Nowa "gwiazda" na niebie

1 grudnia 2000 - prom kosmiczny - Endeavour (STS-97) wyni≤s│ na orbitΩ 17 ton │adunku. Tym │adunkiem by│y baterie s│oneczne oraz konieczny do ich instalacji na MiΩdzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS - International Space Station ) sprzΩt - najciΩ┐szy i najwiΩkszy element ISS wys│any jak do tej pory w kosmos. Rozmiar tych baterii w najd│u┐szym miejscu wynosi 240 st≤p - czyli s▒ wiΩksze od Jumbo-Jet'a 777.

Start promu kosmicznego Endeavour (STS-97)

Baterie bΩd▒ sk│adaµ siΩ z piΩciu czΩ╢ci i dostarcz▒ energii m.in. do pierwszego laboratorium badawczego produkcji USA (modu│ "Destiny", wyniesionego podczas lotu nr STS-98 w styczniu). Po ich zamontowaniu stacja znacznie zwiΩkszy swoj▒ powierzchnie a przez to bΩdzie j▒ │atwiej zobaczyµ z Ziemi.

Blask stacji ISS ju┐ teraz jest por≤wnywalny do jasno╢ci gwiazdy pierwszej wielko╢ci magnitudo. Do│o┐enie baterii s│onecznych spowoduje i┐ bΩdzie jeszcze ja╢niejsza.

To, ┐e mo┐liwe jest zobaczenie stacji z Ziemi spowodowane jest tym, ┐e odbija ona ╢wiat│o s│oneczne. Jednak jej jasno╢µ zale┐y r≤wnie┐ od ustawienia stacji wzglΩdem s│o±ca i obserwatora. Po zako±czeniu misji STS-97, jej maksymalna jasno╢µ bΩdzie por≤wnywalna z blaskiem Syriusza, a byµ mo┐e nawet Wenus. Natomiast je╢li nie bΩdzie ona ustawiona "optymalnie", jej jasno╢µ nie przekroczy 2 lub 3 magnitudo.

Zwykle najlepszy moment do zobaczenia stacji na niebie jest miedzy pierwsz▒ a drug▒ godzin▒ po zachodzie, lub przed wschodem s│o±ca. W tym czasie niebo powinno ju┐ byµ dostatecznie ciemne, a na stacje ci▒gle jeszcze bΩd▒ padaµ promienie s│oneczne.

Lot ISS nie jest jednak w jakikolwiek spos≤b zsynchronizowany z rotacj▒ Ziemi, tak wiΩc nie zawsze zobaczymy j▒ w tym samym miejscu na niebie, a nawet mo┐e siΩ zdarzyµ ze w og≤le jej nie zobaczmy. Pomocne w zlokalizowaniu stacji mog▒ okazaµ siΩ nastΩpuj▒ce programy udostΩpnione przez NASA

Pierwszy z nich - J-TRACK, pokazuje pozycjΩ ISS oraz ponad 600 innych satelit≤w w dowolnym zadanym czasie.
http://liftoff.msfc.nasa.gov/realtime/JTrack/Spacecraft.html

Drugim programem jest J-PASS. Wystarczy podaµ swoje po│o┐enie lub nazwΩ najbli┐szego miast i program poka┐e gdzie na niebie szukaµ stacji.
http://liftoff.msfc.nasa.gov/RealTime/JPass/

Oba programy mo┐na ╢ci▒gn▒µ z podanych powy┐ej link≤w.

Powy┐szy rysunek pokazuje po jakim torze porusza siΩ ISS, dodatkowo jasnoniebieskim kolorem oznaczono miejsca na Ziemi sk▒d mo┐na zobaczyµ StacjΩ Kosmiczn▒. Dla obserwator≤w znajduj▒cych siΩ powy┐ej 60 stopnia bΩdzie ona niestety niewidoczna.

ISS okr▒┐a ziemiΩ na niskiej orbicie 16 razy na dzie±. Jeden obieg trwa ok. 90 minut. Wyb≤r niskiej orbity, u│atwia transport kolejnych element≤w przez stosunkowo tanie i sprawdzone promy kosmiczne. Dop≤ki orbita stacji nie ulegnie wiΩkszym zmianom - zbytnio nie zbli┐y siΩ do Ziemi - nie planuje siΩ korekty jej wysoko╢ci.

Aby w jak najbardziej ekonomiczny podr≤┐owaµ do stacji, droga statku kosmicznego musi byµ jak najkr≤tsza. Z tego powodu orbita stacji zosta│a nachylona pod kontem 51,6 stopnia wzglΩdem r≤wnika. Spowodowane jest to tym, ze czΩ╢µ element≤w jest dostarczanych z Rosyjskiego Kosmodromu Baikonur w Kazachstanie.

Jednak najmniejszy koszt transportu osi▒ga siΩ wysy│aj▒c statki kosmiczne z miejsc po│o┐onych na r≤wniku, gdzie si│a przyci▒gania ziemskiego jest najmniejsza, a jednocze╢nie droga na orbitΩ najkr≤tsza (ze wzglΩdu na kszta│t Ziemi przypominaj▒cy sp│aszczon▒ kule - zwany geoid▒).

Z tego w│a╢nie powodu Stany Zjednoczone wybra│y FlorydΩ jako najlepsze miejsce startu rakiet.

Opracowano na podstawie NASA.

Krzysiek