Ziemie wok≤│ innych S│o±c

Nie mo┐na ju┐ dzi╢ powiedzieµ, ┐e planety wok≤│ innych gwiazd nie istniej▒. Ju┐ od dobrych kilku lat wiadomo powszechnie, ┐e takowe istniej▒ - mamy na to niepodwa┐alne dowody. Powodem do zmartwienia nie jest kwestia istnienia planet wok≤│ innych gwiazd, problemem jest jak na razie odkrycie planet podobnych do Ziemi. Dlaczego to jest problem? Poniewa┐ nie dysponujemy dotychczas przyrz▒dami wystarczaj▒co czu│ymi by zlokalizowaµ planety o tak ma│ej masie i powierzchni jak nasza rodzima.

W 1997 roku odkryto zesp≤│ trzynastu planet kr▒┐▒cych wok≤│ gwiazd w konstelacji Panny, Wielkiej Nied╝wiedzicy i Pegaza. Niestety planety te s▒ najprawdopodobniej globami niezamieszkanymi, podobnymi w swej strukturze do Jowisza.

Wielkie planety powoduj▒ lekkie chwianie siΩ gwiazdy wok≤│ kt≤rej kr▒┐▒. Mo┐na to obserwowaµ na ziemskich teleskopach (obserwowanie planet, nawet najbardziej masywnych by│oby niemo┐liwe, choµby z tego powodu, ┐e planety nie ╢wiec▒). Sk▒d o tym wiemy? Z praw Newtona rz▒dz▒cych wszelkim ruchem.

Wiemy, ┐e S│o±ce wiruje, lekko ko│ysz▒c siΩ na boki z powodu obecno╢ci wok≤│ niego masywnych planet typu Jowisza i Saturna.

W ten spos≤b odkryto planetΩ kr▒┐▒c▒ doko│a gwiazdy 47 Ursae Majoris (jak wiadomo jest to gwiazdozbi≤r Wielkiej Nied╝wiedzicy), 320 bilion≤w kilometr≤w od Ziemi. Planeta ta jest dwa razy wiΩksza od Jowisza.

Inna planeta, sze╢µ razy wiΩksza od Jowisza kr▒┐y wok≤│ gwiazdy 70 Virginis (dla odmiany wiadomo, ┐e to gwiazdozbi≤r Panny).

WiΩkszo╢µ odkrytych planet znajduje siΩ w odleg│o╢ci 20 - 40 lat ╢wietlnych od Ziemi, czyli prawdopodobnie zbyt daleko, by w ci▒gu najbli┐szych stu lat mo┐na pokusiµ siΩ o dotarcie do nich, nawet za pomoc▒ zwyk│ych sond.

W czerwcu 1996 astronomowie z Pittsburgha odkryli planetΩ, kt≤ra le┐y zaledwie 8,1 roku ╢wietlnego od Ziemi. Planeta jest wielko╢ci Jowisza i kr▒┐y wok≤│ gwiazdy okre╢lanej numerem Lalande 21185. Podobno w tym systemie planetarnym odkryto ju┐ dwie inne, mniejsze jeszcze planety. Fakt odkrycia systemu planetarnego tak blisko Ziemi mo┐e staµ siΩ przyczynkiem do budowania w przysz│ym wieku rakiet kosmicznych zdolnych do pokonywania odleg│o╢ci mierzonych w latach ╢wietlnych.

Wszystkie odkryte do tej pory planety zdaj▒ siΩ byµ gazowymi olbrzymami sk│adaj▒cymi siΩ w g│≤wnej mierze z wodoru. Zatem szanse na znalezienie na nich ┐ywych form opartych na wΩglu s▒ szalenie ma│e. Nie mamy obecnie mo┐liwo╢ci technicznych, by odkrywaµ planety mniejsze, planety wielko╢ci Ziemi.

Nowe typy przyrz▒d≤w s│u┐▒cych do obserwacji astronomicznych pozwol▒ w ci▒gu najbli┐szych dziesi▒tk≤w lat odkryµ wiele planet o rozmiarach zbli┐onych do Ziemi. Niew▒tpliwie na wielu z tych planet istnia│y b▒d╝ obecnie istniej▒ warunki do powstania i rozwoju ┐ywych form podobnych lub identycznych do tych, kt≤re znamy. Zapocz▒tkuje to now▒ erΩ w astronomii i zmieni diametralnie nasz pogl▒d na istnienie ┐ycia we wszech╢wiecie. Kto wie - mo┐e warunki konieczne do pojawienia siΩ ┐ycia wcale nie s▒ tak restrykcyjne, jak dotychczas przypuszczamy?

Nowe typy przyrz▒d≤w do przeszukiwania i obserwacji przestrzeni kosmicznej opieraj▒ siΩ na zjawisku interferencji ╢wiat│a. Dotychczas ograniczeniem konstruktor≤w by│a ╢rednica zwierciad│a. Kiedy╢ wspania│y rekord ustanowi│ w tej dziedzinie 5-metrowy teleskop w Mount Palomar. Bli╝niacze teleskopy Kecka na Hawajach s▒ od Mount Palomar wiΩksze. Astronomowie powoli jednak zbli┐aj▒ siΩ do granicy mo┐liwo╢ci obserwacyjnych, jakie oferuj▒ wielkie czasze zwierciade│ szklanych.

Poszukiwania planet wielko╢ci Ziemi przyspieszy r≤wnie┐ wys│anie satelit≤w. Ju┐ w przysz│ym roku ma wystartowaµ Kepler - satelita wyposa┐ony w tak czu│e przyrz▒dy, ┐e bΩdzie w stanie odkryµ oko│o 2400 nowych planet. Astronomowie szacuj▒, ┐e 100 spo╢r≤d nich bΩdzie wielko╢ci Ziemi. Do roku 2007 planuje siΩ wystrzelenie jeszcze dw≤ch satelit≤w typu Keplera, z kt≤rych jeden bΩdzie przeznaczony tylko i wy│▒cznie do przeszukiwania przestrzeni kosmicznej w celu znalezienia planet podobnych do Ziemi.

Zgodnie z obecn▒ wiedz▒ na planetach o podobnych warunkach do ziemskich powinna znajdowaµ siΩ woda - najcenniejsza substancja we wszech╢wiecie z ludzkiego punktu widzenia. Woda jako uniwersalny rozpuszczalnik dziΩki kt≤remu mo┐liwe s▒ reakcje potrzebne do stworzenia ┐ycia oraz jako paliwo przysz│o╢ci. Samochody na wodΩ? Ale┐ to by rozwi▒za│o dzisiejsze utyskiwania kierowc≤w na ceny paliw.

Clifford