Inkubatory przedsiΩwziΩµ

Od paru miesiΩcy obserwujemy w Polsce szalone zainteresowanie internetem, nie tylko ze strony u┐ytkownik≤w indywidualnych, ale r≤wnie┐ instytucjonalnych. Po okresie, w kt≤rym ka┐da szanuj▒ca siΩ firma chcia│a mieµ w│asn▒ stronΩ w sieci ze wzglΩd≤w presti┐owych i marketingowych, przyszed│ czas na wykorzystanie mo┐liwo╢ci, jakie daje globalna pajΩczyna w dynamicznym prowadzeniu bie┐▒cej dzia│alno╢ci gospodarczej. Ponadto jeste╢my ╢wiadkami wysypu r≤┐norodnych portali, wortali itp. Od niedawna mamy r≤wnie┐ dwa inkubatory internetowe: E-Inkubator oraz Internet Investment Fund (IIF).

Celem tych inkubator≤w jest pomoc w tworzeniu firmy szeroko wykorzystuj▒cej technologiΩ informatyczn▒. PrzedsiΩwziΩcia te powsta│y, aby umo┐liwiµ wszystkich posiadaj▒cym pomys│y, lecz nie dysponuj▒cych odpowiedni▒ wiedz▒ i ╢rodkami finansowymi na inwestycje w sprzΩt i oprogramowanie, prowadzenie dzia│alno╢ci gospodarczej. E-Inkubator jest przedsiΩwziΩciem wspieranym przez najwiΩkszych bran┐y informatycznej: Sun Microsystems, Cisco Systems, Oracle oraz RSA Security. Z kolei Internet Investment Fund okre╢la siebie jako zesp≤│ polskich m│odych przedsiΩbiorc≤w, kt≤ry tworzy platformΩ umo┐liwiaj▒c▒ rozw≤j polskiego kapita│u intelektualnego. Niezale┐nie od tego oba inkubatory prowadz▒ niemal identyczn▒ dzia│alno╢µ, czego wyrazem by│a niedawno podpisana umowa o wsp≤│pracy. Zar≤wno jeden, jak i drugi, czekaj▒ na genialne pomys│y, kt≤re mo┐na by rozwin▒µ i dofinansowaµ. W ramach tej pomocy mo┐na miΩdzy innymi wyr≤┐niµ dostarczenie odpowiedniego sprzΩtu i oprogramowania, mo┐liwo╢µ uzyskania kredytu bankowego na rozw≤j dzia│alno╢ci oraz dostΩp do wiedzy i do╢wiadcze± zdobytych przez tw≤rc≤w danego inkubatora (know-how). Wszystko to daje potencjalnemu przedsiΩbiorcy przewagΩ nad konkurencj▒ poprzez skr≤cenie czasu tworzenia w│asnego przedsiΩbiorstwa, obni┐enie ryzyka technicznego oraz kontakt z renomowanymi firmami polskimi i zagranicznymi. Nie pozostaje nic innego, jak wpa╢µ na genialny pomys│ i przedstawiµ go inkubatorowi. Nie jest to jednak takie proste. Wybiera siΩ tylko najlepsze pomys│y dokonuj▒c r≤┐norodnych ocen mo┐liwo╢ci osi▒gniΩcia sukcesu na rynku przez potencjalnego inwestora m.in. sprawdza siΩ jako╢µ konkurencji w proponowanym przez pomys│odawcΩ segmencie rynku, bada siΩ nowoczesno╢µ pomys│u, przeprowadza siΩ analizΩ SWOT (analizΩ s│abych i mocnych stron). Jednak gra jest warta ╢wieczki. Je╢li zostaniemy wybrani, dziΩki inkubatorom uzyskamy wiele korzy╢ci, na kt≤re z ca│▒ pewno╢ci▒ nie mo┐e sobie pozwoliµ pocz▒tkuj▒cy przedsiΩbiorca pozostawiony samemu sobie. Od nas oczekuje siΩ tylko niskiego wk│adu. Kto╢ powie, ┐e wszystko jest piΩkne i r≤┐owe, ale gdzie╢ na pewno musi byµ jaki╢ haczyk, bo przecie┐ filantrop≤w w dzisiejszych czasach siΩ z regu│y ju┐ nie spotyka... I rzeczywi╢cie. Przecie┐ inkubatory powsta│y w celach komercyjnych, wiΩc musz▒ mieµ jaki╢ cel. Licz▒ na, ┐e firma, kt≤ry dziΩki nim siΩ "wylΩgnie", bΩdzie dalej korzysta│a ze sprzΩtu, oprogramowania internetowego i zabezpiecze±. Kiedy obecny nowicjusz stanie siΩ solidn▒ firm▒, wtedy stanie siΩ on ╝r≤d│em poka╝nych przychod≤w. Mimo to je╢li kto╢ ma ╢wietny pomys│, a nie ma zasob≤w, powinien skorzystaµ z oferty inkubator≤w, gdy┐ przyk│ad USA pokazuje, ┐e takie zwi▒zki mog▒ byµ bardzo owocne na samym pocz▒tku internetowej drogi m│odego przedsiΩbiorcy.

