz państwowych,  spółdzielczych  i społecznych jednostek organizacyjnych w wykonywaniu pilnych  prac zabezpieczających przed powodzią i w bezpośredniej ochronie przed powodzią,     
3)  organizowania i działania ochotniczych drużyn ratowniczych oraz  udzielania  zwolnień  od pracy w  celu  wzięcia  udziału  w bezpośredniej ochronie przed powodzią. 

Art. 77. 1. Regulacja i utrzymanie wód śródlądowych należy do  właścicieli tych wód, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie lub przepisach szczególnych.        
2.  Wykonanie i utrzymanie budowli i murów tworzących brzeg wody  należy do ich właścicieli. Jeżeli jednak takie budowle  lub mury  albo  ich  części  spełniają funkcję  urządzeń  wodnych,  a jednocześnie  służą  innym  celom, w  kosztach  ich  wykonania  i utrzymania  uczestniczą użytkownicy, w częściach  odpowiadających uzyskiwanym korzyściom.        
3.  Regulacja  i utrzymanie morskich wód wewnętrznych  oraz brzegu morskiego należy do zadań organów administracji morskiej. 
 

Art. 78. 1.  Regulacja  wód  śródlądowych   polega   w szczególności na wykonaniu niezbędnych urządzeń lub robót,  które służą do poprawy odpływu wód lub ich żeglowności i spławności, do ochrony  przed powodzią, na potrzeby rolnictwa i celów  rybackich oraz leśnictwa, do ochrony gruntów nadbrzeżnych przed obrywaniem, erozją oraz do zabezpieczenia istniejących ujęć wód, dróg, mostów lub innych obiektów budowlanych i urządzeń.       
2. Regulacja morskich wód wewnętrznych oraz brzegu morskiego polega w szczególności na budowie, utrzymaniu i ochronie umocnień brzegowych, wydm nadmorskich i zalesień ochronnych w obrębie pasa nadbrzeżnego.       
3. Regulacja wód nie powinna naruszać piękna krajobrazu oraz biologicznych stosunków środowiska wodnego. 
 

Art. 79.  1.  Przebudowę,  dostosowanie  lub  zniesienie istniejących   urządzeń  wodnych  w  związku  z   regulacją   wód śródlądowych wykonuje właściciel tych urządzeń na własny koszt.        
2.  Koszt  przebudowy  lub  dostosowania  urządzeń  wodnych wybudowanych   na   podstawie  pozwolenia  wodnoprawnego   ponosi wykonujący regulację, a zakład posiadający pozwolenie uczestniczy w  tych  kosztach stosownie do uzyskanych korzyści. Jeżeli zakład nie  zgadza  się na uczestnictwo w kosztach, wydane mu pozwolenie może być cofnięte za odszkodowaniem.        
3.  Wykonujący  regulację  wód śródlądowych  ponosi  koszty ograniczenia lub cofnięcia pozwolenia wodnoprawnego, jeżeli  jest to  niezbędne do wykonania tej regulacji. Przepis art. 33 ust.  2 stosuje się odpowiednio. 
 

Art. 80. 1. Utrzymanie wód śródlądowych polega na zachowaniu lub  przywróceniu  naturalnego  stanu  wody  i  brzegów  albo  na zachowaniu  stanu,  jaki  powstał  wskutek  regulacji,  oraz   na zapewnieniu swobodnego spływu wody i lodów.        
2.  Zakłady, które przez wprowadzanie ścieków  do  wód  lub urządzeń  wodnych albo w inny sposób przyczyniły się  do  wzrostu kosztów  utrzymania  tych wód lub urządzeń,  ponoszą  taką  część kosztów,   w   jakiej  nastąpił  ich  wzrost.  Podziału   kosztów przypadających na zakłady dokonuje naczelnik powiatu(59) . 

Art. 81.  Lokalizacja  oraz warunki realizacji  inwestycji obejmującej urządzenia wodne, których wykonanie wymaga pozwolenia wodnoprawnego,  powinny  być uzgodnione z  organem  właściwym  do wydania tego pozwolenia. 
 

Art. 82. 1. Pozwolenia wodnoprawnego w zakresie budownictwa wodnego wymaga w szczególności:  

1) wykonywanie urządzeń do regulacji wód śródlądowych,  
2) wykonywanie urządzeń zabezpieczających przed powodzią,  
3)  wykonywanie kanałów, stopni wodnych, zbiorników wodnych  i innych  urządzeń wodnych służących do przepływu  wód  lub  zmiany poziomu zwierciadła wody,  
4) wykonywanie ujęć służących do poboru wody,  
5) wykonywanie   urządzeń  zabezpieczających   wody   przed zanieczyszczeniem oraz urządzeń służących do wprowadzania ścieków do wody lub do ziemi,  
6)  odgradzanie  i przegradzanie wód oraz wykonywanie  stałych urządzeń   służących  do  połowu  ryb  lub  pozyskiwania   innych organizmów wodnych,  
7)   wykonywanie   obiektów  portowych,  stoczni   rzecznych, kąpielisk,  przystani,  pomostów i innych podobnych  urządzeń  na brzegach i na wodach,  
8)  prowadzenie przez wały przeciwpowodziowe oraz  przez  wody mostów i urządzeń komunikacyjnych, urządzeń do doprowadzania  lub odprowadzania  wody,  pary, gazu, prądu  elektrycznego  i  innych podobnych urządzeń,  
9)  wykonywanie obiektów budowlanych krzyżujących się z wałami przeciwpowodziowymi w jednym poziomie oraz ramp wałowych,  
10)  ustawienie stałych urządzeń pomiarowych na brzegach  i  na wodach,  
11)  wykonywanie  obiektów budowlanych  na  obszarze  położonym między  wałem  przeciwpowodziowym a  korytem  wody  płynącej  lub obszarze nie obwałowanym narażonym na niebezpieczeństwo powodzi,  
12) wykonywanie urządzeń oraz usuwanie roślin chroniących brzegi wód.  

Art.  83.  Pozwolenie  wodnoprawne  na  wykonanie  studni poblicznych jest równocześnie pozwoleniem na korzystanie z wody w sposób określony w dokumentacji technicznej. 
 

