Nanotechnologia

"Jej dzia│anie widoczne bΩdzie we wszystkich sferach ┐ycia spo│ecznego - od medycyny i przemys│u po ochronΩ ╢rodowiska."

Dr. K. Eric Drexler, pionier nanotechnologi

Du┐a rzesza naukowc≤w uwa┐a, ┐e kt≤rego╢ dnia roboty wielko╢ci atom≤w rozwi▒┐▒ wszystkie problemy ludzko╢ci. DziΩki mikroskopijnym maszyn▒ zwanym nanobotami problemy takie jak: g│≤d, nieuleczalne choroby, zanieczyszczenie ╢rodowiska przestan▒ istnieµ. IdeΩ nanotechnologi jako pierwszy sformu│owa│ w 1959 roku Richard Feynman, laureat nagrody Nobla, kt≤ry stwierdzi│, ┐e kiedy mo┐liwe stanie siΩ manipulowanie pojedynczym atomem, naukowcy bΩd▒ w stanie uzyskaµ w drodze syntezy absolutnie wszystko. W ten spos≤b powsta│o pojΩcie nanoutopi.

Z t▒ wizj▒ spo│ecze±stwa doskona│ego, w kt≤rym za nic nie trzeba bΩdzie p│aciµ, a wszystko dostΩpne bΩdzie za darmo lub za p≤│darmo, nie zgadzaj▒ siΩ ekonomi╢ci. Jednak nie przekonuje to naukowc≤w zajmuj▒cych siΩ t▒ dziedzin▒ nauki, kt≤rzy twierdz▒, ┐e nanoutopia wkr≤tce stanie siΩ rzeczywisto╢ci▒. Pomimo ┐e nanotechnologia mo┐e wnie╢ wiele udogodnie± w ludzkie ┐ycie, wydaje siΩ nieprawdziwe to, ┐e przestanie brakowaµ jedzenia, sko±cz▒ siΩ k│opoty ze zdrowiem, ka┐dy bΩdzie mia│ gdzie mieszkaµ i bΩdzie mia│ tyle wolnego czasu, ile tylko dusza zapragnie.

Badacze nanotechnologi nie daj▒c za wygran▒ bezustannie wprowadzaj▒ w nasze ┐ycie udoskonalenia. W 1991 roku odkryto fullereny ¡ niezwyk│e cz▒steczki zbudowane z atom≤w wΩgla o przer≤┐nych kszta│tach, od "pi│kopodobnych" sfer po konstrukcje, kt≤rym nadano nazwΩ nanorurek. Teoretycy zajmuj▒cy siΩ badaniem fulleren≤w przewidzieli, ┐e nanorurki, zale┐nie od ich geometrii, mog▒ charakteryzowaµ siΩ r≤┐nymi w│a╢ciwo╢ciami elektrycznymi: mog▒ zachowywaµ siΩ jak metale, jak p≤│przewodniki i wreszcie jak izolatory. Teoretyczne przewidywania zosta│y potwierdzone w ubieg│ym roku przez dwa niezale┐ne zespo│y: chemik≤w z Uniwersytetu Harvarda w Stanach Zjednoczonych i przez fizyk≤w z Politechniki w Delft w Holandii. Holendrzy pracuj▒cy pod kierownictwem Ceesa Dekkera poszli jeszcze dalej i skonstruowali tranzystor, kt≤remu nadali nazwΩ TUBEFET. Zbudowany jest on z wΩglowej nanorurki o w│a╢ciwo╢ciach p≤│przewodnikowych, pod│▒czonej do dw≤ch elektrod platynowych zaczepionych w podstawie krzemowej, pokrytej warstw▒ dwutlenku krzemu o grubo╢ci 300 nm. W tej chwili ani parametry elektryczne, ani rozmiary tranzystora z Delft nie wyr≤┐niaj▒ siΩ na tle klasycznych rozwi▒za±. Naukowcy s▒ jednak zgodni, ┐e otwarta zosta│a epoka poszukiwania nowych uk│ad≤w elektronicznych, w kt≤rych krzem bΩdzie zast▒piony uk│adami wΩglowymi. Zamiana ta umo┐liwi dalsz▒ miniaturyzacjΩ tych uk│ad≤w.

Innym wielkim osi▒gniΩciem nanotechnologii jest dzie│o miΩdzynarodowego zespo│u badaczy europejskich, kt≤rym uda│o siΩ zamkn▒µ makroskopowy obw≤d elektryczny za po╢rednictwem pojedynczego atomu (1998 r.). To spektakularne osi▒gniΩcie pozwoli naukowcom i in┐ynierom lepiej zrozumieµ zale┐no╢ci miΩdzy w│a╢ciwo╢ciami makroskopowymi uk│ad≤w elektrycznych a w│a╢ciwo╢ciami kwantowymi wchodz▒cych w sk│ad tych uk│ad≤w atom≤w i cz▒steczek. Wiedza ta umo┐liwi dalsz▒ miniaturyzacjΩ uk│ad≤w elektronicznych.

Niestety nanotechnologia ma tak┐e swoje ciemne strony. Krytycy tej koncepcji wizji ╢wiata uwa┐aj▒, ┐e nikt nie zastanawia siΩ, w jaki spos≤b nanomaszyny maj▒ byµ programowane i napΩdzane. Nawet Drexler zwr≤ci│ uwagΩ na to, ┐e nanomaszyny zamiast tworzyµ raj na ziemi mog▒ zwr≤ciµ siΩ przeciwko ludzko╢ci i zmieniµ nas w "szar▒ papkΩ".

Sero