Koncepcja inkubatora zrodzi│a siΩ, podobnie jak wiΩkszo╢µ nowych koncepcji w biznesie, w USA. W roku 1959 kiedy firma rodzinna Charles Manusco & Sons Inc. w Batavia stanu New York kupi│a pewien budynek o powierzchni oko│o 80000 m2. Konieczny by│ remont budynku, bo wybudowano go w 1882 roku i dodatkowo od paru lat sta│ pusty. Poniewa┐ nabywca nie mia│ zamiaru ponosiµ olbrzymich koszt≤w, postanowi│ obci▒┐yµ kosztami ewentualnego dzier┐awcΩ. Z powodu braku chΩtnych, nowy w│a╢ciciel budynku postanowi│ go podzieliµ na mniejsze czΩ╢ci, a nastΩpnie wynaj▒µ drobnym przedsiΩbiorcom. Jednocze╢nie czΩ╢ciowo obci▒┐y│ dzier┐awc≤w kosztami wynikaj▒cymi z u┐ytkowania budynku. Niby to nic rewolucyjnego, ale na ≤wczesne czasy by│o to zupe│nie nowe podej╢cie. Choµ na pocz▒tku zaoferowano nowych firmom jedynie atrakcyjne warunki lokalowe, z czasem dodano do tego szereg innych us│ug. Obecnie prekursor inkubator≤w, zwie siΩ Batavia Industrial Center i dzia│a w│a╢nie jako inkubator dla innych przedsiΩbiorstw.

Koncepcja ta gwa│townie rozwinΩ│a siΩ na pocz▒tku lat osiemdziesi▒tych i ju┐ w 1980 istnia│o 12 inkubator≤w. Obecnie na ╢wiecie istnieje od 2000 do 3000 inkubator≤w, a w samych Stanach Zjednoczonych oko│o 800. Przewiduje siΩ , ┐e w 2000 roku ich liczba wzro╢nie do 1000.

Generalnie w╢r≤d wszystkich inkubator≤w mo┐emy wyr≤┐niµ ich trzy rodzaje: mieszane, ma│ych przedsiΩbiorstw oraz technologiczne. Inkubatory mieszane (mixed-use) s▒ najpopularniejsz▒ odmian▒ inkubator≤w obs│uguj▒c▒ firmy o r≤┐nych profilu dzia│alno╢ci. Natomiast inkubatory ma│ych przedsiΩbiorstw to spos≤b na pracΩ dla ludzi, kt≤rzy jej nie maj▒. Ten typ inkubator≤w jest czΩsto spotykany w ma│ych miastach i na wsiach. Z kolei inkubatory technologiczne skupiaj▒ siΩ na ulepszaniu bada± i rozwoju w sektorze technologii zaawansowanych (high-tech), na przemys│ach szybko rozwijaj▒cych siΩ, kt≤re maj▒ szansΩ przyci▒gn▒µ kapita│ oraz bΩd▒ mia│y d│ugookresowy wp│yw na wzrost ekonomiczny i tworzenie nowych miejsc pracy.