Art.  84.  Osobom  upoważnionym  przez  naczelnika  gminy przysługuje prawo wejścia na grunt i do budynków w celu dokonania pomiarów, badań i wierceń lub innych podobnych czynności,  jeżeli jest  to niezbędne w związku z projektowanym wykonaniem na  koszt Państwa urządzeń wodnych oraz ich utrzymaniem i eksploatacją. 
 

Art.  85.  1.  Naczelnik  powiatu(62)   wydaje  decyzję  o wykonaniu  na koszt Państwa, za zwrotem części kosztów,  urządzeń melioracji   wodnych   szczegółowych  oraz  urządzeń   zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorczych urządzeń kanalizacyjnych wsi.
2.   Decyzję  o  wykonaniu  urządzeń  melioracji   wodnych szczegółowych  wydaje  się  na wniosek spółki  wodnej,  rolniczej spółdzielni    produkcyjnej   lub   większości   zainteresowanych właścicieli nieruchomości; większość ta nie jest wymagana, jeżeli wniosek  zostanie zgłoszony przez właścicieli co najmniej  połowy ogólnego obszaru gruntów przewidzianych do zmeliorowania.  
3. Wojewoda może wydać decyzję o wykonaniu na koszt Państwa urządzeń melioracji wodnych szczegółowych bez zachowania warunków określonych  w  ust.  2, jeżeli tego wymaga  interes  racjonalnej gospodarki rolnej lub leśnej.  
4.  Decyzję  określoną w ust. 1 podaje  się  do  wiadomości zainteresowanych  właścicieli nieruchomości w  sposób  zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości oraz przez wywieszenie jej na okres 14 dni w urzędzie gminy.  
5.   Właściciel  nieruchomości,  którego  dotyczy  decyzja określona  w ust. 1 lub 3, obowiązany jest umożliwić  wejście  na grunt i do obiektów budowlanych w celu wykonania urządzeń. 
 

Art.  86.  1.  Za szkodę przekraczającą 1 gr, wyrządzoną  w związku  z  projektowaniem i wykonywaniem na koszt  Państwa  oraz utrzymaniem i eksploatacją urządzeń wodnych, naczelnik  gminy(63) przyznaje poszkodowanemu odszkodowanie.  
2.  Nie  uważa się za szkodę zajęcia gruntu pod  urządzenia melioracji wodnych szczegółowych, jeżeli właściciel gruntu odnosi korzyści z tych urządzeń.  
3.  Wartość odszkodowania za szkodę wyrządzoną w związku  z wykonywaniem   urządzeń,   za  które  zainteresowany   właściciel nieruchomości ma obowiązek wnosić opłatę melioracyjną lub zwrócić część kosztów wykonania urządzeń zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorczych  urządzeń kanalizacyjnych wsi, zalicza się  na  poczet tej opłaty lub kosztów.  
4.  Roszczenie  o odszkodowanie przedawnia  się  z  upływem trzech miesięcy od powstania szkody. 
 

Art.  87.  1.  Właścicielom  nieruchomości,  podejmującym wykonanie  urządzeń melioracji wodnych szczegółowych  we  własnym zakresie,  może  być  udzielona  pomoc  państwowa,  polegająca  w szczególności na:  

1) dostarczeniu odpowiedniej dokumentacji technicznej,  
2) sprawowaniu nadzoru technicznego,  
3) umożliwieniu zaopatrzenia w niezbędne materiały,  
4) udzieleniu kredytów i dotacji.  

Art.  88.  Utrzymanie urządzeń wodnych należy do tego,  kto odnosi z nich korzyści, chyba że zostało powierzone komu innemu. 
 

Art.  89.  1.  Zabrania się wykonywania w pobliżu  urządzeń wodnych  robót  zagrażających tym urządzeniom i czynności,  które mogą spowodować ich uszkodzenie, a także sadzenia drzew i krzewów utrudniających utrzymanie i eksploatację urządzeń.  
2.  (64)  Minister Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych określi w drodze rozporządzenia rodzje robót i czynności, których wykonywanie jest zabronione w pobliżu urządzeń wodnych. 
 
 

Art.  90.  1. Urządzeniami melioracji wodnych są urządzenia służące  do  regulacji stosunków wodnych i polepszenia  zdolności produkcyjnej gleby.       2.  Przepisów o urządzeniach melioracji wodnych nie stosuje się do urządzeń wodnych służących do odwodnienia gruntów w innych celach niż określone w ust. 1. 
 

Art. 91.  1. Urządzenia melioracji wodnych dzielą  się  na podstawowe i szczegółowe.  
2. Do urządzeń melioracji wodnych podstawowych zalicza się:  
1)  kanały,  stopnie wodne, zbiorniki wodne i inne  urządzenia wodne  służące do przepływu wód lub do zmiany poziomu zwierciadła wody,  
2) urządzenia zabezpieczające przed powodzią,  
3) ujęcia służące do poboru wody,  
4)  rurociągi  o  średnicy większej niż  0,4  m  na  odcinkach przebiegających przez zabudowane tereny wsi i miast oraz  
5) urządzenia do regulacjii wód śródlądowych  -  jeżeli służą do celów określonych w art. 90 ust. 1.  
3. Przepisy   dotyczące  urządzeń   melioracji   wodnych podstawowych  stosuje  się odpowiednio  do  budowli  piętrzących, regulacyjnych i komunikacyjnych na tych urządzeniach, do  budowli komunikacyjnych  położonych  na  drogach  publicznych  i  liniach kolejowych  oraz  do dróg dojazdowych niezbędnych  do  właściwego użytkowania obszarów zmeliorowanych.  
4. Do urządzeń melioracji wodnych szczegółowych zalicza się:  
1)  cieki  wodne naturalne i sztuczne (rowy, kanały otwarte  i kryte)  odwadniające i nawadniające o szerokości dna do 1,5  m  w ich  dolnym biegu oraz rurociągi o średnicy do 1,0 m z  wyjątkiem rurociągów   o   średnicy  większej  niż  0,4  m   na   odcinkach przebiegających przez zabudowane tereny wsi i miast,  
2)  groble  na obszarach nawadnianych, drenowania, deszczownie wraz  z  pompami  przenośnymi,  stawy  rybne  oraz  inne  podobne urządzenia.  
5.   Przepisy   dotyczące  urządzeń   melioracji   wodnych szczegółowych stosuje się odpowiednio do:  
1) budowli regulacyjnych, piętrzących i komunikacyjnych na tych urządzeniach,  z wyjątkiem budowli komunikacyjnych położonych  na drogach publicznych i liniach kolejowych,  
2)   zagospodarowania   zmeliorowanych,   jak   również   nie wymagających  melioracji  trwałych  łąk  i  pastwisk,   a   także nieużytków przeznaczonych na takie łąki i pastwiska,
3) wykonywania urządzeń pastwisk.  
6. (65) Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej może w drodze  rozporządzenia  zaliczyć  poszczególne  cieki  wodne,   o których   mowa   w   ust.  4  do  urządzeń   melioracji   wodnych podstawowych. 
 

