ááááááá W moim regionie - Polsce po│udniowo - wschodniej, hodowane i rozmna┐ane s▒: aleksandretty wiΩksze, aleksandretty ╢liwog│owe, aleksandretty chi±skie i aleksandretty r≤┐owopier╢ne ( nie znam przypadk≤w rozmno┐e± innych gatunk≤w aleksandrett w Polsce, je┐eli kto╢ rozmno┐y│, to proszΩ o informacjΩ). Ale najpopularniejszym, najczΩ╢ciej rozmna┐anym gatunkiem z rodzaju Psittacula jest aleksandretta obro┐na.

»ycie w naturze.á

Naturalny obszar wystΩpowania aleksandretty obro┐nej, nale┐y do najwiΩkszych w╢r≤d papug. Rozci▒ga siΩ od Chin, poprzez BirmΩ, Indie, Pakistan do afryka±skiej Etiopii, Kenii i Ugandy. Introdukowano je nie tylko w inne rejony Afryki i Azji, ale tak┐e w Europie (Niemcy, Wielka Brytania, Holandia) i Ameryce P≤│nocnej. Ten ogromny area│ wystΩpowania doprowadzi│ do wytworzenia podgatunk≤w geograficznych, r≤┐ni▒cych siΩ wielko╢ci▒ i szczeg≤│ami ubarwienia. Podgatunki afryka±skie s▒ drobniejsze i maj▒ ciemny dzi≤b. Podgatunki azjatyckie, mimo, ┐e wiΩksze i kolorystycznie piΩkniejsze, nie maj▒ tak wysmuk│ej i eleganckiej postawy, jak afryka±skie. Zamieszkuj▒ skraj d┐ungli, sk▒d czΩsto zalatuj▒ na pola uprawne. »ywi▒ siΩ nasionami, owocami, warzywami, kwiatami i ich nektarem. W okresie gniazdowania,┐yj▒ w parach,a pozosta│▒ czΩ╢µ roku w grupach po 10-20 osobnik≤w. WiΩksze stada tych papug, mo┐emy obserwowaµ, tylko podczas ┐erowania na polach uprawnych.á

Hodowla

a) pomieszczenia

Aleksandretty obro┐ne mo┐na udanie rozmna┐aµ nawet w niewielkich klatkach o d│ugo╢ci 100cm. W tym wypadku budkΩ lΩgow▒, zawieszamy na zewn▒trz klatki, aby nie zabieraµ ptakom niepotrzebnie miejsca.

Natomiast idealnym miejscem do ich hodowli, s▒ woliery wewnΩtrzne, lub zewnΩtrzne, ale posiadaj▒ce schron z mo┐liwo╢ci▒ dogrzania w okresie mroz≤w. Ptaki te s▒ podatne na odmro┐enia i w zwi▒zku z tym, utratΩ palc≤w u n≤g.

áá Mo┐na je hodowaµ r≤wnie┐ w wolierach zewnΩtrznych, bez ogrzewania. Taki system hodowli obserwowa│em na S│owacji u Tibora Ficeriego. Hodowca, ka┐d▒, zbudowan▒ solidnie, metalow▒ wolierΩ, zako±czy│ murowan▒ przybud≤wk▒, o wymiarach 1m x 1m. Mie╢ci siΩ w niej wy│▒cznie budka lΩgowa, na dachu, kt≤rej ptaki spΩdzaj▒ noce. Pomieszczenie jest zamykane na noc solidnymi drewnianymi drzwiczkami. DziΩki temu pomys│owemu rozwi▒zaniu,ptaki nie odmra┐aj▒ sobie palc≤w n≤g,a sp│oszone nie mog▒ rozbiµ siΩ o ╢ciany z uwagi na niewielkie pomieszczenie. Ten system hodowli zdaje egzamin, nie zaobserwowa│em ┐adnych ptak≤w bez palc≤w, natomiast widzia│em liczne odchowy, r≤┐nych gatunk≤w aleksandrett.á

b) ┐ywienie

Stosujemy jako podstawΩ, mieszankΩ r≤┐norodnych nasion, w stanie suchym, ale nie zapominamy o nasionach skie│kowanych, szczeg≤lnie przed lΩgami i podczas odchowu m│odych. W mieszance, nie mo┐e zabrakn▒µ prosa, kanaru, s│onecznika, owsa, pszenicy, oraz odrobiny nasion lnu i konopi. Mo┐na dodaµ te┐ inne nasiona jak: kukurydza, sorgo, czy rzepak. Aleksandretty, jak i inne papugi, przepadaj▒ za nasionami w fazie dojrza│o╢ci mlecznej i woskowej, podawanych w k│osach, lub kolbach ( kukurydza). Je┐eli posiadamy wolierΩ zewnΩtrzn▒ z ziemnym pod│o┐em, to mo┐emy wysiaµ tam mieszankΩ prosa z owsem. BΩdzie to doskona│e uzupe│nienie diety, a jednocze╢nie zapewni ptakom zajΩcie.

