Nowotwory w przysz│o╢ci

Ju┐ od lat sze╢µdziesi▒tych uczeni wiedzieli, ┐e kom≤rki niemowl▒t hodowane w prob≤wkach dziel▒ siΩ 80-90 razy, gdy kom≤rki staruszk≤w podziel▒ siΩ ju┐ co najwy┐ej 20-30 razy. W kom≤rkΩ wbudowana jest swoista "bomba zegarowa". Jej zabezpieczenie stanowi telomeraza. Telomeraza jest enzymem potrafi▒cym odwr≤ciµ proces skracania siΩ telomer≤w kom≤rki czyli doprowadziµ do ich wyd│u┐enia. Badania nad telomerami dowiod│y bowiem, ┐e wraz z up│ywem czasu ┐ycia kom≤rki, jej telomery (tworzy je wielokrotnie powtarzaj▒ca siΩ sekwencja TTAAGG) skracaj▒ siΩ. Dok│adnie to skracaj▒ siΩ podczas ka┐dego podzia│u kom≤rki o 10 do 20 segment≤w. Niestety telomeraza nie wystΩpuje w zdrowych kom≤rkach ┐ywego organizmu.

W 1994 roku Christopher M. Counter, Silvia Bacchetti oraz ich wsp≤│pracownicy z Uniwersytetu McMaster dokonali odkrycia, zdaje siΩ prze│omowego, w dziedzinie biologii nowotwor≤w. Wykazali, ┐e telomeraza wystΩpuje w kom≤rkach wielu r≤┐nych nowotwor≤w, w kt≤rych zaobserwowano mutacjΩ genetyczn▒ umo┐liwiaj▒c▒ syntezΩ tego enzymu.

Kom≤rki rakowe zatem - mo┐na tak powiedzieµ - "zapomnia│y jak siΩ umiera", gdy┐ u nich proces skracania telomer≤w zosta│ zatrzymany. Odkrycie to otwiera zupe│nie nowe mo┐liwo╢ci rozwoju metod terapii nowotworowych w ci▒gu najbli┐szych lat. Jedna z nich mo┐e polegaµ na wykrywaniu w│a╢nie telomerazy w tkankach organizmu. Je┐eli w organizmie nie ma telomerazy to znaczy, ┐e jest zdrowy, je┐eli jest - to przykre, ale cierpi na raka.

Schorze± nowotworowych jest oko│o dwustu. Nie uda siΩ ich zwalczyµ ca│kowicie w ci▒gu najbli┐szych dwudziestu lat. Do 2020 roku naukowcy powinni posiadaµ prawie kompletny katalog mutacji, z kt≤rych ka┐da mo┐e odgrywaµ rolΩ w etiologii kt≤rego╢ z dwustu rodzaj≤w nowotwor≤w. To mo┐e zaowocowaµ wieloma nowymi metodami leczenia i diagnozowania chor≤b nowotworowych, w tym strategiami atak≤w molekularnych s│abych punkt≤w i wra┐liwych miejsc kom≤rek rakowych.

Naukowcy posiadaj▒ kilka nowych pomys│≤w na rozwi▒zanie problemu "rakowego" - powinny one zacz▒µ przynosiµ efekty ju┐ przed up│ywem dwudziestu lat.

Generalnie pomys│y te mo┐na podzieliµ na kilka sekcji:

1. nowe sposoby wykrywania raka,
Ju┐ obecnie doskonalone s▒ niezwykle czu│e testy, kt≤re w przysz│o╢ci (to na razie tylko za│o┐enie, ale jednak bardzo prawdopodobne) bΩd▒ w stanie znale╝µ w organizmie nawet niewielk▒ grupΩ kom≤rek nowotworowych na 10 lat przed wytworzeniem siΩ z nich guza. Lekarze bΩd▒ r≤wnie┐ w stanie wykazaµ bezpo╢rednio obecno╢µ gen≤w powoduj▒cych choroby nowotworowe u ka┐dego pacjenta.

2. wynajdowanie naturalnych wrog≤w raka,
Uczeni badaj▒ ju┐ od dawna procesy zachodz▒ce na poziomie molekularnym i decyduj▒ce o tym, ┐e pewne naturalne produkty oraz witaminy chroni▒ nas przed rakiem. Na przyk│ad wysokie stΩ┐enie genisteiny wystΩpuj▒cej w soli oraz kapu╢cie powstrzymuje proces formowania siΩ naczy± krwiono╢nych w guzach nowotworowych. Dlatego te┐ Japo±czycy rzadziej choruj▒ na raka. Witaminy Ci E, czerwony barwnik pomidor≤w, czyli likopen, katechiny w jagodach i karotenoidy w marchwi obni┐aj▒ szybko╢µ pojawiania siΩ mutacji w kom≤rkach.

3. wzmacnianie uk│adu odporno╢ciowego organizmu,
Nasz uk│ad odporno╢ciowy posiada przeciwcia│a, kt≤re niestety same nie s▒ w stanie walczyµ i skutecznie przeciwstawiaµ siΩ nowotworom. W laboratoriach tworzy siΩ przeciwcia│a monoklonalne i takie zwi▒zki, kt≤re chemicznie wi▒┐▒ bia│ka wystΩpuj▒ce na powierzchni kom≤rek nowotworowych. PostΩp w tej dziedzinie jest jednak nader powolny.

4. naprawa b│Ωd≤w genetycznych,
To nic innego tylko terapia genowa - oferuje ona mo┐liwo╢µ zast▒pienie wadliwych gen≤w genami zupe│nie zdrowymi. Dla przyk│adu naukowcom uda│o siΩ zatrzymaµ namna┐anie kom≤rek nowotworowych w hodowlach laboratoryjnych poprzez wstrzykniΩcie prawid│owej wersji genu p53. obecnie prowadzi siΩ podobne pr≤by na ludziach - je┐eli oka┐▒ siΩ pomy╢lne, to stoi otworem zakrojona na szerok▒ skalΩ terapia genowa.

5. szczepionki przeciwko rakowi,
Jest to historycznie najstarsza metoda walki z rakiem. By│a ona kiedy╢ bardzo popularna, nastΩpnie j▒ zarzucono na rzecz nowszych i skuteczniejszych metod, natomiast obecnie zn≤w siΩ do niej powraca. Umo┐liwia to znacznie nowsza aparatura i monitorowanie skuteczno╢ci poszczeg≤lnych szczepionek, co w latach ubieg│ych by│o niestety niemo┐liwe.

Clifford