Art.  92.  1. Urządzenia melioracji wodnych podstawowych  i drogi  dojazdowe oraz urządzenia melioracji wodnych szczegółowych na  gruntach  stanowiących  własność  Państwa  są  wykonywane   i utrzymywane na koszt Państwa.  
2. Wykonywanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych na gruntach  innych  niż  stanowiące  własność  Państwa  należy   do właścicieli  tych gruntów; urządzenia takie mogą być wykonane  na koszt Państwa za zwrotem przez właścicieli części kosztów. 

Art.  93.  1.  Za  wykonane  na  koszt  Państwa  urządzenia melioracji   wodnych  szczegółowych  zainteresowani   właściciele nieruchomości wnoszą na rzecz Państwa opłatę melioracyjną.  
2.  W  zamian  za  wykonane  na  koszt  Państwa  urządzenia melioracji wodnych szczegółowych na gruntach położonych w obrębie terenów  bagiennych lub na obszarze trwałych łąk i pastwisk,  jak również  na  terenach przewidzianych do rolniczego  wykorzystania ścieków,   naczelnik  powiatu(66)  może  za   zgodą   właściciela nieruchomości  zamiast opłaty melioracyjnej przejąć  na  własność Państwa odpowiednią część tych gruntów. 
 

Art.  94.  1.  Wysokość  opłaty  melioracyjnej  ustala  się proporcjonalnie  do powierzchni gruntów, na które  dodatni  wpływ wywierają urządzenia melioracji wodnych szczegółowych.  
2.  Wysokość  opłaty melioracyjnej za wykonanie  drenowania ustala   się proporcjonalnie  do  powierzchni  gruntów  objętych drenowaniem.  
3.  Opłatę  melioracyjną  za wykonanie  drenowania  gruntów ornych  zwiększa  się  o  połowę wartości odszkodowań  za  szkody wyrządzone  w  związku  z  wykonaniem tego  drenowania.  Wysokość kwoty, o którą zwiększa się opłatę, ustala się proporcjonalnie do powierzchni gruntów objętych drenowaniem.  
 

Art. 95. 1. Przewidziane do zmeliorowania grunty, położone w obrębie  terenów  bagiennych oraz na  obszarach  trwałych  łąk  i pastwisk, mogą być wywłaszczone w całości lub w części  na  rzecz Państwa,  na  zasadach i w trybie przewidzianych w  przepisach  o wywłaszczaniu   nieruchomości,  jeżeli  wymagają   tego   względy racjonalnego wykorzystania terenu bagiennego lub obszaru trwałych łąk i pastwisk, gdy właściciel gruntu:  
1) nie prowadzi gospodarstwa rolnego bądź  
2)  prowadzi  je, ale gospodarstwo to położone jest  w  takiej odległości   od   gruntów  zmeliorowanych,  że   racjonalne   ich wykorzystanie  jest  niemożliwe lub w znaczny sposób  utrudnione, bądź  
3)  charakter gospodarstwa rolnego i jego zdolność produkcyjna wskazują, że grunty te w ramach danego gospodarstwa nie mogą  być w pełni wykorzystane.  
2.  Przepis  ust.  1  stosuje się  odpowiednio  do  gruntów przewidzianych  do  rolniczego wykorzystania ścieków,  z  tym  że wywłaszczeniem   powinien   być  objęty   obszar   niezbędny   do prowadzenia  przez  Państwo odpowiedniej  gospodarki  rolnej  lub leśnej zapewniającej odbiór ścieków w ciągu całego roku.  
3. W razie wywłaszczenia części gruntów określonych w ust. 1 i 2 przypadające za ten grunt odszkodowanie może być zaliczone na poczet   opłaty  melioracyjnej  za  wykonane  na  koszt   Państwa urządzenia melioracji wodnych szczegółowych dla pozostałej części gruntów należących do właściciela wywłaszczonych gruntów. 
 

Art.  96.  W  wypadkach uzasadnionych  utrzymanie  urządzeń melioracji wodnych podstawowych oraz dróg dojazdowych może być na koszt Państwa powierzone spółce wodnej. 
 

Art.  97.  1.  Utrzymanie  i  eksploatacja  stacji   pomp dostarczających  wodę  do  deszczowni  oraz  urządzeń  melioracji wodnych  szczegółowych  należy  do  zainteresowanych  właścicieli nieruchomości,  a jeżeli są położone na terenie działania  spółki wodnej, ich utrzymanie i eksploatacja należy do spółki.  
2.  Naczelnik  gminy(67) może nakazać właścicielowi  gruntu sprzęt  plonów  w  oznaczonym terminie z  terenów  zmeliorowanych zaopatrzonych w urządzenia nawadniające. Wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji.  
3. Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określi:  

1)  zasady  i tryb ustalania odszkodowań za szkody związane  z wykonaniem  urządzeń melioracji wodnych, wymiaru i  poboru  opłat melioracyjnych,    przejmowania   gruntów   na    poczet    opłat melioracyjnych oraz zasady wykonywania na koszt Państwa  robót  i urządzeń melioracyjnych,  
2) zasady utrzymania i eksploatacji urządzeń melioracji wodnych szczegółowych  i  zwolnień  od  tego obowiązku,  zagospodarowania zmeliorowanych łąk i pastwisk, wykonywania urządzeń pastwisk oraz utrzymania niezbędnych dróg dojazdowych. 

