Istotnym przepisem ustawy maj▒cym na celu powstrzymywanie podmiotowego rozpowszechniania siΩ narkotyk≤w jest artyku│ 45, w kt≤rym ustawodawca penalizuje udzielanie innej osobie i nak│anianie do u┐ycia ╢rodka odurzaj▒cego lub substancji psychotropowej, czynione wbrew przepisom ustawy. Sprawca podlega karze pozbawienia wolno╢ci do lat 2, ograniczenia wolno╢ci albo grzywny.
       Tw≤rcy ustawy zdecydowali siΩ na stworzenia typu kwalifikowanego tego przestΩpstwa (czego nie czyni│a ustawa z 1985 r.), za╢ do znamion kwalifikacji zaliczono udzielanie lub nak│anianie do u┐ycia narkotyk≤w ma│oletniego, a tak┐e udzielanie narkotyk≤w innej osobie w znacznych ilo╢ciach. W tym wypadku sprawca podlega karze pozbawienia wolno╢ci do lat 5.
   Nowy akt prawny poprawi│ konstrukcjΩ dawnego art. 31 ustawy o zapobieganiu narkomanii, kt≤ry to stwarza│ jedno zbΩdne znamiΩ okre╢laj▒ce osobΩ bΩd▒c▒ przedmiotem przestΩpstwa. Sformu│owanie "kto nie bΩd▒c do tego uprawniony, wbrew przepisom ustawy udziela..." zosta│o skrytykowane w doktrynie z uwagi na to, i┐ dzia│anie zgodnie z uprawnieniem oznacza: dzia│anie przez uprawniony podmiot, w celu leczniczym, zgodnie z warunkami tj. z przepisami ustawy. Wprowadzenie natomiast dodatkowego, negatywnego znamienia mog│o w pewnych sytuacjach rodziµ ogromne problemy. W grΩ wchodz▒ tutaj, jak siΩ wydaje, przypadki udzielania ╢rodka odurzaj▒cego lub substancji psychotropowej przez lekarzy, kt≤rzy mog▒ posiadaµ uprawnienia do tych czyn≤w, ich dzia│anie nie zawsze mo┐e byµ zgodne z przepisami ustawy (udzielanie w celach niemedycznych). Dlatego s│usznie nowa ustawa likwiduje pierwsze znamiΩ negatywne, gdy┐ jego zakres podmiotowy poch│ania sformu│owanie "wbrew przepisom ustawy". Niewa┐ne bowiem jest to, czy spenalizowanych czynno╢ci dokonuje osoba z uprawnieniem czy nie, wa┐ne - czy czyni zado╢µ ustawie.
   Udzielanie innej osobie ╢rodka odurzaj▒cego lub substancji psychotropowej mo┐e przejawiaµ siΩ zar≤wno w postaci dzia│ania, jak i zaniechania. Oznacza ono zar≤wno darowiznΩ, jak i inn▒ formΩ przekazania, jak i ╢wiadome pozostawienie tego ╢rodka w miejscu dostΩpnym dla innej osoby. Nak│anianie do u┐ycia - to oddzia│ywanie na psychikΩ osoby, czy to intelektualne (np. przekonywanie), emocjonalnie (np. budzenie odpowiednich pragnie±), czy te┐ wywieranie presji psychicznej (np. szanta┐owanie). Natomiast stanowczo nale┐y zaakcentowaµ, ┐e wbrew stanowisku wielu przedstawicieli doktryny, w/w dzia│anie nie jest pod┐eganiem do przestΩpstwa, gdy┐ w ╢wietle polskiego prawa samo u┐ywanie narkotyk≤w przestΩpstwem nie jest.
   Nowoczesnym i trafionym rozwi▒zaniem wydaje siΩ byµ r≤wnie┐ kwalifikacja czynu, gdy skierowany jest on przeciw ma│oletniemu, z uwagi na du┐e spo│eczne niebezpiecze±stwo takiego dzia│ania, zw│aszcza w ╢wietle bardzo rozpowszechnionego w╢r≤d "dealer≤w" narkotyk≤w modus operandi tzw. "pierwszy raz za darmo". Mo┐na uznaµ, ┐e stali siΩ oni plag▒ w szko│ach, gdzie takie gratisowe udzielanie mo┐e dostarczyµ im wielu klient≤w, spo╢r≤d │atwo poddaj▒cej siΩ wp│ywom m│odzie┐y.