Wed│ug bardziej dok│adnego podzia│u wyodrΩbnia siΩ wiΩcej rodzaj≤w inkubator≤w. W tej chwili na rynku ameryka±skim wyr≤┐nia siΩ nastΩpuj▒ce rodzaje inkubator≤w:
- 43% mieszane,
- 25% technologiczne,
- 10% produkcyjne,
- 9% niszowe,
- 6% us│ugowe,
- 5% umo┐liwiaj▒ce rozpoczΩcie niewielkiej dzia│alno╢ci,
- 2% inne.

Mimo zdecydowanej przewagi inkubator≤w mieszanych ostatnio dostrzega siΩ daleko id▒c▒ specjalizacjΩ - powstaj▒ specjalne dla firm produkcyjnych lub dla firm us│ugowych. Niekt≤re nastawione s▒ na pomoc firmom, kt≤re chc▒ opanowaµ nisze rynkowe takie, jak rynek oprogramowania, technologii medycznych, multimedii, internetu. Przyk│adowo funkcjonuje inkubator University of Southern California, kt≤ry skoncentrowa│ siΩ wy│▒cznie na bran┐y filmowej. Ponadto tworzy siΩ specjalne inkubatory dla mniejszo╢ci narodowych i... dla kobiet - w San Francisco powsta│ Women's Technology Cluster, kt≤ry ma pom≤c kobietom w stworzeniu firmy dzia│aj▒cej na rynku nowych technologii.

Trzeba pamiΩtaµ, i┐ ka┐dy inkubator jest inny, gdy┐ ka┐dy ma inne cele i sposoby sponsorowania organizacji. Niekt≤re zale┐y na rozwoju ekonomicznym, innym na komercjalizacji technologii, z kolei inkubatory stworzone przez uczelnie maj▒ bardzo r≤┐ne cele.

Czy inkubatory s▒ potrzebne we wsp≤│czesnej gospodarce rynkowej? Jak najbardziej, bo dziΩki nim zwiΩkszaj▒ siΩ szanse przedsiΩbiorstwa na prze┐ycie i rozw≤j poprzez dostarczenie pewnych us│ug i profesjonaln▒ pomoc. W wielu przypadkach us│ugi oraz kredyty s▒ oferowane po stopie procentowej ni┐szej ani┐eli faktycznie funkcjonuj▒cej na rynku. Jest to mo┐liwe dziΩki wsparciu rz▒du i organizacji non-profit.

Wed│ug statystyk ameryka±skich oko│o 50-75 % nowych firm upada w ci▒gu pierwszych trzech lat funkcjonowania. Tymczasem firmy wspomagane przez inkubatory du┐o lepiej sobie radz▒ w tym trudnym okresie - upada jedynie oko│o 10-20 %. W│a╢nie przez te trzy pierwsze, najtrudniejsze lata firmy, pozostaj▒ w ramach inkubatora, a nastΩpnie siΩ "usamodzielniaj▒".

Dla gospodarki ameryka±skiej charakterystyczny jest powszechne zaanga┐owanie w koncepcjΩ inkubacji przedsiΩbiorstw uczelni wy┐szych oraz w│adz stanowych. Obecnie w╢r≤d wszystkich inkubator≤w w USA wyr≤┐nia siΩ:
- 49% - stanowe (raczej nie nastawione na zysk),
- 27% - uniwersyteckie,
- 8% - prywatne nastawione na zysk,
- 16% - wsp≤lne przedsiΩwziΩcia prywatne i publiczne.
Powy┐sza statystyka potwierdza ogromne zaanga┐owanie w│adz lokalnych w tworzenie inkubator≤w. Przeznaczaj▒ one na ten cel znaczne ╢rodki finansowe np.:
- Georgia (1998r.) 2,3 mln $
- North Carolina (1998r.) 3,5 mln $.
Ponadto poszczeg≤lne stany wprowadzaj▒ wiele udogodnie± dla klient≤w program≤w inkubacyjnych. Szczeg≤lnie dotyczy to podatk≤w. W Oklahomie na przyk│ad inkubatory otrzymuj▒ ulgΩ podatkow▒ na okres do dziesiΩciu lat, za╢ ich klienci s▒ zwolnieni przez trzy lata.