Art.  98.  1. Do urządzeń zaopatrzenia w wodę  zalicza  się studnie  publiczne  oraz urządzenia wodne  służące  do  ujęcia  i poboru wody, jak również urządzenia służące do jej magazynowania, uzdatniania i rozprowadzania.  
2.  Do  urządzeń  kanalizacyjnych  zalicza  się  urządzenia służące do ujęcia, oczyszczenia oraz odprowadzania ścieków. 
 

Art.  99.  1.  Urządzenia zaopatrzenia w wodę i  urządzenia kanalizacyjne  miast  oraz państwowych jednostek  organizacyjnych gospodarki rolnej wykonywane są na koszt Państwa.  
2.  Urządzenia  zbiorowego zaopatrzenia w wodę  i  zbiorcze urządzenia  kanalizacyjne wsi wykonywane są na koszt  Państwa  za zwrotem  części   kosztów  przez  zainteresowanych właścicieli nieruchomości.  Wykonywanie urządzeń  zbiorowego  zaopatrzenia  w wodę  wsi  obejmuje również doprowadzenie sieci  wodociągowej  na teren nieruchomości i założenie jednego punktu poboru wody.  
3.   Przepis  ust.  2  stosuje  się  odpowiednio  w  razie podłączenia  nieruchomości do urządzeń zbiorowego zaopatrzenia  w wodę  i zbiorczych urządzeń kanalizacyjnych wsi, dokonanego przed upływem dziesięciu lat od ich oddania do eksploatacji.  
4. Urządzenia zaopatrzenia w wodę i urządzenia kanalizacyjne inne niż określone w ust. 1 i 2 wykonują zakłady na własny koszt.  
5.  Na zlecenie i koszt właściciela nieruchomości mogą  być równocześnie z wykonaniem urządzeń określonych w ust. 2  założone dodatkowe   punkty   poboru  wody  oraz   wewnętrzne   instalacje wodociągowe i kanalizacyjne. 
 

Art. 100.  Urządzenia zaopatrzenia w wodę oraz  urządzenia kanalizacyjne  wykonane  na koszt Państwa  i  za  zwrotem  części kosztów przez zainteresowanych właścicieli nieruchomości stanowią własność Państwa. 
 

Art. 101. 1. Właściciel budynku w mieście obowiązany jest w czasie   jego   budowy   do   założenia  wewnętrznej   instalacji wodociągowej i kanalizacyjnej na własny koszt. Połączenie  jej  z przewodami   sieci  wodociągowej  i  kanalizacyjnej   stanowiącej własność  Państwa  powinno  nastąpić w terminie  ustalonym  przez naczelnika powiatu.
2.  Przepis  ust. 1 stosuje się odpowiednio do  właściciela budynku odbudowywanego lub poddanego kapitalnemu remontowi. 
 

Art. 102.   (68)  Wprowadzanie  ścieków   do   urządzeń kanalizacyjnych  stanowiących  własność  Państwa  odbywa  się  na podstawie   umów   zawartych   z  zakładem   zarządzającym   tymi urządzeniami. 
 

Art. 103. Utrzymanie i eksploatacja urządzeń zaopatrzenia w wodę  i  urządzeń  kanalizacyjnych  należy  do  właściciela  tych urządzeń. 
 

Art. 104. Za wodę pobieraną z urządzeń zaopatrzenia w wodę i za  ścieki  wprowadzane do urządzeń kanalizacyjnych  stanowiących własność  Państwa  pobiera  się  opłaty;  nie  dotyczy  to   wody pobieranej  ze  studni publicznych oraz wody użytej  do  gaszenia pożarów. 
 

Art. 105. W wypadku niedoboru wody wojewoda może w  drodze zarządzenia ograniczyć  na  określonym  obszarze  pobieranie  do innych celów wody przeznaczonej na zaopatrzenie ludności, a także wprowadzić  opłaty za przekroczenie ustalonej dla zakładu  ilości wody w okresie ograniczeń jej poboru. 
 

Art. 106.  1. Kontrolę jakości wody pobieranej z  urządzeń zaopatrzenia   w   wodę  sprawują  organy  państwowej   inspekcji sanitarnej.  
2.  Minister Zdrowia i Opieki Społecznej określi  w  drodze rozporządzenia warunki, jakim powinna odpowiadać woda do picia  i potrzeb   gospodarstw   domowych,   potrzeb   zakładów   żywienia zbiorowego,    zakładów    produkujących    środki     spożywcze, farmaceutyczne,   kosmetyczne,   lód   albo   potrzeb    zakładów kąpielowych i pływalni. 
 

Art. 107.  1. Urządzenia zaopatrzenia w wodę i  urządzenia kanalizacyjne powinny być tak projektowane, aby mogły  służyć  do zaspokojenia potrzeb miast i wsi oraz aby do tych urządzeń  mogły być podłączone nieruchomości znajdujące się w ich zasięgu.  
2. Urządzenia określone w ust. 1 oraz urządzenia, o których mowa  w  art.  99 ust. 4, służące do zaopatrywania w  wodę  kilku zakładów  - jeżeli uzasadniają to względy gospodarcze  -  powinny być wykonywane jako urządzenia wspólne.  
3. Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia zasady:  

1)   wykonywania,   utrzymywania  i   eksploatacji   urządzeń zaopatrzenia  w  wodę  oraz  urządzeń kanalizacyjnych,  ustalania związanych z tym odszkodowań, jak również organy właściwe w  tych sprawach,  
2)  ustalania  i pokrywania części kosztów wykonania  urządzeń określonych w art. 99 ust. 2 i 5 oraz stosowania ulg  i  zwolnień od tych kosztów,  
3)  ustalania  i  poboru opłat za wodę  pobieraną  z  urządzeń zaopatrzenia  w  wodę  i  za  ścieki  wprowadzane   do   urządzeń kanalizacyjnych stanowiących własność Państwa, stosowania  ulg  i zwolnień od tych opłat oraz organy właściwe w tych sprawach,  
4)  warunki,  jakim powinny odpowiadać ścieki  wprowadzane  do urządzeń kanalizacyjnych stanowiących własność Państwa.  

