Efekty specjalne w filmie

We wsp≤│czesnym kinie trudno ju┐ znale╝µ film pozbawiony efekt≤w specjalnych. Trudno bez nich zrobiµ film wci▒gaj▒cy ka┐dego widza. Kino posz│o w kierunku masowej produkcji dla przeciΩtnego widza, wiΩc nie nale┐y siΩ dziwiµ, ┐e na porz▒dku dziennym s▒ obrazy typu "Terminator", "Alien" czy "Jumanji", natomiast po k▒tach kryj▒ siΩ tw≤rcy pokroju Larsa von Triera postΩpuj▒cy wed│ug zasad Dogmy 95. Taka by│a jednak konieczno╢µ - aby kino mog│o byµ atrakcyjne, mog│o przyci▒gaµ masowo widz≤w w dobie dominacji telewizyjnego lenistwa i wygodnictwa - musia│o pos│u┐yµ siΩ efektami specjalnymi.

PrzeciΩtnemu widzowi efekty specjalne kojarz▒ siΩ tylko i wy│▒cznie z komputerowymi obrazkami statk≤w kosmicznych i nieludzkich stwor≤w. Ma on racjΩ, bo takich efekt≤w jest zdecydowana wiΩkszo╢µ we wsp≤│czesnym kinie. Ale nie tylko takie istniej▒. Mo┐na tu dla przyk│adu wymieniµ obsypany Oscarami film Roberta Zemeckisa "Forrest Gump" i scenΩ, w kt≤rej Forrest dostaje odznaczenie od prezydenta Stan≤w Zjednoczonych za udzia│ w wojnie w Wietnamie. Przecie┐ to odznaczenie odbiera│ aktor graj▒cy Forresta - Tom Hanks, a prezydent by│ autentyczny, wprost z lat 70-tych.
G│≤wnie jednak zajmΩ siΩ tymi efektami, kt≤rych mamy najwiΩcej w kinie.
Film "Matrix" braci Wachowskich wywo│a│ ostatnio wielkie poruszenie ze wzglΩdu na zastosowane w nim efekty specjalne. Do kultowych nale┐y ju┐ scena unikania kul przez g│≤wnego bohatera. Mnie osobi╢cie najbardziej przypad│a do gustu scena walki treningowej bohatera - scena, w kt≤rej w zwolnionej klatce wspina siΩ on po pionowej ╢cianie, odbija od niej i na moment zawisa w powietrzu w pe│nej drapie┐no╢ci pozie.

Seria film≤w "Alien" wymy╢lona przez Dana Schussetta r≤wnie┐ ma wspania│e efekty specjalne. Najciekawszym filmem by│ oczywi╢cie pierwszy "Alien", ale dzi╢ ju┐ efekty zastosowane w nim ra┐▒ anachronizmami. Warto by│oby go poprawiµ pod tym wzglΩdem i ponownie wpu╢ciµ do kin (tak jak zrobi│ to George Lucas ze swoimi "Star wars").
"Alien - ressurrection" zosta│ wyposa┐ony we wszelkie dostΩpne dzisiejszej technice filmowej nowo╢ci. ProszΩ tylko spojrzeµ jak siΩ bestia porusza - p│ynne ruchy ka┐dej czΩ╢ci cia│a, brak potkniΩµ, brak przeskok≤w - poezja techniki komputerowej.

Jeden ze starszych film≤w - "The Fly" ("Mucha") Davida Cronenberga r≤wnie┐ ma ciekawy efekt - zachΩcam do obejrzenia sceny fina│owej przemiany bohatera w monstrualnego owada - jeszcze dzi╢ robi wra┐enie!

Wspomniany ju┐ George Lucas wypu╢ci│ niedawno na rynek fatalny film "Star Wars - The Phantom Menace". Fatalny pod ka┐dym wzglΩdem opr≤cz jednego - efekt≤w specjalnych! Film zosta│ w 90% zrobiony w technice komputerowej i przyznajΩ, ┐e na ekranie wygl▒da to nader naturalnie. Podobno szykuje ju┐ film zrobiony w ca│o╢ci za pomoc▒ techniki komputerowej (oby mia│ on ciekawsz▒ fabu│Ω ni┐ "The Phantom Menace").