á Owoce i warzywa stanowi▒ istotne uzupe│nienie diety. Aleksandretty pobieraj▒ praktycznie ka┐dy rodzaj podawanych im owoc≤w i warzyw, dlatego hodowca mo┐e siΩ wykazaµ inwencj▒. Uwa┐aµ nale┐y na miejsce zbioru. Podawanie ptakom owoc≤w jarzΩbiny, rosn▒cej obok ruchliwej szosy, na pewno nie przyczyni siΩ do ich zdrowia i d│ugiego ┐ycia. Podawanie tzw. "nowalijek", czy innych upraw szklarniowych, mo┐e doprowadziµ do zatruµ ptak≤w. Z jab│ek najlepsze s▒ te, z "robakami", bo piΩkne, ze l╢ni▒c▒ sk≤rk▒, s▒ przepe│nione chemi▒, mo┐e to doprowadziµ do zatrucia ptak≤w. Podobnymi zasadami nale┐y siΩ kierowaµ, podczas podawania ptakom ga│Ωzi drzew. Aleksandretty z upodobaniem obgryzaj▒ je z kory, a tak┐e zjadaj▒ p▒czki, kwiaty, nawet li╢cie. NajczΩ╢ciej podaje siΩ ga│Ωzie: wierzby, lipy, brzozy, a z ogrodowych - jab│oni. Pokarmem lubianym przez aleksandretty, s▒ r≤┐nego rodzaj orzechy. Podczas ich skarmiania nale┐y zwr≤ciµ uwagΩ, czy pod │upin▒ nie ma ple╢ni. Aleksandretty z upodobaniem pogryzaj▒ te┐ sucharki i wysuszone na "ko╢µ" bu│ki, a niekt≤re nawet cukier w kostkach ( nie nale┐y z nim przesadzaµ).á

Podczas karmienia m│odych podajemy mieszankΩ jajeczn▒, lub bia│y ser. Niekt≤re pary nie pobieraj▒ tego rodzaju pokarmu, mimo tego odchowy s▒ udane i zdrowe.á

Uzupe│nieniem, ale bardzo istotnym, s▒ preparaty zawieraj▒ce sole mineralne i witaminy. W zwi▒zku z jeszcze ubogim rynkiem specjalistycznych preparat≤w dla papug, mo┐emy podawaµ preparaty stosowane w hodowli kur i go│Ωbi. Ja podajΩ witaminowy preparat dla "zarodowych stad kur niosek" ( przed zakupem nale┐y sprawdziµ, czy w sk│adzie preparatu nie ma antybiotyk≤w), oraz preparaty mineralne dla go│Ωbi np. "Taubenstein", czy "Pickstein".

Gdy jeszcze zapewnimy ptakom ci▒g│y dostΩp do piaski rzecznego, skorup jaj, muszel m▒twy i cegie│ek wapiennych, to mo┐emy przez wiele lat, cieszyµ siΩ zdrowymi ptakami daj▒cymi liczne odchowy.á

c)ározmna┐anie

G│≤wnym problemem, przed jakim staj▒ hodowcy chc▒cy rozmna┐aµ aleksandretty obro┐ne, jest zdobycie ptak≤w przeciwnych p│ci. Samczyka nabyµájest stosunkowo │atwo, gdy┐ jest "rozpoznawalny" ( posiada obro┐Ω na szyi), natomiast samiczki, czΩsto, po dw≤ch latach okazuj▒ siΩ nastΩpnym samczykiem.Gdy uda nam rozwi▒zaµ pierwszy problem, stajemy przed nastΩpnym - dobranie pary. Samice wszystkich gatunk≤w aleksandrett s▒ bardzo agresywne, w przyp│ywie z│o╢ci potrafi▒ nawet zabiµ samca. Dlatego │▒cz▒c parΩ, nale┐y zachowaµ du┐▒ ostro┐no╢µ. Dojrza│e, do╢wiadczone samce aleksandrett, zbli┐aj▒ siΩ do samicy bardzo ostro┐nie, wyra╝nie "dygaj▒c'', daj▒ w ten spos≤b samicy znak o swoich seksualnych zamiarach. Jednak gotowe s▒ w ka┐dej chwili do ucieczki. Nawet karmi▒c samicΩ, samiec przezornie, trzyma siΩ od niej dosyµ daleko. Podczas "parzenia" samiec te┐ du┐▒ uwagΩ po╢wiΩca dziobowi samicy.á

Gdy uda nam siΩ przej╢µ te dwie fazy, to mo┐emy oczekiwaµ udanych odchow≤w. Zawieszamy dosyµ du┐▒ budkΩ, wykonan▒ z mocnych desek, lub dziuplΩ z pnia naturalnego, o wymiarach: otw≤r wej╢ciowy oko│o 7cm, podstawa 25 cm x 25 cm, wysoko╢µ 50 cm, lub wiΩcej. LΩgi w pomieszczeniach ogrzewanych, odbywaj▒ siΩ podczas naszej zimy, jest to termin naturalny dla tych papug. W wolierach nie ogrzewanych, musimy poczekaµ z rozpoczΩciem lΩg≤w do wiosny i znacznego ocieplenia.