Art.  108.  Spółki wodne mogą być tworzone  dla  wykonania, utrzymania i eksploatacji urządzeń:  
1)  melioracji wodnych oraz prowadzenia racjonalnej gospodarki na zmeliorowanych terenach,  
2) zaopatrzenia w wodę,  
3)  służących do odprowadzania ścieków oraz ochrony wód  przed zanieczyszczeniem   i   wykorzystania  substancji   zawartych   w ściekach,  
4) służących do wykorzystania wody do celów przeciwpożarowych, a  także zabudowy kanałów oraz utrzymania rzek, potoków i  innych cieków wodnych. 
 

Art. 109. 1. Członkami spółki wodnej mogą być osoby fizyczne i zakłady, których udział w spółce jest gospodarczo uzasadniony.  
2.  Następcy prawni członka spółki wodnej wstępują  w  jego prawa i obowiązki. 
 

Art. 110.  Utworzenie  spółki  wodnej  następuje  na  mocy porozumienia zainteresowanych osób fizycznych i zakładów albo  na podstawie  decyzji naczelnika powiatu(70) , z dniem wpisania  jej do księgi wodnej. 
 

Art. 111. 1. Spółka wodna jest osobą prawną.  
2. Spółka wodna jest jednostką gospodarki uspołecznionej  i korzysta z pomocy Państwa. 
 

Art. 112.  1. Spółka wodna posiada statut określający  jej nazwę, cel, teren działania, organy, podstawowe prawa i obowiązki członków  i  organów  spółki oraz warunki i  tryb  rozwiązania  i likwidacji   spółki,   a   nadto   zawierający   inne   niezbędne postanowienia.
2.  Naczelnik  powiatu(71) zatwierdza statut spółki  wodnej utworzonej  na mocy porozumienia zainteresowanych osób fizycznych i   zakładów  lub  nadaje  statut  spółce  wodnej  utworzonej  na podstawie decyzji.  
3.   Naczelnik  powiatu(72)   zatwierdza  uchwałę  walnego zgromadzenia członków spółki o jej rozwiązaniu.    
4.  Statuty  spółek  wodnych,  utworzonych  do  wykonywania działalności   nie  wymagającej  pozwolenia  wodnoprawnego,   jak również uchwały o rozwiązaniu takich spółek, zatwierdza naczelnik gminy(73) . 
 

Art. 113.  Spółka wodna odpowiada całym majątkiem  za  swe zobowiązania. 
 

Art. 114.  Należnościom spółek wodnych z tytułu  składek  i innych świadczeń na rzecz spółki przewidzianych w statucie  służy pierwszeństwo zaspokojenia po podatkach i ciężarach publicznych z zachowaniem  wyjątków określonych w przepisach  o  zobowiązaniach podatkowych. 
 

Art. 115.  1.  Członek spółki wodnej  obowiązany  jest  do wnoszenia  na  jej  rzecz składek i ponoszenia  innych  świadczeń niezbędnych  do  wykonywania statutowych zadań  spółki.  Wysokość składek  i  innych  świadczeń  jest  proporcjonalna  do  korzyści uzyskiwanych przez członka spółki.  
2.  Właściciele nieruchomości, którzy nie należą do  spółki wodnej,  obowiązani  są  do  uiszczania  w  odpowiednim  stosunku składek i ponoszenia innych świadczeń, jeżeli uzyskują korzyści z urządzeń  wodnych objętych działalnością spółki lub  przyczyniają się  do  zanieczyszczania wody, dla której ochrony spółka została utworzona.  
3.  Stwierdzenie  korzyści lub zanieczyszczenia  wody  oraz ustalenie   wysokości  składek  i  innych  świadczeń  należy   do naczelnika powiatu(74) . 
 

Art.  116.  1. Związki spółek wodnych mogą być tworzone  do prowadzenia   rachunkowości   i  innych   czynności   z   zakresu administracji spółek wodnych oraz do wykonywania wspólnych  zadań gospodarczych.  
2. Związek spółek wodnych jest osobą prawną.  
3.  Do  związku  spółek  wodnych  stosuje  się  odpowiednio przepisy o spółkach wodnych. 
 

Art. 117. 1. Organy administracji państwowej sprawują nadzór i kontrolę nad działalnością spółek wodnych i ich związków.  
2.  Jeżeli uchwalone przez spółkę wodną lub związek  spółek wodnych  składki i inne świadczenia nie wystarczają na  wykonanie przewidzianych  na dany rok zadań statutowych, naczelnik  powiatu może  podwyższyć  wysokość  tych składek  lub  innych  świadczeń. Jeżeli  spółka  wodna  lub związek spółek  wodnych  nie  podejmie odpowiedniej uchwały, wysokość składek i innych świadczeń  ustali naczelnik powiatu(75).
3.  Uprawnienia, o których mowa w ust. 2, w odniesieniu  do spółek  wymienionych w art. 112 ust. 4, przysługują  naczelnikowi gminy(76) .  
4. Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określi:  

1)  zasady  organizacji  i  działania  oraz  rozwiązywania  i likwidacji spółek wodnych i ich związków,  
2)  zasady gospodarki finansowej spółek wodnych i ich związków oraz zasady i tryb udzielania przez Państwo pomocy tym spółkom  i związkom,  
3) zasady ustalania składek i innych świadczeń na rzecz spółek wodnych i ich związków.

Art. 118.  Rada  Ministrów może  w  drodze  rozporządzenia określić inne niż ustalone w ustawie cele oraz zasady organizacji i działania spółek wodnych i ich związków. 

Art. 119. Księgi wodne służą do wpisu:  
1) pozwoleń wodnoprawnych na korzystanie z wód,  
2) spółek wodnych i ich związków. 
 

Art.  120.  1.  Kataster  gospodarki  wodnej   służy   do ewidencjonowania   i   bilansowania  zasobów   wód   śródlądowych powierzchniowych  i podziemnych, rejestracji podstawowych  danych dotyczących   wód  oraz  charakterystyki  urządzeń  wodnych   pod względem technicznym.  
2.  Rada  Ministrów  określi w drodze  rozporządzenia  dane podlegające   zamieszczeniu  w  księgach  wodnych   i   katastrze gospodarki wodnej, zasady ich prowadzenia oraz organy właściwe  w tych sprawach. 
 