W latach 90-tych podziw za swoje efekty budzi│ film "Predator" z Arnoldem Schwarzeneggerem. Ciekawe by│o rozwi▒zanie postaci obcego jako stwora ca│kowicie przezroczystego, niemal┐e niewidzialnego (jedyne po czym mo┐na go by│o odr≤┐niµ od otoczenia, to niewielkie za│amanie ╢wiat│a i deformacja li╢ci podczas ruchu).
Pod tym wzglΩdem "Robocop" wcale mu nie ustΩpowa│.

"Terminator" tym bardziej, a ju┐ "Terminator 2 - The Judgement Day" pobi│ w owym czasie wszystko. Postaµ bezlitosnego cyborga przechodz▒cego przez ka┐d▒ przeszkodΩ, wychodz▒c▒ ca│o ze ╢ciany ognia, niewra┐liw▒ na kule, budzi│a zrozumia│y postrach widowni. Z za│o┐enia tw≤rc≤w T-1000 by│ wykonany z pewnego gatunku metalu, czy stopu metalicznego mog▒cego wedle woli zmieniaµ stan skupienia ze sta│ego w ciek│y. Fantastycznie wygl▒da│o to w filmie. NakrΩcono kilka film≤w dokumentalnych o efektach specjalnych w filmie "T 2". Mo┐na by│o na spokojnie zobaczyµ, ┐e tak naprawdΩ niczym wielkim by│o ich stworzenie. Liczy│ siΩ sam pomys│, a ten chwyci│.

Steven Spielberg o┐ywi│ dinozaury w filmie "Jurrasic Park". Z pomoc▒ nowego nag│o╢nienia w kinach wydawa│o siΩ, ┐e rzeczywi╢cie gdzie╢ w pobli┐u przechodzi jaka╢ krwio┐ercza, prehistoryczna bestia. Fotele dr┐a│y!

W "Saving Private Ryan" ten sam Spielberg za pomoc▒ efekt≤w specjalnych ukaza│ ca│y koszmar wojny - p≤│godzinna scena potwornego l▒dowania aliant≤w w Normandii w 1944 roku powinna byµ lektur▒ obowi▒zkow▒ ka┐dego doros│ego widza na ╢wiecie - ┐eby wstrz▒sn▒µ i wywo│aµ nieprzemijalny wstrΩt do wojny.

Film "The Cube" - by│ tylko jeden efekt specjalny, ale za to jaki! - mΩ┐czyzna wchodzi do kolejnej kostki, nagle ╢wist, mΩ┐czyzna nieruchomieje i w nastΩpnej sekundzie zaczyna siΩ rozpadaµ na r≤wniutkie kawa│eczki. Potworno╢µ!

Przyk│ady mo┐na mno┐yµ. Temat efekt≤w specjalnych jest jednym z najprostszych do opisania w obecnych czasach, bo trudno tak naprawdΩ znale╝µ film, w kt≤rym efekty specjalne nie wystΩpuj▒.
Wszystko by│oby w porz▒dku z efektami specjalnymi, gdyby nie s│u┐y│y one w 90% do zintensyfikowania scen przemocy na ekranie.
Efekty uwypuklaj▒ ka┐d▒ ╢mierµ, robi▒ z niej przestawienie, show, balet. Okrutny spektakl. A tymczasem s▒ powszechne w filmach oznaczonych w TV znaczkiem ┐≤│tego tr≤jk▒ta, a w kinach - "dla widz≤w od 15 roku ┐ycia". I nikt nie sprawdza nawet, czy osoba wchodz▒ca ma uko±czone te 15 lat.
Czas podj▒µ temat przemocy w kinie.

Kiff