W│ochy

   We W│oszech obowi▒zuje ustawa o reglamentacji ╢rodk≤w odurzaj▒cych i psychotropowych (Disciplina delli stupefacenti e sostanze psicotrope) z roku 1975. Wprowadzi│a ona nowy model podej╢cia do zjawiska narkomanii, kt≤rego istot▒ jest wy│▒czno╢µ stosowania ╢rodk≤w medycznych wobec os≤b uzale┐nionych i ograniczanie represji karnej wy│▒cznie do os≤b zajmuj▒cych siΩ wytwarzaniem, handlem itp. Wprowadzono te┐ depenalizacjΩ posiadania niewielkich ilo╢ci odurzaj▒cych lub psychotropowych, je╢li s▒ one przeznaczone dla w│asnej konsumpcji. Depenalizacja nie oznacza jednak legalizacji: owe niewielkie ilo╢ci posiadane dla cel≤w w│asnej konsumpcji mog▒ byµ bowiem konfiskowane.
   W prawie w│oskim rozr≤┐nia siΩ ╢rodki "twarde" i "miΩkkie". Obie te kategorie s▒ wyra╝nie zdefiniowane w odpowiednich wykazach stanowi▒cych za│▒czniki do ustawy. Na tym rozr≤┐nieniu opiera siΩ odpowiedzialno╢µ karna za posiadanie ╢rodk≤w odurzaj▒cych lub psychotropowych w okoliczno╢ciach innych ni┐ wskazuj▒ce na przeznaczenie dla w│asnej konsumpcji. Przewiduje siΩ te┐ odpowiedzialno╢µ za posiadanie tych ╢rodk≤w "w niewielkich ilo╢ciach", ale tylko w przypadkach, gdy s▒ one przeznaczone na u┐ytek os≤b trzecich. Posiadanie z takim zamiarem ╢rodk≤w "miΩkkich" zagro┐one jest kar▒ wiΩzienia od 1 roku do 4 lat i grzywn▒ od 100 tys. do 6 mln lir≤w. Taki sam czyn, kt≤rego przedmiotem s▒ ╢rodki "twarde", zagro┐ony jest kar▒ od 2 do 6 lat wiΩzienia i grzywn▒ od 100 tys. do 8 mln lir≤w. Ustawa penalizuje natomiast posiadanie znacznych ilo╢ci ╢rodk≤w odurzaj▒cych lub psychotropowych bez wzglΩdu na to, jaki jest cel owego posiadania. Czyn taki zagro┐ony jest kar▒ od 2 do 6 lat wiΩzienia i grzywn▒ od 4 do 100 mln lir≤w, je╢li jego przedmiotem s▒ ╢rodki "miΩkkie". W wypadku ╢rodk≤w "twardych" sankcja wynosi od 4 do 15 lat wiΩzienia i od 6 do 200 mln lir≤w grzywny.
   Konstrukcja ustawy powoduje liczne trudno╢ci interpretacyjne. PojΩcie "niewielka ilo╢µ" jest nieprecyzyjne a posiadanie takiej ilo╢ci nie wywo│uje automatycznie domniemania, i┐ jest to ilo╢µ przeznaczona na w│asny u┐ytek, za╢ ustawa penalizuje posiadanie niewielkiej ilo╢ci ╢rodk≤w przeznaczonych do wprowadzenia do obrotu. Z powodu praktycznych trudno╢ci udowodnienia zamiaru posiadania, jedynym kryterium pozostaje to, czy sprawca jest osob▒ uzale┐nion▒, czy nie.
   W takiej sytuacji odpowiedzialno╢µ karn▒ na podstawie domniemania, ┐e ╢rodki s▒ przeznaczone na u┐ytek os≤b trzecich, ponosz▒ tylko osoby, kt≤re nie s▒ konsumentami narkotyk≤w. Sami narkomani, nawet je╢li w rzeczywisto╢ci posiadaj▒ ╢rodki odurzaj▒ce lub psychotropowe celem handlu maj▒cego finansowaµ w│asny na│≤g, nie mog▒ za± odpowiadaµ, bo najczΩ╢ciej nie mo┐na im tego zamiaru udowodniµ.
   Odpowiedzialno╢µ za posiadanie znacznych ilo╢ci ╢rodk≤w odurzaj▒cych lub psychotropowych wchodzi w rachubΩ niezale┐nie od zamiaru towarzysz▒cego temu posiadaniu i niezale┐nie od tego, czy sprawca jest osob▒ uzale┐nion▒ czy nie. Oznacza to, ┐e posiadanie ilo╢ci wiΩkszych ni┐ "niewielkie" objΩte jest w praktyce domniemaniem posiadania celem wprowadzenia do obrotu, a posiadanie ilo╢ci niewielkich - domniemaniem przeznaczenia na cele w│asnej konsumpcji.
   Podstawowe znaczenie ma w tej sytuacji kwestia interpretacji pojΩcia "niewielka ilo╢µ", rozgraniczaj▒ca zakres stosowania niekt≤rych przepis≤w ustawy. RozstrzygniΩcie tej kwestii pozostawiono orzecznictwu i praktyce.
   Ustawodawstwo w│oskie przewiduje tak┐e pewne instytucje, za po╢rednictwem kt≤rych realizuje siΩ wobec os≤b uzale┐nionych zasadΩ "leczyµ zamiast karaµ". Depenalizacja posiadania ╢rodk≤w odurzaj▒cych lub psychotropowych na w│asny u┐ytek oznacza, ┐e stosowanie tej regu│y odnosi siΩ przede wszystkim do sprawc≤w przestΩpstw polegaj▒cych na posiadaniu ilo╢ci wiΩkszych ni┐ "niewielkie", a tak┐e do wszelkich innych narusze± przepis≤w omawianej ustawy oraz niekt≤rych przestΩpstw kryminalnych. Istot▒ regulacji w│oskiej jest danie skazanemu, kt≤ry jest uzale┐niony, mo┐liwo╢ci wyboru miΩdzy odbyciem orzeczonej kary pozbawienia wolno╢ci, a poddaniem siΩ leczeniu odwykowemu. Regu│a "leczyµ zamiast karaµ" mo┐e byµ stosowana jedynie w przypadkach, gdy orzeczona kara nie przekracza 3 lat pozbawienia wolno╢ci. Dokonana w r. 1987 nowelizacja rozszerzy│a mo┐liwo╢µ jej stosowania r≤wnie┐ na te przypadki, w kt≤rych skazany wyrazi jedynie chΩµ poddania siΩ leczeniu, a nie tylko w≤wczas gdy leczenie takie ju┐ podj▒│ (taki wym≤g obowi▒zywa│ wcze╢niej). Jest oczywiste, ┐e taka chΩµ musi byµ poparta dzia│aniami wskazuj▒cymi na zamiar jej realizacji.
   Ustawodawstwo w│oskie przewiduje stosunkowo szerokie mo┐liwo╢ci orzekania przez s▒dy przymusowej terapii odwykowej (co uwa┐a siΩ za stan pozostaj▒cy w sprzeczno╢ci z depenalizacj▒). S▒dy w│oskie rzadko jednak korzystaj▒ z danych im w tym zakresie mo┐liwo╢ci.