Art. 121. Zakłady posiadające dane potrzebne do prowadzenia ksiąg   wodnych  i  katastru  gospodarki  wodnej  obowiązane   są udostępnić je organowi administracji państwowej. 
 
 

Art. 122. (79) (skreślony). 
 

Art. 123.  1. Kto uniemożliwia lub utrudnia korzystanie  z wody  dla  zwalczania  klęski  żywiołowej  lub  dla  zapobieżenia poważnemu niebezpieczeństwu, podlega  karze  pozbawienia wolności do roku,  ograniczenia wolności albo grzywny.  
2.  Jeżeli  następstwem czynu określonego  w  ust.  1  jest znaczna szkoda, sprawca       podlega  karze pozbawienia wolności do lat 2 i  grzywny  do 50.000 zł. 
 

Art. 124. 1. Kto wbrew przepisom wykonuje w pobliżu urządzeń wodnych roboty zagrażające tym urządzeniom,  podlega  karze  pozbawienia wolności do roku,  ograniczenia wolności albo grzywny.  
2.  Jeżeli  następstwem czynu określonego  w  ust.  1  jest znaczna szkoda, sprawca       podlega  karze pozbawienia wolności do lat 2 i  grzywny  do 50.000 zł. 
 

Art. 125. Kto w związku z korzystaniem z wód uszkadza brzegi wód   śródlądowych  powierzchniowych,  grunty  pod  tymi  wodami, urządzenia wodne albo utrudnia przepływ wody,   podlega  karze  pozbawienia wolności do roku,  ograniczenia wolności albo grzywny. 
 

Art.  126.  1.  Kto bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego korzysta z wody lub wykonuje urządzenia wodne,  podlega karze grzywny do 2.500 zł  
2.  Tej  samej  karze  podlega,  kto  korzysta  z  wody  z przekroczeniem warunków określonych w pozwoleniu wodnoprawnym lub w  decyzji  zwalniającej zakład z obowiązku  posiadania  urządzeń zabezpieczających  wody  przed zanieczyszczeniem,  nie  powodując jednak szkodliwego zanieczyszczenia wód. 
 

Art. 127. Kto wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi:  
1) nie utrzymuje w należytym stanie koryta wody i jej brzegów,  
2)  nie wykonuje lub nie utrzymuje w należytym stanie urządzeń zapobiegających szkodom, o których mowa w art. 25 ust. 3 i w art. 26 pkt 3,  
3)  nie  utrzymuje  w  należytym  stanie  urządzeń  melioracji wodnych,  
4)  powoduje  nieuzasadnione straty wody  przez  zaniedbywanie utrzymania w należytym stanie urządzeń zbiorowego zaopatrzenia  w wodę albo ich niewłaściwą eksploatację       podlega karze grzywny do 2.500 zł. 
 

Art. 128. 1. Kto wbrew przepisom:  

1)  w pobliżu urządzeń wodnych wykonuje czynności, które  mogą uszkodzić te urządzenia,
2) wznosi w strefach ochronnych urządzenia lub wykonuje roboty albo czynności, o których mowa w art. 60 ust. 1 i 2,  
3)  prowadzi  przez  wały przeciwpowodziowe  oraz  przez  wody urządzenia, o których mowa w art. 82 ust. 1 pkt 8, albo  wykonuje obiekty budowlane, o których mowa w art. 82 ust. 1 pkt 9,  
4)  uchyla się bez uzasadnionej przyczyny od wykonania pilnych prac zabezpieczających,
5)  uchyla  się  od  obowiązku  zarejestrowania  ujęcia  wody podziemnej  i  przeprowadzania okresowych  obserwacji  wydajności tego ujęcia,  podlega karze grzywny do 2.500 zł.  

Art. 129. 1. Kto:  

1) niszczy lub uszkadza wodne urządzenia pomiarowe,  
2)  niszczy albo uszkadza urządzenia zaopatrzenia w  wodę  lub urządzenia kanalizacyjne, jeżeli szkoda nie przekracza kwoty  500 zł,  
3)  bez  zgody właściciela urządzeń zaopatrzenia  w  wodę  lub urządzeń kanalizacyjnych podłącza nieruchomość do tych urządzeń, podlega karze grzywny do 2.500 zł.  

Art. 130. (80) 1. Zakładom wymierza się karę pieniężną  za wprowadzenie  do  wód  lub do ziemi ścieków  nie  odpowiadających wymaganym warunkom.  
2. (81) Organem właściwym do wymierzania kary pieniężnej za wprowadzanie  ścieków nie odpowiadających wymaganym  warunkom  do wód lub do ziemi jest wojewódzki inspektor ochrony środowiska.  
3. (82) (skreślony).  
4.  (83)  Wojewódzki  inspektor  ochrony  środowiska  może wymierzyć  zakładowi  karę  pieniężną  za  pobór  wody  w  ilości większej  niż  ustalona  w  pozwoleniu  wodno-prawnym   oraz   za piętrzenie wody wyższe od dozwolonego.  
5.  Kary  pieniężne, o których mowa w ust. 1 i 4, obciążają wyniki   ekonomiczne  zakładu,  a  w  wypadku  wymierzenia   kary przedsiębiorstwu   gospodarki  komunalnej  nie   wyposażonemu   w urządzenia zabezpieczające wody przed zanieczyszczeniem  -  organ założycielski tego przedsiębiorstwa.  
6. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, zasady i tryb ustalania kar pieniężnych określonych w ust. 1 i 4.      
6a.   (84)   Rada  Ministrów  może  określić,   w   drodze rozporządzenia,   współczynniki   różnicujące   kary    pieniężne określone w ust. 1 i 4.  
7. (85) (skreślony).  
8. Kary ustalane na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów,  o  którym mowa w ust. 6, nie uiszczone w  wyznaczonym terminie  podlegają  wraz  z  odsetkami  za  zwłokę  przymusowemu ściągnięciu  w  trybie  określonym w  przepisach  o  postępowaniu egzekucyjnym w administracji.  
9.  (86) Kary pieniężne wymierzane na podstawie ust. 1 i  4 przeznacza   się  na  Narodowy  Fundusz  Ochrony   Środowiska   i Gospodarki  Wodnej,  wojewódzkie fundusze  ochrony  środowiska  i gospodarki  wodnej  oraz  gminne fundusze  ochrony  środowiska  i gospodarki wodnej. 
 