   Moim zdaniem takie dzia│ania bΩd▒ wchodzi│y w zakres podmiotowy art. 46, kt≤ry tworzy odrΩbny typ czynu zabronionego penalizuj▒c te same czynno╢ci, lecz surowiej (odpowiednio pozbawienie wolno╢ci od roku do lat 10 i pozbawienie wolno╢ci na czas nie kr≤tszy od lat 3), gdy motywem dzia│ania sprawcy jest osi▒gniΩcie korzy╢ci maj▒tkowej lub osobistej. W artykule tym dodane zosta│o znamiΩ "u│atwia u┐ycie", polegaj▒ce, moim zdaniem na zaniechaniu zabezpieczenia dostΩpu do ╢rodka odurzaj▒cego lub substancji psychotropowej lub innej pomocy (tak┐e psychicznej, np. informacja), ale co do osoby, u kt≤rej skrystalizowa│ siΩ ju┐ zamiar u┐ycia narkotyku. Z w/w powod≤w (brak przestΩpno╢ci u┐ywania) owego "u│atwiania u┐ycia" nie mo┐na traktowaµ jako pomocnictwa rozumianego jako postaµ zjawiskowa przestΩpstwa. Art. 46 zawiera tak┐e typ uprzywilejowany przewiduj▒c, ┐e w wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega karze pozbawienia wolno╢ci do lat 2, ograniczenia wolno╢ci albo grzywny. Przepis ten wydaje mi siΩ w ╢wietle konstrukcji art. 45 i 46 pewnym nieporozumieniem, gdy┐ jego istnienie w artykule bΩd▒cym sui generis przepisem kwalifikuj▒cym jest wielce nielogiczne. O ile trafniejsze by│oby umiejscowienie go w art. 45, nieopatrzonego znamieniem dzia│ania w celu osi▒gniΩcia korzy╢ci maj▒tkowej lub osobistej.
   Podsumowuj▒c, pragn▒│bym wyraziµ opiniΩ, ┐e przepisy art. 45 i 46 dotycz▒ czynno╢ci skierowanych do konkretnej, zindywidualizowanej osoby, nie za╢ szerokiego grona adresat≤w. Brak przepisu kryminalizuj▒cego publiczne zachΩcanie lub nak│anianie innych os≤b do u┐ywania ╢rodka odurzaj▒cego lub substancji psychotropowej, wymaganego przez art. 3 ust. 1 pkt. c konwencji wiede±skiej 1988 r. podkre╢la tak┐e K. Krajewski. Problem ten wydaje siΩ byµ aktualny w ╢wietle rozmaitych publikacji, czy np. tekst≤w piosenek rockowych (komentarz do niemieckiego BtMG w odniesieniu do stosownego przepisu tej ustawy zawiera liczne przyk│ady tekst≤w piosenek, kt≤re nie realizuj▒ okre╢lonego w tym przepisie wystΩpku ).
   Nie wziΩcie pod uwagΩ tej indywidualizacji czynu mo┐e doprowadziµ do wielu, obni┐aj▒cych presti┐ wymiaru sprawiedliwo╢ci proces≤w, czego sztandarowym przyk│adem by│o skazanie przez s▒d krakowski na 6 miesiΩcy pozbawienia wolno╢ci w zawieszeniu na 2 lata, Roberta Palusi±skiego, autora ksi▒┐ki "Narkotyki - przewodnik". Proces ten wywo│a│ wiele kontrowersji i gor▒cych reakcji zar≤wno w ╢rodowisku prawniczym jak i ca│ej opinii publicznej. Wspomniana ksi▒┐ka, zdaniem autora niniejszej pracy, realizuje znamiona art. 32 w≤wczas obowi▒zuj▒cej ustawy o zapobieganiu narkomanii nie bardziej, ni┐ nie jedno naukowe opracowanie na temat narkomanii. Miejmy nadziejΩ, ┐e w przysz│o╢ci s▒dy wezm▒ pod uwagΩ charakter czyn≤w z art. 45 i 46 dotycz▒cy zindywidualizowania ich adresat≤w.