Celem tworzenia inkubator≤w przez w│adze lokalne jest uzyskanie pewnych korzy╢ci po╢rednich, takich jak pobudzenie wzrostu gospodarczego w regionie lub zwiΩkszenie zatrudnienia. Istnieje mn≤stwo dowod≤w na to, ┐e taka polityka jest bardzo op│acalna np.:
- badania przeprowadzone w Pensylvanii pokaza│y, ┐e 1$ wydany przez w│adze stanowe na programy inkubacyjne przynios│y oko│o 14$ dochod≤w w postaci podatk≤w,
- wynik dzia│alno╢ci The Ohio Department of Development w latach 1987-98: 336 nowych firm, 2272 nowych miejsc pracy,
- wyniki Advanced Technology Development Center w Atlancie w latach 1987-98: 351 mln $ dochodu i 4100 nowych miejsc pracy.
Og≤lnie w USA inkubatory pozwoli│y utworzyµ ponad 20000 dynamicznie rozwijaj▒cych siΩ podmiot≤w gospodarczych oraz da│y pracΩ ponad 250000 obywatelom.

Po analizie danych z rynku ameryka±skiego widzimy, ┐e koncepcja inkubator≤w jest szeroko rozpowszechniona. Wykorzystuj▒ j▒ nie tylko ju┐ istniej▒ce firmy w celach dochodowych, ale r≤wnie┐ rz▒dy federalne, spo│eczno╢µ lokalna oraz r≤┐norodne instytucje naukowe. Ka┐da z organizacji wsp≤│tworz▒ca inkubator widzi pewne wymierne korzy╢ci z takiej dzia│alno╢ci: od zwyk│ego dochodu, przez rozpowszechnianie technologii, a┐ po tworzenie nowych miejsc pracy i prowokowanie wzrostu gospodarczego.

Czy czeka nas taki wysyp jak w USA? W tej chwili w Polsce powsta│y dwa inkubatory, bΩd▒ce przedsiΩwziΩciami prywatnymi i maj▒cymi na celu promowanie w│asnych technologii oraz uzyskanie pewnych dochod≤w. Prawdopodobnie w najbli┐szym czasie powstan▒ kolejne, z ca│▒ pewno╢ci▒ prywatne i czΩsto z udzia│em kapita│u zagranicznego. Raczej nie liczmy na udzia│ gmin na rozwijanie tych idei, chocia┐ takie kompleksowe programy by│yby bardzo pomocne dla wielu os≤b, kt≤re maj▒ pomys│y, ale nie maj▒ zasob≤w. Obecnie poszczeg≤lne gminy oferuj▒ szereg udogodnie± dla podmiot≤w (szczeg≤lnie robi▒ to te, w kt≤rych wystΩpuje bezrobocie strukturalne), ale nie mo┐na tego por≤wnaµ z kompleksow▒ pomoc▒, jak▒ otrzymuje uczestnik programu inkubacyjnego. Tym bardziej nie ma co liczyµ na wsp≤│udzia│ w takich programach uczelni, mo┐e z wyj▒tkiem prywatnych. Brak ╢rodk≤w finansowych oraz nieumiejΩtno╢µ wsp≤│pracy z przedsiΩbiorstwami s▒ praktycznie nie do pokonania.
Polskie inkubatory skupi│y siΩ na rynku high technology. Prawdopodobnie nowe inkubatory r≤wnie┐ bΩd▒ w│a╢nie w ten segment celowaµ. Nie spodziewajmy siΩ specjalizacji inkubator≤w na wz≤r ameryka±ski, a szczeg≤lnie powstania inkubatora dla kobiet... Najpierw konieczne by│oby wzmocnienie ruchu feministycznego...

Gomi