Art. 130a. (87) 1. Termin płatności kary, o której mowa  w art.  130  ust.  1 i 4, wynosi 14 dni od dnia, w  którym  decyzja ustalająca jej wysokość stała się ostateczna.  
2.  W  razie  nieterminowego uiszczenia kary, są  pobierane odsetki   w   wysokości  odsetek  pobieranych   za   nieterminowe regulowanie zobowiązań podatkowych. 
 

Art. 130b.  (88)  1.  Nie można wydać  decyzji  w  sprawie wysokości  kary, o której mowa w art. 130 ust. 1 i 4,  jeżeli  od dnia,   w  którym  stwierdzono  naruszenie  wymaganych  warunków, upłynęło 5 lat.  
2.  Wymierzonej kary nie pobiera się po upływie  5  lat  od dnia,  w  którym  decyzja  ustalająca  jej  wysokość  stała   się ostateczna,  lub, w razie odroczenia terminu płatności  kary,  po upływie 5 lat od upływu okresu odroczenia.  
3.  W razie rozłożenia kary na raty, bieg terminu, o którym mowa w ust. 2 rozpoczyna się od dnia płatności ostatniej raty. 
 

Art. 130c.  (89) 1. Termin płatności kar  wymierzonych  na podstawie art. 130 ust. 1, na wniosek ukaranego zakładu, może być odroczony  lub  kara  może być rozłożona na  raty  na  okres  nie dłuższy niż 5 lat.  
2. Decyzja o odroczeniu terminu płatności może być podjęta w razie  stwierdzenia,  że  ukarany  zakład  realizuje  inwestycje, których wykonanie i oddanie do użytku, w okresie nie dłuższym niż 5 lat, zapewni usunięcie przyczyn wymierzenia tej kary.  
3.  Decyzja  o rozłożeniu kary na raty może być  podjęta  w razie  stwierdzenia,  że zapłata w całości  wymierzonej  kary,  w terminie  określonym w art. 130a ust. 1, znacznie  ograniczy  lub uniemożliwi  dalsze prowadzenie działalności  gospodarczej,  a  w szczególności   kontynuację  przedsięwzięć,   których   wykonanie zapewni usunięcie przyczyn wymierzenia tej kary.  
4.  (90)  Decyzje  w sprawach określonych  w  ust.  2  i  3 podejmuje wojewódzki inspektor ochrony środowiska.  
5. Wniosek o odroczenie terminu płatności lub rozłożenie na raty może być złożony w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kary stała się ostateczna.  
6. Karę, której termin płatności został odroczony, podwyższa się  o  50%  i pobiera niezwłocznie po upływie okresu odroczenia, jeżeli  inwestycje, o których mowa w ust. 2, nie zostały wykonane i oddane do użytku w tym okresie.  
7. Karę,  której  termin  płatności  został  odroczonny, zmniejsza   się  o  kwotę środków  własnych  wydatkowanych   na zrealizowanie inwestycji, o których mowa w ust. 2. 
 
 

Art. 131. 1. Osobom, które były właścicielami wód płynących przejętych  z  dniem  12 grudnia 1962 r. na  własność  Państwa  i korzystały  z  nich  do celów rybackich, naczelnik  powiatu  może przyznać prawo dożywotniego, nieodpłatnego korzystania z tych wód do celów rybackich.  
2.  Osobom określonym w ust. 1, które nie mogą korzystać  z wód  do celów rybackich ze względu na stan zdrowia albo gdy  wody te    zostały    zagospodarowane   przez   jednostki   gospodarki uspołecznionej przed dniem wejścia w życie ustawy, wojewoda  może przyznać  z  tego  tytułu odszkodowanie na zasadach  i  w  trybie ustalonych przez Radę Ministrów.  
3.  Wnioski  w  sprawach, o których mowa  w  ust.  1  i  2, podlegają  rozpatrzeniu,  jeżeli  zostaną  zgłoszone  w  terminie trzech lat od wejścia w życie ustawy. 
 

Art. 132.  Zakłady, które uzyskały pozwolenie  wodnoprawne przed   dniem   wejścia  w  życie  ustawy,  mogą  być   obciążone dodatkowymi obowiązkami przewidzianymi w ustawie. 
 

Art. 133.  1. Nie jest wymagane pozwolenie wodnoprawne  na istniejące  w  dniu  wejścia  w życie  ustawy  urządzenia  wodne. Właściwy  do  wydania  pozwolenia  wodnoprawnego  terenowy  organ administracji  państwowej może nakazać przebudowę  tych  urządzeń lub  wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom, o  ile  potrzeba taka wynika z przepisów niniejszej ustawy. Przepis art. 25 ust. 6 stosuje się odpowiednio.  
2. Przepis ust. 1 nie zwalnia zakładu od obowiązku uzyskania w  ciągu  pięciu  lat od dnia wejścia w życie  ustawy  pozwolenia wodnoprawnego  na  eksploatację  urządzeń  wodnych  służących  do ujmowania  wody  podziemnej oraz urządzeń zabezpieczających  wody przed zanieczyszczeniem. 
 

Art.  134.  1. Nie jest wymagane pozwolenie wodnoprawne  na istniejące w dniu wejścia w życie ustawy mosty i przepusty.  
2.  Przebudowa istniejących w dniu wejścia w  życie  ustawy mostów i przepustów wymaga uprzedniego uzgodnienia z właściwym do wydania  pozwolenia wodnoprawnego terenowym organem administracji państwowej   części   hydrologicznej  i   hydraulicznej   założeń techniczno-ekonomicznych.  
3. W wypadkach szczególnych, gdy istniejące w dniu wejścia w życie ustawy mosty i przepusty są przyczyną istotnych przeszkód w przepływach  wód  i lodów, utrudnień dla żeglugi  i  spławu  albo wpływają  w  istotny  sposób na pogorszenie stosunków  wodnych  w gruntach,  wojewoda  może zobowiązać zarządcę  drogi  (kolei)  do przebudowy lub usunięcia mostu lub przepustu albo do wykonania  i utrzymania  urządzeń zapobiegających szkodzie; w  tych  wypadkach stosuje się odpowiednio przepis art. 25. 
 

