Hibernacja - spos≤b na podr≤┐e miΩdzygwiezdne

Ka┐dy z opisanych w poprzednich rozdzia│ach dotycz▒cych podboju kosmosu, spos≤b dotarcia do innych ╢wiat≤w wymaga d│ugiego okresu czasu. Podr≤┐ do gwiazd bΩdzie trwa│a latami. Nie nale┐y siΩ zatem specjalnie dziwiµ, ┐e pierwsze pojazdy wysy│ane w przestrze± nie bΩd▒ sterowane rΩkami ludzkimi. Wystarcz▒ do tego celu automaty. Aby bowiem mieµ mo┐liwo╢µ wys│ania statku z ludzk▒ za│og▒, nale┐y tej za│odze zapewniµ na tyle d│ugie ┐ycie by mog│a dotrzeµ do celu bez problem≤w.

Jak wyd│u┐yµ ┐ycie ludzkie? Zjawisko hibernacji znane jest ju┐ do╢µ dawna. Na czym hibernacja polega? W najwiΩkszym skr≤cie to zamra┐anie i rozmra┐anie cia│a. W zamro┐onym ciele przemiany metaboliczne zachodz▒ znacznie wolniej ni┐ w normalnej temperaturze. Zatem mo┐na by zamroziµ astronaut≤w po wyniesieniu ich na orbitΩ i rozmroziµ tu┐ przed dotarciem do zaplanowanego celu, w miΩdzyczasie powierzaj▒c kontrolΩ nad statkiem na przyk│ad robotom.

Naukowcy od dawna pr≤buj▒ zmierzyµ siΩ z hibernacj▒. Zamro┐enie cia│a nie jest dla nich ┐adnym problemem. Natomiast nadal du┐y problem stanowi rozmro┐enie delikwenta. Naukowcy oddali by naprawdΩ wiele, gdyby mogli przeprowadzaµ hibernacjΩ w spos≤b przedstawiony w filmach z serii "Obcy". Byµ mo┐e w przysz│o╢ci tak to w│a╢nie bΩdzie wygl▒daµ.

Ale jaki problem stanowi rozmro┐enie cia│a cz│owieka? Czy jest to faktycznie bariera nie do przeskoczenia na obecnym etapie wiedzy? Wydaje siΩ, ┐e tak, poniewa┐ w trakcie procesu zamra┐ania w kom≤rkach osoby hibernowanej powstaj▒ kryszta│ki lodu. Kryszta│ki te rosn▒ a┐ w ko±cu rozrywaj▒ kom≤rkΩ. U ka┐dego rozmro┐onego osobnika pojawiaj▒ siΩ nieuchronnie objawy powa┐nego uszkodzenia narz▒d≤w wewnΩtrznych.

Dla tkanek niebezpieczny jest te┐ proces topnienia. Gdy temperatura wzrasta do punktu topnienia lodu, jego kryszta│ki zaczynaj▒ siΩ zlepiaµ powoduj▒c nieuniknione deformacje a nawet rozerwanie kom≤rek.

W obecnych czasach bardzo trudno utrzymaµ w stanie zamro┐onym tak wa┐ne organy transplantologiczne jak w▒troba i nerki, nie m≤wi▒c o ju┐ nawet o p│ucosercu. Jedyne czΩ╢ci cia│a, kt≤re potrafimy przetrzymywaµ w stanie zamro┐enia przez d│ugi okres czasu to krew i sperma. Inne ju┐ nawet po kilku godzinach ulegaj▒ nieodwracalnemu uszkodzeniu.

Pr≤bowano r≤wnie┐ zamra┐aµ kom≤rki bardzo szybko, tak, by nie powsta│y gro╝ne kryszta│ki lodu. Jednak w przypadku tego procesu - zwanego witryfikacj▒ - pojawi│y siΩ inne problemy. Lipidy - tworz▒ce w ╢cianie kom≤rkowej ciecz - podczas tego procesu zaczΩ│y ┐elowaµ, tworz▒c co╢ na podobie±stwo lekko zestalonego t│uszczu zwierzΩcego w rondlu. Spowodowa│o to ogromne niebezpiecze±stwo dla ╢ciany kom≤rkowej, poniewa┐ stawa│a siΩ ona przez to nieszczelna a sama kom≤rka szybko umiera│a.

Naukowcy nie daj▒ jednak za wygran▒. Przecie┐ na co dzie± obserwuj▒ jak przyroda radzi sobie ze zjawiskiem hibernacji - jak niekt≤re gatunki ryb p│ywaj▒ w wodach arktycznych o temperaturach nie przekraczaj▒cych 0░C, czy jak niekt≤re gatunki ┐ab zamarzaj▒ na ko╢µ w czasie zimy, by p≤╝niej powr≤ciµ do aktywnego, normalnego ┐ycia.

Przeprowadzone niedawno badania wykaza│y, ┐e wspomniane ryby w trakcie ewolucji wytworzy│y specjalne bia│ka, kt≤re umo┐liwiaj▒ im przetrwanie w tak ekstremalnych warunkach. Natomiast ┐aby spokojnie prze┐ywaj▒ce zamro┐enie w bryle lodu maj▒ w kom≤rkach niewiarygodnie wysoki poziom glukozy, co pozwala, mimo zamro┐enia cia│a na nie wytworzenie ╢miertelnych kryszta│k≤w lodu. Glukoza jest zwyk│ym antyzamra┐aczem dla kom≤rek tych ┐ab.

Naukowcy nadal nie potrafi▒ jednak w pe│ni wykorzystaµ tych zjawisk do przed│u┐enia ┐ycia cz│owiekowi w trakcie podr≤┐y kosmicznej. Uda│o siΩ co najwy┐ej przed│u┐yµ ┐ycie niekt≤rych organ≤w cia│a o kilka godzin. A potrzeba miesiΩcy a nawet lat. Czekamy na postΩp w dziedzinie hibernacji, bo ona pomo┐e nam otworzyµ bramy do podboju kosmosu przez rasΩ Ziemian.

Clifford