Samica sk│ada przewa┐nie 4 jaja i wysiaduje je sama, przez ok. 24 dni. M│ode po wylΩgu, przebywaj▒ w gnie╝dzie ok. 1,5 miesi▒ca, a po opuszczeniu budki musz▒ byµ karmione przez rodzic≤w, co najmniej 3 tygodnie.á

Istnieje mo┐liwo╢µ prowadzenia lΩg≤w aleksandrett obro┐nych systemem stadnym. Sam nigdy, naocznie, nie mia│em mo┐liwo╢µ obserwacji tak prowadzonej hodowli, ale spotka│em siΩ z opisem tego systemu w literaturze zagranicznej. Moje stadko, licz▒ce 8 osobnik≤w, przebywaj▒ce zim▒ w malutkiej, pokojowej wolierce ( 2 x 1 x 1), sk│adaj▒ce siΩ z osobnik≤w w wieku od 1 roku do 4 lat, nie wykazuje w stosunku do siebie ┐adnych przejaw≤w agresji. Stanowi to pewien dow≤d, ┐e taki rodzaj prowadzenia lΩg≤w jest mo┐liwy.

ád) odmiany barwne

NajczΩ╢ciejá spotykane s▒ aleksandretty obro┐ne w 4 kolorach: zielone (ubarwienie naturalne), niebieskie, ┐≤│te (lutino) i bia│e (albinosy). Genetycznie forma zielona dominuje nad pozosta│ymi odmianami barwnymi. Krzy┐uj▒c aleksandrettΩ zielon▒ homozygotyczn▒, z ptakiem innej odmiany barwnej, otrzymujemy potomstwo w kolorze zielonym. TrochΩ inny system dziedziczenia barw wystΩpuje w przypadku dziedziczeniaá cech sprzΩ┐onych z p│ci▒, a tak w│a╢nie dziedzicz▒ barwΩ formy lutino i albinotyczne. Krzy┐uj▒c np. samca lutino z samic▒ zielon▒, otrzymamy heterozygotyczne samce zielone i homozygotyczne samice ┐≤│te. R≤┐ne, przyk│adowe warianty krzy┐owa± przedstawiam poni┐ej:

áá

d) odmiany barwne

1.ááááá Zááááááááá xáááááááááá Záááááááááááááááá =100%á Z

2.áááááá Zááááááááá xáááááááááááá nááááááááááááá = 100% Z/n

3.ááááá Zááááááááá xáááááááááááá Z/nááááááááááá = 50% Zááááááááá

ááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá =50% Z/n

4.ááááá Z/náááááá xááááááááááááá Z/náááááááááá =50%Z/n

ááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá=25%Z

ááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá =25% n

5.ááááááá nááááááá xááááááááááááá Z/nááááááááááá =50% Z/n

ááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá =50% n

6.áááááá náááááááá xááááááááááááá náááááááááááááá =100% n

7.á 1,0 Lááááááá xááááááá 0,1 Lááááááááááááá =100%

8.á 1,0 Lááááááá xáááááá á0,1 Zááááááááááááá =50%ááá Z/L

ááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá=50% 0,1L

9. 1,0 Zááááááá xááááááá 0,1 Láááááááááááááá =50%1,0 Z/L

ááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá =50% 0,1 Z

10. 1,0 Z/Láá xááááááá 0,1 Láááááááááááááá = 25% 1,0 L

áááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá=25% 1,0 Z/L

áááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá=25%á 0,1 L

áááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá= 25% 0,1 Z

11. 1,0 Z/Lá xá áá 0,1Záááááááááááááááááááá =25%1,0 Z

ááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá =25% 1,0Z/L

ááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá =25% 0,1 L

ááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá=25%0,1 Z

Legenda:

1,0 - samiec

0,1 - samica

L - ptak homozygotyczny ┐≤│ty (lutino)

Z - ptakááá homozygotycznyá zielony

n - ptaká homozygotyczny recesywny niebieski

Z/n - ptaká heterozygotyczny zielony przekazuj▒cy potomstwu barwΩ niebiesk▒

Z/L - ptaká zielony przekazuj▒cy potomstwu barwΩ ┐≤│t▒

Jerzy ╞wik

á