Art.  135.  1. Zakłady, które w dniu 9 lutego 1961  r.  nie posiadały  wymaganych  obowiązującymi wówczas  przepisami  ustawy urządzeń zabezpieczających wody przed zanieczyszczeniem, mogą być na czas oznaczony zwolnione od obowiązku wykonania tych urządzeń.  
2.  Zwolnień  udziela  na wniosek zainteresowanego  zakładu wojewoda,  określając czas zwolnienia - nie  dłuższy  jednak  niż pięć   lat   -  oraz  dopuszczalne  zanieczyszczenie  w  ściekach wprowadzanych  do  wód lub do ziemi, a w razie  potrzeby  również okresy  stopniowego zmniejszania zanieczyszczeń albo inne warunki zwolnień.  
3.  Wnioski określone w ust. 2 należy zgłaszać w ciągu roku od  dnia  wejścia  w  życie ustawy. Do czasu wydania  ostatecznej decyzji  stosuje się przepisy obowiązujące przed dniem wejścia  w ?ycie ustawy.  
4.  (91)  Minister - Kierownik Urzędu Ochrony Środowiska  i Gospodarki  Wodnej  może  w  wypadkach szczególnie  uzasadnionych względami  technicznymi  i  ekonomicznymi,  na  wniosek   zakładu złożony   za   pośrednictwem   jego  organu   naczelnego,   okres zwolnienia,  o którym mowa w ust. 1, przedłużyć na  czas  dalszy, jednak ne dłuższy niż cztery lata. 
 

Art. 136. Zakłady korzystające w dniu wejścia w życie ustawy do  celów  rybackich  z  wód,  na  których  są  utworzone  obwody rybackie, mają obowiązek uzyskania w ciągu pięciu lat od  wejścia w życie ustawy pozwolenia wodnoprawnego na to korzystanie. 
 

Art. 137.  Opłaty melioracyjne, koszty wykonania  urządzeń zbiorowego   zaopatrzenia   w   wodę   i   zbiorczych    urządzeń kanalizacyjnych  wsi  oraz należności  spółek  wodnych  z  tytułu składek  i innych świadczeń na rzecz spółki mają charakter  danin publicznych. 
 

Art. 138. 1. Zakłady przemysłowe, które w dniu  wejścia  w życie  ustawy  wprowadzają  ścieki  do  urządzeń  kanalizacyjnych stanowiących własność Państwa, obowiązane są zgłosić właściwym do wydania  zezwolenia  terenowym organom  administracji  państwowej ilość  i skład tych ścieków w ciągu roku od dnia wejścia w  życie ustawy.      2. Zakłady przemysłowe określone w ust. 1, które wprowadzają do  urządzeń kanalizacyjnych stanowiących własność Państwa ścieki nie  odpowiadające wymaganym warunkom, mogą być zwolnione od tych warunków  na  czas oznaczony, nie dłuższy jednak niż określony  w art. 135.  
3.  Minister  Gospodarki  Terenowej  i  Ochrony  Środowiska określi zasady zgłoszeń i zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 2. 
 

Art. 139. Sprawy wszczęte przed dniem wejścia w życie ustawy podlegają  rozpoznaniu,  do  ich ukończenia  w  danej  instancji, według przepisów dotychczasowych. 
 

Art. 140. W ustawie z dnia 16 listopada 1960 r.  o  prawie geologicznym (Dz. U. Nr 52, poz. 303) skreśla się art. 22. 
 

Art. 141. W ustawie z dnia 26 października 1971 r. o podatku gruntowym  (Dz.  U. Nr 27, poz. 254) dodaje się nowy  art.  7a  w brzmieniu:  
"Art. 7a.  Grunty  zmeliorowane  mogą  być  objęte   zmianą opodatkowania nie wcześniej niż po upływie sześciu lat licząc  od roku,  w  którym urządzenia melioracji wodnych zostały oddane  do użytku." 
 

Art. 142. W ustawie z dnia 22 kwietnia 1959 r. o utrzymaniu czystości i porządku w miastach i osiedlach (Dz. U. Nr  27,  poz. 167,  z 1961 r. Nr 5, poz. 33, z 1962 r. Nr 34, poz. 158 i z 1971 r. Nr 12, poz. 115) skreśla się art. 3 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 oraz art. 7 i 8. 
 

Art.  143.  W  ustawie  z dnia 26 października  1971  r.  o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz rekultywacji gruntów (Dz. U.  Nr 27, poz. 249) w art. 1 ust. 2 dodaje się nowe pkt 7 i 8  w brzmieniu:  
"7)grunty  pod  urządzeniami wodno-melioracyjnymi,  zbiornikami wodnymi i korytami regulowanych rzek na potrzeby rolnictwa,  
8)  tereny urządzeń przeciwpowodziowych". 
 

Art. 144. 1. Tracą moc:  

1)  ustawa z dnia 30 maja 1962 r. - Prawo wodne (Dz. U. Nr 34, poz. 158 i z 1971 r. Nr 12, poz. 115),  
2)  ustawa  z  dnia  22  maja 1958 r. o popieraniu  melioracji wodnych dla potrzeb rolnictwa (Dz. U. z 1963 r. Nr 42, poz. 237 i z 1971 r. Nr 12, poz. 115),  
3) ustawa z dnia 17 lutego 1960 r. o zaopatrywaniu ludności  w wodę  (Dz. U. Nr 11, poz. 72, z 1962 r. Nr 34, poz. 158 i z  1965 r. Nr 51, poz. 314),  
4) ustawa z dnia 10 grudnia 1965 r. o zaopatrywaniu rolnictwa i wsi w wodę (Dz. U. Nr 51, poz. 314).  

Art. 145. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1975 r.